Morgunblaðið - 02.02.1988, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. FEBRÚAR 1988
Bj órf rumvarp -
einu sinni enn
eftir ÓlafÞ.
Hallgrímsson
Enn eitt bjórfrumvarp er komið
fram á Alþingi, það er frumvarp til
laga um að leyfa bruggun, innflutn-
ing og sölu á áfengum bjór.
Síðasta bjórfrumvarp var á ferð-
inni í sölum Alþingis árið 1984, og
þá var fyrsti flutningsmaður þess
núv. fjármálaráðherra, Jón Baldvin
Hannibalsson.
Að þessu sinni eru flm. fjórir úr
þremur flokkum. Tveir lögfræðing-
ar úr Sjálfstæðisflokknum hafa
fengið til liðs við sig bamabókahöf-
und Alþýðubandalagsins og einn
þingmann Borgaraflokksins, sem
tengst hefur íþróttastarfsemi, enda
veitir ekki af að skapa sem mesta
breidd í bjórliðið, þar sem talið er
líklegt, að bjórinn hafl nú meira
fylgi á Alþingi en oftast áður.
Nú eins og fyrir flórum árum
segja flutningsmenn tilganginn með
frumvarpinu vera Qórþættan.
í fyrsta lagi að draga úr neyzlu
sterkra drykkja.
I öðru lagi að breyta drykkjusið-
um þjóðarinnar til batnaðar.
í þriðja lagi að afla ríkissjóði
tekna og efla innlendan öl- og gos-
drykkjaiðnað.
í Qórða lagi og síðast en ekki
sízt að skapa „samræmi" í áfengis-
löggjöfinni, þ.e. að allir landsmenn
eigi kost á því að sitja við samam
4»borð, hvað bjómeyzlu snertir, en
sem kunnugt er, þá hafa flugliðar
og farmenn og fólk, sem ferðast til
útlanda, heimild til að kaupa sterk-
an bjór upp að ákveðnu magni.
Ofannefnd rök bjórmanna em
reyndar ekki ný af nálinni, á þeim
hafa þeir hamrað sí og æ í gegnum
tíðina og í hvert skipti, sem bjór-
frumvarp hefur verið flutt á Al-
þingi, og það enda þótt þau hafi
margoft verið hrakin af andstæð-
ingum bjórsins. Við skulum nú
skoða þau hvert fyrir sig nokkru
nánar.
Er þá fyrst fyrir sú röksemda-
færsia, að tilkoma áfengs öls muni
draga úr neyzlu sterkari drykkja.
Enn er þessi staðhæfing á borð
borin, þótt bæði rannsóknir Al-
þjóðaheilbrigðisstofnunarinnar og
reynsla annarra þjóða sýni hið
gagnstæða. í greinargerð, sem
Ingimar Sigurðsson lögfræðingur
og Hrafn Pálsson félagsráðgjafi
birtu nýlega í blöðum um áhrif öl-
drykkju á heildameyzlu áfengis og
stuðst er við skýrslur Alþjóðaheil-
brigðisstofnunarinnar, kemur fram,
svo ekki verður um villzt, að bjór-
neyzla hefur aukizt mikið í öllum
heimshlutum síðari árin, ekki sízt
í þriðja heiminum, og kemur alls
staðar sem viðbót ofan á aðra
áfengisneyzlu.
Reynsla nágrannaþjóða okkar
styður þetta einnig, og er nærtæk-
ast að benda á frændur vora, Dani,
þar sem bjórdrykkja á vinnustöðum
og unglingadrykkja er orðin slíkt
vandamál, að jafnvel sjálfur forsæt-
isráðherrann, Paul Schluter, sér sig
knúinn til að lýsa því yfir opin-
berlega, að bjórdrykkja sé að
eyðileggja dönsku þjóðina og gera
þurfí eitthvað róttækt í þeim efnum.
Sé það tilfellið, að einhvers stað-
ar fyrirfínnist þjóð, sem bætt hefur
drykkjuvandamál sín með því að
innleiða áfengt öl og beina neyzl-
unni að því, hvers vegna er hún þá
ekki nefnd.
Það er athyglisvert, að bjórmenn
kunna ekki að nefna neina þjóð, sem
bætt hefur ástand áfengismála
sinna með því að innleiða bjór.
Hvers vegna ekki? Svarið er ein-
falt. Hún er engin til, þvert á móti
hefur bjórinn alls staðar valdið
auknu böli.
Þar er nærtæk reynsla Dana, en
þeir gerðu á sínum tíma ákveðnar
aðgerðir í þá átt að beina neyzlunni
að bjómum í stað brenndra drykkja.
Þetta heppnaðist að því leyti, að
bjórinn varð þeirra áfengi, heildar-
neyzlan jókst og afleiðingamar
þær, sem öllum eru kunnar, en
engan hef ég heyrt halda því fram,
að þangað ættum við að sækja fyrir-
mynd.
Sannleikurinn er nefnilega sá,
sem kannski hefur ekki komið nógu
skýrt fram í öllum umræðunum, að
bjórinn er lúmskt áfengi, sem hjá
mörgum, ekki sízt unglingum, reyn-
ist einmitt upphaf neyzlu á sterkari
drykkjum og virkar örvandi í þá
átt, og heyrt hef ég, að auðvelt sé
að verða alkóhólisti af bjórdrykkju
einni saman, þótt sumir vilji annað
vera láta og telji hana dæmalaust
meinlausa.
Ifyrii- nokkm skýrðu fjölmiðlar
frá áskomn 16 prófessora við
læknadeild Háskóla Islands til þing-
manna, þar sem þeir vara við
afleiðingum af samþykkt bjórfmm-
varpsins. Síðan gerist það núna um
áramótin, að hvorki meira né minna
en 133 læknar senda frá sér yfírlýs-
ingu, þar sem mælt er með sölu
áfengs öls hér á landi, eða eins og
þeir segja sjálfír í yfírlýsingunni,
að „ekki sé ástæða til að ætla, að
íslenzka þjóðin missi fótfestuna í
áfengismálum (leturbr. mín), þótt
leyfð verði sala bjórs.“
Væntanlega hafa fleiri en ég
orðið hissa að heyra slíka yfírlýs-
ingu frá þeim, sem eðli málsins
samkvæmt ættu að láta sér heil-
brigði og hamingju landsmanna
varða flestum öðmm fremur.
Má segja, að þar heggur sá, er
hlífa skyldi.
í það fyrsta verður manni á að
spyija, hvað vaki fyrir blessuðum
læknunum, umhyggja fyrir velferð
landsins bama, eða hvað?
Og í öðm lagi vaknar sú spum-
ing, hvort umræddir læknar telji,
að íslenzka þjóðin hafí öðlast svo
ömgga „fótfestu" í áfengismálum,
að nokkuð þurfí til að koma, að hún
missi hana. Og við sem höfum hald-
ið í einfeldni okkar, að við byggjum
við áfengisböl í þessu landi.
Kannski það sé allt saman mis-
skilningur og við búum bara við
nokkuð ömgga fótfestu í áfengis-
málum.
Vita læknamir, sem skrifuðu
undir þessa yfírlýsingu, virkilega
ekki af áfengisbölinu, um eyðilögð
heimili og brostin fjölskyldubönd
þúsunda, glæpi og voðaverk, sem í
Eigertdur og
skuí'
ifendur
Vegna mikillar eftirspurnar óskum við eftir góðum
skuldabréfum í umboðssölu.
Helstu skuldabréf i sölu hjá
Verdbréfavidskipturrs
Samvinnubankavts
Ný spariskírteini 7,2-8,5%
Eldri spariskírteini 1 8,5-9,2%
Veðdeild Samvinnubankans 10,0%
Lind hf. 11,0%
Lýsing hf. 10,8%
Glitnirhf. 11,1%
Samvinnusjóður Islands hf. 10,5%
Önnur örugg skuldabréf 9,5—12,0%
Fasteignatryggð skuldabréf 12—15,0%
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
ávöxtun umfram verðbólgu
Innleysum spariskírteini ríkissjóðs fyrir viðskiptavini okkar.
Allar nánari upplýsingar í Bankastræti 7, 3. hæð.
Síminn er 20700.
VERÐB R £ FAVtÐSK IPT1 fjármál eru
V# SAMUINNUBANKANS okkar fag
flestum tilfellum eru afleiðingar
áfengis — neyzlu eða annarra vímu-
efna, eða vilja þeir bara ekki vita
af þvf. Telja þeir raunverulega, að
þjóðin hafí náð svo góðri fótfestu í
áfengismálum, að vel sé hættandi
á að stíga skref, sem að öllum
líkindum mun leiða til versnandi
ástands. Því vil ég ekki trúa fyrr en
í lengstu lög, heldur hljóti einhvers
konar fljótræði að hafa ráðið ferð-
innj.
Ég hef því miður ekki séð nöfn
þessara umræddu 133 lækna, en
mér er tjáð, að í þeirra hópi sé
enginn læknir, sem fengizt hefur
sérstaklega við meðferð áfengis-
sjúklinga (og skal reyndar engan
furða).
Segir það ekki sína sögu að þeir,
sem gerst þekkja til ástands þess-
ara mála, skuli ekki leggja nafn
sitt við slíka undirskrift. Og hvorum
skyldi íslenzka þjóðin treysta betur
til að leggja raunsætt mat á ástand
áfengismála. Læknunum Tómasi
Helgasyni og Jóhannesi Berg-
sveinssyni eða einhveijum ungum
lækni, sem gjaman vill sjálfur eiga
þess kost að fá sér bjórglas, þegar
hann kemur þreyttur heim úr vinn-
unni? Ég eftirlæt lesendum að svara
því.
Það eru ekki persónulegar lang-
anir mínar eða einhvers læknis, sem
skipta máli í þessu sambandi, held-
ur sú staðreynd, sem fram kemur
í fyrmefndri álitsgerð Ingimars Sig-
urðssonar og Hrafns Pálssonar „að
hvaða skoðanir sem menn kunna
að hafa á sölu áfengs öls hér á
landi, verða menn að horfast í augu
við þá staðreynd, að heildameyzla
áfengis muni aukast, líklega stór-
aukast, verði heimilað að selja hér
áfengt öl.“
Það er mergurinn málsins, sú
staðreynd sem menn verða að þora
að horfast í augu við.
Þessi orð eru raunar nægjanlegt
svar við röksemd bjórvina nr. 2, að
bjórinn muni bæta drykkjusiði
landsmanna. Það væri í fyrsta lagi
aðeins hugsanlegt, ef bjór yrði al-
mennt drukkinn í stað sterku
vínanna, en reynslan bendir ekki
til, að svo verði, og hún er ólygn-
ust. Bjórinn mun ekki bæta
drykkjusiðina, heldur mun hann
auka drykkjuskapinn og hafa í för
með sér ný drykkjumunstur hér á
landi sem annars staðar, svo sem
vaxandi unglingadrykkju og
drykkjuskap á vinnustöðum, sem
við höfum verið tiltölulega laus við
fram að þessu.
Vart mun nokkum þykja það
horfa til framfara. Engin ástæða
er til að ætla, að við Islendingar
bregðumst öðruvísi við bjómum en
aðrar þjóðir.
Niðurstaða þeirra félaga, Ingi-
mars og Hrafns, er einnig beztu
rökin gegn tilgangi bjórfrumv. nr.
3 að afla ríkissjóði aukinna tekna,
sem manni virðist að vegi þungt á
metunum í huga flutningsmanna,
og þó kannski öllu fremur að afla
einstaklingum tekna af bjórsölunni.
Eða hvemig í ósköpunum eiga
tekjur að aukast með tilkomu bjórs,
ef sala á öðrum og sterkari tegund-
um áfengis á að minnka að sama
skapi, eins og flutningsmenn láta í
veðri vaka. Ríkissjóður fær ekki
auknar tekjur nema með nýjum
tekjustofnum. Fæ ég ekki betur séð
en hér séu bjórmenn búnir að viður-
kenna í orði kveðnu, að bjórsala
muni koma til viðbótar við aðra
áfengissölu, hverju svo sem þeir
halda fram.
Hvað snertir innlendan bjóriðnað,
er hins vegar ljóst, að þar eru ýms-
ir famir að hugsa sér gott til
glóðarinnar, og sjá hilla undir skjót-
fenginn gróða. Það sýnir m.a. viðtal
við framkvæmda stjóra Sanitas hf.
í Reykjavík, sem birtist í Degi á
Akureyri 30. des. sl., en þar segir
hann, að verði leyfð framleiðsla og
sala áfengs öls „muni það breyta
öllum markaðnum . . . þannig að
þar sem gosdrykkir eru aðalbúgrein
í dag, verður aukabúgrein, þegar
bjórinn kemur".
Spumingin er þá aðeins, hveijir
tapa á bjórdrykkjunni.
Þá emm við að lokum komin að
margyfirlýstum tilgangi bjórmanna
og því, sem einna hæst hefur borið
í þeirra málaflutningi, að „sam-
ræma“ áfengislöggjöfína.
Við búum við kolvitlausa áfengis-
löggjöf, segja bjórmenn, eða hvað
vit er í því, að hægt sé að kaupa
allar tegundir áfengis nema þá veik-
ustu, ogu venjulega klykka þeir út
með því að segja, að þar að auki
sé allt fljótandi í bjór í landinu hvort
eð er.
Hvers vegna ekki að leyfa öllum
landsmönnum að sitja við sama
borð, hvað bjómeyzlu snertir?
Hvers á það aumingja fólk að
gjalda, sem sjaldan eða aldrei fer
til útlanda og getur þar af leiðandi
ekki keypt sér bjór í Fríhöfninni?
„Hveijir ráða því, að svona
andsk ... vitleysa, sem allir hlæja
að, innan lands og utan, er enn við
lýði á því herrans ári 1987?“ spyr
Þorsteinn Úlfar Bjömsson í Mbl.
29. des. Og hann bætir við: „Það
hljóta að vera pólitíkusar."
Líklega er það rétt til getið hjá
honum. Hingað til höfum við átt
nógu marga þingmenn til að hafna
bjómum, en hver veit nema Eyjólf-
ur hressist fyrir Þorstein og
skoðanabræður hans.
En úr því að spumingar eru bom-
ar fram, er ekki úr vegi að bæta
við einni spumingu: Hvers vegna
stöðugt að vera að vitna í flugliða,
fannenn og ferðafólk?
í fyrsta lagi er þar aðeins um
að ræða hluta þjóðarinnar, og jafn-
Vantar þig
varahluti I bílinn?
Kúplingsdiska og pressur
í allar algengar gerðir fólksbíla, jeppa og vörubíla.
Gabriel höggdeyfa
ótal útfærslur í miklu úrvali.
Háspennukefli, kveikjuhluti og
kertaþræði
eins og það verður best.
Alternatora og startara
verksmiðjuuppgerða eða nýja, fyrir japanska,
evrópska og ameríska bíla.
Spennustilla
landsins fjölbreyttasta úrval.
Kannaðu verðið.
Við ábyrgjumst gæðin.

SKEIFUNNI 5A, SÍMI: 91-8 47 88