Morgunblaðið - 31.05.1989, Blaðsíða 18
18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. MAÍ 1989
n n
SÁPUGERÐIN FRIGG Ö U Á R A
Hefur starfað
hjá FRIGG
í 59 ár
Þessi mynd er tekin
fyrir allmörgnm
árum af Friðriki
Daníelssyni við störf
iyá Frigg.
Þvolið rennur í
vínflöskurnar hjá
Jónu Árnadóttur
sem vann allan sinn
starfaldur hjá
Frigg.
Starfsemin nú öflugri
en nokkru sinni fyrr
Það eru sjálfsagt ekki margir
sem eiga nærri sextíu ára
starfsaldur hjá sama fyrir-
tækinu en Friðrik Daníelsson
hefur starfað hjá Sápugerð-
inni Frigg í 59 ár. Hann er
nú liðlega sjötugur og hefiir
enn með höndum ýmsa snún-
inga og pappírsvinnu. Hann
var spurður hvort miklar
breytingar hefðu orðið hjá
Frigg þessa áratugi sem hann
hefur verið þar við störf:
Já, það hefur nú heldur betur
breyst ýmislegt frá því ég hóf
störf hjá Frigg alþingishátíðarárið.
Þá var ég á fjórtánda ári og byrj-
aði á að sendast en fór síðan að
aðstoða við framleiðsluna og þess
háttar.
Hvers vegna fórstu til starfa
hjá Frigg?
-Við vorum nú alltaf að sniglast
þama í kring strákamir og svo
kom að því að það vantaði sendil.
Ég hefði svo sem alveg eins getað
lent íSlippnum eða á sjónum því
við vorum auðvitað mikið þar og
á bryggjunum líka. En mig lang-
aði aldrei á sjóinn svo þegar Frið-
rik Gunnarsson bauð mér að taka
til hendinni hjá Frigg og þáði ég
það og hef starfað hjá fyrirtækinu
síðan. Hér hafa margir starfað
áratugum saman en aðrir styttra
eins og gengur og það kemur oft
fyrir að gamlir starfsmenn koma
í heimsókn til okkar og fylgjast
með sínum gamla vinnustað.
Voru starfsmenn margir þessi
fyrstu ár sem þú vannst hjá Frigg?
-Nei, það er nú ekki hægt að
segja það. í allmörg ár voram við
nú bara tvö, systir mín Kristín og
ég. Þannig var það fyrstu 15 árin
- við unnum öll verkin. En strax
eftir stríðið tók fyrirtækið að vaxa
og starfsmönnum fjölgaði.
Hefur þetta verið erfiðisvinna
gegnum árin?
-Ekki beint erfíðisvinna en það
var auðvitað margt handtakið sem
þurfti að gera og við voram ekk-
ert að spyija að því hvað var er-
fitt og hvað ekki. Við lyftum
fimmtíu kílóa sekkjum og losuðum
úr þeim í hrærivélamar og stund-
um vora það hundrað kílóa pokar.
Ég man hins vegar vel þegar ég
hætti að bera 100 kg poka á bak-
inu.
Þá var ég að vinna á Skólavörð-
ustígnum og var að bera 100 kg
poka á bakinu niður í kjallarann
og mér skrikaði fótur og ég rann
niður stigann. Ég var heppinn því
ég meiddist ekki en ákvað að bera
ekki framar þessa þungu poka.
En ég kannast ekki við nein þræl-
dóm hjá Frigg - það er öðra nær.
Það gekk nú svona upp og nið-
ur með alla hráefnisöflun á
stríðsárunum og ég man eftir
ýmsum uppákomum í því sam-
bandi og við urðum að þjarga okk-
ur eftir bestu getu. Ég sauð til
dæmis einu sinni sápu úr smjöri!
Það hafði verið flutt hingað smjör
frá Bandaríkjunum og meðan
menn vora að rífast um hver
skyldi græða á þeim innflutningi,
bændur eða innflytjendur,
skemmdist smjörið. Hjalti Gunn-
arsson sem þá vann við smjörlíkis-
gerð og ég reyndum samt að nýta
það og við gátum sápað úr því
mygluna. Hjalti gat síðan unnið
hluta af smjörinu upp á nýtt og
ég bjó til fyrirtaks blautsápu úr
afganginum sem var milli eitt og
tvö tonn og ég hafði aldrei fengið
betra hráefni á stríðsáranum!
Og Friðrik heldur áfram störf-
um hjá Frigg þótt kominn sé yfir
sjötugt:
-Já, ég hef alltaf kunnað vel við
mig hjá Frigg og fyrirtækið hefur
þróast eins og mörg önnur stórfyr-
irtæki. Þetta byijaði sem hálfgerð-
ur bílskúrsiðnaður sem síðan
stækkaði smám saman og verður
að lokum stærsta sápugerð lands-
ins.
Sápugerðin Frigg i Garðabæ
hefúr nú í sex áratugi framleitt
sápur og hreinsiefni fyrir heim-
ili og fyrirtæki landsins og átt
sinn þátt í þvi að sjá til þess að
landsmenn eru sæmilega þvegn-
ir og stroknir. Þau eru ekki
mörg íslensku iðnfyrirtækin sem
hafa í dag náð sextíu ára aldri
en Frigg er eitt þeirra. Skin og
skúrir hafti skipst á eins og geng-
ur og hafa starfsmenn fyrirtæk-
isins aðlagað það breyttum að-
stæðum á hverjum tíma. Gunnar
J. Friðriksson veitti fyrirtækinu
forstöðu í áratugi en árið 1987
tók Jón Þorsteinn Gunnarsson
rekstrarhagfræðingur við stöðu
framkvæmdastjóra. í spjalli við
blaðamann Morgunblaðsins
greina þeir frá helstu atriðum í
starfsemi fyrirtækisins fyrr og
nú ásamt Friðriki Daníelssyni
sem á lengstan starfsaldur hjá
Frigg. Hjá Gunnari fræðumst við
einkum um helstu áfanga í gegn-
um sextiu ára sögu og þjá Jóni
Þorsteini um stöðu mála í dag.
Hjá sápugerðinni Frigg er
raunar ekki aðeins framleitt
þvottaduft og þvottalögur heldur
margs konar efni til nota í iðnaði
og á stofnunum. Þar að auki sér
Frigg um að útvega okkur tæki
og annað það sem þeir ekki fram-
leiða sjálfir til að viðhafa megi allt
þetta hreinlæti á sem þægilegastan
hátt. Jón Þorsteinn Gunnarsson
; framkvæmdastjóri:
-Frigg er iðnfyrirtæki sem fram-
leiðir kringum 150 mismunandi
- segirJón
Þorsteinn
Gunnarsson
framkvæmda-
stjóri
vörutegundir og rekur auk þess
umboðssölu fyrir nokkur hundruð
innlendar og erlendar vörutegundir
sem tengjast ræstingu og hreinlæt-
ismálum, segir Jón Þorsteinn. -Við
seljum allar hreinlætisvörur til
heimilisnota, hreinlætis- og ræst-
ingavörur til nota hjá stofnunum
og hreinsi- og sótthreinsiefni fyrir
iðnaðinn og þar á ég fyrst og fremst
við fiskiðnað auk þess sem mjólk-
uriðnaður og annar matvælaiðnað-
ur tilheyrir þessum markaði.
Markmið okkar er að bjóða allar
þær vörur sem heimili og fyrirtæki
þurfa til hreingeminga og þvotta.
Mér finnst sérstök ástæða til að
nefna að meðal stórra viðskiptavina
okkar eru margs konar iðnfyrir-
tæki í matvælaframleiðslu og sjáv-
arútvegi og fiskvinnslu sem fá hjá
okkur hvaðeina sem þau þarfnast
til að uppfylla ströngustu kröfur
um hreinlæti eins og ávallt er í
slíkum iðnaði.
Þar er ég bæði að tala um ýms-
ar framleiðsluvörur okkar sem oft
eru þróaðar í samvinnu við notend-
ur og annan búnað og tæki sem
við getum útvegað og tökum í
umboðssölu fyrir innlenda og er-
lenda framleiðendur.
Margs konar ráðgjöf
í þessu sambandi minnist Jón
Þorsteinn á rannsóknastofu fyrir-
tækisins þar sem efnaverkfræðing-
ar sjá um vöruþróun og gæðaeftir-
lit og hafa jafnframt yfirumsjón
með framleiðslunni:
-Verkfræðingar rannsóknastof-
unnar bera ábyrgð á og stjórna
daglegri framleiðslu. Hlutverk
þeirra er einnig gæðaeftirlit til að
tryggja það að við látum aðeins frá
okkur góða vöru og síðan er stór
þáttur í starfí rannsóknastofunnar
að þróa og kanna nýjungar. Ég
nefndi áður að við framleiðum mik-
ið fyrir iðnfyrirtæki og ýmsar
stofnanir. Starfsmenn þeirra koma
oft hingað með ýmis konar vanda-
mál varðandi hreinsun og ræstingu
og við tökum þátt í að leysa slíkan
vanda. Þar getur verið um að ræða
að leita að réttu blöndunni til að
* þrífa ákveðna hluti, gólf eða vélar
og stundum leiðir þetta til þess að
ný vara verður til og er sett á
markað.
Hingað koma líka oft ræstinga-
stjórar og aðrir sem stjórna ræst-
ingu á stórum vinnustöðum og leita
ráða. í þessu sambandi má nefna
að vaxandi þáttur f starfsemi okkar
er margs konar ráðgjöf við notend-
ur. Við útbúum til dæmis hreinlæt-
isáætlanir fyrir einstaka viðskipta-
vini þar sem tekið er tillit til að-
stæðna á hveijum stað, tíðni þrifa
áætluð, rétt hreinsiefni ákveðin svo
og blöndunarhlutfall og ræstinga-
tæki ákveðin. Auk þess aðstoðum
við viðskiptavini við þjálfun starfs-
fólks sem vinnur við ræstingu.
Hjá Frigg starfa í dag um 40
manns. Á síðustu árum hefur vél-
væðing aukist mjög í verksmiðjunni
og Jón Þorsteinn greinir nánar frá
því:
Endurskipulagning
-Við erum hér í eigin 2200 fer-
metra húsnæði og höfum nægt lóð-
arrými í Garðabænum til framtíð-
arinnar. Árið 1987 fór fram veruleg
endurskipulagning og vélvæðing í
verksmiðjunni. Öll framleiðslukeðj-
an var endurskipulögð og í fram-
haldi af þvf vélvæddum við pökkun-
ina verulega. Má segja að þar hafi
vélar tekið við af mannshöndinni
þar sem því varð við komið en
uppsagnir starfsmanna hafa þó
verið með minnsta móti, við höfum
hins vegar ekki ráðið 'í stað þeirra
sem hætt hafa.
Lítill markaður hér gerir það að
verkum að við getum ekki einbeitt
okkur að því að framleiða fáar
vörutegundir í miklu magni. Við
verðum að bjóða mikið úrval og
þess vegna höfum við lagt áherslu
á að hafa til sölu hjá okkur auk
eigin framleiðsluvara öll þessi tæki
sem tengjast ræstingu eins og ég
gat um.
Lítið eftirlit
Og ekki möguleiki á útflutningi?
-Við höfum lítillega reynt fyrir
okkur og náð markaði í Færeyjum