Morgunblaðið - 03.02.1988, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. FEBRÚAR 1988
Neskaupstaður:
Nýtt fiskverk-
unarfyrirtæki
Neskaupstað.
NÝLEGA tók hér til starfa nýtt
fiskverkunarfyrirtæki sem nefn-
ist Ness hf. og er til húsa í gamla
hraðfrystihúsi kaupfélagsins við
Egilsbraut. Aðaleigendur Ness
hf. eru Magni Kristjánsson skip-
stjóri, Hólmgeir Hreggviðsson
vélstjóri og Hörður Erlendsson
vélstjóri, allir núverandi og fyrr-
verandi skipveijar á aflaskipinu
Berki NK.
Eins og áður sagði er húsið gam-
alt hraðfrystihús og því margt til
staðar í því sem viðkemur frystingu,
svo sem frystivélar og frystiklefar.
Kaupfélagið lagði niður alla físk-
verkun fyrir mörgum árum en hefur
undanfarin ár starfrækt í húsinu
brauðgerð, auk þess sem skipaaf-
greiðsla Ríkisskips og SÍS hefur
verið þar til húsa. Miklar endurbæt-
ur hafa verið gerðar á húsinu að
innan. Allt málað í hólf og gólf og
er það nú hið snyrtilegasta. Tals-
verðar deilur spruttu upp um leyfi
til fiskverkunar á þessum stað í
bænum, en leyfið fékkst.
Nýju eigendur hússins munu í
fyrstu leggja aðaláherslu á saltfísk-
verkun en þegar fram í sækir ætla
þeir að auka starfsemina og hefla
frystingu.
— Ágúst
Varði doktorsrit-
gerð í lyfjaefnafræði
FJALAR Kristjánsson varði dokt-
orsritgerð við lyfjaefnafræðideild
Kansasháskóla i Bandaríkjunum
í júní 1987. Ritgerð hans nefnist,,-
Fluorogenic Derivatization of
Lysine Containing Peptides with
Naphtalene-2,3-dicarboxaldehyde
and Cyanide Ion for Trace Ána-
lysis by High Performance Liquid
Chromatography". Fjallar hún
um leiðir til að auka næmi ákveð-
inna aðfera sem m.a. er beitt við
mælingar á peptíðum.
Fjalar Kristjánsson er fæddur árið
1954. Foreldrar hans eru Rósa
Bjömsdóttir og Kristján Sigurðsson.
Hann lauk stúdentsprófi frá eðlis-
fræðideild Menntaskólans við
Hamrahlíð árið 1974 og hóf nám í
lyfjafræði við Háskóla Islands árið
1975.
Hann hélt til Danmerkur haustið
1977 til framhaldsnáms við Lyfja-
fræðiháskólann í Danmörku og lauk
þaðan Cand. Pharm. prófí í júní
1980. Að því loknu starfaði Fjalar
á Rannsóknarstofu Landspítalans í
meinefnafræði fram til hausts 1983
er hann hóf framhaldsnám við Kans-
Dr. Fjalar Kristjánsson
asháskóla. Þaðan lauk hann mast-
ersprófi í lyQaefnafræði í júní 1985
og doktorsprófí í júní 1987.
Á meðan á doktorsnámi Fjalars
stóð hlaut hann styrki frá Fulbright-
stofnuninni, Ameríska/Skandinaví-
ska sjóðnum, Framhaldsskóla
Kansasháskóla, Nato, Verðlauna-
sjóði Alfreð Benzon og Lyfjafræði-
skóla Kansasháskóla.
Fjalar starfar nú hjá lyfjarfram-
leiðslufyrirtækinu Delta hf. Hann
er kvæntur Sigrúnu Ólafsdóttur.
Morgunblaðið/Ágúst Blöndal
Talið frá vinstri: Magni Kristjánsson, Sveinn Kristinsson og Hólm-
geir Hreggviðsson. Magni og Hólmgeir eru eigendur nýs fiskverkun-
arfyrirtækis á Neskaupstað sem hefur hlotið nafnið Ness hf. og
Sveinn er starfsmaður þess.
Lennart
Iverus
sýnir í Nor-
ræna húsinu
SÝNING á grafíkverkum eftir
sænska listamanninn Lennart
Iverus verður opnuð í anddyri
Norræna hússins nk. laugardag.
Við opnunina flytur sendiherra
Svíþjóðar, Per Olof Forshell,
ávarp.
í tilefni sýningarinnar kom lista-
maðurinn hingað til lands ásamt
konu sinni og dvelur á íslandi í
nokkra daga.
Lennart Iverus er fæddur 1930.
Hann stundaði myndlistanám við
Konsthögskolan í Stokkhólmi
1957-62 og síðan í París og Lon-
don. Hann hefur dvalið lengi á
Ítalíu við myndlistarstörf og hefur
sótt þangað hugmyndir með mynd-
um sínum.
Lennart Iverus hefur haldið
einkasýningar og tekið þátt í sam-
sýningum, m.a. alþjóðlegum
grafíksýningum.
Á sýningunni í Norræna húsinu
eru teikningar og grafík, mest-
megnis koparstungur.
Sýningin verður opin daglega
fram til 28. febrúar.
Lennart Iverus sýnir teikningar
og grafíkmyndir í anddyri Nor-
ræna hússins.
Neskaupstaður:
Fegurðarsam-
keppnt í
Neskaupstad.
KEPPNIN um titilinn ungfrú
Austurland fer fram í Egilsbúð
27. febrúar nk. og er það hluti
af keppninni um ungfrú ísland.
Undirbúningur keppninnar
stendur nú sem hæst og er þegar
vitað um 7 þátttakendur víðsveg-
ar af Austurlandi.
Að sögn forráðamanna keppn-
innar virðist ríkja mikill áhugi hér
eystra um að keppnin verði hin
glæsilegasta. Dagskráin, sem að
mestu leyti er komin í fastan ramma
verður með hefðbundnum hætti,
byrjað verður með borðhaldi og
síðan fer sjálf keppnin fram, þar
Egilsbúð
sem valin verður fegursta stúlkan
á Austurlandi. Einnig velja þátttak-
endur vinsælustu stúlkuna úr sínum
hópi, og besta ljósmyndafyrirsætan
verður valin. Þá er áformað að
landsþekktir skemmtikraftár komi
hér austur og skemmti áhorfendum.
Dómnefnd verður skipuð þremur
aðilum að sunnan og tveimur héðan
að austanen ekki er enn vitað hveij-
ir það verða né heldur hver kemur
til með að krýna ungifrú Austurland.
Sigurvegarinn í keppninni hlýtur
þátttökurétt í keppninni um titilinn
ungfrú ísland.
— Ágúst
Tilkynningaskylda íslenskra skipa:
FALSKT ÖRYGGI?
Eftirfarandi grein var niðurstaða
umræðna og íhugana okkar nem-
enda varðskipadeildar Stýrimanna-
skólans í Reykjavík um tilkynninga-
skyldu íslenskra skipa, sem við
tókum til sérstakrar umræðu í æf-
ingum okkar í framsögn og íslensku
máli.
Það var samdóma álit kennara
okkar, Ólafs Hauks Ámasonar og
skólastjóra Stýrimannaskólans,
Guðjóns Armanns Eyjólfssonar, að
hér væri fjallað um svo mikilvægt
og áríðandi öryggismál sjómanna,
að full ástæða væri til að birta skoð-
anir okkar og tillögur til úrbóta á
opinberum vettvangi.
Tilkynningaskylda íslenskra
skipa hefur nú verið starfrækt í um
tvo áratugi og því er orðið tíma-
bært að spyrja þeirrar spumingar
hvort hún sé sá öryggisstuðull sem
henni var ætlað og menn hafa bund-
ið vonir við.
Álit okkar er að svo sé ekki þó
svo að deildarstjóri SVFÍ virðist
hæstánægður með gang mála eins
og kom fram í grein í 11.—12. tbl.
Sjómannablaðsins Víkings 1987.
Er leitt til þess að vita að menn
hjá stofnun þeirri sem rekur til-
kynningaskylduna skuli ekki sjá
hversu afleitt þetta kerfí er, og að
það veiti beinlínis falskt öiyggi. Við
teljum að Tilkynningaskylda
íslenskra skipa þurfí að koma á
miklu agaðra kerfí en því sem
tíðkast í dag. Það er ekki ætlun
okkar að ri§a upp sögu og fyrir-
komulag skyldunnar eins og hún
er rekin nú. Það gerði deildarstjór-
inn vel og skilmerkilega í fyrr-
nefndri grein. Ætlun okkar er að
rökstyðja álit okkar og benda á
úrbætur, sem við teljum fyrir löngu
síðan tímabærar.
Langur biðtími
Árið 1984 fórst mb. Hellisey í
róðri um 3 sjómflur suðaustur af
Vestmannaeyjum, hvolfdi bátnum í
þokkalegu veðri. Báturinn flaut
nokkra stund á hvolfi áður en hann
sökk og komust þrír skipveijar á
kjöi. Það upplýstist síðar í sjórétti,
að þessir skipveijar höfðu gert sér
vonir um að leit hæfíst fljótlega þar
sem þeir voru ekki búnir að senda
frá sér skeyti til Tilkynningaskyld-
unnar. Báturinn mun hafa sokkið
um kl. 22.30. Þegar báturinn mætti
ekki í kvöldskylduna lét Tilkynn-
ingaskyldan Vestmannaeyja-radíó
kalla bátinn upp og einnig var at-
hugað hvort hann væri kominn í
höfn. Um kl. 07.00 morguninn eftir
var auglýst eftir bátnum. Engin
leit hófst fyrr en rúmlega 9
klukkustundum eftir lok kvöld-
skyldunnar, þá hafði eini skip-
veijinn sem komst af, unnið það
ótrúlega afrek að synda tæpleg 5
km leið til lands. Hann er því tákn-
rænn textinn sem fylgir og var
undir mynd sem birtist með áður-
nefndri grein deildarstjóra SVFÍ.
Það sem þar stendur er dæmi um
værð manna i þessum efnum:
„Fuglar bera ekki fréttir til lands.
Betra er að treysta á tilkynninga-
skylduna."
En horfum á staðrejmdir: Guð-
laugur Friðþórsson, eini skipveijinn
sem komst lífs af í fyrmefndu sjó-
slysi, synti með fréttimar í land.
Þá fyrst hófst leit. Þetta er aðeins
eitt dæmi um galla Tilkynninga-
skyldunnar og virðist sem rann-
sóknanefnd sjóslysa hafi ekki tekið
neitt á þessu atriði þó svo að þetta
hafí komið skýrt fram í sjóprófum.
Það er þetta sem við teljum
stærsta gallann við Tilkynninga-
skylduna í dag. Menn hafa engan
lærdóm dregið af Helliseyjar-
slysinu. Það hefur oft og iðulega
liðið á annan tug klukkustunda eft-
ir að skyldutíma lauk að farið er
að huga að skipum og bátum, sem
hafa ekki sent inn tilkynningu.
Nánast á hveijum morgni hljóm-
ar orðsending frá Tilkynninga-
skyldunni þar sem lýst er eftir
bátum án þess að virk leit sé þá
þegar hafín. Þennan tima verður
að stytta verulega.
Okkar tillögur eur þessar og þá
ekki aðeins gagnvart Tilkynninga-
skyldunni heldur almennu og auknu
öryggi sæfarenda:
„Stytta eftirgrennslunartíma í
eina klukkustund og verði önnur
viðbrögð þar á eftir virkari. Ef ekk-
ert upplýsist um stað og ferðir skips
eftir þijár klukkustundir skal skil-
yrðislaust hefja leit. Nú hugsa menn
sjálfsagt um kostnað þann sem af
þessu leiðir, því að eflaust yrði mik-
ið um leit og útköll eins og staðan
er í dag. Þessu er til að svara að
hann á að vera allur á kostnað
þeirra sem trassa að tilkynna sig
og eftirtöldum refsiákvæðum beitt:
1. Við fyrsta brot verði skrifleg
áminning frá bæjarfógeta eða
sýslumanni.
2. Við endurtekin brot verði
breytt sektarákvæðum og skipstjóri
sviptur réttindum til skipstjómar
tímabundið.
Neyðarradíóbauja
Við teljum brýna nauðsyn á því
að setja neyðarradíóbauju, svokall-
aða EPIRB-bauju, í öll íslensk skip
og þá ekki síst þau minni. Nú
kunna margir að spyija hvað er
EPIRB? í stuttu máli er það neyð-
arradíóbauja sem komið er fyrir á
hentugum stað í skipinu og flýtur
upp á yfirborðið þegar skipið er á
um 2-3 metra dýpi og sendir þá
merki til gervitungla sem reikna
síðan út nákvæma staðsetningu
skipsins og koma boðum til jarðar.
Hundruðum mannslífa hefur verið
bjargað vegna sendinga þessara
dufla. Neyðarradíóbaujumar er
hægt að nota bæði á sjó (EPIRB)
og landi (ELT) og höfðu i maí 1986
með aðstoð neyðarmerkja sem
voru send um pólhnettina (Cosp-
as/Sarsat) bjargað 576 mannslíf-
um (244 á sjó, 311 vegna flugslysa
og 21 á landi). Bauja þessi er líka
til notkunar í gúmmíbjörgunarbát-
um, ennfremur geta skip miðað
merki þessi á VHF-miðunarstöð.
Til frekari fróðleiks bendum við á
ágæta grein eftir Guðjón Armann
Eyjólfsson skólastjórá, sem birtist
í 2. tbl. Sjávarfrétta, 14. árg. 1986,
undir heitinu Bylting í öiyggismál-
um sæfarenda, og nýútkomnum
Leiðarvísi um fiskileitar- og sigl-
ingatæki í útgáfu Stýrimannaskól-
ans. Þá ber þess að geta að Bretar
hafa lögleitt neyðarradíóbaujur í öll
sín skip.
Sjálfvirkt tilkynningakerfi
fyrir íslensk skip
Nú er verið að gera tilraunir með
sjálfvirkt tilkynningakerfí fyrir
íslensk fískiskip. Verkfræðistofnun
Háskólans hefíir unnið að þessu
kerfí. Þetta virðist vera stórmerki-
legt framtak, en miðar hægt áfram.
Það er því fyrirsjáanlegt að gamla
Tilkynningaskyldan verður enn
talsverðan tíma í notkun. Meðan
ekkert betra kerfí er fyrir hendi
eigum við þess vegna að kappkosta
að lagfæra alla þá galla er hafa
komið í ljós á Skyldunni. Á okkar
hafsvæði, sem er eitt hið erfíðasta
og hættulegasta í heimi, getum við
ekki leyft okkur svona vinnubrögð.
Aukum nú þegar öryggi sjómanna
með agaðri tilkynningaskyldu,
og styttri eftirgrennslanatíma.
Neyðarradíóbauju ætti Alþingi að
lögleiða nú þegar í öll íslensk skip,
kosntaður samfara henni er ekki
það mikill.
Nemendur varðskipadeildar
Stýrimannaskólans í Reykjavík.
EinarH. Valsaon,
Halldór B._ Nellett,
Kristján Önundarson,
Ómar Karlason,
Sævar Berg Gislason.