Morgunblaðið - 01.06.1988, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
122. tbl. 76. árg.MIÐVIKUDAGUR 1. JÚNÍ 1988
Reaganá
Rauða
torginu
LEIÐTOGAR stórveldanna
skruppu út fyrir Kremlarmúrana
á milli funda í gærmorgun og
Mikhaíl Gorbatsjov sýndi Ronald
Reagan Rauða torgið í Moskvu.
Tók Gorbatsjov barn úr fangi
móður sinnar, sem átti leið um
torgið, og kynnti það fyrir „Reag-
an afa“, sem heilsaði því með
handabandi.
Tíðindamenn Morgunblaðsins,
þau Ásgeir Sverrisson og Anna
Bjamadóttir,' voru í hópi frétta-
manna, sem fengu að fylgjast
með gönguferð þessari innan
Kremlarmúra og sögðu þau að
greinilega hefði farið vel á með
leiðtogunum.
I veðurblíðunni var erfitt að
ímynda sér að þetta væri hjarta
„keisaradæmis hins illa“ eins og
Reagan nefndi Sovétríkin einu
sinni, enda kvað hann viðhorfið
nú annað.
Sagði Reagan að víst væri að
þrátt fyrir ýmsan ágreining væru
leiðtogamir sammála um eitt, en
það væri að treysta vináttu
beggja ríkjanna. Gorbatsjov
samsinnti þessu og vatt sér að
nokkmm Sovétborgurum og
spurði hvort þeir væra sammála.
Þeir svöraðu því einróma: „Da!“
(Já).
Míkhaíl Gorbatsjov í kvöldverði hjá Reagan:
Göngum hlið við hlið
á vit framtíðarinnar
Moskvu, frá Ásgeiri Sverrissyni, blaðamanni Morgunblaðsins.
MÍKHAÍL Gorbatsjov, leiðtogi Sovétríkjanna, sagði í ræðu í kvöldverð-
arborði Ronalds Reagans, Bandaríkjaforseta, í Moskvu í gær, að risa-
veldin hefðu nú náð þvi stigi i samskiptum sinum að þau gætu gengið
á vit framtiðarinnar hlið við hlið. Merkilegasta skeið i samskiptasögu
þeirra kynni að vera að hefjast. í ræðu sinni við sama tækifæri sagði
Reagan, að ekki yrði leyst úr neinum deilum með vopnum og ríkin
ættu að starfa saman með sverðin sliðruð. Reagan hrósaði umbóta-
stefnu Gorbatsjovs oftar en einu sinni i ræðum sinum hér i Moskvu i
gær á þriðja degi fyrstu heimsóknar sinnar hingað.
Sovéskir embættismenn segja að
árangur hafi náðst í viðræðum leið-
toga Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna um fækkun langdrægra kjam-
orkuvopna á Moskvu fundi þeirra.
Talsmenn leiðtoganna sögðu á blaða-
mannafundi í gær, að þeir væra
reiðubúnir að koma saman að nýju
áður en Ronald Reagan lætur af
embætti Bandaríkjaforseta í janúar
á næsta ári. Reagan sjálfur gaf þó
til kynna að eftirmaður sinni þyrfti
ef til vill að taka við verkinu af sér.
Leiðtogamir ræddust tvívegis við
í gær og var gert hlé á fundi þeirra
þegar þeir fóru í gönguferð um
Rauða torgið og innan Kremlarmúra.
Þar var Bandaríkjaforseti spurður
hvemig honum líkaði að vera í hjarta
„Keisaradæmi hins illa“, en svo
nefndi Reagan Sovétríkin eitt sinn í
ræðu. Forsetinn sagði þessi ummæli
ekki eiga lengur við.
„Það var áður, á öðru tímabili,"
sagði hann. Reagan ræddi einnig við
Gorbatsjov á einkaskrifstofu þess
síðamefnda í Kreml og stóð fundur-
inn mun lengur en ráð var fyrir gert.
Munu þeir einkum hafa rætt um
umbótaáætlanir Gorbatsjovs, sem
nefndar era „perestrojka", en Reag-
an hefur lýst yfir afdráttarlausum
stuðningi við þær.
Leiðtogamir gáfu til kynna er
þeir ræddu stuttlega við blaðamenn
í Kreml í gær, að þeir væra reiðubún-
ir til þess að leggja sig alla fram til
að ná samningi um fækkun lang-
drægra kjamorkuvopna áður en Re-
agan hverfur frá völdum. „Ég er
reiðubúinn til að gera hvað sem er,
svo framarlega sem það skilar
árangri," sagði Reagan.
Sovéskir embættismenn sögðu á
blaðamannafundi í fréttamiðstöðinni
í Mezhdúnarodnaja í gær, að nokkur
árangur hefði náðst í viðræðunum
um hreyfanlegar eldflaugar, sem
Bandaríkjamenn gagnstætt Sovét-
mönnum vilja að séu bannaðar með
öllu nema Sovétmenn geti sýnt fram
á að eftirlit með því ákvæði sé mögu-
legt. Þá hefðu viðræður sérfiæðinga
um stýriflaugar um borð í flugvélum
einnig reynst árangursríkar.
Gennadíj Gerasímov, talsmaður
sovéska utanríkisráðuneytisins,
sagði hins vegar á fundi í gær, að
viðræður um fækkun stýriflauga í
höfunum og eftirlit með því ákvæði
hefðu „valdið sér vonbrigðum". Marl-
in Fitzwater, talsmaður Reagans for-
seta, ítrekaði þá afstöðu Bandaríkja-
stjómar, að undanskilja bæri tilraun-
ir með geimvopn í samningum um
fækkun langdrægra kjamorkuvopna.
Reagan ávarpaði og í gær stúd-
enta í Moskvuháskóla, auk þess sem
hann ræddi við sovéska listamenn
og rithöfunda. í dag munu leiðtog-
amir eiga síðasta fund sinn hér í
Moskvu.
Sjá einnig fréttir á miðopnu og
síðu 31.
Prentsmiðja Morgimblaðains
ísraelski herinn:
Asakað-
urum
fautaskap
Tel Ariv, Reuter.
ÍSRAELSKUR þingmaður ásakaði
í gær her landsins um að beita
handahófskenndum fautaskap i
samskiptum sínum við Palestínu-
araba. Talsmaður hjálparstofnun-
ar SÞ bar einnig fram svipaðar
ásakanir.
Þingmaðurinn, Yossi Sarid, sem
jafnframt er formaður borgaralegrar
mannréttindanefndar, sagðist hafa
komist yfir skýrslu þar sem segði
að alls hefðu rúmlega 5000 manns
slasast í óeirðunum. Rösklega 200
hafa látið lífið.
„Þetta eru furðulegar tölur þegar
haft er í huga að helstu vopnin í
þessu striði eru gijóthnullungar og
ekki einn einasti hermaður hefur
fallið," sagði Sarid.
Talsmaður hersins vísaði ásökun-
unum á bug. Aðeins mætti beija
óbreytta borgara í ýtrustu nauðsyn.
Talsmaður utanrikisráðuneytis
Bandarikjanna, Phyllis Oakley, sagði
fréttamönnum í gær að Bandarikja-
stjóm hefði áhyggjur af ásökunum
um notkun táragass á hemumdu
svæðunum og hefði nýlega rætt
málið við ísraelsstjóm.
Danmörk:
Schliiter
falin sljórn-
armyndun
Kaupmannahðfn, Reuter.
POUL Schlilter
var £ gær falin
stj ómarmyndun
þrem vikum eft-
ir þingkosning-
ar þar sem eng-
in ótviræð úrslit
fengust. SchlUt-
er sagðist hafa
fengið það hlut-
verk að mynda
ríkisstjóm á breiðum grundvelli
og hánn vonaði að hann gæti
kynnt nýja stjóra sina fyrir helg-
ina.
Hann veitir forystu starfandi ríkis-
stjóm íhaldsflokksins, Venstre, Mið-
demókrata og Kristilega þjóðar-
flokksins. Radikalir hafa veitt stjóm-
inni hlutleysisstuðning að því undan-
skildu að í utanríkismálum hafa þeir
átt samstöðu með stjómarandstöð-
unni.
Sjá siðu 28: „Myndar SchlUter
þriðju .. ?“
Ástralía:
Vopnasmysrl til Fiji
Sydnev, Reuter. JLb
Sydney,
ÁSTROLSK tollyfirvöld sögðu frá
þvi í gær að þau hefðu lagt hald
á gám fullan af vopnum af ýmsu
tagi. Ákvörðunarstaður vopnanna
var Fiji-eyjar.
Meðal vopnanna vora vélbyssur,
handsprengjur, skriðdrekasprengjur,
skotfæri í sprengjuvörpur og eld-
flaugar, allt sovésk framleiðsla.Á
farmskjölum var þetta nefnt „notað-
ar vélar".
„Þetta er nóg til að hefja dálitla
styijöld," sagði talsmaður yfirvalda
á fréttamannafundi. Gáminum var
skipað um borð í hafnarborginni
Hodeidah í Norður-Jemen og upp-
götvaðist smyglið rétt áður en flytja
átti gáminn um borð í skip sem sigl-
ir til Fiji-eyja.
Áströlsk yfirvöld upplýstu ekki
hver hefði verið skráður viðtakandi
farmsins en stjómvöld á Fiji-eyjum
segjast ekkert vita um málið.
Undanfama tólf mánuði hefur tvi-
svar verið gerð stjómarbylting á
Fiji-eyjum en krytur hefur verið milli
innfaeddra melanesa, sem era tæpur
helmingur ibúanna, og fólks af ind-
verskum stofni.
w 1
Poul Schliiter