Morgunblaðið - 26.05.1988, Page 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FTMMTUDAGUR 26. MAÍ 1988
Nokkur orð varðandi
frumvarp um Tónlist-
arháskóla Islands
eftirHalldór
Haraldsson
Miðvikudaginn 4. maí birtist hér
í blaðinu grein eftir Sigursvein
Magnússon, skólastjóra Tónskóla
Sigursveins D. Kristinssonar, um
frumvarp að lögum um Tónlistar-
háskóla íslands. Síðan hafa birst
greinar eftir þá Atla Heimi Sveins-
son, Stefán Edelstein og nú slðast
Þorkel Sigurbjömsson um sama
efni. Vegna anna nýlega er grein
þessi nokkuð síðbúin. Auk atriða,
sem þeir Stefán hafa bent á og ég
er að mestu leyti sammála, vildi ég
leggja enn frekari áherslu á viss
atriði, stöðu Tónlistarskólans f
Reykjavík og tengsl hans við vænt-
anlegan tónlistarháskóla, með sér-
stakri áherslu á hinn lifandi þátt
í starfsemi tónlistarskóla.
Frumvarp þetta er í aðalatriðum
hið sama og frumvarpið, sem til-
búið var árið 1979, endurskoðað
með smávægilegum breytingum.
Það frumvarp var kynnt á fundi
skólastjóra tónlistarskóla 1979 og
komu þá hvorki nein mótmæli fram
né athugasemdir. Við gerð frum-
varpsins þá sem nú var áhersla lögð
á að hafa það sem einfaldast f snið-
um. Farið yrði út í nánari atriði í
reglugerð þess. Aftur á móti er ég
sammála þeirri ábendingu Sigur-
sveins, að það er ekki nema kurt-
eisi og lýðræðisleg venja að senda
frumvarp til kynningar með góðum
fyrirvara. Ekki veit ég við hveija
er að sakast í því efni, en það er
ekki sök Tónlistarskólans f
Reykjavík.
Það er villandi að fullyrða, að
ágreiningur hafi verið djúpstæður
um frumvarpið á nýlegri ráðstefnu
tónlistarkennará og að enginn hafi
treyst sér til að bera upp stuðnings-
ályktun. Stuðningsályktun við
frumvarpið stóð aldrei til á ráð-
stefnunni. Það stóð aðeins til að
kynna frumvarpið.
í upptalningu skóla með tónlist-
arfræðslu á háskólastigi, nefnir Sig-
ursveinn Kennaraháskóla íslands
(KHÍ) fyrstan í röð þeirra skóla sem
hann telur hafa tóniistarkennslu á
háskólastigi. KHÍ hefur boðið upp
á kennarmenntun í tónmennt á
grunnskólastigi sem viðbót við al-
menna kennaramenntun. Sú
menntun er þó nokkrum stigum
neðan háskólastigs, þótt hún fari
fram innan KHÍ. Sá skóli, sem veitt
hefur kennslu á háskólastigi, ekki
aðeins árum saman, heldur áratug-
um saman, er Tónlistarskólinn f
Reykjavfk. Þetta er ekki nema eðli-
legt, þar sem hann er elsti skólinn
(stofnaður 1930) og hann er sú
stofnun sem tekið hefur við öllum
þeim nemendum landsins, sem
stefnt hafa að framhaldsnámi í tón-
list. Aðrir tóniistarskólar á Stór-
Reykjavíkursvæðinu, svo og tónlist-
arskólamir á ísafírði og Akureyri
hafa útskrifað nemendur oftast með
8. stigs prófi (8. stig af 10 stigum,
þar sem 9.-10. stig teljast háskóla-
stig skv. frumvarpinu). Stutt er
sfðan sumir þessara skóla tóku að
útskrifa nemendur. Til samanburð-
ar má benda á að eftir að nemandi
við Tónlistarskólann í Reykjavík
lýkur 8. stigs prófi tekur það hann
yfírleitt þrjú ár til viðbótar að ljúka
burtfararprófi og einu ári betur
ætli hann sér að ljúka einleikara-
prófi (10. stigi). Þá má benda á,
að sá fjöldi nemenda, sem aðrir
tónlistarskólar útskrifa samanlagt
á 3-4 árum nær ekki þeim flölda,
sem útskrifast frá Tónlistarskólan-
um í Reykjavík árlega. Á það skal
lögð áhersla, að þetta er ekki sagt
til að kasta rýrð á aðra skóla, held-
ur til að benda á þá sérstöðu, sem
Tónlistarskólinn í Reykjavík hefur
ávallt haft í þessu máli.
Með fregnum af frammistöðu
nemenda, sem frá skólanum fara
til framhaldsnáms við erienda tón-
listarháskóla, fáum við árlega vitn-
eskju um stöðu námsins við skóiann
gagnvart erlendum skólum. Þar
eru kröfur nokkuð misjafnar, en
eitt er víst, að franunistaða nem-
enda sem útskrifast hafa frá
Tónlistarskólanum í Reykjavík
til framhaldsnáms erlendis hefur
árum saman staðfest, að nám á
efstu stigum skólans er og hefur
verið á háskólastigi, þ.e. allt að
BA-gráðu.
Það, sem sett hefur Tónlistar-
skóiann í Reykjavík i sérstöðu
auk þess, sem áður er getið, er
fjöldi nemenda hans á efstu stig-
unum. Á meðan tiltölulega fáir
nemendur i öðrum tónlistarskól-
um ná 8. stigi og ofar, hafa sum-
ir píanókennarar við Tónlistar-
skólann i Reykjavík allt upp i 12
nemendur á 7.-10. stigi. Það er
mjög mikilvægt nemanda, sem
kominn er upp í 8. stig og ofar
að vera i skóla, þar sem hann
er innan um fleiri nemendur á
sama stigi. Þar fær hann eðUlega
viðmiðun og hvatningu frá ungu
tónlistarfólki á svipuðu reki, en
sé hann einn og sér i öðrum skóla
á þessu stigi tíl lengdar einangr-
ast hann. Vil ég leyfa mér að vitna
í viðtal hér í blaðinu 30. apríl sl.
við flóra nemendur f Tónlistarskól-
anum f Reykjavík, af þeim 24 nem-
endum sem útskrifast nú í vór. Þar
segir einn þeirra, að sér hafi fund-
ist erfitt að sérhæfa sig og oft hafi
honum áður fundist hann vera sér
á báti, en þegar hann hafi komið f
Tónlistarskólann í Reykjavík og hitt
fjölda af jafnöidrum sínum, sem
voru að gera það sama, þótti honum
það mikil uppörvun, og hann fann
að hann var ekki einn í þessu leng-
ur. í þessu sambandi vil ég upp-
lýsa, að fjöldi nemenda sem komið
hafa í Tónlistarskólann í Reykjavfk
annars staðar frá hefur látið í ljós
sömu skoðanir. Einnig kemur það
ósjaldan fyrir, að nemendur sem
eru þannig sér á báti fá stundum
háar og óraunsæjar hugmjmdir um
sjálfa sig, telja sig vera komna
lengra og vera betri en þeir í raun-
inni eru. Miklu minni líkur eru á
að slfkt gerist, þegar þeir hafa dag-
legan samanburð við aðra á sama
reki. Það þýðir ekki, að þeir missi
sjálfstraust, þvert á móti hefur
slíkur samanburður verkað
hvetjandi. f tónlistarháskóla eru
innan sömu stofnunar nemendur
Halldór Haraldsson
„Mikilvægt er nú að
hugsa stórt og samein-
ast um að gera einn
tónlistarháskóla virki-
lega vel úr garði. Frum-
varp það, sem nú liggur
fyrir staðfestir þann
veruleika sem fjrrir
hendi er og markar
næstu skref fram á
við.“
á efstu stigum tónlistamáms og
valið lið góðra kennara, sem
leggja sig alla fram um að gera
námið eins vel úr garði og frek-
ast er kostur. Þetta er hinn lif-
andi þáttur, sá þáttur sem gerir
skóla að háskóla, hvað sem líður
lögum og reglugerðum. Gæði
kennslunar eru þannig best
tryggð með þvi að gera einn
skóla vel úr gárði. Þannig er þvi
farið með tónlistarháskóla er-
lendis. Ég er hér hjartanlega sam-
mála Atla Heimi Sveinssyni í grein
hans hér f blaðinu um sama efni
11. maí sl. er hann segir, að það
mætti búa til 5-6 tónlistarháskóla,
en þá mundi { rauninni ekkert
breytast, stöðnun sjálfs-
ánægjunnar mundi þá taka við.
Það er engin tilviljun, að í flestum
löndum Evrópu, sem hvert telur
margar milljónir íbúa, eru yfirleitt
aðeins einn til tveir stórir tónlistar-
háskólar (stundum fleiri, fer að
sjálfsögðu eftir stærð landanna).
Höfum hugfast, að við erum rétt
V4 af milljón!
Sigursveinn telur það furðulegt,
að heimila eigi tónlistarháskólanum
að starfrækja deildir neðan háskóla-
stigs, sem búa nemendur undir
æðra háskólanám. Eg vil benda á
þá staðreynd, að flestir þekktir tón-
listarháskólar bæði austan hafs og
vestan starfrækja slíkar deildir. Það
er í fyrsta lagi bráðnauðsynlegt
skóla, sem starfrækir kennaranám
að hafa æfingadeildir. Þá hefur
reynst mjög vel að starfrækja að-
faranám á framhaldsskólastigi við
slíka háskóla. í því sambandi er
vert að benda á, að nemendur sem
komið hafa í Tónlistarskólann í
Reykjavík mörg undanfarin ár, eru
komnir á framhaldsskólastig, eru
nýkomnir í 6. stig er þeir koma í
skólann, sem samsvarar byijun
kjörsviðs f menntaskóla. Þannig
mundi tilkoma þessa skóla að þessu
leyti ekki taka frá öðrum skólum,
þvf að þannig er þessu háttað í
dag. Aðrir tónlistarskólar mundu
halda áfram að útskrifa nemendur
úr 8. stigi. Ef við ætlum að koma
á fót tónlistarháskóla verður að
standa vel að einni stofnun. Það
yrði allt of kostnaðarsamt að
skipta honum á marga staði, öU
sú aðstaða sem gerir skóla að
háskóla yrði aldrei að veruleika,
við mundum glata mikilvægu
tækifæri, nemendur og kennarar
dreifðir á marga staði mundu
ekki mynda þann lifandi veru-
leika, sem háskóU á að vera.
Mikilvægt er nú að hugsa stórt
og sameinast um að gera einn tón-
listarháskóla virkilega vel úr garði.
Frumvarp það, sem nú liggur fyrir
staðfestir þann veruleika sem fyrir
hendi er og markar næstu skref
fram á við. í framhaldi af hinni
miklu grósku í tónlistarlífínu hér
undanfarin ár yrði hann eðlilegur
og verðugur áfangi.
Höfundur er píaaóleikarí ogyfir-
kennarípíanódeiidar Tónlistar-
skólans í Reykjavík.
Viðskiptaviðræður við Pólverja
VIÐRÆÐUR um viðskipti ís-
lands og Póllands fóru fram í
Reykjavík dagana 17. og 18. mai
sl. Viðskiptin byggjast á við-
skiptasamningi landanna frá 30.
apríl 1975 og fóru almennt vax-
andi frá gildistöku samningsins.
Afturkippur varð þó í viðskiptun-
um eftir 1980, m.a. vegna versn-
andi efnahagsástands f Póllandi
og minnkandi viðskipta með
fiskinyöl f kjölfar banns við
loðnuveiði.
Þessar upplýsingar koma fram f
frétt frá utanríkisráðuneytinu og
segir þar, að frá árinu 1984 hafí
viðskiptin farið vaxandi að nýju
með aukinni sölu á fiskimjöli og
kaupum á fiskiskipum frá Póllandi.
Árið 1987 voru fluttar út vörur til
Póllands að verðmæti 484 m.kr.,
þar af rúmlega 30.000 tonn af físki-
mjöli að verðmæti 440 m.kr. Frá
Póllandi voru keyptar vörur fyrir
533 m.kr., þar af fiskiskip að verð-
mæti 400 m.kr.
í fréttatilkynningu ráðuneytisins
segir ennfremun „í sameiginlegri
fundargerð, sem formenn viðræðu-
nefndanna, Sveinn Bjömsson,
sendifulltrúi á viðskiptaskrifstofu
utanríkisráðuneytisins, og Pawel
Kowalczyk, skrifstofusyóri f ut-
anríkisviðskiptaráðuneyti Póllands,
undirrituðu í lok viðræðnanna er
Qallað um þróun viðskiptanna. Sér-
stök áhersla er þar lögð á óskir
íslendinga um aukin kaup Pólveija
á íslenskum vörum. Nánar tiltekið
er hér um að ræða hefðbundnar
vömr í viðskiptum landanna, svo
sem fiskimjöl, saltsfld og forsútaðar
gæmr og einnig aðrar vömr, t.d.
ftystan fisk, lagmeti, þorskalýsi,
hraðfeiti, kindakjöt, kísilgúr o.fl.
Ennfremur er þar greint frá áhuga
Pólveija á sölu fiskiskipa til íslands.
í fundargerðinni er þvf einnig
fagnað að pólsk stjómvöld hafa á
ný opnað viðskiptaskrifstofu í
Reykjavík sem mun hafa góð áhrif
á framtfðarviðskipti landanna.
Hér var um að ræða almennar
viðræður milli stjómvalda, sem
haldnar em árlega, en sölusamning-
ar em gerðir milli íslenskra og
pólskra fyrirtækja."
Þad ^dpdr ddd máU
hvortþig vantarstól eða ekki, jbvtf APPOLLO leðurstóllinn er
svo þægilegur og á svo góðu verði, að maður hreinlega verður
aðkaupahann.
húsgagnfrhöllín
REYKJAVÍK
ImoSlEr