Morgunblaðið - 12.10.1989, Side 12

12
MORGtJKBLADlÐ 'FlMMTUÖAGMW Í2.< OUTÖBRR19H9
Málaðar smásögur
Myndlist
Bragi Asgeirsson
Það er margur hátturinn á því
að segja sögur, í flestum tilvikum
eru þær sagðar í rituðu máli, og
ekki er óalgengt að þær séu mæltar
af munni fram, en það er sjaldgæf-
ara að nota hrein sjónræn atriði
einvörðungu. En það gerir nú ein-
mitt Tumi Magnússon, sem er ann-
ar í röð sýnenda í hinu nýja list-
húsi Gallerí II á Skólavörðustíg 4.
Hann sýnir þar fimm olíumálverk
af nýrri gerð, er nefnast Kerti,
Augu, Kortér yfir, Flugur og
Brauð, og af nöfnunum einum að
marka þá eru þetta örstuttar smá-
HIK fordæm-
irríkisvaldið
STJORN Hins íslenska kennarafé-
lags fordæmir tilraunir ríkisvalds-
ins til að brjóta á bak aftur vinnu-
stöðvun Rafiðnaðarsambandsins,
bæði með fullyrðingum um ólög-
mæti verkfallsins og með því að
iáta aðra ganga í störf þeirra sem
eru í vinnustöðvun.
HÍK lýsir furðu sinni á þeim vinnu-
brögðum að leita uppi agnúa á samn-
ingsréttarlögum með það fyrir aug-
um að fara í kringum anda laganna
til að fótumtroða sjálfsögð mannrétt-
indi. (Fréttatilkynning)
sögur afmarkaðs veruleika.
Það má segja, að það sé kíminn
og menningarlegur undirtónn í
þessum myndum, og vel að merkja
einungis undirtónn, því að hér er
ekki um að ræða neitt opinmynnt
spaug né aulafyndni. Þetta er þann-
ig eins konar samfelld kímni af
dýpri tegundinni og kannski í ætt
við þá tegund, sem menn telja sig
skilja í upphafi og afgreiða, en leyn-
ir á sér, þannig að einn góðan veð-
urdag rennur upp fyrir þeim ljós,
þannig að þeir brosa ánægjulega
út í annað munnvikið. Þetta er eitt
ráðið til að kveikja á perunni hjá
skoðandanum, — eitt ráðið til að
ögra þeim, sem eru mættir á stað-
inn í þeim tilgangi að skoða háleita
list og hafa ákveðnar skoðanir um
hugtakið.
Sýningum sem slíkum fylgja iðu-
lega hugleiðingar um lífið og tilver-
una í útlandinu, eins og til að lyfta
enn frekar undir hugarflug skoð-
andans og hér uppi á íslandi er
slíkt í mörgum tilvikum brýn nauð-
syn. Því að annars er hætta á, að
sýningarnar fari fyrir ofan garð og
neðan hjá hinum almenna en áhug-
asama skoðanda, sem listamennirn-
ir hafa skyldum að gegna við. Eða
til hvers og fyrir hverja er verið að
sýna opinberlega?
Það er aldrei nóg að sýningar
séu eins og hvísl á milli örfárra
innvígðra vina eða pískur á milli
nokkurra skólastúlkna í strætó . . .
Helgi Hálfdanarson:
ORÐ OG MERKING
Vinur minn Þorsteinn Gylfason
er ekki manna vísastur til að láta
sér segjast. Raunar er varla við
því að búast, því venjulega hefur
hann hárrétt fyrir sér, þegar hon-
um dettur í hug að halda ein-
hveiju fram. Og hví skyldi hann
þá trúa því, að sér geti skotizt,
þá sjaldan það kemur fyrir.
í grein sinni í Morgunblaðinu
10. þ.m. er hann enn við það hey-
garðshornið, að orðið huglægur,
sem orðabókum ber saman um
að hafi sömu merkingu og enska
orðið subjective, sé þar óhæft
vegna þess að það getur einnig
haft nokkuð aðra merkingu.
Þorsteinn er eini maðurinn sem
ég veit til að setji þetta fyrir sig.
Ég er hræddur um að okkur báð-
um þætti vandlifað í henni Versu,
ef við ættum að neita okkur um
öll þau orð í máli, sem svo er
háttað. Ég vil ekki móðga Þor-
stein með því að nefna hvers-
dagsleg dæmi. Ekki amast hann
við enska orðinu subjective í
þeirri merkingu sem um var rætt,
og má þó vissulega leggja það út
á fleiri vegu.
Ula lízt mér á þá tillögu Þor-
steins að segja hlutdrægt mat
um það sem ég kallaði huglægt
mat og gerði grein fyrir. Hlut-
drægt mat yrði af flestum skilið
. sem vísvitandi skekkt mat, en því
fer fjarri að svo þurfi að vera um
huglægt mat.
Það er alkunna, að íslenzkt
orðafai' á þessum vettvangi hefur
löngum verið á reiki. En um orðið
huglægur virðist þó hafa náðst
almennt samkomulag vegna þess
að einmitt það orð hæfir þeirri
merkingu, sem það hefur að jafn-
aði hlotið, betur en nokkurt annað
orð sem þar hefur komið til álita.
Um það hirði ég ekki að karpa
við Þorstein, fyrst honum þókn-
ast, áldrei þessu vant, að loka
augum sinnar glöggu skynsemi
fyrir því sem allir sjá.
„Og ég sem hélt að enginn
væri verri en Thatcher.. .<(
eftir Þórarin
Eldjárn
Fyrir tæpu ári las ég upp úr nýút-
kominni bók minni á samkomu ís-
lendingafélagsins í Lundúnum. Eins
og séðum bókaútgefanda sæmir
hafði ég meðferðis allmörg eintök
af bókinni í tösku minni og falbauð
þau að lestri loknum á 20 sterlings-
pund hvert, sem samsvaraði á þeim
tíma rúmum 1.600 krónum íslensk-
um. Englendingur einn nærstaddur
lét þau orð falla við mig að sér
þætti þetta svívirðilegt okur. Auðvit-
að vissi ég að maðurinn hafði á
réttu að standa, ég hafði sjálfur
skömmu áður keypt nýútkomna
skáldsögu í góðu bandi eftir þarlend-
an höfund, á að giska fjórum sinnum
þykkari en mína, og borgað 12 pund
fynr í enskri bókabúð.
Eg maldaði í móinn og benti

JAFUCO
BESTU TÖLVUKAUPIN?
JAFUCO -286 með:
80286-12 12 MHz örgjörva 0 biðstigi.
Sökkli fyrir reiknigjörva.
640 Kb, minni stækkanlegu í 4 Mb á
móðurborði.
Amber skjá.
Grafísku skjákorti.
30 Mb hörðum diski.
1.2 Mb diskadrifi.
8 tengiraufum, 7 16 bita, ein 8 bita.
Tveim raðtengjum.
Tveim hliðtengjum.
Tengi fyrir stýripinna.
MS-DOS 3.3 og GW-BASIC.
Þrem bókum og bæklingum.
Allt þetta færðu fyrir aðeins
139.900 kr. stgr.
Fyrir þig!
Fyrir skólann!
Fyrir fyrirtæki!
I*m.l t i i t i, i t t i, ,
) I i (t~t i /-1-7-77—-7
4ij.vAA,v.ýVv l'ji 1
.......
Tölvusalan hf
Suðurlandsbraut 20 sími 91- 8 47 79.
manninum á að hinn almenni lesandi
á íslandi léti sér það lynda að greiða
á sama tíma nær 2.700 krónur fyrir
þetta arma kver mitt og önnur
ámóta út úr búð, þ.e.a.s. vel ríflega
30 pund. Maðurinn neitaði að trúa
þessu, en nærstaddir Islendingar
gátu staðfest sögu mína. „Var þetta
ekki bókaþjóðin?" spurði þá maður-
inn og ég fór strax að spila fyrir
hann gömlu plötuna um smæð ís-
lenska markaðarins og óhjákvæmi-
legar afleiðingar hennar fyrir verð
bóka, en neyddist svo til að_ bæta
við: „Auk þess er það svo á Islandi
að ofan á þetta háa verð hverrar
bókar leggur ríkið 25% söluskatt
meðan samsvarandi skattur í Bret-
landi er enginn." Manngreyinu sem
lengi hafði talið sig mikinn ísland-
svin varð nú orðfall um hríð, en loks
andvarpaði hann þó: „Og ég sem
hélt að enginn væri verri en Tatcher
þegar menningin er annars vegar.“
Fyrsta janúar nk. ganga í gildi lög
um virðisaukaskatt á íslandi. Við þau
tímamót hefði verið lag að aflétta
þessum smánarlega bókaskatti af
þjóðinni, en ekki er þó gert ráð fyrir
því samkvæmt nýju lögunum. Helsta
röksemd stjórnvalda gegn niðurfell-
ingu hefui' verið að einn meginkostur
virðisaukaskattins nýja felist í al-
gjöru undanþáguleysi. Nú þegar hafa
þó verið veittar það margar undan-
þágur frá undanþáguleysinu að rök-
semdin stenst ekki lengur. Enn er
því ráðrúm til að breyta lögunum,
vilji er allt sem þarf. Þær fregnir
berast hins vegar, að sá vilji sé ekki
fyrir hendi lijá núverandi fjármála-
ráðherra og ríkisstjórn. Röðin er því
komin 'að menningarlega sinnuðum
alþingismönnum í öllum flokkum.
Ef þingmenn bera ekki gæfu til
að afstýra þessu menningarhneyksli
er helst að eygja von í samþykkt
nýafstaðins landsfundar Sjálfstæðis-
flokksins þar sem þess er krafist að
umræddur bókaskattur komist ekki
á. Það ber þó að hafa í huga að
Þórarinn Eldjárn
„Fyrsta janúar nk.
ganga í gildi lög um
virðisaukaskatt á Is-
landi. Við þau tímamót
hefði verið lag að af-
létta þessum smánar-
lega bókaskatti af þjóð-
inni, en ekki er þó gert
ráð fyrir því samkvæmt
nýju lögunum.“
stjórnmálamenn eru menningunni
alltaf mun hlynntari í stjórnarand-
stöðu en í stjórn. Þyí vil ég beina
þessari spurningu til forystu Sjálf-
stæðisflokksins: Er ykkur svo mikil
alvara með þessari samþykkt, að þið
séuð reiðubúin að lýsa því yfir að
ykkar flokkur myndi í ríkisstjórn í
framtíðinni beita sér fyrir niðurfell-
ingu bókaskatts ef svo hörmulega
tekst til að hann leggist á með fullum
þunga um næstu áramót?
Bandaríkin:
Andófi hvalfrið-
unarsinna lokið
ANDÓFI hvalfriðunarsinna gegn Islendingum vegna hvalveiða í vís-
indaskyni er nú Iokið í kjölfar þess að þessuin veiðum hefur verið
hætt. Friðunarsinnar hafa ekki haldið áfram málsókn vegna veið-
anna gegn viðskiptaráðherra Bandaríkjanna, en ináli þeirra gegn
embættinu var fyrir skömmu vísað frá þar vestra.
Friðunarsinnar kærðu á sínum Þegar hvalveiðum hér var hætt, urðu
tíma embætti viðskiptaráðherra dómstólar við kröfu ráðuneytisins um
Bandaríkjanna fyrir að gefa ekki út
staðfestingarkæru á hendur íslend-
ingum vegna hvalveiða þeirra í vís-
indaskyni. Töldu friðunarsinnar það
þar með vera að bijóta ákvæði
bandarískra laga, sem kveða á um
viðskiptahömlur gegn löndum, sem
ekki fara að alþjóðasamþykktum.
frávísun' málsins. Friðunarsinnar
hefðu getað haldið málinu áfram
með því að kæra frávísunina, en
þann möguleika hafa þeir ekki nýtt
sér, að sögn Kjartans Júlíussonar,
deildarstjóra í sjávarútvegsrþaðu-
neytinu.