Morgunblaðið - 09.11.1989, Blaðsíða 21

MORGUtyBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 19g9
21
Vigdísi Finnnbogadóttur, forseta íslands, afhent fyrsta eintak bókar-
innar.
Bók um Elísabetu
Geirmundsdóttur
NÝLEGA kom út bók um lista-
konuna í fjörunni, Elísabetu Geir-
mundsdóttur.
Félag kvenna í fræðslustörfum,
deildin á Akureyri, gefur bókina
út, en forseti íslands, Vigdís Finn-
bogadóttir, er heiðursfélagi sam-
takanna á íslandi.
Föstudaginn 3. nóvember gengu
nokkrar félagskonur ásamt tveimur
af börnum listakonunnar á fund
Vigdísar og afhentu henni fyrsta
eintakið af bókinni.
í stuttu ávarpi, sem ein af félags-
konunum í Akureyrardeildinni,
Edda Eiríksdóttir, flutti, rakti hún
æviferil listakonunnar, en í ár eru
liðin 30 ár frá því að Elísabet lést.
Edda gat þess að Elísabet hefði
kynnt sérstaklega ályktun VMSÍ um
útflutning á físki.> Hún byggðist á
því, að allur afli yrði seldur hér inn-
an lands og útlendingar yrðu þá að
sækja fiskinn hingað, vildu þeir fá
hann. Með því móti ætti vinnslan hér
héima meiri möguleika en ella á því
að tryggja sér aukinn skerf af aflan-
um til vinnslu. Þessi tilhögun gæti
því komið í veg fyrir að hundruð
mann gengju hér atvinnulaus á sama
tíma og fiskvinnsla í Bretlandi og
Vestur-Þýzkalandi væri byggð upp
með íslenzkum fiski.
Hólmgeir Jónsson, hagfræðingur
Sjómannasambands Islands, segir að
menn hafí reiknað með þessari skerð-
ingu allt þetta ár. Hún hafi því ekki
komið á óvart, enda sé það nauðsyn-
legt að huga að framtíðinni með því
að takmarka sóknina í þorskinn um
sinn. Hann sagði áhrif skerðingar-
innar á tekjur sjómanna óljós enn.
Ekki væri komið í ljós hvort og þá
með hvaða hætti útflutningur á ísuð-
um fiski yrði takmarkaður. Miðað
við óbreytta ráðstöfun og fast verð
fyrir aflann gæti skerðing launa sjó-
manna að meðaltali orðið 70.000 til
100.000 krónur á hvem þeirra á
árinu.
Bjarni Lúðvíksson, einn fram-
kvæmdastjóra SH, segir að áhrif
þessa samdráttar á vinnsluna verði
ekki ljós fyrr en ákveðið verði hvort
og með hvaða hætti útflutningur á
ísuðum fiski verði takmarkaður. Til-
koma aflamiðlunar gæti skilað
vinnslunni einhvetju til baka af því,
sem hún annars misti. Þá mætti
ætla, að með minna magni til vinnslu
og samdrætti á vinnumarkaðnum,
yrði hægt að vinna hlutfallslega
meira en áður í verðmætustu pakkn-
ingarnar. Hækkun dollarsins gagn-
vart krónunni hefði sömu áhrif. Því
myndi útflutningsverðmæti líklega
ekki lækka jafnmikið og aflaheimild-
ir.
Kristján Ragnarsson, fram-
kvæmdastjóri LÍU, segir niðurskurð
á þoskaflaheimildum óhjákvæmileg-
an og við þessa ákvörðin sé farið
eins varlega í sakirnar og hægt sé.
Út í hött sé allt tal um fyrirfram
ákveðinn jafnstöðuafla byggöan á
meðaltali langt aftur í tímann. Nú
séu fjórir lélegir árgangar komnir í
röð og veiðinni verði að haga í sam-
ræmi við það. „Við megum ekki
blanda tímabundnum erfiðleikum inn
í ákvörðun um hámarksafla af
þorski. Það þýðir ekki að segja að
við höfum ekki éfni á því að draga
verið hógvær og hljóðlát listakona,
sem með óvenjulegum og fjölþætt-
um hæfileikum sínum varpaði birtu
á leiðir samferðamanna sinna.
Elísabet naut lítillar tilsagnar á
listabrautinni, en eðlislægir hæfi-
leikar og þrá til listsköpunar voru
henni leiðarljós.
í ávarpi sínu gat Edda þess, að
á ferðum sínum um landið hefði
Vigdís forseti sýnt einlægan áhuga
á þeirri listiðju, sem fólkið í landinu
fengist við í frístundum sínum.
Bókinni verður dreift til áskrif-
enda á næstunni. Einnig verður hún
til sölu í bókaverslun Máls og menn-
ingar og Bókabúð Jónasar á Akur-
eyri.
(Úr frcttatiikynningu)
veiðina saman. Það, sem við höfum
ekki efni á, er að eyðileggja fyrir
okkur framtíðina með því að ganga
um of á stofninn," segir Kristján
Ragnarsson.
Sé fyrst og fremst miðað við
þorskinn, má áætla að verðmæti
30.000 tonna upp úr sjó, sé um 1,2
milljarðar. Til skipta kemur að jafn-
aði um fjórðungur brúttóaflaverð-
mætis, svo tekjur sjómanna skerðast
um 400 milljónir, 70.000 til 100.000
á mann. Lítið er hægt að segja hvort
skerðingin dregur úr vinnu við fisk-
vinnsluna. Þar á eftir að koma í ljós
hvernig útflutningi á ísuðum físki
verður háttað og hvort aukin áherzla
verður á seinunnari og verðmeiri
pakkningar en ella. Tekjutap fisk-
verkafólks er því ekki öruggt, en
ætla má að atvinnuöryggi verði
minna. Áætlað útflutningsverðmæti
afurða úr 30.000 tonnum af þorski
er um 2,5 milljarðar króna miðað við
svipaða skiptingu milli vinnslugreina
og ísfiskútflutnings og verið hefur.
Heildarvöruútflutingur landsmanna
á síðasta ári var 61,7 milljarðar
króna, þar af voru sjávarafurðir 43,8.
Á þessu ári má áætla útflutninginn
í heild 70 milljarða, þar af 47 millj-
arða í sjávarafurðum. (Hækkunin
stafar af hækkun gengis erlendra
gjaldmiðla gagnvart krónunni og
aukningu í útflutningi á áli og jám-
blendi.) Skerðing útflutningsverð-
mæta er því um 3,6% af heildinni,
sé miðað við óbreytt verð og gengi
en 5,3% af sjávarvöruútflutningum.
Skerðingin er fyrst og fremst á
þorskinn. Nokkur skerðing er einnig
á grálúðu, en þó mun hlutur afla-
markstogara ekki skertur. Því munu
þau skip, sem mestar þorskveiði-
heimildir hafa, bera skarðan hlut frá
borði. Togarar á svæðinu frá Snæ-
fellsnesi norður um og austur á fírði
eiu yfirleitt með hærra hlutfall
þorsks í afla sínum, en togara frá
Suðurlandi, Reykjanesi, Hafnarfirði,
Reykjavík og Akranesi. Sé tekið
dæmi um tvö skip, bæði með 3.000
tonna kvóta og þorskur hjá öðru sé
2.000 tonn en hinu 1.000, verður
skerðing þess, sem meiri þorsk hefur
um 200 tonn eða 8 milljónir króna,
en hins aðeins 100 tonn eða 4 milljón-
ir. Á undanförnum árum hefur verð
á karfa hækkað hlutfallslega meira
en verð á þorski og þorskaflinn
dregizt heldur meira saman. Hlutur
þeirra, sem mest hafa byggt á þorsk-
veiðum, hefur því versnað meira en
hinna.
• • ••
Qrn og Orlygur:
Islandsbók og skáldsög-
ur eftir tvo nýja höfiinda
BÓKAÚTGÁFAN Örn og Örlygur gefur út tvær íslenskar skáldsög-
ur fyrir þessi jól, sem eru fyrstu sögur höfundanna Margrétar
Sölvadóttur og Kolbrúnar Aðalsteinsdóttur. Auk þess koma út á
vegum útgáfiinnar tvær ævisögur, fimm barnabækur, ýmsar hand-
bækur og orðabækur o.fl.
Vínviður ástarinnar heitir skáld-
saga Margrétar Sölvadóttur. Þetta
er nútímasaga sem gerist aðallega
í Reykjavík, en einnig í New York.
Bók Kolbrúnar Aðalsteinsdóttur
heitir Dagbók - í hreinskilni sagt
og Qallar um unga stúlku sem lífið
hefur leikið nokkkuð grátt.
Ævisögurnar tvær sem koma út
á þessu ári eru: Þorgeir í Gufu-
nesi, eftir Atla Magnússon og
Ævars saga Kvarans, sem er skráð
af Baldri Hermannssyni.
íslandsbókin - náttúra, saga og
sérkenni er tveggja binda verk og
byggt á ritverkinu Landið þitt ís-
land. Ritstjórar eru Tómas Einars-
son og Helgi Magnússon, en
myndaritstjóri er Örlygur Hálf-
dánarson.
Spennusagan Flóttinn gegnum
Finnland eftir Colin Forbes, kemur
út í þýðingu Kristjáns Björnssonar
og ævisögubókin Sesar, eftir Mie-
hael Grant í þýðingu Dags Þorleifs-
sonar.
Nú kemur út bókin Lítill ísbjörn
lendir í vandræðum eftir Hans de
Beer í þýðingu Helgu Einarsdóttur.
Hans de Beer teiknar einnig mynd-
irnar í bókinni Olli fílsungi í bróður-
leit eftir Burny Bos. Helgi Magnús-
son þýddi þessa bók. Yngstu sjón-
varpsáhorfendurnir ættu líka að
kannast við söguhetjur bókarinnar
Þytur í laufi eftir Kenneth Gra-
hams, þá Molda moldvörpu, Rabba
rottu, Fúsa frosk og fleiri dýr í
Villiskógi. Sagan er endursögð af
Michael Bishops með myndum eftir
Rene Cloke. Auk þeirra koma út
bækurnar Tíu litlar mýs og Tíu litl-
ir hvuttar fyrir yngstu börnin. Text-
inn er í bundnu máli eftir Kristján
frá Djúpalæk.
Heimsmetabók Guinness kemur
nú út í fjórða sinn á íslensku. Rit-
stjóri bókarinnar er Helgi Magnús-
son og ritstjóri íslenska efnisins er
Kristján Björnsson. Þýðandi er
Björn Jónsson o.fl.
Lögbókin þín, eftir Björn Þ. Guð-
mundsson, er aukin og endurbætt
frá fyrri útgáfu og sáu Björn Þ.
Guðmundsson og Stefán Már Stef-
ánsson um það verk.
íslensk - ensk viðskiptaorðabók,
er eftir Þóri Einarsson prófessor
og Terry G. Lacy lektor og Ensk -
íslensk dýra- og plöntuorðabók er
eftir Óskar Ingimarsson. Hún er
fyrsta bók sinnar tegundar á
íslensku og hefur að geyma 11.700
uppláttarorð, þar af 8.350 úr dýra-
fræði og 3.360 úr grasafræði.
Minna mittismál án fyrirhafnar
er matreiðslæubók eftir Kristinu
Gestsdóttur með teikningum eftir
Sigurð Þorkelsson og Líkamsþjálf-
un með vöðvateygjum er bók eftir
Sven-A Sölveborn í þýðingu Boga
Jónssonar læknis.
Einstakt
andrúmsloft
á Eiðistorgi
Á’éSTÁÚ^
Við leggjum
áherslu á
gott viðmót og
góða þjónustu
RAUÐA UÓNIÐ
er ekki aðeins ein vinsœlasta kráin á höfuðborgarsvœðinu
—á Ljóninu fcerð þú frábœran mat á frábœru verði.
Sýnishorn af nýjum matseÖli:
FORRÉTTIR Súpa dagsins 320
Reyktur lax með melónu d salatbeði 520
Grafinn lambavöðvi meðjurtasðsu 590
Grillaðir humarhalar með hvitlauksbrauði 850
SMÁRÉTTIR Pasta Carbonara 610
Þið munið - þessi gamli góði pastaróttur með beíkoni og eggjum Buff Gréta 720
Saxað nautalq'öt og saxaður laukur steikt ásamt eggi og sinnepi Djúpsteiktar rœkjur 650
Brauðsneið með steik 790
100 gr. nautasteik á ristuðu brauði með steiktum lauk.
Einfalt en gott
ADALRÉTTIR
Fiskistroganoff í rjömasósu 720
Við efumst um að þú hafír prófað þennan áður Snöggsteikt laxasnitsel með sítrónusmjöri 820
Sjdvarréttir „ala mwison “ 890
T-Bone steik 1.580
Steikt að eigin vali með ijómasósu Nautapiparsteik Quadro 1.790
Með 4 tegundum af pipar Lambavóðvi „oriental“ 1.11,0
Snöggsteikt aliönd með appelsínusósu 1.690
Þessi kemur skemmtilega á óvart Með öllum aðlaréttum getið þér valið um bakaða kartöflu, franskar kartöflur, soðnar kartöflur,
" hrísgijón eða pasta. EFTIRRÉTTIR ís Rauða Ijónsins 1,00
ís Helenufógru 350
með peru og súkkulaðisósu Ávaxladiskur 1,80
Blandaðir ostar d bakka 850
Minnst fyrir tvo
PAPARNIR
frá Vestmannaeyjum
halda uppi ævintýralegu
stuði frá fimmtudegi
til sunnudags
Aðra daga skemmta m.a.
Ingi Gunnar, Guðm. Rúnar,
Siggi Björns.,
Helgi Hermanns.,
Michael Kelly o.fl.
Rauða Ijónið,
meíriháttar staóur