Morgunblaðið - 05.02.1988, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. FEBRÚAR 1988

Morgunbladið/Bjami
Yfir 50 fyrirtæki að jafnaði kynna þjónustu sina hjá Byggingaþjónustunni en þar er einnig góð að-
staða fyrir sérstakar sýningar.
Ólafur Jensson hjá Byggingaþj ónustunni:
Hlutverk okkar er hlut-
laus og fagleg ráðgjöf
ÞAÐ ER kunnara en frá þurfi að segja að margs er að gæta við
byggingu eða kaup ibúðarhúsnæðis og þau eru mörg sporin sem
taka þarf við erindrekstur i þvi sambandi. Það getur því verið gott
að vita af aðila sem safnað hefur á einn stað margvíslegri vitneskju
um húsnæðismál. Sá aðili er til i Reykjavík og nefnist Byggingaþjón-
ustan. Aðsetur hennar er í Húsi iðnaðarins við Hallveigarstíg.
Framkvæmdastjóri Byggingaþjónustunnar er Ólafur Jensson og
hann greinir frá þvi helsta sem fyrirtækið hefur að bjóða í eftirfar-
andi spjalli við blaðamann Morgunblaðsins.
„Byggingaþjónustan var stofnuð
af Arkitektafélagi íslands árið 1959
og rekin af félaginu fram til ársins
1978 er fleiri aðilar komu til skjal-
anna og fyrirtækið var síðan gert
að sjálfseignarstofnun ári síðar.
Eigendur eru nú auk Arkitektafé-
lagsins Húsnæðisstofiiun ríkisins,
Iðntæknistofnun íslands, Rann-
sóknastofnun byggingariðnaðarins,
Landssamband iðnaðarmanna, Fé-
lag íslenskra iðnrekenda,
Reylq'avíkurborg og Akureyrarbær.
í skipulagsskrá Byggingaþjón-
ustunnar segir að öllum aðilum er
starfi að húsnæðis- og bygginga-
málum skuli heimil aðild og má
segja að í dag standi að Bygginga-
þjónustunni aðilar er koma við sögu
nær allra sviða húsnæðismála."
Frá upphafi til enda
Hvaða þjónusta er einkum
veitt hér?
„Það er alhliða upplýslngaþjón-
usta fyrir almenning og fagmenn.
Hér er eiginlega standandi vörusýn-
ing allt árið þar sem yfir 50 aðilar
sýna vörur og kynna þjónustu sína.
Við getum tekið hinn almenna hús-
byggjanda sem dæmi og kannað
hvaða vitneskju hann getur sótt
hingað og ég vil taka strax fram
að best er að koma hingað sem
fyrst.
Ef hann hefur til dæmis fengið
lóð er fyrsta skrefíð að verða sér
úti um teikningu. Hér er arkitekt
til viðtals einu sinni í viku sem veitt
getur upplýsingar og ráðgjöf, að-
stoðað við val á stöðluðum teikning-
um eða aðstoðað við ráðningu
arkitekts. Næsta skrefíð er kannski
að fínna byggingameistara og við
höfum tölvuskrá yfír þá og þjónustu
þeirra.
Að sjálfsögðu þarf einnig að
reikna út kostnaðinn og gera sér
grein fyrir fjármögnunarmöguleik-
um. Við aðstoðum einnig við
könnun lánsmöguleika hjá Hús-
Ólafur Jensson framkvæmdastjóri Byggingaþjónustunnar og Birna
Karlsdóttir eru hér við tölvuna sem kemur að góðu gagni við upplýs-
ingaleit. Þriðji starfsmaður Byggingaþjónustunnar er Ásta Ölafs-
dóttir.
Ljóstæknifélagið hefur aðstöðu hjá Byggingaþjónustunni og sýnir
þarna meðal annars hversu ólík birtan getur verið frá raflýsingunni.
næðismálastofnun eða öðrum og
setjum upp kostnaðaráætlun og
greiðslubyrði miðað við lán og eigið
framlag. Þá geta menn fengið hér
á einu bretti upplýsingar um það
sem til er af ákveðnum byggingar-
efnum, málningu, gólfefni, einangr-
un eða steypu, fengið upplýsingar
um hvar þessi efni er að fá og skipu-
lagt innkaup. Með öðrum orðum,
hér er hægt að skipuleggja bygg-
ingu húsnæðis frá upphafi til enda
og njóta til þess ráðgjafar fag-
manna.
Allt þetta gildir vissulega líka
um þá sem eru að gera upp gam-
alt húsnæði. Þá er ekki síst mikil-
vægt að gera sér góða grein fyrir
því hvað best hentar og allt þetta
gildir líka fyrir iðnaðarmanninn sem
stendur í verkinu og þarf að leita
eftir fróðleik. Hér er líka talsvert
safn af hvers kyns bæklingum og
blöðum þar sem sækja má hug-
myndir og ábendingar og iðulega
erum við beðin að leita eftir ákveðn-
um upplýsingum til dæmis fyrir
iðnaðarmenn eða arkitekta og enn
má nefna að hér hefur Ljóstæknifé-
lag íslands fast aðsetur og fulltrúi
þess er hér til viðtals einu sinni í
viku.“
Hlutlaus og fagfl eg ráðgjöf
Á hvern hátt stendur Bygg-
ingaþjónustan faglega að verki?
„Þeir sem standa að Bygginga-
þjónustunni eru aðilar sem leggja
metnað sinn í að hér sé vel staðið
að verki. Hlutverk okkar er að
standa að hlutlausri og faglegri
upplýsingaþjónustu og ráðgjöf. Við
Opið bréf til Ellerts B. Schram rítstjóra DV
Ritsljómanmsferli
eða vanþekking?
í ritstjómargrein þinni þann 3.
febrúar sl., sem þú birtir undir fyrir-
sögninni lögverndað misferli, lýsir
þú skoðun þinni á deilumáli því, sem
uppi er um þagnarskyldu lækna og
þar með lögvemd þess trúnaðar,
sem felst í sjúkraskrám. í greininni
gefur þú þér ákveðnar málsforsend-
ur og bregst síðan harkalega við
þeim. Fyrirsögnin gefur til kynna
að hér sé á ferðinni lögvemdað
misferli lækna. Orðabækur skýra
misferli sem yfírsjón eða óheiðar-
leika. Greinin ber með sér að hún
sé samin upp úr hugaræsingi, sem
að hluta hefur orðið til við lestur
þrefaldrar kjallaragreinar í DV frá
deginum áður. Þar birtast viðhorf
annars deiluaðilans í málinu. Upp
úr þeirri grein tekur þú orðréttar
setningar og gerir að þínum í leiðar-
anum. Það eru ritstjómarleg
mistök, varla misferli. í leiðaranum
er að fínna rangtúlkanir sem ég
verð að Ieiðrétta, því ég þekki mál-
ið greinilega betur en þú, enda sá
sem ýtti því úr vör.
Þessi deila fjallar ekki um það,
hvort kanna megi réttmæti reikn-
inga frá læknum eða ekki. Allir eru
sammála um það. Sumum okkar
fínnst jafnvel að eftirlitið hafí verið
ómarkvisst og illvirkt hingað til og
viljað virkja það og bæta. Hins veg-
ar er deilt um leiðir. Ekki hvort,
heldur hvemig! Sjúkraskrár eru
notaðar m.a. til að tryggja betri
læknisþjónustu. Þær eru ekki bara
trúnaðarmál, heldur verulegt hags-
munamál fyrir sjúklinginn. Þær eru
forsenda nútíma heilbrigðisþjón-
ustu og vettvangur faglegs eftirlits
með störfum lækna. Þær eru einnig
mikilvægar vegna mótunar og
framkvæmdar heilbrigðisþjón-
ustunnar almennt. Um réttaröryggi
þessara upplýsinga er fjallað í
Læknalögum, sem nú eru yfír hálfr-
ar aldar gömul. Menn greinir á um
það hvort eftirlitsákvæði í gjald-
skrársamningum lækna btjóti í
bága við Læknalög og Codex ethic-
us eða ekki. Ég tel ákvæðið gera
hvort tveggja. Þar að auki tel ég
vafasamt að hagsmunafélag lækna
geti gert um það samning við verk-
kaupa að hann, þ.e. verkkaupi,
megi skoða einkamál þriðja aðila,
þ.e. sjúklings í þeim tilgangi einum
að sannreyna réttmæti reikninga.
Enginn hefur spurt sjúklinginn, eig-
anda upplýsinganna. Hér skiptir
engu hvort verkkaupi láti lækni
skoða fyrir sig eða ekki. Utanað-
komandi læknir má því aðeins fá
aðgang að trúnaðarmálum, að hann
sé til kallaður vegna hagsmuna
sjúklingsins. Ég tilheyri þeim stóra
hópi lækna, sem telur að skoðun
sjúkraskrár á umræddan hátt, sé
ekki bara ólögleg leið til eftirlits,
heldur einnig ónauðsynleg og jafn-
vel ófær með öllu til_ að sannreyna
réttmæti reikninga. Ýmislegt bend-
ir nefnilega til að sjúkraskýrslur
kunni að vera ónothæfar til stað-
festingar á réttmæti reikninga
lækna. Dæmi:
A) Skráning reikningshæfrar þjón-
ustu gleymist.
B) Ritari misskilur orðabelg (dikta-
fón) eða samskiptaseðil og gerir
ranga færslu í sjúkraskrá og
því í ósamræmi við annars rétt-
mætan reikning.
C) Sjúklingur takmakar skráningu
samskipta og gerir þannig
sjúkraskrá sína ósamræman-
lega við annars réttmætan
reikning.
D) Læknir skráir samskipti í sam-
ræmi við reikning sinn, en í
ósamræmi við raunveruleikann.
Af þessu má augljóst vera að
skoðun sjúkraskrárinnar sannar
hvorki né afsannar réttmæti reikn-
ings, ef sjúklingur er ekki jafnframt
spurður. Því er eina raunhæfa leið-
in til að hafa virkt og reglubundið
eftirlit með margnefndum reikning-
um, að hafa beint samband við
sjúkling og láta hann skera úr um
það, hvort læknirinn hafí gert það
sem hann rukkaði fyrir. Þannig er
hægt að gera stikkprufur á reikn-
ingum lækna strax og þeir berast
og gera viðeigandi ráðstafanir ef
þurfa þykir. A þennan hátt má
komast hjá því að gera atlögu að
þeirri aldagömlu trúarhefð, sem
varin er í landslögum og siðareglum
lækna.
Þegar fulltrúar Tryggingastofn-
unar ríkisins vildu kanna réttmæti
reikninga eins af læknum heilsu-
gæslustöðvarinnar í Árbæ taldi ég
rétt að fá úr því skorið fyrir dóm-
stólum, hvort samningsákvæðið
stæðist gagnvart Læknalögum.
Þess vegna var mönnum meinaður
aðgangur. Hins vegar tek ég enga
afstöðu til þess máls, sem upp er
komið milli hins opinbera og Iæknis-
ins. Stjóm Félags íslenskra heimil-
islækna hefur lýst jrfír stuðningi við
meðferð málsins. Landlæknir hefur
sama skilning á málinu. Menn
greinir sem sagt á um aðferðina
en ekki markmiðið. Aðförin að
þagnarskyldunni, og þar með nú-
verandi skráningaformi í sjúkra-
skrár, er mjög alvarlegt mál.
Aðförin er bæði óþörf og tilgangs-
laus í reynd. Hvers vegna geta
sumir ekki skilið þetta? Málið er
einfaldlega augljóst. í ieiðaranum
kemur fram röng túlkun á úrskurði
fógetaréttar. Borgarfógeti tók enga
afstöðu til réttarstöðu trúnaðar í
Læknalögum. Borgarfógeti fann
hins vegar enga heimild í lögum til
að veita ríkisendurskoðun beinan
aðgang að gögnum heilsugæslu-
stöðvarinnar með þeim hætti sem
krafan hljómaði!
Ég sé ákveðið réttaröryggi í nið-
urstöðunni, en úrskurðurinn fjallaði
ekki um kjama málsins. Niðurstað-
an er engin lokaafgreiðsla málsins.
Þú talar um sjúkraskrár sem trún-
aðarmál og gefur því einhvern
skilning, en segir síðan að það sé
„fáránleg regla að sá trúnaður sé
skálkaskjól fyrir lækna til að svindla
á reikningum og hafa þannig fé af
almenningi". Þú telur að meðferð
sjúkraskýrslna á sjúkrahúsum sé
slæm og að þar sé trúnaðurinn
þverbrotinn og lýkur málsgreininni
þannig: „ ... en skítt með sjúkling-