Morgunblaðið - 09.11.1989, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐÍÐ FIMMTUDAGÚR 9. NÓVEMBER 1989
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. NOVEMBER 1989
27

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Samkeppni í innan-
landsflug’i
Útvegsmenn eiga
fískimið Islands -
Sú ákvörðun Steingríms
Sigfússonar, samgöngu-
ráðherra, að ýta undir sam-
keppni í áætlunarflugi innan-
lands er rétt og tímabær. Það
er skynsamlegt að fara hægt
af stað en gera aðilum að
innanlandsflugi jafnframt
ljóst, við hveiju þeir mega
búast á næstu árum. Þeir
geta þá búið sig undir það,
eins og Flugleiðamenn
hyggjast bersýnilega gera
með áformum um stofnun
sérstaks fyrirtækis um inn-
anlandsflug.
Ekki þarf að hafa mörg
orð um mikilvægi innan-
landsflugs. Þetta flug var
byggt upp af frumheijum í
farþegaflugi, síðan af Flugfé-
lagi Islands og Loftleiðum,
þá Flugleiðum og fjölmörg-
um smærri flugfélögum.
Flugið er nú einn mikilvæg-
asti þátturinn í samgöngum
milli landshluta, þótt varan-
legt slitlag á þjóðvegi hafi
orðið til þess, að samkeppni
milli flugs og aksturs hefur
sennjlega aukizt að mun.
Það er erfitt að halda uppi
innanlandsflugi yfir vetrar-
mánuðina. Þá skiptir miklu,
að fyllsta öryggis sé gætt og
ekki teflt á tæpasta vað.
Reynsla þjóðarinnar af Flug-
leiðum og forverum þess í
öryggismálum er framúr-
skarandi góð. Stundum hefur
verið tilefni til að setja meira
spurningamerki við þá aðila,
sem halda uppi flugi innan-
lands með smáflugvélum.
Flugslys, þar sem litlar flug-
vélar hafa komið við sögu,
hafa verið alltof mörg. Þegar
samkeppni eykst í innan-
landsflugi þarf að gæta þess
sérstaklega, að ekki verði
slakað á öryggiskröfum. Ef
sagt verður, að eitt félag
fljúgi oftar en annað þegar
illa viðrar eiga menn að meta
það við þá, sem ekki fljúga
í stað þess að fagna þeim,
sem fljúga.
Við íslendingar þurfum á
aukinni samkeppni að halda
á nær öllum sviðum til þess
að þjónusta batni og verð
lækki. Þetta á ekki síður við
um flugsamgöngur innan-
lands heldur en annað. Þess
vegna er ákvörðun sam-
gönguráðherra tímabær og
það er sérstakt gleðiefni, að
þeir, sem annast áætlunar-
flug hér innanlands og hafa
gert um áratugaskeið hafa
ekki kvartað undan þessari
breytingu, heldur hafizt
handa um að búa sig undir
hana og aukna samkeppni.
Þess má vænta, að Flug-
leiðir taki innan tíðar ákvörð-
un um endurnýjun á flugvél-
um, sem notaðar eru í innan-
landsflugi. Félagið hefur ver-
ið heppið með þann tækja-
kost, sem notaður hefur verið
í aldarfjórðung. Fokker-vél-
arnar hafa reynzt vel. Þess
vegna skiptir miklu, að vel
takist til um endurnýjun.
Fyrst í stað er til þess
ætlast, að samkeppni verði
ekki milli félaga í verði held-
ur þjónustu. Þegar frá líður
á verðsamkeppni áreiðanlega
eftir að koma til sögunnar
líka.
Þorskafli á
næsta ári
Halldór Asgrímsson, sjáv-
arútvegsráðherra, hefur
lýst því yfir, að þorskafli á
næsta ári verði um 300 þús-
und tonn. Fiskifræðingar
lögðu til, að aflamagnið yrði
250 þúsund tonn. Margir sjó-
menn halda því fram, að
óhætt sé að veiða mun meira.
Minnkun á þorskafla á
næsta ári er áfall fyrir þjóð-
arbúið til viðbótar við önnur
áföll síðustu misseri. Við get-
um staðið undir samdrætti
af því tagi, sem nú stefnir í
skv. yfirlýsingu sjávarút-
vegsráðherra. Við mundum
hins vegar ekki standa undir
áfalli af þeirri stærðargráðu,
sem Norðmenn hafa orðið
fyrir í Barentshafi. Atburð-
irnir þar eiga að verða okkur
áminning um að hlusta veí á
sjónarmið fiskifræðinga okk-
ar.
eftir Jóluuin J.
Olafsson
Mjög mikil umræða hefur undan-
farið verið í fjölmiðlum um það
hvernig skuli stjórna fiskveiðum
umhverfis landið. Þetta er mjög
eðlilegt þar sem gífurlegir hags-
munir eru í húfi. Framtíð þjóðarinn-
ar byggist á því að góð niðurstaða
finnist, niðurstaða, sem tryggir
tvennt í senn, verndun fiskimiðanna
(fiskstofnanna) og hámarks fram-
legð. Þessi umræða er því mjög
nauðsynleg, og gagnleg að sem
flest sjónarmið komi fram. Því fyrr
finnst góð lausn. Menn skyldu ekki
láta það aftra sér þótt hart sé deilt.
Hjá því verður ekki komist, þegar
slíkt lífsspursmál er á ferðinni. ís-
lendingar hafa helgað sér um 700
þús. ferkílómetra af hafsvæði jarð-
arinnar, þar sem gjöful fiskimið
eru. Þeir verða að sýna umheimin-
um að þeir séu menn til þess að
vernda þau; og nýta þau betur en
nokkrir aðrir gætu gert. En þó að
hart sé deilt, má lesa úr skrifum
manna margt sem flestir virðast
sammála um t.d.:
1. Flestir virðast á móti auð-
lindaskatti, sem renni í ríkissjóð eða
að ríkissjóður selji veiðileyfi.
2. Fiskiskipaflotinn er alltof
stór.
3. Kostnaður við fiskveiðar er
of hár.
4. Kvótakerfið er mjög ófullkom-
ið og ekki framtíðarlausn. Það
hindrar nýja aðila og unga menn
frá því að hefja útgerð.
5. Fiskimiðin eru ekki ríkiseign,
þó að þau séu almenningseign.
En hvað skal gera? Menn eru
sammála um það sem þeir vilja að
ekki sé gert, en lítið ber á tillögum
um jákvæðar aðgerðir til lausnar
vandans. Ef við tökum fyrst stöð-
una í dag sem staðreynd, þá er það
ljóst af kvótakerfinu að veiðileyfi
eru seld dýrum dómum. Utgerðar-
menn og fleiri líta á kvótann sem
sína eign og sleppa honum ekki án
verulegs endurgjalds. Þegar litið er
á hinn mikla kostnað við útgerð og
það sem margir nefna of hátt gengi
íslensku krónunnar, þá er ljóst að
útgerðin greiðir þegar gífurlega
„skatta" eða veiðileyfi eða hvað svo
sem menn vilja nefna þetta, í einu
eða öðru formi, til ýmissa aðila.
Spurningin er því hvernig hægt er
að lækka þessar greiðslur og koma
þeim í annað og markvissara form
svo að meii'i hagnaður myndist hjá
útgerðarmönnum? Einhver mesti
vandinn í stjórnun fiskveiða er sá
að fiskimiðin eru ekki háð neinum
eignarrétti í hefðburidnum skilningi
þessa orðs. Allir eru þó sammála
um það, að miðin séu sameign allra
íslendinga og á þessu hefur fengist
alþjóðleg viðurkenning. Við vitum
því það eitt að allir íslendingar eiga
fiskimiðin í kring um landið.-En það
sem allir eiga það á enginn. I al-
menningseignarkerfum vilja flestir
njóta en fæstir leggja nokkuð fram.
Þetta eru þjóðir Austur-Evrópu að
gera sér ljóst af biturri reynslu og
koma sér burt frá sameignarkerf-
inu.
Fyrir tveimur árum fór ég til
Leningrad í stutta heimsókn. Ekki
leyndi sér hvernig sameignarkeifið
hafði leikið þá borg, sem þó var
sögð til fyirmyndar í Rússlandi.
Niðurníðslan og vanrækslan blasti
við alls staðar. Enginn sérstakur
var ábyrgur. Enginn átti mann-
virkin og lét sér því í léttu rúmi
liggja hvernig ástand þeirra var.
Menn vissu a.m.k. að ékki þýddi
að fást um ástand þeirra. Eins er
með íslandsmið. Þau eiga allir og
gera kröfur til þeirra, en færri láta
sig ástand þeirra sig skipta, a.m.k.
á meðan allt gengur vel. Fiskifræð-
ingar beijast lofsverðri baráttu en
mega sín lítils gegn þeim mikla
fjölda, sem gerir kröfur um meiri
afla. Fiskimiðin eru „munaðarlaus"
eins og afréttir landsins. Þau þyrftu
að komast í jafngóða umsjá og tún
bændanna. Túnin eru eign bænda,
enda hefur enginn heyrt um ofbeit
á túnum né uppblástur. Þar fara
saman ábyrgð og afrakstur. Sama
þarf að gilda um fiskimiðin. Þau
þurfa að komast undir eignarrétt
manna sem bera á þeim fulla
ábyrgð og hirða afrakstur þeirra í
staðinn.
En eignarréttur á fiskimiðum?
Hvernig er það hægt? Eg veit það
ekki sjálfur ennþá. En það verður
einfaldlega að leita lausnar, þar til
hún er fundin. Lausnar sem gengur
þvert á fyrirkomulag Evrópubanda-
lagsins um sameiginleg fiskimið
allra aðildarlandanna. Hér verða
íslendingar að gerast frumkvöðlar
líkt og þeir gerðust í landhelgismál-
unum, þegar þeir sýndu öllum þjóð-
um fram á að óheftar alþjóðlegar
fiskveiðar voru orðnar úrelt fyrir-
bæri. Eignarréttur á fiskimiðum er
rökrétt framhald þessarar sömu
þróunar, þessarar sömu baráttu.
Eignarréttur á stórum hafsvæð-
um hefur ekki viðgengist hingað
til. Til eru reglur um stöðuvötn og
sjó stutt frá landi, svo sem netlög
og eignarréttur til reka á fjöru. I
báðum tilfellum er eignarrétturinn
tengdur landi. Eignarréttur á landi
hefur þróast í þúsundir ára, allt frá
þeim tíma er þjóðir komust af hjarð-
mennsku tilveru sinni og hófu að
stunda akuryrkju. Sama þróunin
gildir um úthafsveiðar. Hjarð-
mennsku þjóðanna á alheimsfiski-
miðum er svo gott sem lokið og við
hefur tekið fiskibúskapur hverrar
þjóðar fyrir sig, innan 200 sjómílna
lögsögu. En innan fiskilögsögu okk-
ar ríkir sambland kvóta og hjarð-
mennsku, sem leiðir til ofveiði og
offjárfestingu. Nú ríður á að hver
Jóhann J. Ólafsson
„Hér verða íslendingar
að gerast frumkvöðlar
líkt og þeir gerðust í
landhelgismálunum,
þegar þeir sýndu öllum
þjóðum fram á að óheft-
ar alþjóðlegar fiskveið-
ar voru orðnar úrelt
fyrirbæri. Eignarréttur
á fískimiðum er rökrétt
framhald þessarar
sömu þróunar, þessarar
sömu baráttu.“
þjóð komi á fiskibúskap innan
sinnar lögsögu en láti af hjarð-
mennskunni.
Hugsa rnætti sér ýmis form á
eignarrétti á miðunum, t.d.:
1. Oll mið umhverfis Island væru
eign eins hlutafélags „íslandsmið
h.f.“ og einstaklingar ættu hluta-
bréfin, kysu stjórn sem ræki fyrir-
tækið eins og hvert annað fyrir-
tæki, verndaði eignir þess og reyndi
að ná eins miklum hagnaði og
mögulegt væri, t.d. með því að auka
Helgi Hálfdanarson:
Sonnettur Shakespeares
Það hafa enn lengi vitað, að
Daníel A. Daníelsson læknir hefur
í tómstundum fengizt við skáldskap
og þýðingar, þó að lítið af slíku
hafi hann látið frá sér fara. Fyrir
nokkrum árum varð það kunnugt,
að hann hafði þýtt margar af hinum
frægu sonnettum Shakespeares,
þegar nokkrar þeirra voru fluttar í
útvarp. Sá flutningur vakti þegar
athygli Ijóðaunnenda. Nú hefur
honum auðnazt að ljúka þar miklu
verki; allar sonnetturnar, 154 að
tölu, eru komnar út í fallegri bók
og eigulegri.
Ég býst við að fáa gruni, hve
gífurlega torvelda þraut hann hefur
glímt við. Og ekki er það ætlun
mín með þessum línum að freista
þess að Ieggja mat á vandlega unn-
ið verk Daníels Á. Daníelssonar.
Fyrir mér vakir aðeins að minnast
á eitt atriði, sem fremur varðar
sjálft frumverkið en þýðinguna.
Þýðandinn skiptir ljóðabálkinum
í tvo flokka og setur fyrirsögn á
hvorn þeirra. Fyrri flokkinn kallar
hann Lávarðarljóð, og tekur hann
til fyrstu 126 sonnettnanna, sem
taldar eru ortar til ungs aðals-
manns, „verndara“ skáldsins. Þær
28 sonnettur, sem þar taka við,
hefur hann hnyttilega kallað Hrafn-
hödduljóð samkvæmt því að þær
teljast ortar til „hinnar dökkhærðu"
(„The Dark Lady“), dularfullrar
kvenpersónu sem svo hefur verið
titluð.
Ég er hræddur um að þessi flokk-
un verði að teljast hæpin, þó að
víst hafi hún tíðkazt nokkuð; enda
setur þýðandi með henni viturlegan
fyrirvara. Ýmsum þykir vissara að
láta alla flokkun liggja milli hluta.
Því sannleikurinn er sá, að um þetta
veit enginn neitt, ekki heldur hver
hefur raðað sonnettunum til útgáfu,
né hvort nokkur regla hefur ráðið
röðinni. Það er ekki einu sinni vitað
með neinni vissu, hvort þessi Ijóð
eru öll eftir Shakespeare, og þaðan
af síður hvort þau eru öll ort til
þessa manns og þessarar konu.
Víst er um það, að margar eru sonn-
ettur þessar yndisleg ljóð, þó að það
sé meira en sagt yrði urri þær all-
ar. Enginn veit hvar eða hvernig
útgefandinn kom höndum yfir syrp-
una, sem víst þykir að hann hafi
gefið út að höfundi forspurðum.
Þegar alls er gætt, verður að
teljast vafasamt, að æviatriði
skáldsins verði að neinu leyti lesin
út úr þessum ljóðum. Raunar virð-
ist sumt af sonnettum fyrri hlutans
fremur ort til konu en karls', hver
sem hún hefur þá verið. Hins végar
er alls ekki augljóst, að allur síðari
hlutinn sé ortur með konu í huga,
allra sízt nokkurn tiltekinn kven-
mann.
Nú er ég ekki að minnast á þetta
vegna þess að mér þyki flokkun
þýðandans nein goðgá; enda er
hann þar ekki einn á báti. Ég vildi
einungis hnýta fastar að því, hversu
nauðalítið menn vita um þennan
kveðskap, og hve nauma tátyllu
þeir fræðimenn hafa sem sí og æ
eru að basla við að lesa út úr þess-
um ljóðabálki einhveijar staðreynd-
ir úr lífi skáldsins Williams Shake-
speares, eitt í dag og annað á morg-
un, og ekki allt sem kræsilegast.
Afdráttarlaus ummæli útgefand-
ans á bókarkápu kaffæra hyggileg-
an og gætinn fyrirvara þýðandans.
í kynningu segir: „í sonnettunum
birtist Shakespeare í öðru ljósi en
í leikritum sínum. Lesandinn kynn-
ist þar manninum sjálfum, lífsbar-
áttu hans og skaplyndi, hryggð og
afbrýði, gleði og munúð, sem hann
lýsir opinskátt í þessum einstæða
ljóðaflokki.“
Þarna var nokkuð djúpt tekið í
árinni. Það má að vísu til sanns
vegar færa, að þær eigindir, sem
fram eru taldar, birtist á vissan
hátt í sonnettunum. En að þar sé
til komin lífsbarátta og skaplyndi
Williams Shakespeares sjálfs,
hryggð hans, afbrýði, gleði og mun-
úð, sem hann lýsi þar opinskátt,
það er að minnsta kosti býsna
glannaleg fullyrðing. Jafnvel þótt
sannaðist að allar sonnetturnar
væru eftir Shakespeare, væri slík
ályktun litlu traustari en sú, að leik-
ritið Ríkarður þriðji sé opinská lýs-
ing á skaplyndi og grimmd höfund-
arins sjálfs. Hætt er við að kenning-
ar af þessu tagi verði seint fok-
heldar. Það væri að vísu ekki of-
sagt, að „í sonnettunum birtist
Shakespeare í öðru ljósi en í leikrit-
um sínum“, því eitt af því undar-
lega við þessi ljóð er það, hve höf-
undur þeirra virðist vera gjörólíkur
höfundi leikritanna, þó vitaskuld
verði ekki af því einu ályktað, að
hann sé ekki einn og sami töframað-
urinn William Shakespeare.
Margur er einlægt að gera sér
rellu út af því, hve lítið er vitað um
ævi þessa mikla skálds. Henda
menn þá á lofti hveija vísbendingu
og geta síðan í eyðurnar af miklum
hagleik. Aðrir láta sér fátt um
finnast, því það sem máli skiptir
eru skáldverkin sjálf.
Að svo mæltu óska ég Daníel
Á. Daníelssyni til hamingju með
þetta mikla og afar torvelda verk
og þessa fallegu útgáfu, sem hann
hefur fylgt úr hlaði með dijúgum
fróðleik um skáldið og þann menn-
ingar-jarðveg sem ljóðin eru sprott-
in úr.
Sjávarútvegsstofh-
un HI tekin til starfa
Málþing um stjórnun fískveiða í dag
MÁLÞING um stjórnun fiskveiða verður haldið í dag í Norræna hús-
inu. Málþingið, sem hefst klukkan 13, er eitt fyrsta verkeíhi nýstofh-
settrar Sjávarútvegsstofnunar Háskóla íslands.
fiskimagnið í sjónum með vernd og
skipulagðri nýtingu. Þetta félag
greiddi svo arð til hlutahafa eins
og hvert annað hlutafélag. Hlutafé-
lagið kostaði rannsóknir á fiski-
stofnunum og legði í annan nauð-
synlegan kostnað og eftirlit. Ekki
þyrfti að selja veiðileyfi heldur væri
hægt að selja visst magn komið úr
sjó. Það er útgerðarmenn keyptu
fyrirfram visst magn af fiski en
greiddu aðeins fyrir það sem þeir
veiddu. Á þennan hátt væri leyfið
ekki bundið við eitt ár í senn, held-
ur alltaf meðan útgerðin borgaði
það verð sem gilti á hveijum tíma.
Verðið færi eftir uppboðum og leyfi-
legu aflamagni, sem hlutlaus stofn-
un fiskifræðinga ákvæði fyrir hvert
ár í senn..
Margir myndu telja að hluthafar
ættu að vera öll þjóðin eða almenn-
ingshlutafélag. Það er hins vegar
mjög vafasamt vegna þess að ef
eignarrétturinn er þynntur um of
hefur enginn áhuga. Það sem allir
eiga á enginn, eins og fyrr getur.
Þá væru útgerðarmenn og farnir
að greiða öllum gjöld, sem liti út
eins og skattlagning til einstaklinga
í stað ríkisins. Þó er nauðsynlegt
að skilja að hagsmuni þeirra sem
selja fisk af miðum og hagsmuni
þeirra sem gera út á miðin, en út-
gerðarmenn verða að fá langan
aðlögunartíma við svo mikla breyt-
ingu. Útgerðarmenn hafa stundað
fiskveiðar við Island frá alda öðli
og haft ftjálsan aðgang að fiskimið-
unum. Því er sanngjarnt að þeir
eignist fyrstir hlutabréfin í hinu
nýja fyrirtæki. Það mætti gera með
þeim hætti að núverandi fiskveiði-
kvótar yrðu metnir til verðs og
leystir inn með hlutabréfum í hinu
nýja félagi „Islandsmið h.f.“. Á
þennan hátt væri hætt að miða
kvóta við fiskiskip. Útgerðarmenn
fengju sjálfir tekjur af sölu físks
„í sjónum". Þeir sem vilja hætta
veiðum halda þó tekjum. Fiskiskip
lækka í verði, þar sem kvóti fylgir
þeim ekki lengur, en eigendur ski-
panna tapa samt ekki á verðlækkun
þeirra, þar sem þeir fá hlutabréf í
stað kvótans. Fiskiskipum fækkar
í þann fjölda sem arðbærastur er
að halda til veiða.
Ríkisstjórnin gæti ekki samið við
aðrar þjóðir um kvóta á íslandsmið-
um því þau væru í einkaeign. Tak-
marka þyrfti eignarrétt að hluta-
bréfum við íslenska ríkisborgara,
að mestu leyti. Annars verður sala
þeirra að vera alveg fijáls á milli
Islendinga sjálfra. Þannig myndu
hlutabréf er fram liðu stundir fara
úr höndum útgerðarmarma vegna
erfða eða sölu. En gætu íslendingar
bannað útlendingum að kaupa fisk
af „íslandsmiðum h.f.“? A.m.k.
þyrftu þeir þó að borga fyrir hann.
I samningum við Evrópubandalagið
er líklegt að þetta beri á góma. Þá
væri betra að semja um takmarkað
magn fremur en að loka öllum dyr-
um. Sá sem lokar aðra úti upp-
götvar oftast að Jiann hefur læst
sjálfan sig inni. íslendingar veiða
ekki nema 1% af fiskafla heimsins
og eiga því jafnan að vera í sem
bestu sambandi við keppinauta sína
til þess að fylgjast með nýrri veiði-
tækni og markaðsmálúm.
2. Ekki væri heppilegt að aðeins
eitt félag ætti öll mið. Hugsa mætti
sér skiptingu eftir svæðum. Þó
mætti aldrei skipta hluthöfum upp
eftir svæðum.
3. í stað þess að skipta félögum
eftir svæðum mætti skipta þeim
eftir fiskimagni, t.d. félag A ætti
15%, félag B 20%, félag C 18%
o.s.frv.
4. Þá mætti og hugsa sér að
félög skiptust eftir fisktegundum,
t.d. þannig að sum legðu áherslu á
þorsk, önnur á síld o.s.frv.
5. Einnig má hugsa sér félögin
blöndu af möguleikum 1-4. Ekki
þurfa félögin að eiga rétt til vinnslu
annars af sjávarbotni en fiskjar.
Eins og ég sagði áður veit ég
ekki hvort þessar hugmyndir duga
til lausnar, en skora á mér reynd-
ari og vitrari menn að leita lausnar
sem leiðir til þeirrar niðurstöðu sem
við allir óskum, verndun fiskimið-
anna og hámarks nýtingu þeirra.
Eignarréttur á fiskimiðum er það
sem koma skal. Fræðimenn okkar
í lögum, hagfræði, náttúruvísindum
svo og allir þeir sem útgerð og fisk-
vinnslu stunda þurfa að leggja fram
hugmyndir sínar. Að sjálfsögðu
þarf löggjafinn og hið opinbera að
koma til. Hins vegar er ekki rétt
að blanda byggðastefnu beint inn
í þessi mál. Þau mál verður að leysa
sérstaklega. Vandi stjórnunar fisk-
veiða er spurningin um það, hvort
við búum á íslandi I framtíðinni,
en ekki um það hvar við búum í
landinu.
Höfitndur er formaður
Verslunarráðs Islands.
Reglugerð um Sjávarútvegsstofn-
un Háskólans var staðfest í vor, en
þá hafði hugmyndin um stofnunina
verið að mótast í áratug, að sögn
Arnar Jónssonar forstöðumanns
Sj ávarútvegsstofnunar.
Örn Jónsson sagði við Morgun-
blaðið, að Sjávarútvegsstofnun væri
ætlað, eins- og öðrum stofnunum
Háskólans, að efla tengsl skólans við
atvinnulífið. Meðal markmiða stofn-
unarinnar er að efla og samræma
rannsóknir í sjávarútvegsfræðum og
koma niðurstöðum þeirra rannsókna
á framfæri við atvinnulífið. Örn sagði
að í sjávarútvegi störfuðu hlutfalls-
lega fáir háskólamenntaðir menn
miðað við aðra atvinnuvegi og
langtímamarkmið væri að breyta
þessu hlutfalli.
Að Sjávarþtvegsstofnun standa
Ijórar deildir innan Háskólans, Fé-
lagsvísindadeild, Viðskipta- og hag-
fræðideild, Raunvísindastofnun og
Verkfræðideild. í stjórn stofnunar-
innar sitja Valdimar K. Jónsson próf-
essor, sem er formaður stjórnar, Gísli
Pálsson dósent, Páll Jensson prófess-
or, Ragnar Árnason prófessor og
Þorkell Helgason prófessor.
Á málþinginu í dag fjalla 18 fræði-
menn um stjórnun fiskveiða frá ýms-
um sjónarhornum. Þeir eru Þorkell
Helgason prófessor, Ólafur Karvel
Pálsson fiskifræðingur, Kjartan
Magnússon stærðfræðingur, Grímur
í DRÖGUM að frumvarpi til út-
varpslaga er gert ráð fyrir því að
Fræðsluvarpið verði eitt að
skylduverkefnum Ríkisútvarpsins.
Fræðsluvarpið fékk ekki þá íjár-
veitingu sem það fór fram á og
af þeim sökum sagði umsjónar-
Valdimarsson forstöðumaður Rann-
sóknarstofnunar fiskiðnaðarins, Jón-
as Bjarnason efnafræðingur, Einar
Júlíusson eðlisfræðingur, Snjólfur
Ólafsson stærðfræðingur, Þórólfur
Matthíasson lektor, Þórður Friðjóns-
son forstjóri Þjóðhagsstofnunar, Þor-
valdur Gylfason prófessor, Markús
Möller hagfræðingur, Gísli Pálsson
dósent, Gunnar Helgi Kristjánsson
lektor, Sigurður Guðmundsson for-
stöðumaður þróunarsviðs Byggða-
stofnunar, Tryggvi Gunnarsson lög-
fræðingur, Björn Stefánsson þjóð-
félagsfræðingur og Hannes Hólm-
steinn Gissurarson lektor.
Á laugardag verður haldin ráð-
stefna um fiskveiðistjórnun í Norr-
æna húsinu, sem hefst klukkan 14.
Þar halda Gísli Pálsson dósent, Rögn-
valdur Hannesson prófessor og Þor-
kell Helgason prófessor fyrirlestra
og að þeim loknum verða pallborðs-
umræður sem Páll Jensson prófessor
stjórnar. Þátttakendur í umræðunum
verða, auk fyrirlesara, Ágúst Einars-
son framvæmdastjóri, Finnbogi Jóns-
son framkvæmdastjóri, Friðrik Sop-
husson alþingismaður, Guðjón Á.
Kristinsson forseti Farmanna _og
fiskimannasambandsins, Halldór Ás-
grímsson sjávarútvegsráðherra og
Unnur Steingrímsdóttir lífefnafræð-
ingur. Ráðstefnustjóri verður Davíð
Ólafsson fyrrverandi seðlabanka-
stjóri.
maður þess, Sigrún Stefánsdóttir,
upp störfum.
Svavar Gestsson, menntamálaráð-
herra, segir að útsendingargjöld
Fræðsluvarpsins verði felld niður og
þannig dregið verulega úr skuldum
þess. Þá standi til að skipa nýja nefnd
til að hafa umsjón með Fræðsluvarp-
inu.
„Samkvæmt þessum drögum verð-
ur Fræðsluvarpið eitt af skylduverk-
efnum útvarpsins og þannig tryggt
að það heldur áfram. Það er ekki
hægt að neita því að það hefur ekki
fengið aukna fjárveitingu en það á
einnig við marga liði á fjárlögunum,
enda verið að spara,“ sagði Svavar
Gestsson.
Gengisstefhan á Islandi ná-
tengd stefiiu Norðurlandanna
Drög að írumvarpi tii útvarpslaga:
Fræðsluvarpið verði
skylduverkefiii RÚV
- segir Þorvaldur Gylfason
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn efndi nýlega í samvinnu við tvo erlenda
háskóla til merkrar ráðstefnu í Bruxelles um gjaldeyrismál í iðnríkj-
unum. Voru níu hagfræðingar valdir til að ilytja íræðileg erindi um
ákveðna þætti gengismála, og 43 hagfræðingum og sérfræðingum frá
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum, fjármálaráðuneytum og seðlabönkum iðnr-
íkjanna boðið til umræðna um þau. Einn þeirra, sem sýndur var sá
heiður, var Þorvaldur Gylfason, próféssor, en honum var falið að
semja yfirlitsgrein um stefnu Norðurlandanna í gengimálum frá 1970.
Þorvaldur lét lítið yfir sinum hlut, þegar Morgunblaðið spurði frétta
af ráðstefhunni, kvaðst vinna við rannsóknir á erlendum vettvangi,
eins og margir aðrir íslenskir háskólamenn, og af því leiddi að hann
væri fenginn til slíks verks.
Þorvaldur sagði, að þarna hefðu
verið fluttir bæði fræðilegir fyrir-
lestrar og yfirlit um ákveðin svæði,
og síðan hefðu andmælendur verið
fengnir til að gera athugasemdir
við þau, áður en almennar umræður
■hófust. Andmælandi hans var dr.
Johnny Akerholm frá Seðlabankan-
um í Finnlandi. Kvaðst Þorvaldur
hafa rakið gengisstefnuna, sem
fylgt hefur verið á Norðurlöndum
og þá einkum í Svíþjóð, Noregi og
Finnlandi, sem eru ÉFTA-lönd, eins
og ísland. í þeim löndum hefði það
tekist að halda atvinnuleysi niðri,
en það hefði kostað meiri verðbólgu
en ella. Þetta hefði verið gert m.a.
með því að fella gengið stöku sinn-
um í stað þess að binda það blýfast.
„Þegar ísland er skoðað í sam-
hengi við Norðurlönd, þá verður
ljóst, að gengisstefnan, sem hefur
verið fylgt hér, er nátengd gengis-
stefnunni þar,“ sagði Þorvaldur,
þegar spurt var sérstaklega um ís-
land.„Ég tel þó, að við höfum geng-
ið alltof langt eftir þessari braut.
Við höfum alls ekki þurft á allri
þessari verðbólgu að halda til að
koma í veg fyrir atvinnuleysi.
Reynsla hinna Norðurlandanna sýn-
ir það og sannar.“
Ekki skilaði ráðstefnan nýjum,
byltingarkenndum niðurstöðum,
enda var það ekki tilgangurinn. Um
gagnsemi hennar sagði Þorvaldur:
„Maður kemur auðmjúkur heim af
fundi sem þessum, því því að nýjar
spurningar, sem vakna, eru yfirleitt
fleiri og betri en hinar, sem svör
Þorvaldur Gylfason, prófessor.
fengust við. Svpna skoðanaskipti
eru þó mjög gagnleg, menn læra
hver af öðrum. Þannig er alltaf
verið að þoka þekkingunni áleiðis.“
Erindin á ráðstefnunni verða
prentuð í bók, svo og athugasemdir
andmælenda og umræður allar, og
kemur hún út á næsta ári á vegum
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins í Was-
hington.
Leiga Fæðingar-
heimilisins:
Mikill sparn-
aður ríkisins
- segir Arni Ing-
ólfsson læknir
BORGARRÁÐ hefur ákveðið að
ganga til samninga við sérfræð-
inga á leigu Fæðingarheimilisins
við Eiríksgötu. Ellefu sérfræðing-
ar hafa óskað eftir því að fá leigð-
ar tvær neðstu hæðir hússins og
hyggjast nota þær sem skurðstof-
ur. Áð sögn Árna Ingólfssonar,
læknis, er gert ráð fyrir því að
ríkið borgi kostnað við stofuna en
þessi leið sé mun ódýrari en að
framkvæma aðgerðir á sjúkraliús-
um.
„Þetta hefur verið gert í ná-
grannalöndum okkar í mörg ár enda
mun ódýrara en að fara með þessar
aðgerðir inn á skurðstofur spítal-
anna,“ sagði Árni Ingólfsson.
Árni sagði að hugsanlega myndu
fleiri læknar .bætast i hópinn og sam-
einast um skurðstofuna. „Okkur
vantar skurðstofu og teljum þetta
góða og hagkvæma lausn,“ sagði
hann.