Morgunblaðið - 22.09.1988, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. SEPTEMBER 1988
53
Minning:
Guðmundur Bjömsson
húsasmíðameistarí
Fæddur 21. ágúst 1926
Dáinn 12. september 1988
í dag kveðjum við góðan sam-
starfsmann og vin, sem hefur und-
anfamar vikur háð erfiða baráttu
við þann sjúkdóm, sem læknavísind-
in standa enn ráðþrota yfír. Það
er ekki langt síðan hann hafði orð
á því við mig hversu góða heilsu
hann hefði, en hann hafði alla sína
ævi átt við bæklun á fæti að stríða,
en við fæðingu kom í ljós að annar
fótur hans var styttri. Ekki sáum
við samstarfsmenn hans að hann
léti sitt eftir liggja, nema síður
væri, hann var ósérhlífínn og forkur
til allra verka, glaðvær og hjarta-
hlýr.
Guðmundur Bjömsson, húsa-
smíðameistari, var fæddur á bæn-
um Búlandshöfða, Eyrarsveit á
Snæfellsnesi, þann 21. ágúst 1926,
næst elstur níu alsystkina og
þriggja hálfsystkina hjónanna
Bjöms Kristjánssonar, sjómanns,
og Kristnýjar Guðmundsdóttur.
Hann ólst upp í foreldrahúsum
fram yfir fermingu, eða þar til
móðir hans lést en þá flutti hann
til Akraness og stundaði þar sjó-
mennsku og þótti duglegur og góð-
ur sjómaður. Síðar hóf hann nám
við Iðnskóla Akraness árin
1946—48 í húsasmíðum og lærði
Fædd 12. maí 1910
Dáin 2. september 1988
„Dauðinn er lækur, lífíð er strá,
skjálfandi starir það straumfallið á“.
Það má með sanni segja, að
mörg þung straumföll hafi mnnið
til sjávar og margir vindar, bæði
blíðir og stríðir, hafí blásið á 78 ára
lífsferli móður minnar.
Hún fæddist á Akranesi 12. maí
1910 og átti þar heima fram á sitt
19. aldursár. Foreldrar hennar vom
Hjáimur Hjáimsson, bóndi á Lága-
felli og síðar Laxárbakka, og Helga
Bogadóttir, verkakona á Akranesi.
Hún ólst upp við fátækar aðstæð-
ur og lauk almennu skyldunámi.
Dugnaður og iðjusemi vom henni í
blóð borin og því fór hún snemma
að vinna fyrir sér. Á Akranesi
kynntist hún Lauritz Jörgensen,
sem var af dönsku bergi brotinn,
málari að atvinnu.
Hún fluttist með honum til
Reykjavíkur 19 ára gömul og eign-
aðist með honum fímm böm, eitt
þeirra dó í bamæsku. Hin bömin
em talin í aldursröð: Ema, hús-
freyja, Austin, Texas, Bandaríkjun-
um. Lauritz, mjólkurfræðingur,
Reykjavík. Málfríður, húsfreyja,
Geitagerði, Skagafirði.
Bömin komu þétt á árabilinu
1930—1936 og móðurhlutverkið
var fullt starf. Mér þykir trúlegt,
að þessi ár hafí gefíð henni stóran
hluta af þeirri hamingju, sem hún
hlaut á lífsleiðinni. Hjarta hennar
var hlýtt og viðmótið innilegt alla
tíð, hún vildi svo vel.
„Skjótt skipast veður í lofti."
Vegir Lauritz og móður minnar
skildu, þegar elsta bamið var að
komast á skólaaldur. Hún stóð nú
ein uppi með fjögur böm á fram-
færi. Þá var öldin önnur, engin
dagheimili eða dagmömmur. Þó svo
hefði verið, hefðu laun verkakonu
á þessum tíma ekki nægt til að
greiða þessa þjónustu, fæða sig og
klæða.
Nú vom góð ráð dýr. Stolt og
viljastyrkur móður minnar hafa allt-
af verið hennar aðalsmerki og því
hafnaði hún aðstoð sveitarfélagsins
og kom börnunum fyrir á bama-
heimilinu Sólheimum í Grímsnesi.
hjá Lámsi Þjóðbjömssyni, sem þá
rak umfangsmikið smíðaverkstæði
þar í bæ.
Það fór ekki fram hjá Guðmundi
frekar en öðmm, sem bjuggu á
Akranesi á þessum tíma, hinn mikli
áhugi á knattspymu og varð hann
strax félagi í Knattspymufélaginu
Kára og lék með því liði á heima-
slóðum, en þar kom bæklun hans
í veg fyrir að hann gæti stundað
þá íþrótt, en mikinn áhuga hafði
Guðmundur á knattspymu og hélt
jafnan með sínum gömlu félögum
af Akranesi.
Guðmundur fluttist til Reykjavík-
ur og vann við smíðar, bæði sem
sjálfstæður atvinnurekandi og í fé-
lagi við aðra. f september 1982
réðst hann sem smiður að Hrafn-
istu, Reykjavík, og starfaði þar til
dauðadags.
Það sem mér fínnst hafa verið
einkennandi fyrir Guðmund Bjöms-
son, þegar ég lít nú yfir farinn veg,
er hlýr hugur hans, heilbrigð og
rökviss hugsun og trúnaður við allt
sem hann unni, hvort heldur sem í
hlut áttu menn eða málefni. Hann
var alltaf hinn gætni og góði fé-
lagi, traustur, hiklaus en gaman-
samur. Maður sér eftir slíkum
mönnum úr hópi vina og samstarfs-
manna.
Guðmundur giftist Matthildi
Öll vom bömin frísk og mann-
vænleg og þess vegna algjör neyð-
arráðstöfun að koma þeim fyrir á
stofnun, sem á þeim tíma var ekki
fyrst og fremst ætluð fullfrískum
bömum.
Atvikin höguðu því svo, að eldri
systkini mín ólust þar upp öll sín
æskuár, þó það væri aldrei ætlun
móður minnar.
Skuggi heimsstyijaldar færðist
yfir Evrópu og það þyngdi í lofti í
tilvem móður minnar. Hún hafði
kynnst verkstjóra í stóm fyrirtæki
í Reykjavík og ljós kærleikans vakti
framtíðarvonir.
Sá sem þetta ritar er aðeins hluti
af þeim vonameista og mamma gat
ekki sætt sig við sömu laun fyrir
mig og hin bömin.
Þess vegna skildu leiðir okkar
mömmu vorið 1940 og ég eignaðist
yndislega foreldra á sveitaheimili á
Austurlandi. Ég vil þakka mömmu
af öllu mínu hjarta fyrir þessa ráð-
stöfun. Á þennan hátt gaf hún mér
óbeint allt það sem hana sjálfa van-
hagaði um: kærleika, öryggi, marg-
ar gleðistundir og möguleika til
menntunar. Mér er fyllilega ljóst,
að allt það, sem féll mér svona létt
í skaut, hefði kannski aldrei staðið
mér til boða annars.
Á stríðsárunum starfaði mamma
sem verkakona í Reykjavík og
kynntist nokkru síðar eftirlifandi
manni sínum, Torfa Torfasyni, sem
þá var sjómaður í Vestmannaeyjum.
Torfi, ég vil þakka þér sérstak-
lega fyrir alla þá umhyggju og ham-
ingju sem þú hefur gefið móður
minni.
Það var á þeirra yndislega heim-
ili í Eyjum, sem við mamma hitt-
umst aftur fyrir 30 árum.
Eftir Eyjagosið fluttu þau upp á
Akranes og hafa búið þar síðan í
litlu, vinalegu húsi á Suðurgötu 27.
Þrátt fyrir dvöl mína erlendis
síðustu 17 ár, höfum við átt marg-
ar góðar stundir saman, síðast nú
í apríl.
Mamma var vel gefin og alltaf
ófeimin að segja sína meiningu.
Atvinnusjúkdóma bar á góma í
þetta sinn og þá sagði mamma:
„Það er ekki hægt að drepa sig á
vinnu, það sannast best á mér.“
Björnsdóttur árið 1953 og hófu þau
búskap á Hofteigi 18, Reykjavík,
en sl. 20 ár hafa þau búið á Hjalla-
landi 27, þar sem þau bjuggu sér
og bömum sinum þremur fallegt
og hlýlegt heimili.
Ég færi Matthildi og bömum,
tengdabömum og öðmm aðstand-
endum innilegar samúðarkveðjur.
Ég veit að hann var öllu sínu fólki
umhyggjusamur, bömum sínum
góður faðir og nærgætinn.
Góðar minningar em að leiðar-
lokum meira en allt annað.
Rafh Sigurðsson
Kær vinur minn er nú látinn. Að
kveðjustundinni er nú komið allt
of fljótt því margt áttum við eftir
ógert saman.
Ungur maður var til umræðu og
það, sem hún sagði um atferli hans,
lýsir vel afstöðunni:
„Hann bæði reykir og drekkur,
fer illa með stelpur og svo nennir
hann ekki að vinna. Eg held hann
ætti bara að skammast sín.“ Svona
fór hún alltaf beint að kjama máls-
ins og bætti svo við: „Það, sem þú
vilt að aðrir menn gjöri þér, það
skalt þú og þeim gjöra; þú þarft
ekkert annað boðorð á lífsleiðinni,
sonur kær.“
Þrátt fyrir þá beiskju, sem vissu-
lega var til hjá mömmu, átti hún
alltaf auðvelt með að sjá skoplegu
hliðar lífsins og gleðjast yfir því,
sem vel og fallega var af hendi
leyst. Hún kunni vel að meta það
góða, sem féll í hennar skaut á
lífsleiðinni og sýndi óspart þakklæti
sitt, hjartahlýju og auðmýkt í vina
garð.
Halla Soffía var lífssterkur per-
sónuleiki með skarpskyggni, stolt
og sterkan vilja og þess vegna gat
hún með hjálp sinnar sterku trúar
tekið þær afdrifaríku ákvarðanir,
sem lífið krafðist af henni. Það lýs-
ir henni vel, sem hún sagði eitt sinn:
„Maður þarf ekki að vera langskóla-
genginn til að hugsa rökrétt, ef
maður bara nennir því.“
Megi friður og birta fylgja minni
kæru móður í landinu handan við
mörkin.
í guðs friði,
Eyþór H. Stefánsson
læknir, Gautaborg.
Ekki var líf tengdaföður míns
allt dans á rósum. Orlögin höguðu
því þannig að ungur að árum stend-
ur hann einn í hörðum heimi og
vafalítið hefur það sett sitt mark á
hann alla tíð. Guðmundur var mað-
ur mjög dulur og flíkaði aldrei
sínum tilfinningum og grun hef ég
um að hann hafí á stundum verið
misskilinn og dæmdur ranglega
vegna þessa. Skapferli hans mark-
aðist af stolti, festu, heiðarleika og
nokkurri hörku en ávallt stutt í
hlýju og vingjamleika. Hann var
mjög greiðvikinn og alltaf tilbúinn
að hjálpa þegar um var beðið en
tranaði sér aldrei fram.
Húsasmíðameistari var hann að
mennt og vann við þá iðn til ævi-
loka. Nú síðustu árin starfaði hann
sem smiður á DAS.
Fyrir þijátíu og fimm árum gift-
ist hann tengdamóður minni, Sigríði
Bjömsdóttur, og eignuðust þau þijú
böm, Bimu búsett í Danmörku,
Viðar búsettan í Reykjavík og
Heimi búsettan í Svíþjóð, en fyrir
átti Sigríður tvær dætur, Guðrúnu
búsetta í Borgamesi og Guðbjörgu
konu mína, búsetta í Svíþjóð.
Á heimili þeirra kom fram hve
listrænn og hagur smiður Guð-
mundur var. Því þótt eldhússtólam-
ir væm valtir eins og hjá sönnum
smiðum þá vom möguleikar hússins
listilega nýttir og arkitektúrinn
bættur svo rými skapaðist fyrir
sameiginlegan áhuga þeirra hjón-
anna á blómum.
Bamabömunum var hann mjög-
góður. Sú var tíðin að dóttir mín
kunni ráð við vandamálum dagsins.
Hann Gummafi gat lagað allt. Ein-
staklega var hann góður nafna
sínum, miklum afakarli, sem þurfti
mikið á afa að halda.
Allt fram á síðustu stund sem
stætt var vann tengdafaðir minn
að því að koma húsinu í svo gott
horf sem kostur var. Atorkusemin
ætíð söm við sig hjá þeim vinnu-
þjarki.
Tengdamóðir mín, sem nú hefur
misst mikið, hefur með ótrúlegum
styrk staðið eins og klettur við hlið
manns síns með góðum stuðningi
Viðars, elsta sonar þeirra. Saman
hafa þau þijú barist og nú eftir
langa og stranga sjúkdómslegu
hefur tengdafaðir minn fengið
hvíldina. Við hin sitjum eftir og
syrgjum. Vonin er að tíminn lækni
mestu sárin.
Með þessum línum kveð ég mæt-
an vin.
Örn Thorstensen, Stokkhólmi.
Blaðberar
Símar 354( )8og 83033
K0PAV0GUR AUSTURBÆR
Kársnesbraut7-71
VESTURBÆR
Njálsgata 24-112
Austurgerði o.fl.
Garðastræti
IHtfgmiMaMfe
Halla Sofffa Hjálms-
dóttir - Minning