Morgunblaðið - 06.12.1987, Blaðsíða 70

Morgunblaðið - 06.12.1987, Blaðsíða 70
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. DESEMBER 1987 70 C 4 uu i i iui rvirnyND/iNNA Fjórða samþykkt- in með Michael Caine Michael Calne (til vlnstri) kemst á slóð Rússans sem ætlar að sprengja kjamorkusprengju í Bretlandi í myndinni Fjórða samþykktin, sem sýnd verður í Regnboganum. Árið 1984 kom út bókin „The Fourth Protocol" („Fjórða sam- þykktin") eftir spennusagnahöf- undinn Frederick Forsyth. Eins og títt er um bækur höfundarins varð hún metsölubók og tilboð um að - kvikmynda hana streymdu inn. En Forsyth ætlaði ekki að sleppa hendinni af þessari. Hann hefur verið vinur leikarans Michael Ca- ine í mörg ár og ræddi við hann eigin hugmyndir um kvikmynd eftir sögunni og Caine samsinnti því þegar að sagan væri gott efni í kvikmynd. En ekki nóg með það. Caine vildi sjálfur leika aðalhlut- verkið í henni. Það varð úr að félagarnir settu á stofn sitt eigið framleiðslufyrir- tæki utan um myndina og einsettu sór að afla fjár frá óháðum aðilum svo þeir gætu haft fullkomna stjórn á gerð myndarinnar sjálfir. Þeir töluðu við framleiðandann Timothy Burrill („Tess", „Supergirl") og báðu hann að sjá um framleiðsl- una. „Ég las söguna og fannst hún sérlega vel til þess fallin að kvik- mynda hana," sagði hann. Þetta var í júlí árið 1985 og núna er myndin væntanleg í Regnbogann á næstunni. Forsyth skrifar m.a. um efni myndarinnar: Meginþema sögunn- ar er iskaldur veruleikinn. Með þeirri tækni sem við höfum yfir að ráða í dag er mögulegt að smíða litla kjarnorkusprengju úr nokkrum hlutum sem auðveldlega er hægt að smygla úr einhverju landi aust- urblokkarinnar, setja saman í næsta húsi við þig og setja í gang með tímastilli. Það fær enginn fjög- urra mínútna viðvörun, enginn getur svarað með gagnárás, engin radarviðvörun, enginn veit hver hefur gert sprengjuna — aðeins kjarnorkusprenging úr einhverjum kjallaranum. Bandaríkin, Sovétríkin og Bret- land samþykktu árið 1968 að gera aldrei svona nokkuð því allir stæðu jafn varnarlausir gagnvart mar- tröðinni. Það var Fjórða samþykkt- in. Núna eru einhverjir að reyna að brjóta þá samþyklrt. Áróraáætlunin varð til í sveita- húsi í Norður-Rússlandi. Hún var samin af yfirmanni sovésku leyni- þjónustunnar KGB og breskum liðhlaupa. Tilgangurinn. Að sprengja litla kjarnorkusprengju við herflugvöll Bandaríkjamanna í Bretlandi, koma af stað mótmæla- öldu gegn veru Bandaríkjamanna í Evrópu og fá Evrópubúa til að reka þá burtu. Það þýddi endalok NATO. Það er ekkert minna. Með helstu hlutverkin í myndinni auk Michael Caine fara Pierce Brosn- an, sem litiu munaði að yrði James Bond í stað Timothy Daltons. Brosnan er kunn sjónvarpsstjarna í Bandaríkjunum en hann leikur Rússann sem smíðar sprengjuna í Bretlandi og á að setja hana af staö. Ned Beatty, sem finna má í ólíklegustu myndum, leikur rúss- neskan leyniþjónustumann sem grunar að ekki só allt með felldu innan KGB. Ray McAnally, sem lók kardinálann íTrúboðsstöðinni (The Mission) svo stórkostlega, er næstvaldamestur innan KGB, kemst á snoðir um Áróraáætlunina og vill koma í veg fyrir hana. Að lokum má geta þess að lan Ric- hardson, sem við sáum síðast leika Anthony Blunt í sjónvarpinu á sinn kalda, yfirvegaða máta, leikur yfir- mann Caine í myndinni. V-Þýskaland Fundur um þjóðarmorð „Wannsee-rádstefnan“ er leikin heimildarmynd sem endurskapar afdrffaríkan fund örfárra nasista um endanlega lausn gyðingavandamálsins Fyrir þremur árum var sýnd í Vestur-Þýskalandi leikin heimildar- mynd, sem heitir „Wannsee-ráð- 5 > stefnan" og endurskapar frá mínútu til mínútu afdrifaríka ráð- stefnu 15 háttsettra nasista við Wannsee-vatn í úthverfi Berlínar þann 20. janúar árið 1945. Sam- kvæmt þeim heimildum sem til eru um ráðstefnuna, sem stóð í 85 mínútur, var aðeins eitt mál á dag- skrá: „Endanleg lausn gyðinga- vandamálsins." Þeir ræddu morð á 11 milljónum gyðinga í Evrópu. Yfirmennirnír sem voru sam- ankomnir frá Gestapo, ráðuneyt- unum og Nasistaflokknum töluðu þó aldrei um morð. Fundur þeirra var heldur vinalegur og samhuga meö fullt af koníaki, hlýlegheitum og hlátrasköllum. Sagnfræðingar eru sammála um að Wannsee-ráðstefnan hafi verið lykilatburður í þeirri þróun er leiddi til hápunkts gyðingaof- sóknanna. Tilgangurinn með henni var tvíþættur; að vinna hugmynd- um Reinhard Heydrich um útrým- ingu 11 milljón gyðinga fylgi og fá menn til að deila ábyrgðinni. Heimildir um ráðstefnuna komu fyrst upp í hendurnar á Manfred Korytowski, v-þýsk-ísraelskum sjónvarpsframleiðanda, þegar hann vann að gerð heimildarmynd- ar um réttarhöldin yfir Adolf Eichmann, eins fulltrúans á Wannsee-ráðstefnunni. Korytow- ski fannst efnið þesslags að það yrði að kvikmynda það og eyddi næstu sex árum í heimildaleit í ísrael, V-Þýskalandi og Banda- ríkjunum. Utkoman varð myndin „Wannsee-ráðstefnan". Hún var frumsýnd fyrir stuttu í Bandaríkjun- um. „Þessi mynd var mér mjög, mjög mikilvæg. Tilgangur minn var að gera mynd fyrir framtíðina, heimild fyrir ungt fólk í Þýska- landi," sagði Korytowski í viðtali við The New York Times. „Ég varð að sýna aö það var möguleiki á því að ein ráðstefna leiddi til dauöa sex milljóna manna." Það var ein- mitt hið hrikalega bil á milli vinale- grar nasistasamkomunnar og hinna sex milljón moröa, sem af henni hlutust, sem Korytowski fannst hann verða að varðveita. Hann ákvað að bæta engu við: Myndin hefst á komu fulltrúanna til ráðstefnunnar og endar 85 mínútum síðar með brottför þeirra, nákvæmlega eins og í raunveru- leikanum. Ekkert annaö. „Ég sýni engar útrýmingarbúðir, engar um- ræður um það sem á undan var gengið eða það sem á eftir kom, engar bakgrunnslýsingar á nas- ismanum. Aðeins 85 mínútur í Wannsee þann 20. janúar, 1942," sagði hann. Korytowski var í mun að endur- skapa í smáatriðum og eins nákvæmlega og unnt var málfar, andrúmsloft og stíl mannanna sem komu saman í Wannsee og setja þeim í munn orð sem þeir gætu allt eins hafa notað. Hann eyddi einnig miklum tíma í leit að þýskum leikurum sem líktust fundarmönn- unum og klæða þá viðeigandi 20. janúar, 1942; naslstarnir koma saman að ræða um endanlega lausn gyðingavandamálsins. einkennisbúningum. Jafnvel penn- arnir og armbandsúrin í myndinni eru frá öndverðum fimmta ára- tugnum. Wannsee-úthverfið sést aöeins í upphafsatriðinu en annars var myndin öll tekin í sjónvarps- upptökusal í Bæjaralandi. Satt er það að fjöldaflutningar og morð á evrópskum gyðingum voru þegar vel á veg komin þegar Wannsee-ráðstefnan var haldin. En hún staöfesti formlega þá ákvörðun að fara af stað með „endanlegu lausnina", kerfisbund- in morð á 11 milljón gyðingum frá öllum löndum Evrópu sem Þriðja ríkiö hafi hertekið eða stjórnaöi. Maðurinn sem sakaður er um að hafa skipulagt þjóðarmorðið var Reinhard Heydrich, hinn valdasjúki yfirmaður SD, öryggisþjónustu SS. Ef honum átti að vera kleift að vinna svo gríðarlegt verkefni varð hann að koma á samstarfi allra mikilvægustu yfirvaldanna og fá þau til að viöurkenna yfirstjórn hans. Helsti aðstoðarmaöur hans var Eichmann, þá 36 ára og lítt þekkt- ur yfirmaður þeirrar deildar Gestapó sem sá um gyðinga- vandamálið. 20 árum seinna sagði hann frá því fyrir rétti i Jerúsalem að Heydrich hafi verið svo ánægð- ur með hversu vel og mótþróalaust fundarmenn tóku ráðagerðum hans að hann braut þá reglu sína að neyta hvorki áfengis né tóbaks og fékk sór koníak og sígarettu eftir fundinn. Það atriði er í myndinni. Einnig það þegar Eichmann viðurkennir að hafa orðið illt þegar hann sá vörubíl hlaðinn dauðum og deyj- andi gyðingum. „Sjálfur yfirmaður SS féll í yfirlið við aftöku," segir Heydrich við aðstoðarmann sinn og á við Heinrich Himmler. „Ekk- ert óvirðulegt við það. Það sýnir að við Þjóðverjar erum mannlegir. En það er óvirðing í því að fram- kvæma ekki það sem komandi kynslóðir krefjast af okkur, hvort sem það er ánægjulegt eða ekki. Það er óvirðulegt að vera veiklund- aður, sem við í SS erum ekki." í síðasta mánuði var haldin ráð- stefna í Berlín um að setja upp minnisvarða og rannsóknarmið- stöð er fjallaöi um Helförina í fundarhúsi nasistanna í Wannsee. Nóbelsverðlaunahafinn Elie Wies- el, sem ritað hefur margt um Helförina, átti síðasta orðiö á ráð- stefnunni. Hann sagði: „Refsingin sem morðinginn óttast mest er minning fórnarlambsins."
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.