Morgunblaðið - 05.02.1988, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. FEBRÚAR 1988
11
böm leita því oft í kolvetnaríka
fæðu sem auðvelt er að afla sér í
eða við flesta skóla landsins til að
fullnægja orkuþörf sinni. Þessi kol-
vetnaríka fæða er oftar en ekki
sælgæti og gos eða tilbúnir drykkir
með ávaxtabragði, svokallað
sjoppufæði. Það er skoðun mín að
þetta sé ein af aðalástæðunum fyr-
ir helmingi meiri tannskemmdum á
íslandi en í grannlöndunum.
Fjöldi sjoppa hér á landi er sjálf-
sagt eitt af okkar mörgu heimsmet-
um, enda seljast vörumar vel. Talið
er skv. upplýsingum heilbrigðis-
ráðuneytisins að sérhver íslending-
ur borði að meðaltali rúmlega 17
kg af sælgæti á ári, eða nærri 1,5
kg á mánuði. Telja verður líklegt
að ung böm og þeir sem eru komn-
ir yfír miðjan aldur nái vart sínum
„kvóta" svo líklega sjái þá ein-
hveijir um stærri skammt.
Gosdrykkjaneysla íslendinga
hefur aukist mikið hin síðari ár.
Arið 1960 var neyslan á árinu um
20 iítrar á mann en var orðin um
97 lítrar á mann árið 1985. Sam-
svarar það því að hver íslendingur
drekki rúmlega eina gosflösku á
dag allt árið um kring. Er þá ekki
talið með öl, heimatilbúið gos né
síaukin neysla á ýmsum ávaxta-
drykkjum.
I nýlegri rannsókn á tannheilsu
bama og unglinga á íslandi var
m.a. spurt nokkurra spuminga um
neysluvenjur. Auk þess sem tíðni
tannskemmda var mun iægri til
sveita en í þéttbýli, einkum sjávar-
plássum, þá kom í ljós að sælgætis-
og gosneysla var minni í dreifbýlinu
þar sem lengra var í verslanir og
sjoppur.
Af 830 15 ára unglingum sögð-
ust 45,3% drekka gos daglega eða
oft á dag, 36,9% 3—4 sinnum í viku,
en einungis 17,8% sögðust drekka
gos einu sinni í viku eða sjaldnar.
Ef Reykjavík er tekin sérstaklega,
þá sögðust nærri 60% unglinganna
drekka gos daglega eða oftar.
Svör við spumingu um sælgætis-
át eru í svipuðum hlutföllum. 54,1%
unglinganna segist borða sælgæti
daglega eða oft á dag. 33,1% 3—4
sinnum í viku og 12,9% einu sinni
í viku eða sjaldnar. Ef Reykjavík
er skoðuð sérstakiega, sögðust 65%
unglinganna borða sælgæti daglega
eða oftar og einungis 5,6% vikulega
eða sjaldnar.
Til samanburðar má geta þess
að bara 7% finnskra jafnaldra þeirra
segjast drekka gos daglega og 15%
borða sælgæti.
í rannsókninni kom einnig fram
að tannskemmdir em u.þ.b. helm-
ingi algengari hér en í grannlöndun-
um meðan tannhirðuvenjur virðast
svipaðar. Athyglin beinist því að
neysluvenjunum.
Ég tel því löngu tímabært að
geta sér grein fyrir breyttum þjóð-
félagsháttum og gefa öllum bömum
staðgóðar skólamáltíðir. Jafnframt
ættu sveitarstjómir að beita sér
fyrir því að banna sjoppur á skóla-
lóðum og í næsta nágrenni skóla.
Höfundur er prófessor í tannfyll-
ingum ogtannsjúkdámafræði við
tannlæknadeild Háskólans.
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
Björgunarsveitin Blanda var með opið hús í tilefni af 60 ára af-
mæli SVFÍ.
Blönduos:
Blanda með opið hús
Blönduósi.
Björgunarsveitm Blanda var
með opið hús á laugardaginn í
tilefni af 60 ára afmæli Slysa-
varnafélags íslands. Allmargir
gestir komu til að skoða tæki og
útbúnað björgunarsveitarmanna.
Björgunarsveitin Blanda var
stofnuð í aprfl 1966 og á þessum
rúmu 20 ámm hefur björgunar-
sveitin verið að byggja sig upp af
tækjum. Núna er í eigu sveitarinnar
tveir snjósleðar, tveir gúmmíbjörg-
unarbátar auk þess á björgunar-
sveitin snjóbfl með öðmm aðilum.
Björgunarsveitin Blanda er núna til
húsa í glæsilegri bjöigunarstöð sem
reist var í samvinnu við hjáipar-
sveit skáta á Blönduósi. Fj'ár til
starfsemi sirínar hafa björgunar-
sveitarmenn aflað með rækju-
vinnslu, rauðmagasölu svo og hafa
fyrirtæki, sveitarfélög og einstakl-
ingar lagt björgunarsveitinni
Blöndu til flármagn. Virkir félagar
í björgunarsveitinni Blöndu em 26
og er Gunnar Sig. Sigurðsson for-
maður hennar.
-Jón Sig.
Tónleikar í
Hallgrímskirkju
TÓNLEIKAR verða haldnir í
Hallgrímskirkju laugardaginn 6.
febrúar nk. Þar verða fluttir
tveir konsertar eftir Vivaldi fyr-
ir tvö óbó, tvær klarinettur,
strengi og sembal og konsert
eftir Telemann fyrir tvær klari-
nettur, strengi og sembal. '
Flytjendur em Kristján Þ. Step-
hensen, Hóimfríður Þóroddssdóttir
óbó, Kjartan Oskarsson, Óskar Ing-
ólfsson, Þórhallur Birgisson, Kat-
hleen Bearden, Ásdís Valdimars-
dóttir, Nóra Komblueh, Páll
Hannesson og Elín Guðmundsdótt-
ir.
Tónleikamir hefjast kl. 14.00.
Hallgrímskirkja
Engin öimur lausn
en gengisfelling
- frysting sjávarafurða að leggjast í rúst, segir Jón
Friðjónsson, framkvæmdastdjóri Hvaleyrar hf
ÉR stendur mest ógn af and-
varaleysi stjórnvalda fyrir
afkomu frystingarinnar. Þessi
atvixmuvegur er að fara í rúst
og leggst smám saman af miðað
við núverandi stefnu stjórn-
valda, sem virðast telja að við
öflum gjaldeyris með einhveiju
öðrum hætti en útflutningi sjáv-
arafurða. Það er ekki hægt að
laga stöðuna með neinu öðru
en gengisfellingu,“ sagði Jón
Friðjónsson, framkvæmdastjóri
Hvaleyrar hf í Hafnarfirði, í
samtali við Morgunblaðið.
Jón sagði, að áður fyrr hefðu
menn deilt við Þjóðhagsstofnun
um það hvort um taprékstur væri
að ræða eða ekki. Nú teldi stofn-
unin frystinguna rekna með um
10% tapi, en samt væri ekkert
gert. Staða frystihúsa, sem aðal-
lega ynnu ufsa og karfa væri sýnu
verri en þeirra, sem væru fyrst
og fremst í þorskinum. Þá gæti
það einnig skipt sköpum hvort lán
frystihúsanna væru í íslenzkum
krónum eða til dæmis dollurum.
Hjá Hvaleyri hefði staðan orðið
um 70 milljónum króna betri á
síðasta ári, hefðu lánin verið í
dollurum en ekki krónum. Staða
alira frystihúsa væri slæm, en
þessir tveir þættir gerðu stöðu
viðkomandi húsa verri en hinna.
Því væri ekki rétt að Sambands-
húsin væru eitthvað verr stödd
en önnur, nema ef það væri vegna
óhagstærða lána og fisktegunda
í vinnslu.
„Það hjálpar til að fá allan sölu-
skatt endurgreiddan og launa-
skatt felldan niður, en gengisfell-
ing verður að koma til líka til að
auka tekjumar til að vega upp á
móti innlendum hækkunum. Fisk-
verkafólk hefur vissulega ekki of
há laun, en það má geta þess að
fyrir þremur árum voru meðal- _
launin á tímann og launateng
gjöld tæpir Qórir dollarar hér og
10 í verksmiðjum Coldwater í
Bandaríkjunum. Nú eru þau 10,5
dollarar bæri ytra og hér. Við
þessar launahækkanir ráða frysti-
húsin ekki án tekjuaukningar
umfram þá umtalsverðu.hækkun,
sem varð á afurðaverði í Banda-
ríkjunum í fyrra, en hún vegur
samt ekki upp á móti falli dollar-
ans og verðhækkunum innan-
lands. Fólk heldur að þetta sé allt
í lagi, en það er það bara ekki.
Við höfum misst stjóm á fjármála-
markaðnum og það em innlendar
hækkanir samfara fastgengis-
stefnunni, sem er að drepa okkur.
Stjómvöld og aðrir landsmenn
verða að átta sig á því á hveiju
við lifum, og síðan verður að haga
málunum eftir því,“ sagði Jón
Friðjónsson.
BflLLET5hÓLI
sigríðar ÁRmflnn
skula:,otu S2 m 000
Fjölskyldur fjölmennlð á frábæra skemmtun.
verður haldin í Hótel íslandi
sunnudaginn 7. febrúar
kl. 15.
Húsið opnað kl. 14.
NEMENDUR EFTIRTALINNA DANSSKÓU\ SÝNA FJÖLBREYTTA,
GLÆSILEGA OG SKEMMTILEGA DANSA:
STANSLAUS DANSITVO TÍMA - ALLTAFEITTHVAD FYMRALLA.
mikilli snilld
Auk þess kemur
trúðuríheim-
sókn og dansar
á hjólaskautum
iWil ILmmJ viðbörninaf
•OlMOlTI mu*» M-7»« CXJ «nv*o O ■■■■ ... J
Kynnlr verður
Hermann
Ragnar
Stefánsson.
maln
SOl eV JAR "
Aðgöngumiðaverð er aðeins kr. 300,- fyrir
fullorðna og kr. 200,- fyrir börn.
Aðgöngumiðasala verður í Hótel islandi laug-
ardaginn 6. febrúar kl. 1 3-1 5 og sunnudag-
inn 7. febrúar kl. 1 3.
DANS
ÁT\D
DAWSKENNARASAMBANDSINS