Morgunblaðið - 09.06.1989, Side 23

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. JÚNÍ 1989
9 MORGtHNBLABlBiCFÖSTUDAGUR W. 'JÖNrjI989
» £3
fRwjguiiMjifeffe
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 80 kr. eintakið.
Röng stema
misheppnaðrar
stíórnar
egar sósíalistar komust til
valda í Frakklandi með
kommúnistum í bytjun þessa
áratugar, sneru þeir við blað-
inu í efnahagsstjórn. Segja
má að þeir hafi horfið frá
ftjálshyggju þess tíma í
Frakklandi til félagshyggju og
ríkisafskipta. Leið ekki á löngu
þar til hjól atvinnulífsins fóru
að hægja á sér og athafna-
menn tóku að leita fyrir sér
annars staðar en í Frakklandi.
Vinstri stjórnin í Frakklandi
féll og hægri menn mynduðu
ríkisstjórn, sem tók að vinda
ofan af vinstri vitleysunni. Sú
stjórn hélt út þar til að Franc-
ois Mitterrand vann forseta-
kosningar öðru sinni. Nú sitja
sósíalistar að nýju við völd í
Frakklandi en hafa gætt þess
að tala sem minnst um ríkis-
forsjá og félagshyggju.
Hér á landi var mynduð
ríkisstjórn á liðnu hausti undir
merkjum félagshyggju, stjórn
sem ætlaði að fara aðrar leiðir
en ríkisstjórnir annarra vest-
rænna landa. Við erum farin
að súpa seyðið af því. Því fer
víðs ljarri að ríkisstjórninni
hafi tekist það sem hún ætlaði
sér í atvinnumálum. Hvergi
sjást þess merki, að atvinnu-
fyrirtæki séu að rétta úr kútn-
um. Þvert á móti sígur jafnt
og þétt á ógæfuhliðina. Milli-
færslur eru notaðar til allra
hluta, jafnt til að halda úti
skipum sem skapa unglingum
atvinnu. Orðið „atvinnubóta-
vinna“ er aftur komið á dag-
skrá í almennum umræðum.
Ríkisstjórnin ætlaði sér að
ná tökum á fjármagnsmarkað-
inum eins og það var orðað
og sjá til þess með handafli
að vextir lækkuðu. Þessi áform
hafa runnið út í sandinn, hvert
á eftir öðru. Hálfvelgja stjórn-
arherranna í þessum málum
hefur aðeins gert illt verra.
Skattar voru hækkaðir um
sjö milljarða króna strax á
fyrstu mánuðum ríkisstjórnar-
innar.'Nú kemur í ljós, að fyrri
hluta árs er bullandi halli á
ríkissjóði, þvert ofan í digur-
barkalegar yfirlýsingar Olafs
Ragnars Grímssonar fjármála-
ráðherra. Hvert er helsta svar
hans? Jú, hann telur hægt að
hækka skattana enn frekar og
tekur nú til við að bera sig
saman við Margaret Thatcher,
Poul Schlúter og Helmut Kohl
í skattamálum. Hvers eiga
þessir einstaklingar að gjalda
að vera nefndir í sömu andrá
og efnahagsóreiðan hjá ríkis-
stjóm íslands? Ætlaði hún
ekki að fylgja allt annarri
stefnu en þeir? Hvers vegna
nefnir fjármálaráðherra ekki
atvinnu og fjármagnsfrelsi í
löndum þessara forystu-
manna?
Ríkisstjórnin ætlaði að ná
tökum á verðlagsþróuninni og
talaði á þann veg á tímum
„algjörrar“ verðstöðvunar eins
og hún myndi leysa allan
vanda. Þá var á það bent hér
á þessum stað, að tímabundin
verðstöðvun af þessu tagi væri
aðeins blekking. Reynslan sýn-
ir að einhliða bann á þessu
sviði leysir engan vanda. Það
safnast aðeins saman í pípun-
um og þegar stíflan er fjarlægð
kemur flóðið. Við eram í miðju
slíku flóði núna. Ríkisstjórnin
fær auðvitað ekkert við það
ráðið frekar en annað.
Ríkisstjórnin hafði forystu
um gerð kjarasamninga og
reið á vaðið með samningum
við opinbera starfsmenn. Fjár-
málaráðherra lét eins og þess-
ir samningar væru lausnarorð-
ið sjálft við stjóm efnahags-
mála. Viðsemjendur hans saka
hann hins vegar nú um að
hafa gengið á bak orða sinna.
Verðhækkanir hafa gert
launahækkunina að engu.
Við þessar aðstæður fer svo
Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra á fund hjá
vinnuveitendum og skammast
út í allt og alla, kennir öllu
öðra um hvernig komið er en
eigin forystu í efnahagsmál-
um.
Kjarni málsins er sá, að
stjórnarstefnan er alröng.
Hvorki hér né annars staðar
dugar að halda annars vegar
fast í efnahagslega einangrun
og hins vegar ætla að skapa
fyrirtækjum starfsskilyrði með
millifærslum úr ríkissjóði. Slíkt
kerfi leiðir fyrst til stöðnunar
og síðan hnignunar. Við erum
að kynnast því með áþreifan-
legum hætti undir þessari mis-
heppnuðu ríkisstjórn.
Heilbrigðisfulltrúinn
í Hull kvartar undan
lélegum fiski frá Islandi
FORMLEG kvörtun hefúr borist íslenskum yfirvöldum vegna íslensks
ferskfisks, sem boðinn er til sölu á fiskmarkaði í Hull á Englandi.
Það er heilbrigðisfúlltrúinn í Hull, sem sendi bréf til íslenska sendi-
herrans í London þess efnis að gæðum fari hrakandi og tíðni þeirra
tilvika, þegar fiskurinn er dæmdur óhæfúr til manneldis, fari vax-
andi. Þetta er í fyrsta sinn sem Islendingum berst slíkt formlegt
erindi, að sögn Halldórs Árnasonar, forstöðumanns Ríkismats sjávar-
afúrða, en þeirri stofúun hefúr verið falið að rannsaka málið og
gera viðeigandi ráðstafanir. í bréfi fúlltrúans eru ekki nefúd einstök
tilvik, heldur rætt um stöðuga óheillaþróun i gæðamálunum.
Morgunblaðið/Þorkell
Þingfiilltrúar á 12. Norræna hjartalæknaþinginu, sem sett var í Háskólabíói í gær.
Það er sjúklingurinn
sem skiptir mestu máli
Rætt við Colin Dollery um of háan
blóðþrýsting, orsakirog lækningu
Efni bréfsins er um gæði íslensks
ferskfisks á Albert Dock fiskmark-
aðnum í Hull. Hér fer á eftir efni
bréfsins í þýðingu Morgunblaðsins:
„Um nokkurra mánaða skeið
hafa fulltrúar embættisins haft
áhyggjur af gæðum íslensks fisks,
sem boðinn hefur verið til sölu á
markaðnum, þar sem reynst hefur
nauðsynlegt að dæma ýmsar fisk-
sendingar óhæfar til manneldis. Því
miður hefur tíðni slíkra tilvika stöð-
ugt farið vaxandi. Ljóst er að orsök
vandamálins er ekki loftslag í Bret-
landi, heldur meðhöndlun og þrif
fisksins og hugsanlega hve gamall
hann er þegar hann er settur í skip.
Ég hef áhyggjur, eins og ég er viss
um að þér hafið, af þessari óæski-
legu þróun, sem virðist eiga sér
stað; af þeirri staðreynd að hin
óhæfa matvara er boðin til sölu.
Hins vegar eigum við ekki auðvelt
með að tilgreina hver raunverulega
á fiskinn þegar hann kemur á mark-
aðinn og aðstoð yðar yrði vel þegin
í þessu efni.“
Afrit af bréfinu var sent LÍÚ og
utanríkisráðuneytinu.
Halldór Árnason, forstöðumaður
Ríkismats sjávarafurða, segir að
erindi þetta hafi borist frá ráðuneyt-
inu á þriðjudag og að verið sé að
vinna í því. Hann er sjálfur á förum
utan og mun af þessu tilefni leggja
lykkju á leið sína til að kynna sér
málavexti í Hull. Hann segist munu
ræða við heilbrigðisfulltrúann, sem
sendi bréfið og fá skýringar hans
á því, í hverju kvartanirnar liggja.
Þá mun hann heimsækja fiskmark-
aðinn og fyrirtækin sem sjá um að
selja íslenska fiskinn. Ríkismatið
hefur sent bréf til allra útflytjenda
hér á landi og farið fram á skýring-
ar þeirra. Samkvæmt lögum um
Ríkismat sjávarafurða ber stofnun-
inni að hafa eftirlit með öllum sjáv-
arafla sem lagður er hér á land og
undir það fellur sá fiskur sem land-
í skýrslu nefndarinnar eru rakt-
ar helstu ástæður fyrir því skip-
broti loðdýraræktarinnar sem fyr-
irsjáanlegt virðist vera að óbreyttu
ástandi. Þar er um að ræða verð-
fall skinna á erlendum mörkuðum,
misgengi innlendrar verðþróunar
og kaupgengis erlendra gjald-
miðla, mjög hækkandi raunvexti
á öðrum skuldum en hjá Stofnl-
ánadeild landbúnaðarins, hærra
að er til að fara á erlendan markað
í gámum.
Bréfið hafði ekki borist LÍÚ, þeg-
ar Morgunblaðið grennslaðist fyrir
um það í gær. Kristján Ragnarsson,
formaður sambandsins, er staddur
erlendis og að sögn Vilhjálms Vil-
hjálmssonar hefur þetta erindi ekki
verið rætt sérstaklega af þeim sök-
um innan LÍÚ, né heldur viðbrögð
við því.
Vilhjálmur segir að þetta mál
auki vægi þeirrar skoðunar, sem
LÍÚ hefur sett fram, að veita beri
frekar þeim útflutningsleyfi, sem
hafa gæðin í lagi, að stýra beri leyf-
unum í samræmi við það hvernig
menn standa sig. „Það ætti að vera
einn af þáttunum, sem tillit yrði
tekið til,“ sagði hann. Vilhjálmur
sagðist ekki vita til að það væri
gert: „Við vitum ekkert hvaða
starfsreglur eru í gangi í dag.“
Hann kvaðst telja að ein ástæða
þess, að gæðum hefur hrakað á
gámafiskinum sé sú, að leyfum til
útflutnings er úthlutað á föstudög-
um og gilda fyrir sölu í næstu viku.
Menn virðist kappkosta að nýta
þessi leyfi og fylla gámana og
freistist þá jafnvel til þess að slaka
á gæðakröfunum.
Tveir veiðieftirlitsmenn frá sjáv-
arútvegsráðuneytinu hafa verið í
Bretlandi að undanförnu að kynna
sér meðal annars þessi mál.
Að sögn Stefáns Gunnlaugssonar
hjá utanríkisráðuneytinu hefur mál-
ið verið sett í hendur Ríkismats
sjávarafurða. Stefán sagði það vera
sitt mat, eftir að hafa kynnt sér
málið, að það væri ekki alvarlegt.
„Þetta eru hlutir sem koma oft upp
á þessum árstíma," sagði hann.
„Fiskurinn er laus í sér eftir hrygn-
inguna á vorin og svo eru þessir
hitar auðvitað á þessum tíma
þarna.“ Hann sagði að um einstakt
fóðurverð og flutningskostnaður
en reiknað var með í upphafi, hátt
hlutfall lausaskulda af fjárfústing-
arkostnaði sem greiða verður á
skömmum tíma og mikil þensla í
loðdýraræktinni.
I skrslunni er bent á að þegar
gengistap og mjög háir vextir af
lánum komi saman við verðfall á
afurðum, þá geti útkoman ekki
orðið nema á einn veg. Ljóst sé
tilvik hefði verið að ræða að þessu
sinni. 10 lúður, nokkuð stórar, hafi
verið sendar utan heilfrystar og
óslægðar, síðan þíddar og settar í
kör. „Svona er mér sagt að þetta
hafi verið,“ sagði Stefán.
„Það hafa komið slæm tímabil,
sérstaklega var fyrri hlutann í
síðustu viku mjög slappur fiskur í
gámunum og reyndar sumum skip-
anna iíka, sumt af þvi reyndar af-
skaplega lélegt," sagði Pétur
Bjömsson hjá umboðsfyrirtækinu
ísbergi í Huil, en það fyrirtæki tek-
ur við fiski héðan og sér um að
selja á markaðinum. Pétur taldi að
ekki síðri orsök umkvörtunar heil-
brigðisfulltrúans væri sú, að reglur
hafa verið hertar varðandi mat-
væli. Hann segir verksvið heilbrigð-
isfulltrúans vera að kanna fiskinn
á markaðinum. Það gerir hann nótt-
ina fyrir sölu og ef hann metur eitt-
hvað af fiskinum óhæfa vöru, getur
hann dæmt þann fisk frá og sett í
bræðslu. Hann sagði að ekki hafi
tíðkast að falla frá viðskiptum við
útflytjendur, þótt fiskurinn frá þeim
hafi verið lélegur. Þeir fái sitt að-
hald frá kaupendum, þegar fiskur-
inn er ekki nægilega góður fellur
verðið, hins vegar fái þeir athuga-
semdir um hvem gám, ísun og ann-
an frágang og hversu hæf vara fisk-
urinn sé.
Þá segir Pétur gæðin vera mis-
jöfn hjá einstökum útflytjendum og
geti meðal annars stafað af töfum
sem verða á útflutningi hér heima
vegna frídaga. „Ég held að það
komi engum til góða að senda léleg-
an fisk, það er frekar til skaða held-
ur en hitt,“ sagði hann aðspurður
um áhrifin á markaðinn, önnur en
bein verðáhrif. „Það þýðir ekkert
íyrir okkur að plata fisk inn á kaup-
endur, þá geta þeir kallað í heil-
brigðisfulltrúann og hann dæmt
fiskinn ónýtan og þá fáum við ekki
borgað fyrir hann.“
Fiskverð hefur farið heldur lækk-
andi á mörkuðunum í Hull og
Grimsby undanfarið. Meðalverð á
þorski úr gámum fyrstu fimm mán-
uði ársins var sem næst 79,60 krón-
ur, í vikunni var meðalverðið í Hull
72,30 og 74,88 í Grimsby og á
miðvikudag var verðið 66,91 í Hull
og 69,97 í Grimsby, samkvæmt
upplýsingum frá LIÚ.
að verðfall á framleiðslu ársins
1987 vegna gengistaps hafi verið
það mikið, að rekstrargrundvöllur
búgreinarinnar hafi þá verið al-
gjörlega brostinn. Ofan á þetta
áfall hafi síðan komið háir raun-
vextir lána, sem fóru um tíma á
árinu 1988 yfir 10%, og verðfall
á erlendum mörkuðum. Að þessu
samanlögðu þurfi engan að undra
það ástand sem nú ríki í búgrein-
inni.
Höfundar skýrslunnar benda á
að ljóst sé að sá vandi sem loðdýra-
ræktin sé nú að fást við sé það
mikill að búgreinin ráði ekki við
hann án utanaðkomandi aðstoðar.
Þær rekstrarforsendur sem hún
búi við séu á þann veg að rekstur-
inn standi varla undir sjálfum sér,
hvað þá að greiða niður uppsafn-
aðan vanda fyrri ára. Því sé utan-
aðkomandi aðstoð nauðsynleg jjil
OF HÁR blóðþrýstingur er al-
gengur fylgikvilli nútimalífs. Tal-
ið er að 30-40% miðaldra fólks á
íslandi hafi of háan blóðþrýsting,
sem eykur hættu á hjartasjúk-
dómum og heilablóðfalli. Einn
fremsti sérfræðingur á sviði há-
þrýstings er sir CoUn Dollery,
prófessor við Hammersmith
sjúkrahúsið í Lundúnum, og
hann fiutti fyrirlestur á 12. Nor-
ræna hjartalæknaþinginu sem nú
stendur yfir í Reykjavík.
„Ef skrifa ætti lista yfír þekktar
orsakir háþýstings yrði hann lang-
ur,“ sagði Colin Dollery þegar
Morgunblaðið hitti hann að máli.
„Flestar eru frekar sjaldgæfar og
í mörgum tilfellum þekkjum við
ekki orsakirnar. Við vitum að í ein-
hverjum tilfellum er þetta ætt-
gengt, og við vonum að framfarir
í sameindalíffræði geri okkur kleift
að finna út hvað því veldur. Þá
gætum við beitt mun markvissari
lækningáraðferðum; nú miðar
lækningin að því að lækka blóð-
þrýstinginn frekar en ráðast á það
sem veldur háþrýstingnum."
að búgreinin hafi möguleika á að
lifa af það tímabundna verðfall
sem orðið hafi á framleiðslunni. I
skýrslunni segir orðrétt: „Framtíð
ioðdýraræktarinnar helst að veru-
legu leyti í hendur við byggðaþró-
un á ákveðnum svæðum landsins.
Loðdýraræktin var sá valkostur
sem yngra fólki var bent á og
hvatt til að takast á við, ef það
hafði hug á að setjast að í sveit-
um. Hinar hefðbundnu búgreinar
taka ekki við fleira fólki en starfar
við þær í dag. Hér er því ekki ein-
ungis um vanda viðkomandi
bænda að ræða heldur einnig
vanda landbúnaðarins í heild sinni.
Verði þróun mála innan loðdýra-
ræktarinnar á þann veg að hún
dregst verulega saman eða hverfur
á vissum svæðum getur það einnig
haft afgerandi og varanleg áhrif
á almenna byggðaþróun í
landinu."
Mjög hröð þróun er nú í gerð
háþrýstingslyfja, en einnig hefur
athyglin beinst að aðferðum tilað
lækka blóðþrýsting án lyfja. Dollery
sagði að hægt væri að gera ýmis-
legt í því sambandi. „Blóðþrýsting-
urinn fer eftir ýmsu, hvort fólk er
undir álagi, í hvíld, hefur reynt á
sig. Þótt blóðþýstingur sé hár við
eina mælingu, þarf það ekki að
þýða að hann sé yfirleitt of hár.
Ég reyni því að mæla nokkrum
sinnum við mismunandi aðstæður
áður en ég tek ákvörðun um með-
ferð.
Ef blóðþrýstingur er of hár, er
vissulega ýmislegt sem sjúklingur-
inn getur sjálfur gert. Óhófleg
neysla áfengis, svo sem hálf flaska
af sterku víni á dag, getur valdið
háþrýstingi. Mikil saltneysla veldur
einnig háum blóðþrýstingi og fólk
veit oft ekki af þeirri neyslu. Til
dæmis er mikið salt í algengum
mat, svo sem tómatsósu og í skyndi-
mat, eins og hamborgurum og
kjúklingum.
En það sem skiptir mestu máli
hefur þó engin bein áhrif á blóð-
þrýstinginn: sígarettureykingar. En
ef menn reykja sígarettur og hafa
of háan blóðþrýsting hefur það
sterk samverkandi áhrif. Það er
tvisvar sinnum líklegra að fólk deyi
úr hjartaslagi eða heilablóðfalli ef
það reykir og hefur of háan blóð-
þrýsting, en ef það hefur of háan
blóðþrýsting og reykir ekki.
Ef hægt er að fá fólk með of
háan blóðþrýsting til að breyta lifn-
aðarháttum sínum, svo sem að
breyta mataræði og megra sig, eða
hætta að reykja, þarf lyfjameðferð
ekki alltaf að fylgja.
Lyfjameðferðin er síðan ákveðið
vandamál. Við höfum tvennskonar
klassísk lyf við háþrýstingi. Önnur
leysa upp vatn og salt í blóði og
hin hægja á hjartslættinum. Við
höfum nokkuð góðar sannanir fýrir
því að þessi lyf séu áhrifarík. Það
fóru fram umfangsmiklar saman-
burðarrannsóknir, þar sem fólki
voru annars vegar gefin þessi lyf,
og hins vegar gervilyf, og við vitum
að með því að gefa þessi lyf við of
háum blóðþrýstingi, minnka líku" á
heilablóðfalli um 50%
En nú eru þessi lyf að komast
úr tísku. Farið er að nota ný lyf í
miklum mæli og þau eru áhrifarík
við að lækka blóðþrýsting, auk þess
sem þau hafa minni aukaverkanir.
Vandamálið er, að við vitum ekki
hvort þau eru betri eða verri en
gömlu lyfín, vegna þess að ekki
hafa farið fram samanburðarrann-
sóknir. Og það er raunar varla sið-
ferðilega veijandi, að gera sams-
konar rannsóknir á nýju lyíjunum;
að gefa hópi sjúklinga gervilyf
meðan til eru lyf sem staðfest er
að draga úr blóðþrýstingi. Við gæt-
um því aðeins borið nýju lyfin við
þau bestu sem þegar hafa fengið
staðfestingu og slík rannsókn tæki
bæði mjög langan tíma og kostaði
mikla fjármuni,“ sagði Dollery.
Blóðþrýstingur er mældur í milli-
metrum kvikasilfurs, og blóðþrýst-
ingur 120/80 þýðir að þrýstingur
hjartsláttar nægir til að lyfta kvika-
silfurssúlu 120 millimetra, og 80
mm í slagabili. Venjulega er miðað
við að 90 og þar undir í lægri mörk-
um sé eðlilegur þrýstingur, 95 sé
beggja blands og 100 og þar yfir
þurfi meðferðar við. Læknar eru
ekki sammála um þessi mörk, og
sumir telja að blóðþrýstingur þurfi
að vera talsvert hár svo lyfjameð-
ferð borgi sig, m.a. vegna auka-
verkana sem henni fylgi.
Colin Dollery sagði að þessi mörk
væru ekki óyggjandi. „Þetta er háð
mörgu, svo sem aldri, kyni og öðr-
um áhættuþáttum. Menn eru við-
kvæmari fyrir háþrýstingi en kon-
ur, æðar í eldra fólki eru viðkvæm-
ari og reykingar og hátt kólesterol
í blóði skipta einnig máli.
Ef til mín kæmi kona með blóð-
þrýstinginn 160/100, hún reykti
ekki, væri ung og hefði lítið kólest-
erol í blóði, myndi ég telja að lylja-
meðferð hefði litla þýðingu. Ef þetta
væri fimmtugur maður, með háa
btóðfitu og hann reykti, þá myndi
ég ekki aðeins reyna að fá hann til
að hætta að reykja heldur myndi
ég einnig beita lyfjum, þar sem
þessi hái blóðþrýstingur, samfara
öðrum áhættuþáttum, yki mjög
hættuna á heilablóðfalli og hjartaá-
falli.
Sama má segja um sykursjúkl-
inga. Þeim er mjög hætt við hjarta-
og nýrnasjúkdómum, og við höfum
komist að því á undanförnum árum,
að hár blóðsykur samfara háum
blóðþrýstingi hefur slæm áhrif á
æðamar. Því myndi ég frekar beita
lyfjameðferð á sykursjúkiinga en
aðra með sama blóðþrýsting.
Sumir læknar eru of gjarnir á
að meðhöndla blóðþrýstinginn ein-
an, frekar en taka alla áhættu-
þætti með í reikninginn og með-
höndla sjúklinginn. En það er sjúkl-
ingurinn sem skiptir máli,“ sagði
sir Colin Doilery.
GSH
Skýrsla nefiidar á vegum landbúnaðarráðuneytisiiis;
Loðdýraræktín að mestu komin í þrot
MIÐAÐ við skuldastöðu loðdýrabænda í samanburði við það fram-
leiðsluverðmæti sem búgreinin gefúr af sér þykir ljóst að loðdýra-
ræktin í heild sé að verulegu leyti komin í þrot, en lausaskuldir
og skuldir við fóðurstöðvar eru töluvert hærri en liklegar brúttó-
tekjur búgreinarinnar. Þetta kemur fram i bráðabirgðaskýrslu
nefúdar á vegum Iandbúnaðarráðuneytisins, sem gert hefúr úttekt
á stöðu loðdýraræktarinnar. Að sögn Magnúsar B. Jónssonar, form-
anns nefndarinnar, er nauðsynlegt að sljónivöld taki strax ákvörð-
un um hvort loðdýraræktinni verður forðað frá hruni. Vandi loð-
dýraræktarinnar var ræddur á ríkisstjórnarfúndi i gær og að sögn
Steingríms J. Sigfússonar, landbúnaðarráðherra, verður hann
ræddur frekar á fúndi ríkisstjórnarinnar í dag.
Málflutningskeppni norrænna laganema:
Réttað vegna brota
á Mannréttinda-
sáttmála Evrópu
Málflutningskeppni norrænna Iaganema fer fram í Reykjavík um
næstu helgi. Hingað koma 140 laganemar, lögmenn og dómarar frá
liinum Norðurlöndunum vegna keppninnar, sem haldin hefúr verið á
hveiju sumri í fimm ár, en þátttakendur verða alls um 160. Keppnin
snýst um málflutning á grundvelli Mannréttindasáttmála Evrópu frá
1950 og í henni dæma hæstaréttardómarar af Norðurlöndum auk nor-
rænna dómara í Mannréttindadómstól Evrópu í Strassborg.
Sif Konráðsdóttir, lögfræðingur,
er framkvæmdastjóri keppninnar
hérlendis og hefur annast undirbún-
ing ásamt Garðari Garðarssyni,
hæstaréttarlögmanni. Sif segir að
tilgangur keppninnar sé margþætt-
ur. Hann sé fyrst og fremst að kynna
norrænum laganemum Mannrétt-
indasáttmála Evrópu og æfa þá í
túlkun hans, en einnig að efla sam-
skipti laganema og lögfræðinga. Auk
þess þjálfíst þátttakendur auðvitað í
að flytja mál.
Keppnin er sniðin að bandarískri
fyrirmynd og þannig upp byggð að
reyndir lögmenn fá laganema til
keppni ár hvert og þjálfi þá. Stjórn-
andi íslenska lögfræðiklúbbsins er
Garðar Garðarsson, málflytjendur
eru fimm kvenstúdentar úr lagadeild
og fræðilegar ráðleggingar veitir
Hjördís Hákonardóttir, borgardóm-
ari.
Málflutningskeppnin, sem fram
fer í dómsal Hæstaréttar við Lindar-
götu, Seðlabankanum, Hafrannsókn-
arstofnun og íþróttahúsi Jóns Þor-
steinssonar, skiptist í þijár umferðir.
í forkeppni á laugardagsmorgun
verður keppt í fjórum riðlum og flyt-
ur hver klúbbur bæði sókn og vöm.
Helmingur klúbbanna kemst áfram
í undanúrslit, síðdegis á laugardag,
og fyrri hluta sunnudagsins keppa
laganemar úr tveimur stigahæstu
klúbbunum til úrslita. Sigurvegarar
fá verðlaun afhent á Þingvöllum á
mánudaginn, en þá fara allir að-
standendur keppninnar í ferð um
Suðurland undir leiðsögn Sigurðar
Líndal, prófessors.
Frumkvöðull keppninnar, Jakob
Sundberg prófessor við Stokkhólms-
háskóla, hefur samið atvikalýsingu
um lögfræðing nokkum sem rekur
heldur vafasama fjármálastarfsemi
og er hnepptur í gæsluvarðhald. Lög-
fræðingurinn kærir síðan ímyndað
sambandsríki Norðurlanda vegna
brota á tveimur greinum Mannrétt-
indasáttmála Evrópu. Fjallar önnur
þeirra, 6. gr., um réttláta málsmeð-
ferð, m.a. að dómarar skuli vera hlut-
lausir, og hin, 7.gr., um að óleyfilegt
sé að refsa fyrir atferli sem ekki var
refsivert þegar brotið var framið.
Álitaefnið varðandi 6. gr. er athyglis-
vert fyrir þá sök að á flestum Norður-
landanna getur sami dómari úrskurð -
að um gæsluvarðhald manns og síðar
dæmt í máli hans.
Mannréttindadómstóll Evrópu
dæmir í þeim kærumálum einstakl-
inga á hendur ríkinu sem Mannrétt-
indanefndin í Strassborg skýtur til
hans. Norrænir dómarar í Mannrétt-
indadómstólnum skera úr um úrslit
málflutningskeppninnar á sunnudag.
Þeir eru forseti Mannréttindadóm-
stólsins, Rolv Ryssdal frá Noregi, Isi
Foighel frá Danmörku, sænski dóm-
arinn Elisabeth Palm og ísienski
dómarinn Þór Vilhjálmsson. Meðal
annarra dómara í keppninni eru Ole
Due, forseti dómstóls Efnahags-
bandalags Evrópu í Luxemborg,
Guðmundur Jónsson, forseti Hæsta-
réttar, og Guðrún Erlendsdóttir,
varaforseti Hæstaréttar.
Morgunblaðið/Þorkell
Nýstúdentar frá Fjölbrautaskólanum í Garðabæ selja upp hvítu kollana.
Fjölbrautaskólinn í Garðabæ:
46 nýstúdentar
brautskráðir í vor
Fjölbrautaskólanum í Garðabæ var slitið í fimmta sinn laugardagmn
3. júní í húsakynnum skólans. Þá voru brautskráðir 46 stúdentar af
ellefú námsbrautum, auk þess sem einn nemandi lauk 2 ára námi af
viðskiptabraut.
Nýstúdentar brautskráðust af 11
námsbrautum: 4 af viðskiptabraut, 3
af uppeldisbraut, 1 af tónlistarbraut,
7 af náttúrufræðibraut, 9 af mála-
braut, 2 af íþróttabraut, 1 af heilsu-
gæslubraut, 10 af hagfræðibraut, 2
af fjölmiðlabraut, 6 af félagsfræði-
braut og 1 af eðlisfræðibraut. Best-
um námsárangri á stúdentsprófi náði
DóraÓskarsdóttir, en flestum náms-
einingum lauk Gunnlaug D. Páls-
dóttir, alls 173 einingum. Báðar
stunduðu þær nám á málabraut.
Fjölbrautaskólinn í Garðabæ tók
formlega til starfa árið 1984 en áður
hafði um nokkurt skeið verið starf-
rækt framhaldsdeild við Garðaskóla.
Frá upphafi hafa alls 330 stúdentar
verið brautskráðir frá skólanum.
Skólameistari íjölbrautaskólans er
Þorsteinn Þorsteinsson.