Morgunblaðið - 29.04.1988, Qupperneq 26

26
MORGUNBLABIÐ, FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 1988
Reuter
Ungfrú Alheimur senn kjörin
Fegurðarsamkeppnin um títilinn „Ungfrú Alheimur" verður að þessu sinni haldin í Taipei á Form-
ósu, en Anna Margrét Jónsdóttír, Fegrirðardrottning íslands, tekur þátt í keppninni fyrir íslands
hðnd. Anna Margrét hélt héðan af landi á sunnudag áleiðis til Lúxemborgar á sunnudag, en þaðan
fór hún i gær til Taipei. Cargolux bauð henni far til Taipei og var flogið þangað í striklotu, en flugið
er dægurslangt. Myndin hér að ofan var tekin skömmu eftir komuna þangað, en sem sjá má er
Anna Margrét vel á sig komin þrátt fyrir iangt flug. Með henni á myndinni eru stöilur hennar frá
Lúxemborg og Svíþjóð, þær Garne Lydie og Annika Davidsson. Keppnin fer fram hinn 23. mai.
Færeyjar:
Vill að hluta fiski-
skipaflotans verði
leyft að fara á hausinn
••
Ordeyða á miðunum vegna of mik-
illar sóknar of stórs skipaf lota
Þórshöfn. Frá Snorra Halldórssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
„VEIÐIGETAN er 30-50% of mik-
il. Stjórnmálamennirnir hefðu
betur gefið þvi gaum hvað skipin
ættu að vera mörg, bæði með til-
lití til fiskstofnanna og eðlilegrar
hagkvæmni," segir Jákup Sverri
Joensen, einn kunnasti fiskifræð-
ingur í Færeyjum og fyrrum for-
stjóri hafrannsóknastofnunarinn-
ar, í viðtali við blaðið Sosialurin.
Leggur hann til, að útgerðarfé-
Nýir biskup-
ar í Tékkó-
slóvakíu
Páfagarði. Reuter.
KAÞÓLSKA kirkjan og stjórn-
völd í Tékkóslóvakiu hafa náð
samkomulagi um að skipaðir
verði þrír nýir biskupar í landinu,
þeir fyrstu frá árinu 1973. Segja
kirkjunnar menn, að þetta séu
mikil tiðindi og góð.
í tilkynningu frá Páfagarði sagði,
að sendinefnd færi til Prag í dag til
að halda áfram viðræðum við emb-
ættismenn stjómarinnar um skipan
tveggja aðstöðarbiskupa í Prag og
biskups í Tmava í Vestur-Slóvakíu.
Þegar þar að kemur mun annar
aðstoðarbiskupanna í Prag vafalaust
taka við af Frantisek Tomasek, yfír-
manni kaþólsku kirkjunnar í Tékkó-
slóvakíu, en hann er 88 ára að aldri
og hefði átt að vera sestur í helgan
stein fyrir 13 ámm.
Engir biskupar hafa verið skipað-
ir f Tékkóslóvakíu frá 1973 vegna
ágreinings um hið opinbera prestafé-
lag „Pacem in Terris" en kirlgan
viðurkennir það ekki. Hafa stjóm-
völd ávallt krafist þess, að nýir bisk-
upar verði að vera í félaginu en
hafa nú fallið frá því.
lögum, sem ekki bera sig, verði
leyft að fara á hausinn og tekin
upp sú regla, að fyrir hvert eitt
nýtt skip verði að selja úr landi
eða hætta rekstri tveggja.
Jákup S. Joensen hefur unnið við
fiskirannsóknir frá árinu 1951 og
er talinn manna fróðastur um fiski-
miðin við Færeyjar og ástand þeirra.
í viðtalinu við Sosialurínn kvaðst
hann ekki vilja örvænta um framtíð
færeysks sjávarútvegs en víst væri
þó, að margt væri öðmvísi og betra
hefðu stjómmálamennimir farið að
ráðum fískifræðinganna. Þá sagðist
hann ekki vera í neinum vafa um,
að allt of mikil sókn allt of stórs
flota ætti meginsök á ástandi fisk-
stofnanna.
„Veiðigetan er 30-50% of mikil.
Stjómmálamennimir hefðu betur
gefíð því gaum hvað skipin ættu að
vera mörg, bæði með tilliti til fisk-
stofnanna og eðlilegrar hagkvæmni.
Við höfum séð marga góða árganga
verða að engu. Þeim er sópað upp
strax, ná aldrei að vaxa og meðal-
vigtin því mjög lítil,“ sagði Jákup.
í Færeyjum er nú mikið um það
rætt, að hjálpa verði þeim hluta flot-
ans, sem verst stendur, en Jákup
segir, að það sé til lítils úr því, sem
komið er. Að nota hundmð milljóna
króna til að halda flotanum —
þ.e.a.s. öllum flotanum — gangandi
sé hreint glapræði. Sóknin í ofveidda
fískstofnana minnki ekki við það.
„Við ættum heldur að láta þau
skip, sem ekki fiska fyrir kostnaði,
fara á hausinn," sagði Jákup, sem
kvaðst ekki óttast, að sjómennimir
gætu ekki fengið sér aðra vinnu í
landi. Um endumýjun útróðrarflot-
ans hafði hann líka ákveðnar skoð-
anir: „Það er í lagi að endumýja
bátana ef veiðigetan eykst ekki um
leið. Það er kominn tími til, að stjóm-
málamennimir velti því fyrir sér
hvort ekki sé rétt að fækka um tvö
skip fyrir hvert eitt, sem bætist við.“
Bandaríkjaþing samþykkir frumvarp um utanríkisviðskipti:
Yiðskiptahmdramr og
hömlur á innflutning
Ronald Reagan, Bandaríkjaforseti, ætlar að beita neitunarvaldi
Boston, frá ÓU Birrn KArasyni, fréttaritara Morgunbiaðsins.
ÖLDUNGADEILD Bandaríkjaþings samþykkti, síðastliðinn miðviku-
dag, með 63 atkvæðum gegn 36, frumvarp að lögum um utanríkisvið-
skipti er gera Bandaríkjaforseta skylt að gripa tíl viðskiptahindrana
gegn þeim löndum sem setja hömlur á innflutning á bandariskum
vörum. Fulltrúadeildin hefur þegar samþykkt frumvarpið sem er
sérstaklega beint gegn Asíulöndum, s.s. Japan, Suður-Kóreu og
Taiwan, en mjög hallar á Bandaríkin í viðskiptum við þau. Ronald
Reagan, forsetí, hefur margsinnis lýst því yfir að hann muni beita
neitunarvaldi til að koma f veg fyrir að frumvarpið verðiað lögum.
Frumvarpið er mjög umdeilt hér skylt við utanríkisviðskipti. í frum-
í Bandaríkjunum og margir óttast
neikvæð áhrif sem það kunni að
hafa á heimsviðskiptin. Gert er ráð
fyrir að Bandaríkin setji tolla og
kvóta á innflutning frá þeim löndum
sem ekki leyfa fijálsan innflutning
á bandarískum vörum. Þá er ákvæði
um að auka möguleika forsetans á
að vemda bandarísk fyrirtæki sem
eiga í vandræðum vegna erlendrar
samkeppni og settar skorður við
§árfestingum erlendra aðila.
En það sem fer mest fyrir brjóst-
ið á Reagan og repúblikönum á lítið
varpinu er ákvæði um uppsagnar-
frest starfsmanna fyrirtækja. Eng-
ar sérstakar reglur eru í gildi um
uppsagnir starfsmanna, en I fram-
varpinu segir að starfsmenn eigi
rétt á a.m.k. 60 daga uppsagnar-
fresti. Reagan er ekki einn um að
geta ekki sætt sig við 60 daga
uppsagnarfrest. Talsmenn atvinnu-
rekenda hafa harðlega gagnrýnt
þetta ákvæði og telja að það steftii
bandarískum fyrirtækjum í hættu,
þar sem það íþyngi þeim i harðn-
andi samkeppni á innlendum og
erlendum vettvangi. Framvarpið
gerir einnig ráð fyrir að ríkissjóður
veiti einum milljarði dollara (tæp-
lega 40 milljörðum fsl. króna) til
að endurmennta verkamenn og
veita þeim aðra aðstoð.
Reagan er mikið í mun að koma
í veg fyrir að framvarpið verði að
lögum, en hann hefur sagst vera
fylgjandi nýjum lögum um utanrík-
isviðskipti, en ekki því frumvarpi
sem samþykkt var vegna ýmissa
ákvæða í því. Áður en atkvæða-
greiðslan fór fram þrýsti forsetinn
mjög á þingmenn repúblikana að
leggjast gegn frumvarpinu. James
Baker, Qármálaráðherra, var fram-
arlega í flokki talsmanna forsetans
og beitti þeim rökum að Reagan
yrði fyrir miklu pólitísku áfalli ef
frumvarpið næði fram að ganga.
Og Reagan náði sínu fram að hluta,
þar sem frumvarpið fékk ekki
stuðning nægilega margra á þingi
til að koma í veg fyrir að forsetinn
gæti beitt neitunarvaldi sínu. Úrslit-
in komu nokkuð á óvart að þessu
leyti, þar sem flestir höfðu búist
við að svo margir þingmenn myndu
greiða frumvarpinu atkvæði að for-
setinn yrði að kyngja því.
Vaxandi verndarhyggja
Fylgi við vemdarstefnu í ut-
anríkisviðskiptum hefur vaxið veru-
lega í Bandarlkjunum undanfarið,
eins og framvarpið ber vitni um.
Einn af fyrstu stjómmálamönnum
til að hvetja til aukinnar hörku
gagnvart þeim ríkjum er hafa höml-
ur á innflutningi frá Bandaríkjunum
var Jim Chapman, demókrati frá
Texas. Hann keppti um þingsæti
við repúblikanann Edd Hargett og
hafði betur. En sá stjómmálamaður
sem hefur hampað vemdarstefn-
unni mest er Richard Gephardt,
fyrrverandi frambjóðandi í forkosn-
ingum demókrata vegna forseta-
kosninganna í nóvember. Hug-
myndir Gephardts um aukna hörku
gagnvart þeim ríkjum er njóta mik-
ils hagnaðar af viðskiptum við
Bandaríkin, sérstaklega Suður-
Kóreu og Japan, áttu veralegu fylgi
að fagna í miðríkjunum. Margir
þingmenn vora þvf hlynntir mjög
róttækum breytingum á viðskiptum
við önnur ríki. En eftir afhroð Gep-
hardts í Suður-Karólfnu og í Suð-
urrfkjunum, hafa fylgjendur rót-
tækrar vemdarstefnu haft hægar
um sig.
Þrátt fyrir ósigur Gephardts er
ljóst að utanríkisviðskipti og vemd-
artollar verða eitt þeirra mála sem
einkenna forsetakosningar í nóv-
ember. Allt bendir til að það verði
George Bush og Michael Dukakis
sem keppa um forsetaembættið og
hvoragur þeirra er talsmaður
vemdarstefnunnar. Það er hins veg-
ar greinilegt að mikill viðskipta-
halli knýr þann sem nær kjöri til
að leita leiða til að minnka hann.
Vemdartollar era auðveld leið en
ekki vænleg hvorki fyrir Bandaríkin
né aðrar þjóðir. Bush og Dukakis
virðast vera sammála um þetta.
Varnaðarorð
Hið virta dagblað Wall Street
Joumal gagnrýndi frumvarpið í
leiðara sfðastliðinn þriðjudag og
benti á að Bandarfkin væra stærsta
iðnrfki heims. Blaðið benti á að á
hveijum degi litu þjóðir heims til
Bandaríkjanna eftir efnahagslegri
leiðsögn og frumvarpið samrýmdist