Morgunblaðið - 16.07.1988, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B OG LESBOK
160. tbl. 76. árg. LAUGARDAGUR 16. JÚLÍ 1988 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Armenía:
Herinn ver flug-
völlinn í Jerevan
Bræður eru bræðrum verstir
Reuter
John Mater, frá Chicago í Bandaríkjunum, stend-
ur hér í húsfylli af örðum úr einangrunarplasti
sem bróðir hans Sam færði honum í afmælis-
gjöf. Þeir bræður hafa undanfarin ár keppst við
að slá hvor annan út hvað varðar frumleika
þegar afmælisgjafir eru annars vegar. Meðal
fyrri gjafa má nefna lúðrasveit, filaflokk, apa-
mergð, magadansmeyjar, kúahjörð, asnateymi,
þefdýraþvögu og tveggja tonna „gælugrjót".
Komið til leiðtogafundar
Hér sjást þeir Míkhaíl Gorbatjsov Sovétleiðtogi
(til vinstri) og Nicolae Ceaucescu, forseti Rúm-
eníu, koma til fundar leiðtoga Varsjárbanda-
lagsrikja. Fundurinn, sem hófst í gær í Varsjá
í Póllandi, stendur í tvo daga og er búist við að
þar verði viðraðar nýjar hugmyndir um niður-
skurð á herafla í Evrópu. Einnig er talið að
Ceaucescu og Karoly Grosz, forsætisráðherra
Ungveijalands, noti tækifærið til að ræða ágrein-
ing milli ríkjanna um meðferð á ungverska
minnihlutanum í Rúmeníu.
Moskvu. Daily Telegraph.
ENN VORU fjölmenn mótmæli í
Jerevan, höfuðborg Armeníu, í
gær og herinn hafði mikinn við-
búnað á Zvartnots, flugvelli
borgarinnar, minnugur þess er
mótmælendur tóku hann á sitt
vald fyrir skemmstu.
Tilefni mótmælanna í gær var
almenn reiði Armena vegna sjón-
varpsþáttar um óeirðirnar í síðustu
viku sem sýndur var aðfaranótt
föstudags og þótti mjög vilhallur
yfirvöldum. Þar sögðu sovéskir her-
menn farir sínar ekki sléttar í við-
skiptum við mótmælendur en ekki
var rætt við hlutlausa sjónarvotta
eða þá sem stóðu fyrir mótmælun-
um.
Flugvellinum í Jerevan var lokað
í gær vegna mótmælanna og tók
herinn sér stöðu á vellinum og við
alla vegi sem þangað liggja. Yfir-
völd hafa nú viðurkennt að 96
manns særðust og 2 létust í átökum
milli almennings og hermanna í
síðustu viku. Sú ákvörðun héraðs-
stjómar Nagorno-Karabakh fyrr í
vikunni að segja sig úr lögum við
Azerbajdzhan og sameinast Arm-
eniu hefur eflt baráttuviljann hjá
Armenum í héraðinu og hjá íbúum
Jerevan. Ákvörðun héraðsstjórnar-
innar er talin ein mesta ógnun við
miðstjórnarvaldið í Sovétríkjunum
frá upphafi.
Oeirðir í Armeníu koma sér illa
fyrir Míkhaíl Gorbatsjov Sovétleið-
toga sem á mánudaginn ætlar að
ræða leiðir til að binda enda á deil-
urnar um Nagorno-Karabakh í
Æðsta ráðinu. Sovétsérfræðingur
breska dagblaðsins Daily Telegraph
segir að eina rökrétta lausnin á
deilunni um Nakorno-Karabakh sé
sú að héraðið komist undir beina
stjórn Kremlar eða Rússlands.
Mikilvægi fundar Æðsta ráðsins
á mánudag felst þó í meiru en að
ákveða hveijum Nagorno-Kara-
bakh skuli tilheyra. Teflt er um
hvorki meira né minna en tök
Kremlar á Eystrasaltslöndunum,
minnihluta múhameðstrúaðra og
Armena undir Kákasusfjöllum og
jafnvel kommúnistaríkjum Austur-
Evrópu.
Sovéskir fjölmiðlar greindu frá
því á fimmtudag að vinna lægi enn
niðri í helmingi verksmiðja í Jerevan
en í Stepanakert, höfuðstað Nag-
orno-Karabakh, liggur nær allt at-
vinnulíf niðri.
Sjá „Fjölskyldur afmáðar
. . .“ á miðopnu.
• •
Umræður í Oryggisráði SÞ um árásina á írönsku farþegaþotuna:
Tækifæri til að stuðla að
vopnahléi við Persaflóa
# Sameinuðu þjóðunum, New York. Reuter.
ÖRYGGISRÁÐ Sameinuðu þjóð-
anna ræddi í gær, annan daginn
í röð, árás Bandaríkjamanna á
íranska farþegaþotu yfir Persa-
flóa. Iranir lögðu fram eftirrit-
aðar upptökur á fjarskiptum
flugmanns írönsku þotunnar og
flugumferðarstjórna í nágrenn-
inu og virtust þær staðfesta lýs-
að binda enda á stríðið við Persa-
flóa. Ekki er búist við niðurstöðu
af fundi ráðsins fyrr en í næstu
viku.
Ali Akbar Velayati, utanríkisráð-
herra írans, gerði í gær lítið úr því
boði Bandaríkjamanna að greidd
yrðu manngjöld fyrir farþegana
sem fórust í eldflaugaárás Vin-
cennes og sagði hann írani ekki
þurfa á ölmusum að halda.
Sjá umfjöllun á bls. 26-7.
Gengi dals-
ins hækkar
London, Reuter.
GENGI Bandaríkjadals hækkaði
enn í gær er tölur um vöruskipta-
jöfnuð í Bandaríkjunum í maí-
mánuði voru birtar. Hallinn á
viðskiptum Bandaríkjanna við
útlönd nam 10,93 milljörðum
dala í maí en búist hafði verið
við 11,50 milljarða dala halla.
Á gjaldeyrismörkuðum voru nýju
hagtölurnar túlkaðar á þann veg
að vel horfði fyrir bandarískt efna-
hagslíf og væru þær vísbending um
að borgaði sig að fjárfesta í dollur-
um.
Gengi dollarans hafði farið smá-
hækkandi síðan í janúar er hann
var í algeru lágmarki. Fyrir nokkr-
um vikum tók dollarinn að hækka
hraðar og hefur gengi hans ekki
verið hærra í 11 mánuði. Hann seld-
ist á 1,88 mörk og 135,25 jen í
Lundúnum í gær. I janúar var gengi
hans 1,56 mörk og 120,2 jen þegar
það var lægst og hefur það því
hækkað um 20% síðan.
ingu írana á aðstæðum. Erfið-
lega gengur að orða yfirlýsingu
sem hvorki styggir Bandaríkja-
menn, sem hafa neitunarvald, né
írani, sem eru í fyrsta sinn síðan
Persaflóastríðið liófst, reiðubún-
ir að taka þátt í starfsemi ráðs-
ins. Segjast margir fulltrúar í
ráðinu vilja nota þetta tækifæri
til að greiða fyrir vopnahléi í
strfðinu.
Eftirrit hljóðupptöku á fjarskipt-
um flugmanns Áirbus-A300 far-
þegaþotunnar og flugumferðar-
stjórna í Bandar Abbas og Dubai
bendir til að þotan hafi verið að
hækka sig úr 12 þúsund fetum í
14 þúsund fet þegar bandarísk eld-
flaug hæfði hana með þeim afleið-
ingum að 290 manns um borð fór-
ust. Bandaríska varnarmálaráðu-
neytið hefur haldið því fram að
þotan hafi verið í 7-9 þúsund feta
hæð og lækkað flugið.
Eftirritið virðist líka renna stoð-
um undir það að farþegaþotan hafi
sent frá sér rétt ratsjársvarmerki.
Skipherra bandaríska beitiskipsins
Vincennes segist hins vegar hafa
greint bæði merki frá ratsjársvara
herþotu og farþegavélar og haldið
að um F-14 orrustuþotu væri að
ræða.
Loks kemur fram í gögnunum
sem Iranir lögðu fram í gær að flug-
maðurinn hlustaði ekki á neyðar-
bylgjur þær 8 mínútur sem vélin
var á lofti. Skipveijar á Vincennes
segjast hafa varað þotuna 7 sinnum
við, bæði á neyðarrás fyrir almenna
flugumferð og hervélar, áður en
þeir hleyptu af.
Fimmtán þjóðir eiga fulltrúa í
Öryggisráðinu og tóku flestir þeirra
til máls á fundinum í gær. Margir
tóku undir þá skoðun Johns Birchs,
fulltrúa Bretlands, að nú væri nauð-
synlegt að ítreka kröfu Öryggis-
ráðsins frá því í fyrrasumar um
vopnahlé í stríði Irana og Iraka.
Fulltrúi Vestur-Þýskalands sagði
að sú krafa írana að Öryggisráðið
ræddi atburðinn gæfi Sameinuðu
þjóðunum nýtt tækifæri til að reyna