Morgunblaðið - 29.04.1988, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1988
Sovétríkin:
Elliglöp ollu múg-
hræðslu milljónar
Yfirmaður almannavama atvinnulaus
Moflkvu, Reuter.
EIN milljón sovétborgara þeyttist fram úr rúmunum og leitaði skjóls
er sírenur byijuðu skyndilega að vœla og tilkynningar um að loftár-
ás væri yfirvofandi glumdu í útvarpi í borginni Perm fyrir stuttu.
Frá þessu var greint f sovéska blaðinu Izvestia í gær. Þegar allt
kom til alls reyndist umstangið vera að kenna yfirmanni almanna-
varna í borginni, sem ætlaði að láta reyna á árvekni starfsfólks sins.
Aldurhnignum öryggisverði varð svo mikið um að hann setti öll
möguleg og ómöguleg aðvörunarmerki af stað.
Að sögn Izvestia reyndust mörg um æfíngu að ræða. Vaktmaðurinn,
loftvamabyrgi í borginni lokuð, inn
í önnur hafði flætt og enn önnur
voru orðin bústaður flugna og ann-
arra meindýra.
Maðurinn, sem kom öllu um-
stanginu af stað, var Jevgeníj
Sémlev, yfirmaður almannavama í
Perm. Hann hringdi í höfuðstöðvar
almannavama án þess að vara
starfsliðið við því að aðeins væri
Vaxta-
hækkun
í Svíþjóð
Stokkhólmi, frá Erik Liden, frétta-
ritara Morgunbladsins.
RÍKISTJORN Svíþjóðar vill
nú hvetja til aukins sparnað-
ar til þess að draga úr þenslu
og lánsfjárviðskiptum, en
það telur stjórnin vera
vísasta veginn til aukinnar
verðbólgu. í því skyni var
tilkynnt um hækkun á milli-
bankavöxtum f gær. Hækka
þeir úr 7,5% f 8,5%.
Millibankavextir eru þeir
vextir, sem bankar greiða fyrir
lán frá Seðlabankanum. Vaxta-
hækkun þessi mun hafa áhrif
á aðra vexti — bæði innláns-
vexti og útlánsvexti — sem
ætti að hafa í för með sér að
lántökur ættu að minnka, en
spamaður að aukast.
aldraður höfuðsmaður á eftirlaun-
um, brást skjótt og vel við, ræsti
alla helstu flokksbrodda í borginni
og sendi síðan út aðvöran í út-
varpi. Þegar Sémlev hringdi aftur
skelfíngu lostinn til að segja gamla
manninurti að stöðva útsendinguna,
varð honum svo mikið um að hann
fór hnappavillt og setti sírenur af
stað út um alla borg. Þess má geta
að Sémlev er nú atvinnulaus.
Izvestia sagði að borgarar í Perm
hefðu greinilega verið illa búnir
undir óvænt atvik af þessu tagi og
mælti með því að róleg og skynsam-
leg fræðsla færi fram í fjölmiðlum
til að bæta ástandið. Öiyggismál
almennra borgara í Sovétríkjunum
hafa verið í fjársvelti frá því Kreml-
arbændur tóku til við efnahagsum-
bætur sínar.
Keuter
Barnaleikur íAfganistan
Börn yfirmanna f sovéska innrásarhemum f Afganistan leika sér
á bryndreka innan herbúða Rauða hersins f Kabúl, en Sovétmenn
eru nú f óða önn við að undirbúa brottflutning herja sinna frá
landinu. Að sögn sovéskra hermanna hafa hersveitir Rauða hers-
ins þegar hörfað frá landamærum Pakistans til þess að gefa
afgönskum flóttamönnum f Pakistans færi á þvf að snúa aftur
til síns heima. Ónafngreindir heimildarmenn sögðu að Rauða
hemum væri mikið f mun að forðast skærur við flóttamenn á
heimleið.
Eþíópía:
172 stjórn-
arhermenn
sagðirhafa
fallið
Lundúnum, Reuter.
ERÍTRESKIR uppreisnarmenn,
sem beijast fyrir sjálfstæði Erí-
treu, sögðust í gær hafa fellt 172
eþfópíska hermenn og sært 200
til viðbótar f bardögum f mið-
hluta Erftreu.
Útvarpsstöð Þjóðfrelsisfylkingar
Erítreu, EPLF, skýrði frá því í gær
að eþíópfski herinn hefði rejmt að
styrkja stöðu sína í norðurhluta
landsins. Sveitir Þjóðfrelsisfylking-
arinnar hefðu fellt 172 stjómar-
hermenn í bardögunum og náð
vopnum af eþfópískum hermönnum
sem flúið hefðu til herstöðva sinna.
Útvarpsstöðin hafði greint frá
því á mánudag að erítresku upp-
reisnarmennimir hefðu fellt 530
stjómarhermenn f tveggja daga
bardögum við hemaðarlega mikil-
vægan veg milli Asmara og Rauða-
hafs í síðustu viku. Eþíópíustjóm,
sem sjaldan tjáir sig um ástandið í
Eritreu, hefur ekki skýrt frá neinum
bardögum á svæðinu.
Kjarnorkuáætlananefnd NATO:
Kj amorkuheraflinn
ekki verið minni í 20 ár
Brilssel, fri Kristófer Má Kristmssym, fréttaritara Morgunblaðsins.
FUNDI kjamorkuáætlananefnd-
ar Atlantshafsbandalagsins lauk
í Brllssel í gær. Fundinn sátu
varaarmálaráðherrar aðildar-
ríkjanna allra nema íslands og
Grikklands, en fyrir hönd þess-
ara rikja sátu fastafulltrúar
þeirra hjá NATO fundinn.
Ætlum að auka olíu-
framleiðslu okkar
Frakkar hafa ekki tekið þátt í
þessum fundum í tuttugu ár. Ein-
ar Benediktsson, sendiherra ís-
lands við Atlantshafsbandalagið,
sat fundinn sem áheyrnarfull-
trúi. Á fundinum var fjallað um
samningaviðræður stórveldanna,
bæði þær samningaviðræður sem
nú standa yfir og eins Washing-
ton-sáttmálann um upprætingu
skamm- og meðaldrægra eld-
flauga í Evrópu.
Fyrir fundinum lá ekki að taka
neinar ákvarðanir, hvorki um end-
umýjun vopnabúnaðar né staðsetn-
ingu nýrra vopna. Árið 1983 var á
fundi í Montebello í Kanada sam-
þykkt að fækka einhliða kjamorku-
sprengjum á vegum NATO um
þriðjung, en stefna að því að þær
sem eftir væra yrðu ávallt sem full-
komnastar.
Á fundinum nú ræddu ráðherr-
amir áhrif þessarar samþykktar og
hvemig henni væri best framfylgt.
Algjör samstaða var um að hvika
ekki frá henni, en beðið er niður-
stöðu starfshópa sem fjallað hafa
um þessi efni og sömuleiðis tillagna
frá yfírmanni herafla Atlantshafs-
bandalagsins í Evrópu um sama
efni. Samkvæmt því er ekki ákvarð-
ana að vænta um áherslur í end-
umýjun vopnabúnaðarins fyrr en á
næsta ári. Samkvæmt venju gerði
bandaríski vamarmálaráðherrann
fundarmönnum grein fyrir þeim
upplýsingum sem tekist hefur að
afla um hemaðarmátt Sovétrfkj-
anna. Ljóst er að þrátt fyrir að
möigu leyti breyttar áherslur hefur
Sovétstjómin í engu hægt á her-
væðingu sinni. Sífellt er verið að
endumýja bæði tæki og vopn og
var fjölgun stýriflauga, t.d. í kaf-
bátum í Atlantshafi fyrir ströndum
Evrópu fundarmönnum sérstakt
áhyggjuefni.
- segir talsmaður sovéska olíumála-
ráðuneytisins
Moskvu, Reuter.
VALERÍJ Vorobjov, talsmaður
sovéska olíumálaráðuneytisins,
sagði í gær að Sovétmenn myndu
ekki telja sig bimdna af sam-
komulagi milli Samtaka olíuút-
Svíþjóð:
Geisla-
virkni
enn mikil
Stokkbólmi, Reuter.
GEISLAVIRKNI i Sviþjóð er enn
mikil, enda þótt tvö ár séu liðin
frá kjamorkuslysinu í Tsjemobyl.
Gunnar Bengtson, forstöðumaður
Geislavama Svíþjóðar segir að víðast
hvar í landinu sé geislavirkni enn
tvöfalt meiri en eðlilegt megi teljast
og sums staðar sé hún allt að tíföld.
Útgjöld Svfa vegna slyssins hafa
numið 1,5 milljarði sænskra króna
(um 10 milljörðum fslenskra króna).
flutningsríkja, OPEC, og ríkja
utan samtakanna «m að draga
úr útflutningi olíu. Hann sagði
að Sovétmenn vildu auka olfu-
framleiðslu sína, ekki minnka
hana.
Olíuráðherrar OPEC-ríkja era nú
á fundi í Vínarborg, þar sem rætt
er um hvemig bregðast skuli við
tilboði gö ríkja utan OPEC um að
draga úr olfuútflutningi til að ná
fram hærra olíuverði. Um þetta
hafði Vorobjov eftirfarandi að segja
í símaviðtali við Reuters-fréttastof-
una: „Ef komist verður að sam-
komulagi um að draga úr fram-
leiðslunni ber Sovétmönnum ekki
skylda til að gera það sama. Við
erum ekki aðilar að OPEC og við
tökum ekki þátt í fundinum f Vfnar-
borg. Samkvæmt áætlunum okkar,
sem flestum eru kunnar, munum
við reyna að auka oifuframleiðslu
okkar, og það er einmitt það sem
við erum að gera."
Sovétmenn era mestu olfufram-
leiðendur heims og benzínsala
þeirra til Vesturlanda færir þeim
um 60 prósent af gjaldeyristekjum
þeirra.
Carlucci og Younger
harðorðir í garð Dana
Segja þingsályktunina grafa undan afvopnunarviðræðum
Brilssel, frá Kristófer Má Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins, og Reuter.
FRANK Carlucci, vamarmálaráðherra Bandarikjanna, kveðst
harma þingsályktun Dana um stefnu landsins f kjaraorkumálum
og segir hana grafa undan afvopnunarviðræðum Bandarfkjanna
við Sovétrfkin. Telur Carlucci ályktunina að auki ganga f berhögg
við stefnu Atlantshafsbandalagsins. Þetta kom fram á blaðamanna-
fundi Carringtons lávarðar, framkvæmdastjóra bandalagsins, og
varnarmálaráðherra kjarnorkuveldanna tveggja sem sátu fund
Kjarnorkuáætlananefndar NATO f Brilssel, Bretlands og Banda-
rfkjanna, sem haldinn var eftir fundinn.
Þeir Carlucci og George Youn-
ger, hinn breski starfsbróðir hans,
benda á að ályktunin komi fram á
sérlega óheppilegum tima vegna
þess að nú standi yfir mjög við-
kvæmar samningaviðræður við
Sovétrfldn, einhliða aðgerðir af
þessu tagi séu ekki til að styrkja
stöðu Vesturveldanna f þeim við-
ræðum.
Minnihlutastjóm Poul Schluter
í Danmörku hefur boðað til kosn-
inga hinn 10. maí næstkomandi
vegna þingsályktunnar stjómar-
andstöðunnar, sem hefur það í för
með sér að öll erlend herskip, sem
leið eiga um danska lögsögu, —
þar á meðal bandarfsk og bresk
herskip — verða minnt á þá yfír-
lýstu stefnu Dana að kjamorku-
vopn séu bönnuð í landinu á frið-
artímum. Bretar, sem senda eiga
Dönum liðsauka ef til styijaldar
kemur, segja að með takmörkun-
um sem þessum muni heræfíngar
að litlu gagni koma.
Vamarmálaráðherramir leggja
áherslu á sjálfstæði og sjálfs-
ákvörðunarrétt Dana í þessum efn-
um en segja það vart geta talist
íhlutun um innanrfkismál að hafa
skoðun á þeim þáttum slfkrar sam-
þykktar sem snerta önnur ríki.
Báðir ítreka ráðherramir að alls
ekki komi til greina að breyta út
af þeirri stefnu að játa hvorki né
neita tilvist lq'amorkuvopna um
borð í flugvélum eða skipum. Sú
stefna sé ein helsta forsenda þess
að vamarstefna NATO um sveigj-
anleg viðbrögð sé framkvæman-
leg.