Morgunblaðið - 19.02.1988, Side 22

22 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. FEBRÚAR 1988
„Kallar hann mig
og kallar hann þig“
eftir Guðrúnu
Agnarsdóttur
Sólveig Pétursdóttir, varaþing-
maður Sjálfstæðisflokksins, skrifar
grein í Morgunblaðið 13. febrúar sl.
og er tilefni hennar grein undirrit-
aðrar í sama blaði 9. febrúar.
Sólveig minnir mig á að fleiri
konur byggi þetta land en þær sem
kjósa Kvennalistann. Því var ég nú
reyndar ekki búin að gleyma og
fínnst ég á engan hátt gera þeim
rangt til þó að ég nefni oft konur
sem heild án þess að greina þær
eftir skoðunum.
En mikið væri það nú stórkost-
legt, Sólveig, ef allar konur á fs-
landi gætu staðið einhuga saman
um að leiðrétta kjör sín og stöðu í
samfélaginu og búa jafnframt betur
í haginn fyrir okkur öll. Ef svo væri
þyrfti varla Kvennalista en loka-
markmið Kvennalistans er að sjálf-
sögðu að verða ónauðsynlegur.
Horfumst við í augu,
en dugir það til?
Ekki veit ég af hverju Sólveig kýs
að setja kvenmannsleysi hinna hefð-
bundnu stjómmálaflokka innan gæ-
salappa. Það er að vísu ekki algert
sem betur fer og kann að vera skýr-
ing á gæsalöppum.
Hins vegar er það nöturleg stað-
reynd að alltof fáar konur hafa ver-
ið kosnar af listum hefðbundinna
stjómmálaflokka til að hafa áhrif í
sveitarstjómum og á Alþingi. Þeim
duga nefnilega engin sæmileg von-
arsæti til að komast þangað. Þetta
sætta konur innan slíkra flokka sig
að sjálfsögðu illa við og hafa ekki
farið leynt með óánægju sína á opin-
bemm vettvangi í ræðu eða riti.
Því miður held ég að dugi skammt
að horfa fast í augu karlanna,
flokksbræðra sinna, til að minna á
málstað kvenna eins og góð og gegn
sj álfstæðiskona lagði til í ávarpi í
afmælishófi Þorsteins Pálssonar.
Kvennalistakonur áttu fæstar
flokksbræður en völdu samt aðra
leið og óhefðbundnari. Sú virðist
hafa dugað nokkuð vel, bæði til að
koma okkar sjónarmiðum á fram-
færi en einnig hefur hún nýst konum
I hörðum stjómmálasamtökum þvi
að hlutfall kvenna í sveitarstjómum
og á Alþingi hefur farið vaxandi frá
því að Kvennaframboðið og Kvenna-
listinn urðu til og aldrei verið hærra
en einmitt nú. Það er vel því að
Kvennalistanum er ekki otefnt gegn
konum fremur en körlum.
Það er ekki okkar að velja fyrir
aðrar konur, miklu fremur að vinna
að því að sem flestar leiðir séu bæði
konum og körlum opnar.
Öllu verra fannst mér að Sólveig
skyldi telja ástæðu til að setja gæsa-
lappir utan um ábyrgðina í gagnrýni
okkar kvennalistakvenna á ríkis-
stjómina vegna nýlegra efnahagsr-
áðstafana hennar. Það finnst mér
óréttmætt.
Vera kann að þessar ráðstafanir
hafi verið meintar og ætlaðar flöl-
skyldum í hag. Við töldum hins veg-
ar margar þeirra rangar og var illa
að þeim staðið, enda hefur reynst
erfitt að sjá fyrir og stýra áhrifum
þeirra. Reyndin hefur orðið sú að
framfærslukostnaður sem ekkert
átti að hækka hefur hækkað um 3%
og bætur ná ekki að vega á móti
þeim kostnaðarauka sem hækkanir
á matvælum valda. Þetta á einkum
við um tekjulágar Qölskyldur þar
sem matvæli vega þyngra í heildar-
kostnaði heimilis.
Það er síðan ætíð grundvallarat-
riði hvemig staðið er að því að afla
ljár til samneyslunnar. Kvennalist-
Guðrún Agnarsdóttir
„Áhrif Kvennalistans á
íslensk stjórnmál eru
þegar orðin talsverð.
Meira máli skipta þó
hin óbeinu áhrif sem
tilvist okkar hefur haft
til stuðnings og hvatn-
ingar konum í líf i og
starfi.“
inn vill ekki leggja skatt á nauð-
þurftir eins og matvæli í þessum til-
gangi, en telur að fara megi aðrar
leiðir sem ég nefni í fyrri grein minni
(Mbl. 9. febr. sl.).
Göngiun við í kringum
Mesópótamíu
Eins og Sólveig réttilega segir var
opinbera skýringin á því að stjómar-
myndunarviðræður milli Alþýðu-
flokks, Sjálfstæðisflokks og Kvenna-
lista strönduðu, sú, að kvennalista-
konur vildu lögbinda lágmarkslaun
en hinir ekki.
Staðreyndin var reyndar sú eins
og ég tiltók í fyrri grein minni að
við ákváðum að láta fyrst reyna á
meginmál eins og kjaramálin áður
en lengra yrði haldið. Þetta varð að
niðurstöðu eftir umhugsun margra
kvenna, ekki vegna þess að við vær-
um kosnar til þess eins að kippa
þeim málum í lag, heldur hins að
Qárhagslegt sjálfstæði kvenna er
undirstaða sjálfstæðis þeirra á öðr-
um sviðum. ÍCjaramálin er úrslitamál
fyrir mörg heimili launþega í landinu
og við vildum einnig hækka telqur
aldraðra og öryrkja.
Til að ná þessum markmiðum
vomm við reiðubúnar að leita allra
leiða og lögbinda lágmarkslaun ef
annarra kosta væri ekki völ.
Úrræðaleysi stjómmálamanna og
efnahagssérfræðinga var þó algjört
andspænis því aldagamla lögmáli
sem kennt var við Mesópótamíu og
virðist beinlínis smíðað til að hindra
launajöfnuð. Ifyrri reynsla hafði
kennt þeim að þeir sem betur em
settir muni aldrei láta af sínu, ekki
heldur til þess að hinum sem illa eða
verr em settir tækist betur að sjá
sér farborða. Lögmálið byggðist á
mannlegu eðli sem mælir sjálfsvirð-
ingu sína með viðmiðun við aðra og
því að geta ekki orðið mikill nema
aðrjr séu minni.
Á þessu lögmáli byggjast t.d.
launþegasamtókin, sögðu þeir. Þess
vegna myndi mannsæmandi hækkun
lægstu launa bmna upp launastig-
ann þar til að bankastjórinn og
launabræður hans með tífold fóstm-
launin og bflafríðindi auk annarra
hlunninda væm búnir að fá sína
hlutdeild í hækkuninni. Slíka hækk-
un þyldu fyrirtækin og þjóðarbúið
einfaldlega ekki.
Samábyrgð, ofar sérhyggju
Þessu lögmáli hafna kvennalista-
konur. Við vitum að manneskjan er
margslungin og eðli hennar marg-
þætt. Með manneskjum blunda ólík-
ir eiginleikar eins og samkeppni og
samhjálp, sérhyggja og samábyrgð.
Öllu máli skiptir þó til hvaða eigin-
leika er höfðað og hveijir em ríkjandi
jafnframt í einstaklingum og sam-
félögum.
Kvennalistakonur geta ekki séð
að það rýri sjálfsvirðingu nokkurs
manns þó að tekjur annarra batni.
Ekki höfum við heldur getað komið
auga á hverjar þær sérþarfir em sem
réttlæta nokkur hundruð þúsunda
króna mánaðarlaun auk fríðinda.
Við trúum því einfaldlega að hægt
sé að breyta þjóðfélaginu á þann veg
að fyrirtækin og þjóðarbúið geti
greitt öllu vinnandi fólki mannsæm-
andi laun, án þess að afkoma eða
réttur nokkurs sé skertur.
Það er rétt að Kvennalistinn velur
ýmsar aðrar leiðir en Sjálfstæðis-
flokkurinn til skattlagningar. Hitt
er ekki rétt að við viljum efla mið-
stýringu, úr henni viljum við einmitt
draga og meginstefið í stefnuskrá
Kvennalistans er valddreifing.
Varðandi orðið „alvörupólitík“
sem Sólveig telur mig kjósa að nota
þá er það reyndar bein tilvitnun í
Halldór Ásgrímsson. Af máli hans í
sjónvarpsþætti nýlega mátti skilja
að sjálfur væri hann í „alvömpólitík"
en Kvennalistinn hins vegar í mjúku
málunum. Gæsalappimar kaus ég
þó að setja vegna þess að kvennalis-
takonur taka af fiillri alvöm þátt í
stjómmálum og hafa sinnt öllum
málafiokkum á Alþingi þótt áherslur
okkar séu aðrar. Fyrir okkur er
ástand hinna mjúku mála þó alvar-
legt áhyggjuefni vegna þess að á
þeim byggist meira og minna dagleg
velferð fólks. Það að gera lítið úr
þessum málum eða vanrækja þau
gerir njpnn ekki að meiri alvöm
stjómmálamönnum, þvert á móti.
Að þekkja vitjunartíma sinn
Þó að ég hafi í grein minni haldið
því fram að kvennalistakonur hefðu
hlýtt kalli tímans, en efast um að
sumir karlar Tfmans skildu það,
gilda slíkar efasemdir vitaskuld ekki
almennt. Kall tímans er margbreyti-
legt og það er lflct með því og kalli
jötunsins í Lómagnúp í kvæði Jóns
Helgasonar að „kallar hann mig og
kallar hann þig“.
Kall tímans vakir stöðugt í and-
ránni, síbreytilegt frá stund til
stundar og hefur mismunandi
skírskotun. Þó koma þeir tímar að
kallið á aðgerðir og breytingar verð-
ur brýnna en ella. Þeir sem heyra
og hlýða slíku kalli geta með aðgerð-
um sínum valdið straumhvörfum og
athafnir þeirra borið ótrúlegan ár-
angur, einmitt vegna þess hve þörf-
in fyrir breytingar var orðin knýj-
andi. Aðrir veija e.t.v. meiri orku
og tíma til sömu aðgerða á öðrum
og óhagstæðari tíma en vantar byr-
inn og verður lítið ágengt.
Réttur skammtur af réttu vatni á
réttum tíma var kjörorð pressarans
f Dúfnaveislu Laxness.
Ekki efast ég um að seta í ríkis-
stjóm sé ábyrgðarhlutverk en sama
máli gegnir reyndar um svo mörg
önnur störf t.d. þau sem konur sinna
en þiggja lítil laun fyrir.
Sjálfstæðisfiokkurinn er að verða
59 ára gamall og því ekki að undra
að hann hafi oft setið í ríkisstjóm
eða axlað þá ábyrgð eins og nú er
gjaman haft á orði. 1 síðustu kosn-
ingum fékk hann 18 þingsæti. Samt
telur Sólveig að hann hafi þurft að
gera talsverðar málamiðlarnir í
þeirri stjóm sem hann nú situr og
margir hafi jafnvel talið að þangað
ætti hann ekki erindi með slíkan
þingstyrk.
Kvennalistinn verður 5 ára 13.
mars nk. Þingkonur hans bera
ábyrgð á því gagnvart kjósendum
sfnum að koma stefnumiðum hans
til skila. Það var ekki skortur á
hugrekki eða getu til að axla ábyrgð
sem réð ákvörðun kvennalista-
kvenna’um að fara ekki í ríkisstjóm
á sl. vori. Eftir endurteknar viðræð-
ur um sfjómarmyndun og í ljósi
þess að við höfðum aðeins sex þing-
sæti af 63 var það yfirveguð niður-
staða okkar að slíkt væri óráð og
við einungis líklegar til að koma
minniháttar málum áleiðis á kostnað
meginstefnumála.
Allt hefur sinn tíma, sagði Prédik-
arinn.
Rétti tíminn til stjómarþátttöku
var einfaldlega ekki kominn.
Hvað varðar ummæli í þá vem
að þeir einir hefðu áhrif sem kæm-
ist í ríkisstjóm vil ég segja: Áhrif
Kvennalistans á íslensk stjómmál
em þegar orðin talsverð. Meira máli
skipta þó hin óbeinu áhrif sem til-
vist okkar hefur haft til stuðnings
og hvatningar konum í lífi og starfí.
Höfundur er þingkona Kvennalist-
ans.
NY HAGSTÆÐ KJOR...
á nokkrum notuðum úrvals bílum!!!

Við getum nú boðið
nokkra notaða úrvals
bíla á betra verði og
greiðslukjörum en áð>
ur hefur þekkst.
Dæmi: MAZDA 323,4ra dyra, 1.3 LX, árg. ’87
Verð...................kr. 440.000
Útborgun 25%............kr. 110.00
Afsláttur.............kr. 441.000
Eftirstöðvar sem greiðast með skuldabréfi á
allt að 30 mánuðum með jöfnum afborgunum kr. 286.000

■■ i; <i í r~
MAZÐA 323 áig.'87 MAZDA 323 árg. ’87 MAZDA 323 árg. '87

Mazda 323 árg. ’86 Toyota GT Twincam árg. '84 MAZDA 323 árg. '88
i- e
Mazda 626 árg. '86 Mazda 323 station árg. ’87
4^^ f—— —| Mazda 626 GT árg. '87
' 'mmmi -
Mazda 323 árg. '87
Opid laugardaga frá kl. *l -5
BILABORG HF.
FOSSHÁLSI 1,S. 68-1299.