Morgunblaðið - 29.04.1988, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1988
Gengisfelling þarf
ekki að leiða til
hækkunar verðlags
A
— segir Snorri Snorrason hagfræðingur VSI
SNORRI Snorrason hagfræðinjj-
ur Vinnuveitendasambands ís-
lands segir að einhver leiðrétting
verði að koma til á gengi krón-
unnar þar sem það sé of hátt
skráð. Hins vegar geti stjóravöld
komið f veg fyrir að áhrif gengis-
fellingar fari út í verðlagið með
aðhaldssömum aðgerðum i pen-
ingamálum og ríkisrekstri.
Snorri Snorrason sagði að tap-
rekstur væri mjög mikill í frysting-
unni og menn leituðu þar úrræða.
Gengisfelling væri ein lausn en ekki
sú eina. Allir væru þó sammála því
að gengi krónunnar væri of hátt
skráð og einhver leiðrétting yrði að
koma til. Afleiðingar gengisfelling-
ar færu síðan eftir stefnu stjóm-
valda. Beiti þau aðhaldssömum að-
gerðum í peningamálum og ríkisút-
gjöldum þyrfti gengisfelling ekki
endilega að fara út í verðlagið eins
og hún hefur gert til þessa. Þá
myndi innflutningur á ýmsum fjár-
festingarvömm minnka sem þýddi
minni peninga í umferð og um leið
myndi verðgildi peninganna aukast.
Snorri sagði einnig koma til greina
niðurfærsluleið þar sem verð á opin-
berri þjónustu væri fært niður á
móti gengisfellingunni.
Aðspurður um aðrar leiðir en
gengisfellingu sagði Snorri að þær
væm ýmsar til. „Við emm að tala
um mikinn tekjumissi hjá fisk-
vinnslu og það er hægt að bæta
þann tekjumissi upp með ýmsu öðm
móti en með gengisfellingu. Hún
er samt auðveldasta ráðið og það
fljótvirkasta og stjómvöld geta ekki
afturkallað hana eins og ýmsa
styrki til sjávarútvegsins.
Auk þess hafa fleiri en fískvinnsl-
an hrópað á gengisfellingu. Það er
útlit fyrir gífurlegan viðskiptahalla
og eitt ráðið til að draga úr honum
er gengisfelling þannig að innflutt-
ar vömr hækki. Hinsvegar bætir
gengisfelling ein sér ekki viðskipta-
hallann þegar til lengri tíma er litið
og fleira verður að koma til. Það
er einnig hægt að draga úr við-
skiptahalla með því aðhaldsömum
aðgerðum og einnig hefur oft verið
bent á auka innlánsbindingu banka
til að draga úr peningamagni í
umferð.
Síðan er ljóst að ef verðlag kæm-
ist nálægt því sem er í samkeppni-
slöndunum þá yrði mikil lagfæring
á genginu en það tekur mjög lang-
an tíma. En núna er gengið of hátt
skráð eins og var fyrir síðustu geng-
isfellingu og við emm að niður-
greiða innflutning á kostnað út-
flutnings," sagði Snorri Snorrason.
Vegna fjölda áskorana munu
þýskir vordagar
á Hótel Borg
verðaframlengdirtilsunnudagsins 1. maí
Glæsilegt hlaðborð, hlaðið þýskum, þjóðlegum réttum,
föstudags-, laugardags- og sunnudagskvöld frá kl. 18
fyriraðeins kr. 850,-.
Tónlistarmenn frá Svartaskógi, Bœjaralandi,
ORGINAL TAUGWITZTALER
leika og syngjaþýska kráar„pub"-, hlöðu- og sveitatón-
/ist eins og hún gerist best iþeirra heimalandi.
Borðapantanir i sima 11440.
Skiptar skoðanir eru um það hvaða leiðir eru bestar til að leysa
vanda útfiutningsatvinnuveganna.
Vandi útflutningsgreinanna:
Hátíðahöld á
Lækjartorgi
Fulltrúaráð verkalýðsfélag-
anna í Reykjavík, Iðnnemasam-
band íslands og Bandalag
starfsmanna rikis og bæja
standa saman að hátíðahöldum
á 1. maí, alþjóðlegum baráttu-
degi verkafólks.
Hátíðahöldin verða með þeim
hætti að safnast verður saman
kl. 13.30 við Hlemm. Þaðan legg-
ur gangan af stað kl. 14. Gengið
verður niður Laugaveginn að
Lækjartorgi, þar verður útifund-
ur.
Ræðumenn dagsins verða:
Hjálmfríður Þórðardóttir ritari
Dagsbrúnar, Pálína Sigurjóns-
dóttir formaður Hjúkmnarfélags
íslands, Guðmundur Hallvarðsson
formaður Sjómannafélags
Reykjavíkur og Baldvin Halldórs-
son leikari flytur ljóð.
Fundarstjóri verður Ragna
Bergmann formaður Verka-
kvennafélagsins Framsóknar.
(Fréttatilkynning)
INNLENTV
Skoðanir skiptari en
oftast áður um lausnir
segir Þórður Friðjónsson forsljóri Þjóðhagsstofnunar
ÞÓRÐUR Fríðjónsson forstjóri
Þjóðhagsstofnunar segir að
skoðanir séu nú skiptari en oft-
ast áður hvernig eigi að bregð-
ast við því tviþætta vandamáli
sem nú sé við að glíma f efna-
hagslífinu, þ.e. mikinn við-
skiptahalla og erfiða stöðu út-
flutningsgreinanna, þrátt fyrir
að svipuð staða hafi oft komið
upp áður.
„Það er auðvitað alveg ljóst að
staðan í. sjávarútvegi og öðmm
samkeppnisgreinum er orðin afar
erfíð. Það segir ekki í sjálfu sér
hvort við því eigi að bregðast með
einhveijum aðgerðum; það verður
að vera mat stjómvalda hvemig
þetta er best leyst,“ sagði Þórður
Friðjónsson þegar Morgunblaðið
bar undir hann eindregna kröfu
forráðamanna fískvinnslufyrir-
tælq'a um gengisfellingu.
„En það sem skiptir þessa aðila
mestu máli er að hagur þeirra
batni, hvort sem batinn verður á
tekjuhliðinni eða kostnaðarhlið-
inni og það er kannski einmitt
athyglisvert við stöðuna eins og
hún er núna að sjálfsagt em skoð-
anir um lausnir á vandamálunum
skiptari enn oftast áður. Svipuð
staða hefur samt oft áður komið
upp í efnahagslífínu að glímt er
samtímis við þetta tvíþætta
vandamál: viðskiptahalla og erfíða
stöðu útflutningsgreina."
Þegar Þórður var spurður hvort
stjómvöld gætu komið í veg fyrir
að áhrif hugsanlegrar gengisfell-
ingar fæm út í verðlagið, sagði
hann að þá yrði leystur vandi sem
menn hefðu glímt við í áratugi
og jafnvel aldir. Það yrði síðan
að hafa í huga að samhliða þess-
ari erfíðu rekstrarstöðu sam-
keppnisgreinanna væri viðskipta-
jöfnuður óhagstæður sem þýddi
að útgjöld þjóðarbúsins væm of
mikil og það þyrfti með einhveij-
um ráðum að draga úr útgjöldum,
bæði neyslu og fjárfestingu.
Leita verður annara úr-
ræða en gengisfellingar
segir Ari Skúlason hagfræðingur ASÍ
ARI Skúlason hagfræðingnr Al-
þýðusambands íslands segir að
leita verði annara leiða til þjálpar
fiskvinnslu og samkeppnisiðnaði
en gengisfellingar þar sem hún
myndi aðeins hjálpa fyrirtækjum
í nyög stuttan tíma en skapa um
leið mikil vandamál fyrír aðra.
Auk þess myndi verkalýðshreyf-
ingin ekki sætta sig við það að
gengið yrði fellt til hjálpar fisk-
vinnslunni án þess að launahækk-
un kæmi á móti þar sem það sé
deginum tjósara að stór hluti ann-
arar atvinnustarfsemi blómstrí.
Ari Skúlason sagði við Morgun-
blaðið að það væri alveg ljóst að staða
fískvinnslu væri slæm. Hins vegar
hefði það komið fram í kjarasamn-
ingunum á Akureyri að það sem sa-
mið var um þar var talið innan þeirra
marka að ekki þyrfti að koma til
gengisfelling á árinu að öllu áfalla-
lausu, og sagðist Ari varla telja að
neitt stórkostlegt hefði gerst síðan.
Hann benti á að fyrirtækin væri
misjafnlega á vegi stödd og ef ætti
að fara að hjálpa illa stöddum fyrir-
tækjum, yrði fyrst að skoða heildar-
myndina. „Það þýðir ekkert að horfa
á meðaltöl og staðhæfa að meðal-
frystihús í landinu sé rekið með 6%
tapi. Það hjálpar auðvitað að veita
peningum á alla línuna en vandinn
er örugglega mjög misjafn og svæð-
isbundinn. Það kemur því ekki til
greina að fella gengið. Fyrir það
fyrsta hjálpar það fyrirtækjum að-
eins í mjög stuttan tíma og ikapar
um leið mikil vandamál fyrir aðra.
Það verður því að leita annara leiða
til hjálpar," sagði Ari.
Hann sagði slðan að ef gripið yrði
til gengisfellingar samt sem áður
myndi verkalýðshreyflngin ekki
sætta sig við að launahækkun kæmi
ekki á móti. „Þessir erfíðleikar eru
aðallega bundnir við flskiðnaðinn og
samkeppnisiðnað, en það er hins veg-
ar deginum ljósara að stór hluti ann-
arar atvinnustarfsemi blómstrar.
Þessar greinar eru því dragbýtur á
að hægt 8é að greiða skikkanlegt
kaup og þá væri nær að fara aðrar
leiðir með einhveijum opinberum
leiðum, til dæmis millifærslu," sagði
Ari Skúlason.