Morgunblaðið - 22.09.1988, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1988
Get tryggt meiri-
hluta í báðum deildum
- segir Stefán Valgeirsson
„ÉG HRINGDI í Haildór Ásgrímsson og sagði, að ef það tækist sam-
komulag á milli Alþýðubandalags, Alþýðuflokks og Framsóknar-
flokks, værum við tilbúnir í viðræður og myndi ég sjá tU þess að
það yrði meirihluti í báðum deildum,“ sagði Stefán Valgeirsson, eini
þingmaður Samtaka um jafnrétti og félagshyggju aðspurður um
afstöðu hans tU hugsanlegrar vinstri stjórnar. Hvernig væri hægt
að tryggja það? „Það kemur ekki upp á borð. Kannski kemur það
aldrei upp á borð ef ekki næst samkomulag."
„Ég get ekkert sagt um það enn
hvort ég myndi styðja þessa vænt-
anlegu ríkisstjórn, ég þyrfti að fá
mitt fólk hingað suður til skrafs
og ráðagerða áður en ákvörðun um
slíkt væri tekin. Ég hef hins vegar
sagt að ég myndi gera það sem ég
gæti til að koma í veg fyrir að það
kæmi viðreisnarstjóm í þessu
iandi." Stefán sagðist ekki hafa
verið boðaður á viðræðufund um
stjómarmyndun, enda myndi hann
ekki mæta einn á slíkan fund, held-
ur með samherjum sínum í Samtök-
um um jafnrétti og félagshyggju.
Endurgreiðsla á söluskatti til er-
lendra ferðamanna:
Gæti numið 30 til
50 milljónum á ári
FRÁ og með 1. október næstkomandi fá erlendir ferðamenn endur-
greiddan söluskatt af vamingi sem þeir festa kaup á hérlendis.
Samkvæmt reglum Qármálaráðuneytisins verður kaupandi vömnnar
að hafa hana á brott með sér úr landi innan mánaðar frá því kaup
em gerð, og kaupverð vömnnar verður að nema að minnsta kosti
3.000 krónum. Fríhöfnin á Keflavíkurflugvelli annnast endurgreiðsl-
ur á söluskattinum, en endurgreiðslan nemur 60—75% greidds sölu-
skatts eftir því hvert kaupverð vörunnar er.
Einungis verður heimilt að end-
urgreiða söluskatt til ferðamanna
sem eru með erlent ríkisfang og eru
búsettir utan íslands, en útlending-
ar með fasta búsetu hér á landi
eiga ekki rétt á endurgreiðslum.
Sérstakar endurgreiðsluávísanir
þarf að útfylla í verslunum þar sem
kaup eru gerð, en á þeim kemur
meðal annars fram nafn seljanda,
vörutegund og magn, verð vörunnar
með söluskatti, Ijárhæðin sem ósk-
ast endurgreidd og nafn, heimilis-
fang og vegabréfsnúmer kaupanda.
Búa skal um vöruna í lokuðum og
innsigluðum umbúðum.
Við brottför úr landi um Kefla-
víkurflugvöll framvísar kaupandi
vamingi og endurgreiðsluávísun í
Frfhöfninni, sem endurgreiðir sölu-
skattinn í íslenskum peningum. Við
brottför annars staðar frá landinu
veitir tollgæslan staðfestingu með
áritun sinni á ávísunina, og þarf
kaupandi vörunnar að senda hana
til Fríhafnarinnar á Keflavíkurflug-
velli innan þriggja mánaða frá stað-
festingu tollyfirvalda. Fríhöfnin
sendir síðan kaupanda vörunnar
endurgreiðsluna í erlendum gjald-
eyri.
Lokað vegna
ógreiddra raf-
orkureikninga
Rafinagnsveitur rikisins á
Austurlandi hafa sent mörgum
fiskvinnslufyrirtækjum eystra
bréf þess efiiis að verði raforku-
reikningar ekki greiddir muni
verða lokað fyrir rafinagn til
þeirra á næstu dögum.
Þegar hefur verið lokað fyrir
rafmagn til loðnubræðslu Tanga á
Vopnafirði. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins vofír hið sama yfír
að minnsta kosti 30 öðrum físk-
vinnslufyrirtækjum á Austurlandi.
Raforkuskuldir fískvinnslufyrir-
tækja á Austurlandi skipta milljón-
um króna og þar sem bankar hafa
nú takmarkað fyrirgreiðslu til
þeirra sjá Rafmagnsveitumar sér
ekki annað fært en að beita þessu
ráði.
Samkvæmt upplýsingum fjár-
málaráðuneytisins er giskað á að
erlendir ferðamenn kaupi hér á
landi vaming, sem söluskattur verð-
ur endurgreiddur af, fyrir að meðal-
tali 2.000—2.500 krónur hver, og
samkvæmt því gæti endurgreiddur
söluskattur til erlendra ferðamanna
orðið á bilinu 30—50 milljónir króna
á ári.
Aðstandendur útgáfúnnar á
upptökum með söng Maríu
Markan. Fremst á myndinni er
listakonan sjálf sem nú er á 83.
aldursári. F.v. eru Þorsteinn
Hannesson, Markús Örn Ant-
onsson, Ólafur Haraldsson og
Trausti Jónsson.
Morgunblaðið/Sverrir
Ríkisútvarpið og Taktur hf.:
Gefa út úrval af upptökum
með söng Maríu Markan
Ríkisútvarpið og hljómplötu-
útgáfan Taktur hf. munu á
næstunni gefa út myndarlegt
úrval af upptökum sem varð-
veist hafa með söng Maríu
Markan óperusöngkonu. Um
þijár hæggengar plötur verður
að ræða, sex hliðar, alls um 50
lög og spanna upptökur þessar
liðlega 40 ár. Plöturnar verða í
kassa og fylgir þeim mynd-
skreyttur 12 síðna bæklingur
þar sem gerð er grein fyrir ævi
og starfi söngkonunnar og saga
upptakanna rakin.
Markús Om Antonsson útvarps-
stjóri sagði á kynningarfundi sem
eftit var til af þessu tilefni að þessi
hljómplötuútgáfa væri þáttur í
ákveðnu menningarstarfí Ríkisút-
varpsins er hófst á síðasta ári með
því sem kalla mætti heildarútgáfu
af upptökum sem til em af söng
Stefáns íslandi. Ríkisútvarpið
hefði ákveðið að halda slíkri út-
gáfu áfram og í samvinnu við
hljómplötuútgáfuna Takt hf. sem
Ólafur Haraldsson veitir forstöðu.
Umsjón með þessari útgáfu á söng
Maríu Markan hefur verið í hönd-
um þeirra Þorsteins Hannessonar
fyrverandi tónlistarstjóra útvarps-
ins og Trausta Jónssonar. Tækni-
maður er Þórir Steingrímsson og
tónmeistari Bjami Rúnar Bjama-
son.
Að sögn þeirra Þorsteins og
Trausta er dtjúgur helmingur
sönglaganna á plötunum íslensk
einsöngslög, þá eru tvær upptökur
á óperaaríum sem María söng með
hljómsveit danska útvarpsins og
einnig verður þar að fínna 3 lög
eftir Maríu sjálfa; Svanahljóma og
tvo tangóa sem María hljóðritaði
við undirleik hljómsveitar Jans
Moraveks. Elsta upptakan er frá
Berlín árið 1929 og sú yngsta frá
árinu 1970 og mun því þessi út-
gáfa veita yfírsýn yfír söngferil
listakonunnar. Flestar upptakanna
era frá því fyrir 1939 en nokkrar
frá því á stríðsáranum og sagði
Trausti það gleðiefni því lítið hefði
varðveist af söng Maríu frá þeim
tíma. Trausti sagði þá Þorstein
hafa tekið þá stefnu að láta upp-
ranalegu upptökumar njóta sín; í
því væri hluti heimildagildisins
fólginn og þó upptökumar væra
misjafnar nyti söngurinn sín ætíð
best ef uppranalegur hljómur væri
látinn halda sér.
Þorsteinn Hannesson kvað það
sérstakt gleðiefni að útgáfa þessi
væri í höndum Ólafs Haraldssonar
hjá Takti hf. því saga íslenskrar
hljómplötuútgáfu væri nátengd
nöfnum fqður hans og afa, þeirra
Haraldar Ólafssonar og Ólafs Har-
aldssonar í Fálkanum. Kvað Ólafur
það metnaðarmál hjá Takti hf. að
standa sem best og veglegast að
þessum útgáfum nú.
Nú þegar er hafinn undirbúning-
ur að útgáfum með söng Péturs
Á. Jónssonar, Eggerts Stefánsson-
ar, Elsu Sigfúss og Sigurðar
Skagfíeld. Útvarpsstjóri, Markús
Öm Antonsson, kvað mikinn fjár-
sjóð í eigu útvarpsins og þar væri
um að ræða framlag okkar helstu
listamanna á sviði sönglistar og
tónmenntar. Með þessum útgáfum
væri verið að veita almenningi
hlutdeild í þessum sjóðum.
Ekki málefnaágreimngur
sem réði stj órnarslitum
- segir Þorsteinn Pálsson
Á VARÐARFUNDI á Hótel Sögu
í gær sagði Þorsteinn Pálsson,
formaður Sjálfstæðisflokksins,
að málefiiaágreiningur hefði
qkki ráðið stjórnarslitum Sjálf-
stæðisflokks, Framsóknarflokks
og Alþýðuflokks. Formaður
Framsóknarflokksins hefði þeg-
ar á föstudag verið farinn að
ræða myndun nýrrar stjómar og
formaður Alþýðuflokksins hefði
strax að loknum stjómarslitum
sagt að sjálfsagt væri að ræða
afiiám söluskatts á matvæli við
aðra en Sjálfstæðisflokkinn.
Fundurinn var mjög Qölmennur
og var góður rómur gerður að
ræðu Þorsteins. Þegar formaður
Sjálfstæðisflokksins hafði lokið
máli sínu risu menn úr sætum
og klöppuðu.
Þorsteinn Pálsson, formaður
Sjálfstæðisflokksips, rakti í ræðu
sinni á Varðarfundinum þróun
stjómmála síðustu vikur og aðdrag-
anda stjómarslitanna. Hann komst
að þeirri niðurstöðu að stjómarslitin
mætti tæpast rekja til málefna-
ágreinings þegar litið væri til þess
hversu langt sjálfstæðismenn hefðu
teygt sig til sjónarmiða samstarfs-
flokkanna. Það kæmi einnig-í ljós
þegar litið væri á eftirleikinn að það
hefði verið eitthvað annað en hreinn
og beinn máleftiaágreiningur sem
réði stjómarslitunum.
Steingrímur Hermannsson hefði
til dæmis þegar á föstudaginn verið
að bollaleggja í fjölmiðlum myndun
annarrar ríkisstjómar. Það sama
mætti segja um yfirlýsingar for-
manna stjórnarflokkanna eftir
stjómarslitin. Á fyrsta degi eftir
stjómarslit hefði Jón Baldvin
Hannibalsson sagt að að sjálfsögðu
væri hægt að ræða lækkun matar-
skattsins við alla aðra en formann
Sjálfstæðisflokksins. Þá væri ekki
um málefnaágreining að ræða held-
ur eitthvað annað.
Þorsteinn spurði síðan hvort
menn hefðu orðið varir við tillögur
Framsóknarflokksins um sérstakan
skatt á Reykvíkinga, sem
Steingrímur Hermannsson hefði
fyrir helgi sagt vera aðalkröfu
Framsóknarmanna. Nú heyrðist
ekki orð um þetta. Hann taldi þessa
kröfu jafnvel hafa verið setta fram
til að ögra Sjálfstæðisflokknum,
gera hann þreyttan á stjómarsam-
starfínu og hrekja hann úr því.
Þorsteinn vitnaði í Ólafs sögu
Thors og sagði þetta vera svipaða
framkomu af hálfu Framsóknar-
manna og árið 1956. Niðurstaðan
væri sú að Sjálfstæðismenn hefðu
tekið- á sig áföll því þeir hefðu ver-
ið að miðla málum í stjómarsam-
starfínu og það væri einnig stað-
reynd að þeir hefðu lagt fram einu
raunhæfu tillögumar. Það eina sem
hefði sést frá Alþýðuflokki og
Framsóknarflokki undanfama
síðustu daga væra smáskammta-
lækningar og stórauknir skattar.
Tillögur þeirra væra afturhvarf til
fortíðar.
„Við höfum áður barist við vinstri
stjóm og eram reiðubúnir að gera
það aftur." Þorsteinn fagnaði því
að Sjálfstæðismenn hefðu fundið
grandvöll fyrir málefnalegri sam-
vinnu við Borgaraflokkinn. Vilji
væri til staðar að ýta fyrri ágrein-
ingsmálum til hliðar og verjast
þeirri vinstri sókn sem vildi ýta
okkur aftur í tímann. Þegar í bar-
áttuna væri komið skyldu vinstri
menn sjá að mikill þróttur væri í
borgaralegu öflunum.
Davíð Oddsson um hundahald:
Sjáifeagt að verða við
óskum um kosningar
DAVÍÐ Oddsson, borgarstjóri, segir að ákveðið hafi verið að láta kjósa
um hundahald í Iteykjavík þar sem upp hafi komið óskir um það. Sagði
hann sjáifsagt að verða við slíkum óskum. Fyrr á þessu ári var því
lýst yfir að ekki væri nauðsynlegt að kjósa um hundahaldið þar sem
reynsla af því væri almennt góð. Borgarráð tók hins vegar ákvörðun
um kosningar á fundi sínum á þriðjudag og fara þær fram dagana
24.-30. október.
„Við ræddum það í borgarráði
fyrr á þessu ári að ekki væri nauð-
synlegt að kjósa um hundahald í
Reykjavík, vegna góðrar reynslu af
þvi,“ sagði Davíð Oddsson. „Jafn-
framt fylgdi það sögunni, að ef að
kæmu raddir um það, eða óskir, að
kosið yrði engu að síður, þá yrðu
menn að gera það, þó að það fylgi
þessu nokkur kostnaður eða fyrir-
höfn. Ég hef orðið þess var að sum-
ir vilja fá þessar kosningar og þá
fínnst mér sjálfsagt að verða við því.“
Davíð sagði að ekki væri búið að
áætla kostnað vegna kosninganna
en ljóst væri að hann yrði nokkur.
Reynt væri að halda kostnaði í lág-
marki með því að hafa kosningamar
ekki eins umfangsmiklar og venju-
legar kosningar og vera einungis
með tvo kjörstaði. A móti kæmi að
fólk hefði'lengri tíma til að koma
og láta skoðun sína í ljós.
Þegar borgarstjóri var spurður
hvort úrslit kosninganna væra bind-
andi sagði hann svo ekki vera. „Það
er hins vegar ljóst að afgerandi nið-
urstaða hlýtur að hafa mjög mikla
þýðingu fyrir endanlegt fyrirkomu-
lag þessara mála.“