Morgunblaðið - 22.11.1987, Blaðsíða 52

Morgunblaðið - 22.11.1987, Blaðsíða 52
noo I nrrTm»cn*’/V/ «->r> fTTTn * r-TT tt /rj *▼ *r, yrrr • rm /•mn''' MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1987 52 HÖFUÐVERKEFNI OG MEGIN- M4RKMIÐ AÐ SAMEINA , SJALFSTÆÐISMENN A NY Þetta þýðir að unnt er að hækka skattfrelsis- mörk frá því sem áður var ætlað. Því er með góðri samvisku unnt að segja að skatt- kerfísbreytingin, ásamt með þeirri lækkun tekjuskatts einstaklinga, sem áður var fram komin, færi okkur enn nær því marki að almennar launatekjur verði skattftjálsar. Þá hefur verið unnið að athugun á endur- skoðun söluskattskerfísins með það að markmiði að fækka undanþágum og lækka skatthlutfallið. Áformað er að slík breyting taki gildi um næstu áramót sem aðlögun að virðisaukaskatti. í tíð fyrri ríkisstjómar voru sett ný tolla- lög sem tóku gildi í september sl. Þá höfðu verið mótaðar tillögur um nýja tollskrá með samræmdum og lækkuðum tolltöxtum og vörugjöldum. Nú er unnið að því á vegum þessarar ríkisstjómar að koma þessum hug- myndum fram og að því stefnt að þær taki gildi um næstu áramót. Þá er áformað að breyta skattlagningu fyrirtækja til samræmis við þá einföldun, sem orðið hefur á tekjuskatti einstaklinga, og horfa þær breytingar í átt til þess að fækka frádráttarliðum fyrirtækja, en lækka í staðinn álagningarhlutfall. Jafnframt hefur orðið samkomulag um að gera kaup á hluta- bréfum jafn aðgengileg öðmm spamaði í þjóðfélaginu. Að því er varðar skattlagningu tekna af eignum verðum við að horfast í augu við þá staðreynd, að í dag ríkir vemlegt mis- ræmi í skattmeðferð slíkra tekna. Megin- sjónarmiðið hlýtur að vera það, að allar raunvemlegar tekjur skattleggist eins, án tillits til uppruna, og að tekjur af vinnu njóti ekki lakarí skattkjara en tekjur af §ár- magni. Allar athuganir af þessu tagi hljóta þó að haldast í hendur við lækkun eignar- skatta og það hlýtur að vera alveg ljóst, að Sjálfstaeðisflokkurinn mun aldrei fallast . á að almennt sparifé fóiks í landinu verði haft að féþúfu fyrir ríkissjóð. Þvert á móti þurfum við með skattalegum aðgerðum að örva spamað og auðvelda fólki að fjárfesta í atvinnufyrirtækjum. NÝTT PÓLITÍSKT MET Atvinnuvegir landsmanna hafa á undan- fömum ámm glímt við margvísleg við- fangsefni framþróunar, breytinga og aðlögunar að nýjum aðstæðum. Eg ætla ekki hér að rekja það mál í einstökum atrið- um. Hitt er ljóst að ýmis þau viðfangsefni, sem við höfum verið að fást við á þessu sviði, kalla á nýtt pólitískt mat. Við getum ekki horft á þessi verkefni út frá hagsmuna- legum sjónarmiðum einum saman. Breyttar aðstæður kalla á grandvallarpólitísk við- -horf. Við verðum að svara spumingum af þvf tagi. Svörin munu hafa afgerandi þýð- ingu fyrir atvinnufrelsið og framþróun höfuðatvinnuvega landsins. Nauðsynlegt var að laga landbúnaðar- framleiðsluna að markaðsaðstæðum. Þetta var gert með víðtæku samkomulagi stjóm- valda og hagsmunasamtaka bænda um búháttabreytingar. En óhjákvæmilegt reyndist að setja hverju búi ákveðinn full- virðisrétt að því er varðar framleiðslu á hefðbundnum búvömm. Á móti tryggir ríkisvaldið bændum fullt verð fyrir umsamda heildarframleiðslu. Þess er að vænta að þessar aðgerðir skili tilætluðum árangri og verði til þess að styrkja íslenskan landbúnað og auka Qöl- breytni atvinnuhátta í sveitum landsins. Markmiðið er að treysta stöðu bænda sem sjálfstæðra framleiðenda. En menn hafa valið leið að því marki í gegnum vemlega miðstýringu. Af sjálfu leiðir, að framkvæmd slíkrar miðstýringar hefur ekki reynst galla- laus og í ýmsum efnum óréttlát gagnvart einstökum framleiðendum. En þegar jafnvægi er náð og fjölbreytni hefur verið aukin er þess að vænta, að bændur fái að njóta sín í ríkara mæli sem sjálfstæðir framleiðendur. Það hlýtur að vera markmið sjálfstæðismanna í þágu bændastéttarinnar og neytenda. En á miklu veltur að sættir ríki á gmndvelli eðlilegra leikreglna á milli framleiðenda og neytenda. GULLKISTAN - SAMEIGINLEG EIGN ÞJÓÐARINNAR í sjávarútvegi kallaði sífellt aukin sókn ( takmarkaða auðlind á aðgerðir. Við höfum til bráðabirgða talið heppilegast að setja aflamark samkvæmt ákveðnum reglum á hvert skip. Einnig á því sviði hefur fram- kvæmd slíkra reglna verið umdeild og óhjákvæmilega leitt af sér ósanngjama nið- urstöðu í ýmsum tilvikum. Önnur leið hefur þó ekki fundist heppilegri. En gmndvallaratriðið er það, að fískimið- in umhverfís landið, gullkistan sjálf, em sameiginleg eign þjóðarinnar. Aflamarkið felur það á hinn bóginn í sér, að við höfum afhent tilteknum hópi, þeim sem á ákveðn- um ámm vom í útgerð, réttinn til þess að veiða úr auðlindinni. Þó að auðlindin hafí verið og verði áfram sameign þjóðarinnar verður ekki hjá því í komist, að slík skipan mála felur í sér að réttindin, sem veitt em, taka á sig verð. Það verð myndast af ýmsum aðstæðum, m.a. af afkomu útgerðarinnar. Hinn pólitíski vandi er í því fólginn að verðmæti, sem em í eigu þjóðarinnar allrar, em í höndum takmarkaðs hóps manna. En eigi að síður treystum við þeim best, sem í sjávarútvegi starfa, til þess að hagnýta auðlindina sem við eigum öll saman. Fram til þessa hafa umræður um afla- markið fyrst og fremst beinst að ólíkum hagsmunum einstakra landshluta og mis- munandi stórra fískiskipa. Ég ætla ekki að gera lítið úr því að í þessum eftium sé gætt fyllsta réttlætis á milli ólíkra hags- munahópa. Við höfum hins vegar ekki áhuga á að búa við skömmtunarstjóm til langrar framtíðar eða haftakerfí í sjávarútvegi. Þess vegna verðum við eftir pólitískum leiðum að leysa úr þeim gmndvaliarspumingum sem geta leitt okkur inn á braut minni mið- stýringar. Á kvótinn að vera einfalt skömmtunarkerfi, eins og hann er í dag, eða farvegur fyrir skilgreind ráttindi til aðgangs að sameiginlegri auðlind sem allir hafa jafna möguleika til þess að hreppa? Við munum til bráðabirgða standa að aflamarkskerfinu með ýmsum breytingum á framkomnum tillögum, þannig að um það verði sem víðtækust sátt. En jafnframt þurf- um við, sjálfstæðismenn, að móta til lengri framtíðar afstöðu til þeirra spuminga, sem ég hef hér varpað fram, þannig að gmnd- vallaratriðin, atvinnufrelsi og það einstakl- ingsframtak, sem um langan aldur hefur verið burðarás (slensks atvinnulífs, fái notið sín í sjávarútvegi íslendinga í náinni framtíð. Ýmsar aðrar áleitnar spumingar af svip- uðum toga hafa skotið upp kollinum að undanfömu, fæstar þó nýjar af nálinni. Á landsfundi 1985 urðu snarpar deilur um þá takmörkun á útflutningsfrelsi sem enn gild- ir gagnvart ákveðnum mörkuðum. Niður- staðan varð þá sú, og enn á landsfundi í vor sem leið, að hægfara aðlögun að út- flutningsfrelsi til þessara markaða væri sú leið sem eðlilegast og skynsamlegast væri að fara. Rétt er að gefa útflutningssamtökunum tíma til aðlögunar að nýjum aðstæðum. Skyndiaðgerðir, sem teknar era án fyrirvara eða undirbúnings, em óheppilegar. Við þurf- um að varða veginn í þessu efni til almenns frjálsræðis, en án þess að raska um of í einu vetfangi þeim miklu hagsmunum, sem við eigum á þessum mörkuðum, og útflutn- ingssamtökin hafa byggt upp. Á þessum gmndvelli viljum við vinna inn- an núverandi ríkisstjómar, að framgangi þessara mála. Ef við stöndum á þennan veg að verki ætti ekki að þurfa að koma til árekstra á flokksráðsfundum eða lands- fundum um stefhumörkun í þessu efni. Á MILLIEVRÓPU OG AMERÍKU Umræður um skipan útflutningsmála leiða eðlilega hugann að stöðu okkar mitt á milli mikilvægra markaða í Evropu og Ameríku. Fyrir allra hluta sakir er okkur nauðsyn á að viðhalda og treysta viðskipta- sambönd í báðar áttir. Og við megum ekki láta stundaraðstæður í gengismálum eyði- legja markaðsaðstöðu okkar, t.a.m. í Bandaríkjunum. Eftir stækkun Evrópubandalagsins er á hinn bóginn ljóst, að þar er meira en helm- ingurinn af útflutningsmörkuðum íslend- inga. Samskiptin og sambandið við Evrópubandalagið hlýtur því að verða eitt af megin viðfangseftium íslenskra stjóm- mála á næstu ámm. Við þurfum að þróa og styrkja þau viðskiptasambönd sem fyrir em og byggð em á sérstökum samningi. Um leið þurfum við að fylgjast grannt með hvemig aðrar þjóðir þróa samskipti sín við bandalagið á næstu ámm. Samskipti þjóða í milli em stöðugt að styrkjast og aukast. Við megum ekki ein- angrast í þeirri alþjóðlegu framvindu mála. Einnig þetta viðfangsefni hlýtur að kalla á nýja, pólitíska umræðu, nýja pólitíska stefnumótun. Við munum einnig kappkosta að vera þar í forystu. NÝTT HÚSNÆÐISLÁNAKERFI Á þessu hausti hafa orðið nokkrar deilur um hið nýja húsnæðislánakerfi, sem lögfest var á vordögum 1986 að undangengnu sam- komulagi aðila vinnumarkaðarins um ráðstöfun vemlegs hluta af fjármagni lífeyr- issjóðanna til húsnæðislána. Frá upphafí var ljóst að veraleg ásókn mundi verða í lán úr hinu nýja kerfí, þar sem þar er um að ræða lansfé, sem er vem- lega niðurgreitt úr ríkissjóði, og því á mun hagstæðari kjöram, en t.d. í lífeyrissjóðun- um áður eða á almennum lánamarkaði. Af þessum sökum varð að hætta afgreiðslu svokallaðra lánsloforða hjá Húsnæðisstofn- un ríkisins í marsmánuði sl., þar sem þá var umsamið lánsfé frá lífeyrissjóðunum gengið til þurrðar og búið að ráðstafa um- sömdu lánsfé út árið 1988. Fyrir nokkmm vikum var hins vegar gengið til samninga við Kfeyrissjóðina um fjármögnun fyrir árið 1989 og 1990. Og þegar einstakir lífeyrissjóðir hafa staðfest þennan samning má gera ráð fyrir að af- greiðsla lánsloforða þurfí ekki að dragast lengur af þeim sökum. Á hinn bóginn hafa vaknað með mönnum ýmsar gmndvallarspumingar um hið nýja kerfí og hvort á því kunni að vera þeir gallar, að taka þurfí það allt til endurskoðun- ar. Ég vænti þess, að þær deilur, sem spunnust um frumvarp félagsmálaráðherra um breytingar á húsnseðislánakerfinu, verði til lykta leiddar innan skamms. En það var flutt í þeim tilgangi að gera bráðabirgðaráð- stafanir. Okkar hlutverk hlýtur á hinn bóginn að vera það, að móta framtíðarstefnu í þessum efnum. Þetta nýja kerfí hefur veitt mönnum aukinn rétt til lána til lengri tíma og á þann veg auðveldað ungu fólki að eignast eigin íbúð. Eign fyrir alla er okkar markmið og húsnæðiskerfið á að treysta þá stefnu. Þeg- ar horft er til framtíðarskipunar þessara mála gæti ég vel hugsað mér að fyrir- greiðsla ríkisins færi um farveg skattakerf- isins að mestu leyti, en hin almennu húsnæðislán yrðu á vegum lífeyrissjóðanna sjálfra eða veðdeilda banka og sparisjóða víðsvegar um landið. Það mundi stuðla að aukinni valddreifíngu, minni miðstýringu og bættri þjónustu við húsbyggjendur og húsnæðiskaupendur. I lífeyrissjóðunum er nú ein helsta upp- spretta spamaðar í landinu. Núverandi kerfí er byggt upp í samráði og samvinnu við lífeyrissjóðina og sérhver breyting verður að gerast í sátt og samlyndi við þá. En það er líka mikilvægt að þeir fái að ráðstafa spamaðinum sem mynda hann. En nú hefur verið á það bent, að í þessu nýja húsnæðislánakerfi hafí átt sér stað vemlegur tilflutningur fjármagns frá lífeyr- issjóðum landsbyggðarinnar til íbúðabygg- inga í þéttbýlinu við Faxaflóa. Nefndar hafa verið tölur allt að einum milljarði króna í þessu sambandi. Þetta þarfnast auðvitað sérstakrar athugunar. Það þarf ekki að vera óeðlilegt að fjármagn flytjist á milli landshluta, en við verðum að varast að sjálfsákvörðunarréttur þeirra, sem spamað- inn mynda, sé að engu gerður í of miðstýrðu kerfí. Ég mun ekki ræða hér í einstökum atrið- um þau Qölþættu verkefni og viðfangsefni sem ráðherrar Sjálfstæðisflokksins fást við á sviði iðnaðarmála, samgöngumála og menntamála. Þeir munu í ræðum hér síðar á fundinum gera grein fyrir þeim málefnum. Hitt er ljóst að hér er um að ræða verk- efni, sem mikla skipta um framtíð atvinnu- þróunar í landinu viðleitni okkar til þess að auka flölbreytni og sækja fram á nýjum sviðum atvinnumála um land allt. Verkefni á sviði samgöngumála geta skipt sköpum um þróun byggðar í landinu, og viðfangs- efni á sviði mennta- og menningarmála em allt í senn, gmndvöllur að sókn þjóðarinnar inn í nýja framtíð, tækni- og upplýsingaþjóð- félagið, og auk þess snar þáttur í þeirri flölþættu alhliða byggðaþróun sem við stefnum að. ÍSLENSK TUNGA ER í HÆTTU Daglegar stjómmálaumræður vilja gjam- an snúast um vandamál og viðfangsefni líðandi stundar, en ég gat þess fyrr ( máli mínu, að það væri eðli Sjálfstæðisflokksins að flétta saman framfarastefnu og varð- veislusjónarmið. Sjálfstæðisflokkurinn er farvegur nýrra hugmynda og á að vera afl- vaki framfara. Nú era mikil umbrot, hvort sem við horfum til innanlandsmála eða al- þjóðamála. Ný öld verður tækni- og upplýs- ingaöld. Okkar hlutverk er að varða veginn inn í þessa öld, sjá ný tækifæri og nýja möguleika, beita gmndvallarsjónarmiðum sjálfstæðisstefnunnar í þeim tilgangi að ná nýjum markmiðum og móta nýja þjóðKfs- hætti. Fyrir nokkmm ámm töldu menn fjöl- skylduna á undanhaldi. Við vildum varðveita fjölskylduna sem homstein þjóðfélagsskipu- lagsins. Varðveislustefnan bar árangur. Við höfum verið að ræða um kynslóðabil ámm saman. Nú upplifum við pabba og mömmur sem hluta á sömu tónlist og bömin þeirra. Við fylgjumst með fjölskyldum sem eiga sameiginleg áhugamál í útivera og tóm- stundum. Skíðasvæðin em órækasti vitnis- burður þar um. Fjölskyldan verður þess vegna í pólitísku sviðsljósi, ekki vegna þess að við viljum hafa afskipti af málefnum hennar, heldur vegna þess að við viljum styrkja stöðu henn- ar, gefa henni meira svigrúm og aukið frelsi til athafna. Fyrir þá sök lögðum við til, sjálfstæðis- menn, við myndun þessarar ríkisstjómar, að skipaður yrði starfshópur sem gerði til- lögur um mótun fjölskyldustefnu. Undir forystu sjálfstæðismanna hefur maigt áunn- ist í þeim efnum. Ég nefni fyrstu löggjöf um fæðingarorlof og þá miklu breytingu sem gerð var með nýrri löggjöf á því sviði á síðasta þingi. Það er í rökréttu framhaldi af þessu brautryðjendastarfi, sem ijölskyldunefndin mun beina athygli sinni að skólamálum út frá hagsmunum fjölskyldunnar, umferðar- málum, dagvistarmálum og skattamálum, svo að dæmi séu nefnd. Á sama hátt mun umhverfí okkar allt þarfnast aukinnar aðgæslu. Því er nú unnið að því á vegum nefndar, sem skipuð var af forsætisráðuneytinu, að móta nýja lög- gjöf um skipan umhverfísmála. Einsýnt er einnig, að við þurfum að undirbúa nýtt átak landgræðslu og skógræktar á íslandi. Það er ekki einasta ný landvamarstefna, heldur sjájfstæðisstefna. Old tækni og upplýsinga færir þjóðimar nær hver annarri. Á miklu veltur því að okkur takist að varðveita íslenska menningu og íslenska tungu í því ölduróti. Menningin og tungan em það, sem gerir okkur að sjálf- stæðri þjóð, sem borin er virðing fyrir. íslensk tunga er í hættu. En höfum það hugfast, að sérhver ógnun við íslenska tungu er um leið ógnun við fullveldi þjóðar- innar. Varðveisla og viðhald íslenskrar menningar er því ekkert gamaldags tal, það er enginn óður til liðinnar tíðar, til fortíðar, það er sjálfur gmndvöllur framtíðarsjálf- stæðis íslensks samfélags. Ifyrir meir en 60 ámm fjallaði Guðmund- ur Finnbogason um málefni þessa héraðs sem við emm nú stödd í. Hann beindi í máli sínu athyglinni að litlum hólma í Sog- inu, sem heitir Oxarhólmi. Hann komst m.a. svo að orði: „Það em reynitré og bjarkir og hvann- stóð og blómskrúð í svo fagurskipuðum þyrpingum að slíkt sést ekki nema þar nátt- úran hefur fengið að starfa í friði. Plöntum- ar sem námu þama land endur fyrir löngu hafa smám saman fundið þá stöðu er sam- ræmilegust var við þarfír þeirra. Þær hafa lagað sig hver eftir afstöðu sinni til ann- arra, uns fremsta þroska var náð. Þaðan stafar samræmið og fegurðin sem gleður augað." Þessi mynd hefur fylgt mér síðan og vakið margar hugsanir. Er ekki Öxarhólmi ímynd hólmans stóra sem vér byggjum? Hefur ekki það, sem best er í islenskri menningu að fomu og nýju, dafnað mest fyrir þá sök að það var friðað fyrir átroðn- ingi handan yfír vatnið líkt og gróðurinn í hólmanum? Góðir sjálfstæðismenn. Við þurfum nú á öllu okkar afli að halda, samstöðu og styrk til þess að veita þjóðinni foiystu inn í nýja öld. Sjálfstæðisstefnan ein getur verið gmnd- völlur fyrir varðveislu íslenskrar menningar og sókn inn í nýja öld tækni og upplýsinga- miðlunar. Tökum höndum saman um þetta mikil- væga verkefni og leitum eftir athygli þeirra sem um svo langan tíma hafa átt hugsjóna- lega samleið með okkur. Hugsum um það fyrst og fremst að gera afl okkar sem mest fyrir fólkið í landinu.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.