Morgunblaðið - 30.04.1988, Qupperneq 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. APRÍL 1988
JKwgmifrlaMfe
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fróttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
BjörnJóhannsson,
ÁrniJörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, símí 83033.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 60 kr. eintakið.
*
Abyrgð samfara
þekking’u
Morgunblaðið/Bjami
Kristinn Sigtryggsson, framkvæmdastj óri Arnarflugs, Böðvar Péturs-
son úr stjórn VR og Magnús Gíslason, formaður VS í Leifsstöð í gær.
Kristinn Sigtryggsson:
Er nánast eins og
felldu sanmingamir
Morgunblaðið hefur birt
mikið efni um alnæmi
á undanfömum árum. Allt
hefur það verið til upplýs-
ingar, sumt birt í því skyni
að hvetja menn til umhugs-
unar um sjúkdóminn og
benda á leiðir til að hefta
útbreiðslu hans.
Margt er enn á huldu um
eyðnisjúkdóminn, sumt er
vitað, en annað ekki. Sér-
fræðingar deila um margt
er honum viðkemur. Eitt er
þó víst að hann er lífshættu-
legur og því mikil ógnun við
mannkyn allt. En vonandi
líða ekki mörg ár þar til við
sjáum fyrir endann á hætt-
unni. Að því vinna færustu
vísindamenn víða um heim.
En þangað til veltur á miklu
hvemig heilbrigðisyfírvöld
og fj'ölmiðlar bregðast við
þessum nýja vágesti.
Morgunblaðið hefur haft
samstarf við heilbrigðisyfír-
völd um upplýsingamiðlun
um sjúkdóminn, birt auglýs-
ingar og mikilvægar greinar
til fróðleiks og þekkingar,
þ. á m. heilt aukablað um
ógn hans og viðbrögð við
henni (30. nóv. 1986). Blað-
ið hefur því af alhug lagt
þeim lið sem í baráttunni
standa — og þá ekki síst
heilbrigðisyfírvöldum og
landlæknisembættinu í mik-
ilvægu vamarstarfi. En það
hefur ekki sannfæringu fyr-
ir því að auglýsing þar sem
samfarir karls og konu er
meginuppistaðan sé lóð á
vogarskálina í baráttunni
við eyðni. Það er lausung í
kynferðismálum sem talin
er aðalhættan, en ekki sú
ást karls og konu sem er
undanfari nýs lífs og eðli-
legrar fjölgunar. En allt
slíkt er einkamál hvers og
eins og hefur Morgunblaðið
haft þau sannindi að leiðar-
ljósi. Síst af öllu telur það
ástæðu til að innræta fíill-
orðnu fólki — hvað þá ungl-
ingum — að kynlíf hljóti að
leiða til ógæfu ef það er
iðkað innan þess ramma
sem hættulaust hefur verið
talið og eðlilegt.
Morgunblaðið hefur ekki
lagt í vana sinn að birta
samfaramyndir. Á því hefur
engin breyting orðið enda
engin rök fyrir því að sú
athöfn, t.a.m. án vændis, sé
dauðanum merkt. Myndir
um slík efni vekja einungis
ástæðulausan óhug eða
óþarfa deilur en koma ekki
í veg fyrir neinn sjúkdóm,
ekki heldur eyðni. Því miss-
ir slíkur áróður marks, að
dómi blaðsins. Þeir sem telja
að slíkar myndir eigi rétt á
sér í fjölmiðlum verða að
leita þeirra annars staðar
en hér í blaðinu eins og ver-
ið hefur. Það er enginn
skortur á slíkum myndum
né fíölmiðlum sem þær vilja
birta en slíkar myndir hefta
ekki útbreiðslu eyðni.
Landlæknisembættið á að
vekja athygli á hættunni
með því að gera rækilegan
greinarmun á eðlilegu ástar-
sambandi og þeirri lausung
sem hættulegust er talin.
Það er óþarfí og misvísandi
áróður að leggja allt ástar-
samband að jöfnu í myndum
sem hingað til hafa átt
heima í sérritum um kyn-
ferðismál, oft talin á lægsta
plani.
En umdeild auglýsing
landlæknisembættisins hef-
ur svo sannarlega komist til
skila hér i blaðinu vegna
breytinga á henni — og
líklega hefur Morgunblaðs-
auglýsingin vakið meiri at-
hygli á hættunni en þær
auglýsingar embættisins
sem annars staðar birtast
um þessar mundir. Þær hafa
ekki vakið sérstaka athygli
á eyðni heldur ástarlífí al-
mennt.
Því má svo bæta við í
lokin að fyrmefnd auglýsing
birtist hér í blaðinu að ósk
landlæknisembættisins og
eins og það hafði sjálft
breytt henni, en ekki Morg-
unblaðið. En svo breytt er
hún í þeim anda sem alvöru
málsins er sæmandi og
þeirri ábyrgð sem á Morg-
unblaðinu hvílir.
„ÞESSI samningur er nánast sá
sami og samningnrinn sem
vinnuveitendur voru búin að
gera, það er verið að semja upp
á byijunarhækkun upp á 5,1%
og sömu áfangahækkanir og
voru þar,“ sagði Kristinn Sig-
tryggsson, framkvæmdastjóri
Arnarflugs. „Hið eina sem er
frábrugðið þeim samningi er það
að okkar launatafla er svolítið
öðruvisi, en það helgast ekki af
þvi að við séum að bijóta okkur
frá heildinni, heldur af því að
störf hér eru mjög sérhæfð. Það
eru starfslýsingar með samnl-
ingnum sem sýna þetta, en sem
dæmi má nefna að okkar síma-
stúlka verður að hafa mjög gott
vald á mörgum tungumálum.
Þess vegna er alls ekki hægt að
bera þennan samning og al-
menna kjarasamninginn beint
saman."
„Ég undirstrika að við teljum
okkur alls ekki vera að bijóta þá
samstöðu sem verið var að skapa
í kjaramálum með þessum samning-
um. Það er ekki um það að ræða
að þessi samningur sé hærri en al-
menni samningurinn, heldur er hér
verið að semja við annað fólk. Það
má segja það að í raun og veru er
hér um að ræða málamyndageming
af þeirri einföldu ástæðu að það var
enginn ágreiningur á milli okkar
og okkar starfsfólks um okkar
launalqor. Sú regla hefur gilt hér
eftirAsgeir
Pétursson
Morgunblaðið hefur eins og
reyndar flestir íslenskir fjölmiðlar
reynt að koma boðum og ábending-
um til íslenskra ökumanna um að
menn sýni háttvísi í umferðinni og
gæti hófs í akstri á þröngum og
ofhlöðnum götum okkar. Aukin
bílamergð eykur stöðugt á vandann.
Það er ómaksins vert að skoða
þetta mál frá ýmsum hliðum. Því
sendi ég Morgunblaðinu þessa hug-
vekju.
Því verður þó ekki með rökum
neitað að tilraunir til þess að bæta
umferðarmenningu þjóðarinnar
hafa enn ekki borið þann árangur,
sem margir væntu.
Síst er þó við umferðaiyfírvöld
að sakast. Þau hafa beint ráðlegg-
ingum og viðvörunum til öku-
manna, sem bæði hafa verið skel-
eggar og fróðlegar. Sama er að
segja um forsvarsmenn trygginga-
félaga, björgunarsveita og marga
aðra.
An slíks áróðurs hefði ástandið
orðið enn verra. Þannig hefur t.d.
nefndin, sem skipuleggur þjóðar-
átak í umferðarmálum unnið gott
starf.
Menn spyija: Eru til aðferðir,
sem leiða til enn betri og varan-
legri árangurs? Auðvitað má ekki
draga úr löggæslu, en getum við
í fyrirtækinu í langan tíma að kjara-
samningar hafa verið gerðir á milli
fyrirtækisins og hvers einstaks
starfsmanns sem trúnaðarmál. Við
vorum því á milli steins og sleggju
í deilu sem kom okkur raunverulega
ekkert við.
Stjómvöld þurfa kannski í fram-
haldi af þessu að taka hina mjög
svo úreltu vinnulöggjöf til skoðunar
nú þegar. Það er ljóst að ferða-
mannaþjónustan er búin að verða
fyrir stórfelldu tjóni vegna deilna
sem við og sennilega flest fyrirtæki
í þessarri þjónustugrein eigum enga
beina aðild að. Ég hef verið að giska
á að um 80% af fyrirtækjum í
landinu sem hafa skrifstofufólk í
sinni þjónustu semji við hvem ein-
stakan starfsmann. Að vísu gilda
oft sérákvæði almennu samning-
anna um veikindi og þess háttar,
þannig að þeir em notaðir að því
leytinu til.“
Aðspurður um hvort samningur
Amarflugs muni hafa áhrif á at-
kvæðagreiðslu verslunarfólks um
miðlunartillögu sáttasemjara, sagði
Kristinn að hann teldi svo ekki vera,
því í raun og vem væri um sama
samning að ræða. „Mér kemur
málflutningur framkvæmdastjóra
Vinnuveitendasambandsins í þessu
sambandi dálítið á óvart. Ég get
ekki séð annað en að hann hafí
bara ekki kynnt sér hann, því hann
ásakar okkur um að hafa gert heild-
inni ógagn, en þessi samningur er
bara þeirra samningur."
„Fela ungmennum
sjálfum að leita leiða
út úr vandanum, með
okkur hinum. Gefa
þeim kost á einhverju
frumkvæði. Byija
mætti á því að stofna
slík félög fyrir öku-
menn á aldrinum 17—25
ára. Hugsanlega gætu
skólar og æskulýðsfé-
lög lagt því lið. Félögin
gætu efnt til kvöldnám-
skeiða í framhaldi af
ökuprófinu.“
betur uppskorið árangur erfíðis
okkar en nú er.
Þá kemur upp sú spuming hvort
ekki mætti leita til fólksins sjálfs.
Kæmi t.d. til álita að stofna félög
ungra ökumanna og bifreiðaeig-
enda hér á höfuðborgarsvæðinu,
sem líka glímdu við vandann?
Fela ungmennum sjálfum að leita
leiða út úr vandanum, með okkur
hinum. Gefa þeim kost á einhveiju
frumkvæði. Byija mætti á því að
stofna slík félög fyrir ökumenn á
aldrinum 17—25 ára. Hugsanlega
gætu skólar og æskulýðsfélög lagt
Magnús L. Sveinss
Taxtar fa
launum í \
„VIÐ erum búnir að gera samn-
inga við nærri 60 fyrirtæki í
dag, það er biðröð af fyrirtækj-
um hér sem eru að sækjast eftir
samningagerð við okkur. Það
ganga allir að þessarri grund-
vallarkröfu okkar, að það séu
engin laun undir 42.000 krón-
um,“ sagði Magnús L. Sveinsson,
formaður VR. Hann sagði að með
þessum samningum væri verið
að færa taxtana nær greiddum
launum, en þeir sem hefðu setið
eftir og fengju enn greidd laun
eftir töxtum myndu njóta góðs
af slíkum samningum.
Aðspurður sagðist Magnús ekki
þora að segja til um það hvaða
áhrif þessir sérsamningar hefðu á
atkvæðagreiðslu VR-félaga um
Þórarinn V. Þórar
*
Omerkilc
forráðam
„ÞESSIR sérsamningar við Arn-
arflug og önnur fyrirtæki rugla
fólk i riminu vegna þess að það
er látið í veðri vaka að VR sé
að semja um hækkun á greiddu
kaupi,“ sagði Þórarinn V. Þórar-
insson, framkvæmdastjóri VSÍ.
„Við höfum hins vegar fyrir því
fullvissu frá forráðamönnum
Arnarflugs að sá samningur sem
þeim var boðið upp á fól það eitt
í sér að greitt kaup eins og það
er í dag hækkar um 5,1% og tek-
ur síðan áfangahækkunum í sam-
ræmi við almenna samninga. Það
eru engar aðrar hækkanir í þess-
um samningi, hins vegar skrifar
VR upp á það kaup sem greitt er
í fyrirtækinu í dag.“
Þórarinn sagði að þau 60 fyrir-
tæki og verslanir sem hefðu samið
við VR í gær væru flest lítil fyrir-
tæki sem borguðu hátt kaup og
seldu dýra vöru og svo dæmigerð
því lið. Félögin gætu efnt til kvöld-
námskeiða í framhaldi af ökupróf-
inu.
Að því loknu fengi hinn ungi
ökumaður „stjömu" í ökuskírteini
sitt og á bflinn, ef hann er fyrir
hendi. Þar hefur hann unnið til við-
urkenningar.
Margþætt hlutverk
Hlutverk félaganna gæti verið
margþætt. Fyrst og fremst það að
ökumenn sjálfir taki höndum saman
um að hvetja hver annan til þess
að hafa alltaf í huga að bifreiðir
em hættuleg tæki, sem stofna
mannslífum í hættu, ef bmgðið er
frá settum reglum um notkun
þeirra.
Ennfremur að efla það almenn-
ingsálit, sem fordæmir kappakstur.
Eitt er víst. Sterkt almennings-
álit, sem eflir þá vitund að það sé
ekkert sniðugt og fínt að aka á
ofsahaða er öflugt vopn í þessari
baráttu.
Best væri að ungu ökumennimir
og bfleigendumir skapi það álit
sjálfír.
Lífíð er hlaðið spennu á ungum
aldri og ef til vill er erfítt að koma
í veg fyrir gáleysi með orðunum
einum og góðum ásetningi. Sterk-
ast væri að ungu ökumennimir
fyndu hvöt hjá sér til þess að eiga
nýtt fmmkvæði.
Við verðum að hafa smáþjóðar-
einkennin í huga. Eitt þeirra er
agaleysið, sem m.a. stafar af því
Unga fólkið og umferðin