Morgunblaðið - 23.01.1988, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JANÚAR 1988
Landssamband bakarameistara:
Söluskatturinn leiðir til
samdráttar hjá brauðgerðum
Á undangengnum árum hefur
orðið gerbylting á framleiðslu á
brauðum og kökum. Áður voru á
boðstólum einungis þrjár til fjór-
ar tegundir af brauðum og
vöruúrval á kökum af skornum
skammti, segir i ályktun, sem
aðalfundur Landssambands bak-
arameistara sendi frá sér.
Fundurinn var haldinn á Akur-
eyri sl. fimmtudag.
í ályktuninni segir ennfremur:
„Nú framleiða brauðgerðir tugi teg-
unda af brauðum og kökuúrval er
orðið flölbreyttara sem neytendur
kunna vel að meta. Hefur vöxtur
og virðing á iðngreininni orðið veru-
legur. Nú eru hinsvegar blikur á
lofti. Lagður hefur verið 25% sölu-
skattur á framleiðslu brauðgerða
sem hlýtur að leiða til samdráttar á
framleiðslu brauðgerðanna í landinu.
Vegna óábyrgra fullyrðinga ráð-
herra og ráðamanna um óeðlilega
hækkun á framleiðsluvörum brauð-
gerða við söluskattshækkunina nú
um áramótin vill sambandið taka
fram að egg hækkuðu í desember
um 100-200%, launakostnaður í
brauðgerðum hækkuðu á sl. ári um
það bil 80% og um áramótin hækk-
aði fastakostnaður, það er húsaleiga,
rafmagn, sími og fleira, um 9-16%.
Að framansögðu er alveg ljóst að
sú óverulega hækkun umfram sölu-
skattinn nú um áramótin vegur
enganveginn upp á móti öllum þeim
hækkunum, sem orðið hafa nú á
síðustu mánuðum og eiga því um-
mæli ráðherra og ráðamanna ekki
við rök að styðjast."
Gunnar I. Hjartarson fram-
kvæmdastjóri sambandsins sagði i
samtali við Morgunblaðið að iðn-
greininni hefði alltaf vantað góða
bakara. Því væri hægt að setja bak-
arameisturum stólinn fyrir'dyrnar.
„Ljóst er að bakarameistarar hafa
ekki getað sótt í gegnum verð-
hækkanir það sem þeir hafa þurft
að fá til þess að mæta auknum til-
kostnaði og þeir sem hafa þurft að
standa undir verulegum fjármagns-
kostnaði, eru byijaðir að skjálfa.
Menn sjá raunverulega enga leið
aðra færa, en samdrátt. Þegar er
farið að bera á samdrætti í köku-
framleiðslunni út af innflutningnum.
Það er engin lausn að fara fram á
innflutningshömlur, en hingað til
lands streyma kökur, sem menn vita
alls ekkert hvað er í, ætlaðar til
geymslu allt upp í hálft ár og stund-
um meira. Ljóst er að íslenskar
kökur geymast ekki svona lengi.
Ekkert eftirlit er með þessum inn-
flutningi, hvaða efni kunna að
SAMNINGAMALIN hreyfðust
ekkert á fjórða fundi samninga-
manna Alafoss og fulltrúa
sovéska ríkisfyrirtækisins Razno
í Moskvu og hefur viðræðum
verið frestað þar til á mánudag.
Jón Sigurðarson, forstjóri Ála-
foss, sagði í samtali við Morgun-
blaðið, að fundað hefði verið í §óra
daga sleitulaust, án árangurs. Sov-
étmönnum hefðu svo verið afhent
viðbótarrök og hugmyndir frá Ála-
fossmönnum, sem Jón vildi ekki
greina nánar frá, en hann sagði að
Sovétmenn myndu skoða þessi rök
yfir helgina. og hæfust viðræður á
ný á mánudag. Eins og komið hefur
fram í fréttum, hyggjast Álafoss-
menn hækka verð sitt um allt að
40%. Jón bjóst við að samningavið-
ræðumar myndu ráðast næstkom-
andi mánudag og ætti þá að koma
í ljós, hvort úr yrði samningur eða
ekki.
„Sovétmenn eru að ræða um
mjög óverulegar verðbreytingar frá
því í fyrra, þrátt fyrir þær verð-
breytingar sem orðið hafa á verð-
lagi á ullarvamingi á heimsmark-
aði," sagði Jón. Hann sagði að ef
samningamenn Álafoss kæmu ekki
heim með samning, væri fyrirsjáan-
leg gífurleg veltuminnkun í íslensk-
um ullariðnaði frá því sem nú_ er.
Samdráttur yrði mikill hjá nýja Ála-
foss en Jón sagðist myndi fyrst af
öllu greina starfsfólki fyrirtækisins
frá því ef til lokunar þyrfti að koma.
Hins vegar væri hann vongóður, svo
framarlega sem menn sætu við
samningaborðið.
ístesshf. óskareftirað taka
á leigu skrifstofuhúsnæði
Afhendingartími: Sem fyrst.
Leigutími: 5-10 ár.
Stærð: 300-500 fm.
Nánari upplýsingar vaitir
framkvæmdastjóri í síma
26255.
leynast í kökunum og hvort þau séu
hin sömu og tilgreind eru á pakkn-
ingum. Maður hefur einnig_ rekist á
kökur án innihaldslýsinga. Á döfínni
er hinsvegar útgáfa nýrrar reglu-
gerðar á vegum Hollustuvemdar
ríkisins um auknar kröfur merkinga
á matvælum og verður vafalaust
fróðlegt að fylgjast með hvemig
menn ætla yfírleitt að framfylgja
þeirri reglugerð," sagði Gunnar að
lokum.
Þijátíu ára afmælishóf sambands-
ins var haldið á Akureyri í gærkvöldi
og lýkur fagsýningu landssam-
bandsins í íþróttahöllinni á Eyrinni
í dag kl. 17.00. Sýningin er opin
almenningi { dag.
Morgunblaðið/Bjami Eiríksson
Boltamaðurinn mætti með boltabrauðið sitt á sýningu Landssam-
bands bakarameistara sem opnuð var í fyrradag. Hér heilsar hann
upp á formann sambandsins Harald Friðriksson.
Samningamálin
skýrast á mánudag
— segir Jón Sig’urðarson, forsljóri Álafoss
Krabbameinsfélag Akureyrar og nágrennis:
Styrkir FSA til kaupa
á bijóstamyndatökutæki
Leitarstöðin flyst á röntgendeild FSA
Krabbameinsfélag Akur-
eyrar og nágrennis hefur
ákveðið að styrkja kaup Fjórð-
ungssjúkrahúss Akureyrar á
bijóstamyndatökutæki sem
koma mun að góðum notum við
fyrirhugaða skipulagða leit að
krabbameini i bijósti. Félagið
afhenti röntgendeild FSA
gjafabréf fyrir tækinu sl. mið-
vikudag svo hægt verði að flýta
kaupum. Tækið kemur að öllum
líkindum til Akureyrar í mars-
mánuði og ætti þá strax að vera
hægt að taka það í notkun.
Ifyrst um sinn verður tækinu
komið fyrir í bráðabirgðahúsnæði,
en röntgendeild FSA verður að
öllum líkindum fullbúin í lok þessa
árs og er meiningin að leitarstöð
krabbameinsfélagsins flytjist
þangað úr Hafnarstræti 95 í byij-
un næsta árs. Undirritaður var
samningur í júní á sl. ári á milli
heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytisins og Krabbameins-
félags íslands um skipulega
legháls- og bijóstkrabbameinsleit.
Gert er ráð fyrir að 35 ára gaml-
ar konur og konur á aldrinum 40
til 69 ára komi í bijóstamynda-
töku og leghálsskoðun um leið
annaðhvert ár. Á undanfömum
árum hefur Krabbameinsfélag ís-
lands verið að safna fé til kaupa
á bijóstamyndatökutæki og verð-
Ur því tæki komið fyrir í bíl sem
ferðast á milli heilsugæslustöðva
landsins. Á Akureyri þótti hins-
vegar svæðið það stórt að ástæða
væri tii að festa kaup á slíku
tæki fyrir röntgendeild FSA og
byggja þar upp leitarstöð, að sögn
Jónasar Franklíns, kvensjúk-
dómalæknis og formanns félags-
ins. Gjöfín er því háð þeim
skilyrðum að röntgendeild FSA
taki að sér leitarstöðina þar sem
hér er verið að byggja upp full-
komna röntgendeild. Jónas sagði
að leitarstöðin ætti bijóstamynda-
tökutæki síðan 1974, en ákveðið
hefði verið að festa kaup á nýju,
svo myndgæðin yrðu þau sömu
hérnorðanlands og fyrir sunnan.
Á aðalfundi Krabbameinsfélags
Akureyrar og nágrennis sl. vor
var samþykkt að stofna söfnunar-
reikning og vænta forráðamenn
félagsins framlaga inn á spari-
sjóðsbók númer 241318 í Búnað-
arbanka íslands á Akureyri.
Félagið lagði sjálft 300.000 krón-
ur inn á bókina og fékk gjöf að
upphæð hálf milljón króna frá frú
Margréti Halldórsdóttur til minn-
ingar um eiginmann hennar,
Tryggva Jónsson, sem lést 8. júní
1986. Þá hefur kvenfélagið Bald-
ursbrá gefíð 15.000 krónur úr
minningarsjóði Guðrúnar Andrés-
dóttur, sem lést árið 1970, í tilefni
þess að hún hefði orðið 90 ára í ár.
Árið 1952 var Krabbameins-
félag Akureyrar og nágrennis
stofnað og árið 1968 hófst skipu-
leg leit að leghálskrabbameini.
Að sögn Jónasar Franklíns var
leitarstöðin á hrakhólum allt til
ársins 1974 þegar hún fluttist í
Hafnarstræti 95 þar sem hún enn
er í bráðabirgðahúsnæði. En nú
mun röntgendeild FSA sjá um
rekstur hennar og mun Krabba-
meinsfélag íslands gera samning
við FSA um það. Leitarstöðin var
rekin á vegum félagsins allt til
ársins 1979, en þá tók heilsu-
gæslustöðin við rekstrinum.
Leitarstöðin verður áfram í
tengslum við heilsugæslustöðina
þó að skoðanir fari fram á rönt-
gendeild FSA og mun starfsfólk
heilsugæslustöðvarinnar sjá um
boðun og skráningu kvennanna.
Jónas sagði að tækið kostaði.
um tvær og hálfa milljón króna
og inn á bókina væru komnar 860
þúsund krónur auk þess sem fé-
lagið ætti rúma hálfa milljón inni
á annarri bók. Á Akureyri eru
4.330 konur á aldrinum 20 til 69
ára, þar af 2.050 konur á aldrin-
um 35 ára og 40 til 69 ára. Á
yfírstandandi ári er fyrirhugað að
skoða helming þeirra, eða rúmar
1.000 konur og á árinu 1989 hinn
helminginn. Jónas sagði að því
miður hefði aðsókn verið minni í
fyrra heldur en árið 1986. Fjögur
hundruð færri konur hefðu komið,
eða 1.124 miðað við 1.528 árið
áður. Ástæðuna fyrir fækkuninni
vildi Jónas rekja til sérstaks áróð-
urs sem leitarstöðin beitti sér fyrir
árið 1986. Bijóstkrabbamein er
nú orðið langalgengasta krabba-
meinið og því næst kemur
lungnakrabbamein og síðan
krabbamein í blöðruhálskirtli
karla. „Við hófum reglulegar leg-
hálsskoðanir árið 1964 og þótt-
umst vera búnir að ná yfírtökun-
um á því upp úr 1970, en því
miður hefur tíðni frumubreytinga
í leghálsi farið vaxandi síðustu
árin, trúlega vegna vaxandi vírus-
sýkinga eða með öðrum orðum
frjálsræðis í ástamálum."
Jónas sagði að tími væri kom-
inn til að heíja skipulega leit að
krabbameini í körlum og yrði ör-
ugglega farið að vinna að því
innan fárra ára. Krabbameins-
félag íslands sendi út 6.000 bréf
fyrir tveimur árum bæði til karla
og kvenna á aldrinum 40-69 ára
vegna leitar að krabbameini í
ristli og sendu aðeins 30% karla
inn sýni og 40% kvenna sem er
heldur slök frammistaða, að sögn
Jónasar.
Morgunblaðið/Bjami
Jónas Franklín kvensjúkdómalæknir ásamt Margrétí Halldórs-
dóttur, sem gaf hálfa milljón tíl kaupa á tækinu, og Sigurði
Ólafssyni yfirlækni á FSA.