Morgunblaðið - 19.02.1988, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. FEBRÚAR 1988
21
ur það nokkur huggun harmi gegn
að manna eins og Bjöms Svein-
bjömssonar er gott að minnast. Við
anna vottum ekkju hans okkar
dýpstu samúð og hluttekningu og
biðjum þess að minningin um góðan
dreng verði til að létta henni sár-
asta harminn.
Heimir Áskelsson
Bjöm Sveinbjömsson, fv. hæsta-
réttardómari, lést á Landspítalan-
um aðfaranótt 10. þessa mánaðar,
tæpum þrettán mánuðum eftir að
hann gekkst undir hjartaaðgerð.
Bjöm Sveinbjömsson var af
kunnum borgfírskum ættum, fædd-
ur 1. september 1919 að Heggs-
stöðum í Borgarfirði, sonur Svein-
bjöms bónda þar, síðar í Þingnesi
í Borgarfírði, Bjömssonar bónda á
Þverfelli í Lundarreykjadal Svein-
bjömssonar og fyrri konu hans,
Margrétar Hjálmsdóttur, hrepp-
stjóra í Þingnesi Jónssonar.
Bjöm ólst upp í Þingnesi þar sem
Grímsá streymir fram og sameinast
Hvítá. Við Þingnes og Borgarfjörð
var hann tengdur sterkum böndum.
A bökkum Grímsár reisti hann sér
síðar lítinn kofa og þar dvaldist
hann oft að sumarlagi þegar tóm
gafst til ásamt Rósu konu sinni.
Þangað var gott að koma og dunda
sér við silungsveiðar. Að lóknu námi
á Laugarvatni og í undirbúnings-
deild í héraðsskólanum í Reykholti
lá leiðin í Menntaskólann í
Reykjavík þar sem hann lauk stúd-
entsprófi vorið 1939. Bjöm innrit-
aðist í lagadeild Háskólans og lauk
þaðan embættisprófi 25. maí 1945.
Bjöm var félagslyndur maður og
tók á námsámm sínum í háskólan-
um virkan þátt í félagslífi stúdenta.
Hann var formaður í Félagi fijáls-
lyndra stúdenta 1940—1941 og
formaður Orators, félags laganema,
1943-1944.
Hinn 20. september 1945 réðst
Bjöm sem fulltrúi til sýslumannsins
í Gullbringu- og Kjósarsýslu og
bæjarfógetans í Hafnarfirði, sem
þá var Guðmundur í. Guðmunds-
son, síðar utanríkisráðherra. Á ár-
inu 1946 var samið um brottför
hersins og íslendingum afhentur
Keflavíkurflugvöllur. Jafnframt
voru ráðnir allmargir lögreglumenn
og tollverðir til löggæslustarfa á
flugvallarsvæðinu. Kom það í hlut
Bjöms að byggja upp löggæslu-
starfið á Keflavíkurflugvelli og
fluttist hann þá þangað suðureftir
og annaðist stjóm löggæslunnar í
umboði sýslumanns frá 1946—
1950. Eftir dvölina á Keflavíkur-
flugvelli fluttist starfsvettvangur
Bjöms til Hafnarflarðar en sá sem
þessar línur ritar tók við starfi hans
á Keflavíkurflugvelli um miðjan
ágúst 1951 og gegndi því til janúar-
loka 1954 er flugvallarsvæðið var
gert að sérstöku lögsagnarum-
dæmi. Kynni okkar Bjöms hófust
haustið 1951 er hann kom til starfa
eftir nokkurt hlé vegna veikinda og
húsbóndinn, Guðmundur í., sendi
hann suðureftir til þess að líta til
með drengnum. Eftir þá för tókst
með okkur óijúfandi vinátta sem
aldrei bar skugga á. Bjöm var frá-
bær leiðbeinandi og það var ómet-
anlegt fyrir ungan mann að geta
sótt holl ráð og leiðbeiningar til
annars sér reyndari sem aldrei taldi
eftir sér tíma og fyrirhöfn.
Á þessum árum var ekki komin
á sú starfsskipting sem síðar varð
á störfum löglærðra fulltrúa við hin
stærri bæjarfógeta- og sýslumanns-
embætti. Fulltrúastarfið bauð því
upp á mikla alhliða reynslu á sviði
dómsmála og hvers konar umboðs-
starfa á vegum embættanna. Guð-
mundur í. Guðmundsson var góður
húsbóndi. Áður en hann gerðist
sýslumaður og bæjarfógeti hafði
hann um árabil verið í fremstu röð
lögmanna. Hann var góður stjóm-
andi og fylgdist grannt með öllu,
úthlutaði verkefnum og leit vel eft-
ir öllum embættisrekstrinum. Þar
sem Guðmundur var jafnframt einn
af þingmönnum Gullbringu- og
Kjósarsýslu og mjög virkur í pólitík
fór óhjákvæmilega mikill hluti af
tíma hans í það að sinna stjóm-
málastörfum. Bjöm Sveinbjömsson
naut að verðleikum óskoraðs
trausts og álits Guðmundar og þeg-
ar ráðherraferill Guðmundar hófst
árið 1956 var Bjöm settur til þess
að gegna störfum bæjarfógeta og
sýslumanns í forföllum Guðmundar
á eigin ábyrgð hinn 20. október
1956. Stóð sú skipan í níu og hálft
ár eða til 1. mars 1966. Bjöm var
gjörkunnugur öllum þáttum emb-
ættisrekstursins þegar hann tók við
forstöðu embættisins og þekkti vel
til manna og málefna í hinum ýmsu
hreppsfélögum. Þá var hann ná-
kunnugur öllum hreppstjórum,
sýslunefndarmönnum og oddvitum
í sýslunni sem höfðu mikii sam-
skipti við embættið.
Á skrifstofu embættisins ríkti
góður starfsandi. Þar vann margt
ágætra manna og kvenna sem gott
er að minnast.
Hinn 31. ágúst 1965 lét Guð-
mundur í. Guðmundsson af ráð-
herradómi og tæpum mánuði sfðar
var hann skipaður ambassador í
Bretlandi og sagði bæjarfógeta- og
sýslumannsembættinu lausu. Var
þá embættið auglýst laust til um-
sóknar og veitt öðrum en Bimi frá
1. janúar 1966 en embættismanna-
skiptin drógust þó fram til 1. mars
það ár. Bjöm Sveinbjömsson hafði
rækt störf sín framúrskarandi vel
og naut trausts og mikilla vinsælda
f umdæminu án tillits til þess hvar
í flokki menn stóðu. Hér er hvorki
staður né stund til þess að rifja upp
þessa sögu en hún er þó hluti af
starfsferli Bjöms. Sú mikla mót-
mælaalda sem reis í kjölfar þessar-
ar stöðuveitingar á sér ekki hlið-
stæðu og ber glöggt vitni um þann
orðstír og vinsældir sem Bjöm hafði
áunnið sér persónulega og fyrir
embættisfærslu sína.
Enda þótt það hafi að sjálfsögðu
valdið Bimi vonbrigðum að fram
hjá honum var gengið við veitingu
embættisins eftir svo langan og
óaðfinnanlegan feril var hann alltof
jákvæður maður til þess að láta það
fylla huga sinn beiskju.
Hæstiréttur lýsti Bjöm Svein-
bjömsson löghæfan til þess að flytja
mál fyrir Hæstarétti án prófraunar
sökum starfshæfni hans við dóms-
störf og veitti honum undanþágu
frá því að þreyta prófraun. Var leyfi
til málflutnings fyrir Hæstarétti
gefið út Bimi til handa hinn 22.
desember 1965. Bjöm hófst þegar
handa um undirbúning að stofnun
lögmannsstofu er hann léti af emb-
ætti og í marsmánuði 1966 stofn-
aði hann ásamt undirrituðum, Skúla
J. Pálmasyni hrl. og Sveini H. Valdi-
marssyni hrl. lögmannsstofu í
Reykjavík, og rak hana með þeim
í sjö ár. Með okkur tókst hin ágæt-
asta samvinna.
Ekki þurfti Bjöm að kvíða verk-
efnaskorti því að margir ieituðu til
hans. Að lögmannsstörfum gekk
hann með sama dugnaði og eljusemi
og honum var lagið við embættis-
störfin. Haustið 1971 sat hann á
Alþingi um skeið sem varaþingmað-
ur Reykjaneskjördæmis, 1972 var
hann skipaður formaður nefndar til
að endurskoða dómstólakerfið á
héraðsdómsstigi og 1971—1973 sat
hann í stjóm Lögmannafélags ís-
lands. Hinn 22. júní 1973 var Bjöm
skipaður hæstaréttardómari frá 1.
ágúst 1973 og í Hæstarétti lauk
hann glæsilegum starfsferli í árslok
1985, 66 ára að aldri.
Bjöm Sveinbjömsson var hár
maður og grannvaxinn, samsvaraði
sér vel, og fyrirmannlegur í fram-
göngu. Hárið þétt og með hvítum
lokki sem óx upp frá miðju enni.
En undir virðulegum svipnum var
grunnt á húmomum því hann var
gæddur miklu skopskyni. Hann var
aldrei stífur heldur sveigjanlegur,
hjálplegur og hjartahlýr en hafði
einnig til að bera skapfestu og
ákveðni ef á þurfti að halda.
Á góðum stundum í hópi vina
var Bjöm hrókur alls fagnaðar.
Hann var vel skáldmæltur og ljóð-
elskur, alinn upp við sterka ijóða-
hefð, og kunni ókjörin öll af ljóðum,
lausavísum, rímnakveðskap og
óprentuðum kveðskap, enda minnið
traust. Bjöm var með afbrigðum
skemmtilegur maður og sjarmer-
andi. Hann var gáfumaður en hafði
einnig til að bera „common sense“
í ríkum mæli og var fljótur að
greina aðalatriði máls ftá aukaat-
riðum, sem em meginkostir góðs
dómara, og ritfær í besta lagi. Áður
er þess getið að Bjöm var mjög
félagslyndur. Hann hafði gaman
af því að starfa í félögum. Hann
var bridgemaður ágætur og um
árabil var hann ein af driffjöðrum
{ Bridgefélagi Hafnaifyarðar, sem
starfaði með blóma. Hann var Li-
onSmaður og Frímúrari.
Á háskólaárum sínum var Bjöm
einn í hópi stúdenta sem kallaði sig
Leirskáldafélagið og fékkst við yrk-
ingar eins og nafnið bendir til. Þess-
ir menn urðu síðar þjóðkunnir en
af öðmm störfum. Löngu síðar kom
þessi hópur stundum saman á heim-
ili eins þeirra, sem var sýnu kunn-
astur. Fundarstaðurinn var Bessa-
staðir.
En Bjöm var lfka karlmenni.
Margsinnis mátti hann horfa ffarn-
an í þann sem dregur okkur öll til
sín að lokum, dauðann. En ávallt
var hann jafn æðmlaus. Er hann
gekkst undir hjartaaðgerð í janúar
SJÁ BLS 41.
Við fögnum hækkandi
sól og bjóðum
m
afs/átt
af öllum vörum f dag
og næstu daga.
íboda)
Kringlunni,
sími 689122.
ÍKOSTAJ
V - ___J
Bankastræti 10,
sími 13122.
í BQDAJ
V_____/