Morgunblaðið - 29.04.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1988

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
BjörnJóhannsson,
ÁrniJörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 60 kr. eintakið.
Miðlunartíllaga
borin undir atkvæði
Frá því embætti ríkissátta-
semjara var komið á fót
með núverandi sniði fyrir 10
árum hafa launaátök aðeins
þrisvar sinnum þróast á þann
veg, að miðlunartillaga sátta-
semjara sé lögð undir atkvæði
aðila að kjaradeilu. Var fyrst
gripið til þessa ráðs 1982 þeg-
ar ekki náðust sættir milli
Landsvirkjunar og verkalýðs-
félaga. í annað skipti var lögð
fram miðlunartillaga 1986 í
deilu vinnuveitenda og Félags
starfsfólks í veitingahúsum. í
báðum þessum tilvikum var
tillaga __ sáttasemjara sam-
þykkt. í ársbyijun 1987 gerð-
ist það hins vegar að bæði
félagar í Sjómannafélagi
Reykjavíkur og vinnuveitend-
ur felldu tillögu sáttasemjara
en náðu síðan samningum
rúmri viku síðar.
Fyrir alla sem fara í verk-
fall er afleiðingin hin sama.
Þeir hætta að fá laun og við-
komandi starfsemi lamast. A
hinn bóginn hafa verkföll mis
víðtæk áhrif á almenna starf-
semi í þjóðfélaginu. Þeim mun
víðtækari sem þessi áhrif eru
því meiri alvara er á ferðum
fyrir aðra en verkfallsmennina
sjálfa og viðmælendur þeirra.
Deila verslunarmanna og
vinnuveitenda sem ríkissátta-
semjari leitast nú við að leysa
með miðlunartillögu er þannig
vaxin að hún hefur óhjá-
kvæmilega mikil áhrif á
þjóðlífíð allt og kippir því sem
næst fótunum undan eðlileg-
um flugsamgöngum við önnur
lönd. Er til að mynda ófyrirséð
hvemig annarra þjóða menn,
sem hafa sýnt áhuga á við-
skiptum við land og þjóð,
bregðast við því að hoggið sé
á alla starfsemi, sem er for-
senda fyrir því að þessi við-
skipti gangi snurðulaust fyrir
sig. Verkföll af því tagi, sem
hér um ræðir, eru orðin svo
óvenjuleg, að á mánudags-
kvöldið var það fyrsta frétt í
viðskiptafréttatíma gervi-
hnattarsjónvarpsins Super-
channel, sem sendir frá Bret-
landi, að ísland væri að ein-
angrast frá umheiminum
vegna verkfalla.
Sagan sýnir, að ríkissátta-
semjari velur ekki þann kost
að leggja fram miðlunartil-
lögu til lausnar kjaradeilu,
fyrr en hann telur öll önnur
sund lokuð. Rökin fyrir tillög-
unni vegna launadeilu versl-
unarmanna sýnast augljós,
enda hefur hvomgur aðili
mótmælt því að sáttasemjari
grípi til þessa örþrifaráðs,
þótt ekki náist sættir um allt,
sem í tillögunni felst, enda
væri óþarfi að knýja fram at-
kvæðagreiðslu um hana með
þessum hætti ef fulltrúar
deiluaðila féllust á efni henn-
ar. Með tillögunni tekur sátta-
semjari í raun fram fyrir
hendur á samninganefndum
og skýtur málinu beint til
þeirra, sem eru í verkfallinu.
Félagar í Verslunarmanna-
félagi Reykjavíkur hafa tvisv-
ar sinnum hafnað samningi í
jrfírstandandi kjaradeilu. í
fyrra skiptið á almennum fé-
lagsfundi og í síðara skiptið í
almennri atkvæðagreiðslu. Sú
staðreynd ein sýnir, að úr-
lausnarefnið er einstaklega
flókið og erfítt. Hitt hefur
ekki auðveldað sáttasemjara
að fínna sanngjama millileið,
að hann hefur sjálfur staðið
að samningum á undanföm-
um vikum, þar sem niðurstað-
an hefur orðið sú, að laun
hafa ekki verið hækkuð að
því marki, sem verslunarmenn
vilja. Að sjálfsögðu hlaut Guð-
laugur Þorvaldsson, ríkis-
sáttasemjari, að taka mið af
þessum samningum, þegar
hann samdi þær tillögur til
lausnar deilu verslunarmanna
og vinnuveitenda, sem honum
fínnast sanngjamastar.'
Eins og áður sagði grípur
ríkissáttasemjari ekki til þess
ráðs að leggja fram miðlun-
artillögu nema hann telji önn-
ur sund lokuð. Verði tillögu
hans hafnað sitja verslunar-
menn áfram í verkfalli og af-
leiðingamar verða alvarlegri
með hverjum deginum sem
líður. Að atvinnustarfsemi
lamist af þessum orsökum er
í raun tímaskekkja í hugum
flestra, til marks um það eru
til að mynda umræður um að
hin stóm verkalýðsfélög eigi
að víkja fyrir fyrirtælgafélög-
um eða atvinnugreinafélög-
um. Miðlunartillaga sátta-
semjara ætti að teljast viðun-
andi leið út úr miklum og erf-
iðum vanda.
VERKFALL VERSLUNARMANNA
Magnús L. Sveinsson eftir 900 manna VR-fund:
Lítll hrifning með
imðlunartíllöguim
VR hefur samið við á annan tng fyrirtækja um 42 þúsund
UM 900 manns komu á fund VR lagsmönnum. Fundurinn var þungt hljóð hafi verið í fólki og
í gær, þar sem miðlunartillaga haldinn í Súlnasal Hótel Sögu. lítil hrifning af tillögunni. Hann
ríkissáttasemjara var kynnt fé- Magnús L. Sveinsson segir að segir tillöguna fela í sér lækkun
Morgunblaðið/ól.K.M.
Frá fundi VR á Sögu í gœr. Um 900 manns hlýddu á forystu VR kynna miðlunartillögu sáttasemjara.
Mjólkurbirgðir stórmark-
aða seldar smáverslunum?
Verkfallsstjórn VR telur að
mjólk hafi verið seld frá stór-
mörkuðum, sem voru lokaðir, til
smærri verslana sem verið hafa
opnar í verkfallinu.
í gær var síðasti söludagur á þeirri
mjólk sem Mjólkursamsalan dreifði
til verslana á fostudaginn í fyrri viku,
þannig að eina mjólkin sem hægt
ætti að vera að fó á höfuðborgar-
svæðinu er G-mjólk sem keyrð er
út af Mjólkursamsölunni, einkum til
sölutuma, en sú dreifing brýtur ekki
gegn verkfalli VR.
Síðdegis á mánudag voru flestar
verslanir í Reykjavík og nágrenni
orðnar mjólkurlausar, en þó mun eitt-
hvað lítilsháttar hafa fengist af mjólk
af og til í sumum verslunum. Eitt-
hvað af mjólkinni mun hafa komið
frá Mjólkursamlaginu á Búðardal,
en VR-menn urðu ekki varir við neina
mjólk þaðan í gær, að sögn Péturs
A. Maack. Hjá Hagkaup fengust þær
upplýsingar að þær birgðir sem eftir
voru í verslununum í Reykjavík hefðu
verið sendar til verslunarinnar í
Njarðvíkum og þar hefðu þær selst
upp áður en verkfall verslunarmanna
á Suðumesjum hófst.
Mjólkursamsalan keyrir enn út
G-vömr, þar á meðal mjólk, einkum
til sölutuma. Að sögn Eiríks S. Þor-
kelssonar, stöðvarstjóra hjá Mjólk-
ursamsölunni, er það Dagsbrúnar-
maður sem keyrir G-vömna út og
er dreifingin þvi ekki í trássi við
verkfall verslunarmanna. Ekki væri
keyrt út meira af G-vömm en venju-
lega, og ekki dreift til neinna nýrra
aðila. Þá mun Mjólkursamsalan í dag
keyra út mjólk til sjúkrahúsa, dag-
heimila og elliheimila, samkvæmt
undanþágu sem VR veitti.
Samanburður á miðlunartillögimni og felldu samninguni]
Svipaðar gmumhækkí
sérálag fyrir afgreiði
Breytt yfirvinnuálag - bónusgreiðslur í athugun
SAMKVÆMT miðlunartillögu ríkissáttasenyara verður byrjunarhækkun
launataxta 8,75% í stað 5,1% I tillögunni sem var felld. Hinsvegar mun
3,25% áfangahækkun þann 1. júni falla niður. í miðlunartillögunni er
gert ráð fyrir að greitt verði sérstakt 750 króna álag á mánuði til af-
greiðslufólks sem ekki fær launaauka vegna bónus eða vaktavinnu. Öll
yfirvinna verður borguð með tímakaupi sem nemur 1,0385% af mánaðar-
kaupi. Þá kemur nýtt 7 ára þrep inn í starfsaldurshækkanir. Desember-
uppbót hækkar úr 4.500 krónum i 6.000 krónur frá fyrri tillögurn.
Þá bætist eitt „rautt strik" við - sem gerir ráð fyrir að félög verslunar-
manna geti krafist endurskoðunar á launalið ef framfærsluvisitalan fer
fram úr 285 stigum þann 1. febrúar 1989 - en reyndar stóð 1988 i miðl-
unartillögunni og olli það nokkrum ruglingi og deilum. Samningar sam-
kvæmt tillögunni gilda til 10. aprfl 1989.
Hér á eftir verður gert grein fyrir nokkrum helstu atriðunum i miðlun-
artillögu ríkissáttasengara.
Byrjunarhækkun
Samkvæmt miðlunartillögunni
hækka engir launataxtar um minna
en 8,75%, og að lágmarki um 2100
krónur á mánuði. f samningnum sem
felldur var ákvæði um að öll laun
hækkuðu um 5,1%, og að lágmarki
krónur 2025. Auk þess fær fastráðið
afgreiðslufólk í verslunum sérstaka
launauppbót, 750 krónur á mánuði,
sem ekki var í felldu samningunum.
Hér á eftir fara nokkur dæmi um
hvemig mánaðarlaun nokkurra hópa
verða samkvæmt gamla samningnum
annarsvegar og miðlunartillögunni
hinsvegar. Við samanburð verður að
gæta þess að 3,25% áfangahækkun
1. júní, sem var innifalin í gamla
samningnum fellur niður samkvæmt
miðlunartillögunni.
Grundvallarlaun afgreiðslufólks og
skrifstofufólks verða 36.500 skv.
miðlunartillögunni, en voru 33.500
samkvæmt fellda samningnum. Ef
uppbót er reiknuð með verða launin
37.250 krónur.
Eftir 5 ára starfsreynslu fengi af-
greiðslufólk og skrifstofufólk í flokki
I (almenn skrifstofustörf) 42.100
krónur í stað 40.300.
Eftir 10 ár hjá sama fyrirtæki
fengi deildarstjóri 50.000 krónur í
staðinn fyrir 48.000 krónur, og skrif-
stofumaður í flokki III (sjálfstæð
störf sem krefjast víðtækrar þjálfun-
ar og reynslu) fengi 52.000 krónur
í stað 60.200.