Morgunblaðið - 09.11.1989, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. NÓVÉMBER 1989
BISN í 10 ár
Olíkir skólar undir einn hatt - BISN verður til
eftirArnarMá
*
Olafsson
BÍSN, eða Bandalag íslenskra
sérskólanema eins og það heitir
fullu nafni, er 10 ára á morgun,
10. nóvember. Þetta er stór dagur
fyrir BÍSNar-fólk því þann dag
ætlar félagið að helga stofnun hins
nýja Byggingafélags námsmanna.
Kraftar BÍSN verða virkir í þágu
byggingafélágsins. Námsmanna
íbúðir eru loksins að verða raun-
hæft markmið okkar sérskólanema.
Þetta ellefta starfsár bandalagsins
er jafn afdrifaríkt og það fyrsta.
En hvernig var þá það fyrsta?
Hvemig byrjaði þetta nú allt sam-
an? Hvernig datt nemendum úr jafn
ólíkum skólum og sérskólarnir nú
em í hug að stofna um þá Banda-
lag íslenskra sérskólanema?
Það var á haustmánuðum árið
1979 að fulltrúar 14 sérskóla
ákváðu að stofna samtök sérskóla
með lánsrétt hjá Lánasjóði íslenskra
námsmanna. Aðalhvatamenn að
stofnuninni voru þeir einstaklingar
sem átt höfðu sæti í lánasjóðnurrt
fyrir sérskólana, eða voru í náms-
mannabaráttunni og vildu treysta
stöðu sérskólanemenda með stofn-
un samtaka. Þorlákur Kristinsson
(Tolli) var lánasjóðsfulltrúi sér-
skólanema árið fyrir stofnun BÍSN
og var einu af aðalhvatamönnunum
að stofnun bandalagsins. Þegar svo
félagið er stofnað þann 10. nóvem-
ber 1979 tekur nemandi úr Kenn-
araháskólanum, Einar Birgir Stein-
þórsson, fyrstur við formanns-
embætti BISN. Síðan þá hefur fé-
lagið eflst og þroskast þó segja
megi að við séum enn að leggja
grunninn.
Ekki er nú mikið vitað um þá
framtíðarsýn sem þessir forsprakk-
ar sáu bandalaginu, annað en að
standa vörð um námslán sérskóla-
nema og reka baráttuna í þeim
málum. Staðreynd málsins verður
ekki svo auðveldlega borin á borð
vegna skorts á heimildum frá þessu
tímabili. Fundargerðarbækur fyrri
tíma eru týndar og lítið vitað um
hvað fyrri stjórnir félagsins að-
höfðust. Það er grátleg staðreynd
fyrir jafn ungt félag að ekki skuli
hafa varðveist betur saga banda-
lagsins. Það stendur sem betur fer
allt til bóta því fljótlega verður leit-
að heimilda í bækling sem gæt-i
heitið „BÍSN í tíu ár“ og hefði að
geyma fróðleik um störf BÍSNar-
meðlima og það fólk sem að þessum
málum starfaði.
BÍSN var stofnað af aðildarfélög-
unum. BÍSN var ekki stofnað og
aðildarfélögin fundin í framhaldi
af því. Samstaðan sem sérhvert
félag lifir á hefur verið sterk innan
BÍSN þó eðlilega hafi orðið ágrein-
ingur um einstaka mál. En vegna
þess hversu ólík félögin innan BISN
eru þá hefur stefna BÍSN alltaf
þurft að taka mið af meiriháttar
hagsmunamálum námsmanna. í
svona félagsskap finnst hvergi rúm
fyrir einstakar persónulegar skoð-
anir eða tilfinningar. Markið er allt-
af sett á mál sem eru til hagsbóta
fyrir meginþorra okkar félags-
marina. Af þessum sökum eru lána-
málin alltaf ofarlega á baugi innan
samtakanna.
Lánamálabaráttan
óendanlega
Lánamálabaráttan er óþijótandi
verkefni og orrusturnar eru jafn-
ólíkar og valdhafarnir eru á hverj-
um tíma. Þannig eru þeir sem nú
eru í lánabaráttunni ekki að fást
við sömu erfiðleika og forverar okk-
ar. Markmiðið er þó það sama og
verður um ókomna framtíð; að
vinna að hagsmunum námsmanna.
Nærtækt dæmi um þann árangur
sem baráttan skilar er afrakstur
síðasta skólaárs. Þá gerðu náms-
menn samning við ríkisvaldið um
að fá skerðinguna, sem sett var á
námslánin í tíð Sverris Hermanns-
sonar og Ragnhildar Helgadóttur,
til baka gegn hækkun tekjutillits
úr 35% í 50%. Þetta voru góð skipti
og meginþorra sérskólanema til
mikilla hagsbóta. Fyrir þessu starfi
fundu námsmenn í þyngri buddu
og betri lífskjörum. Annað ekki
síðra starf er unnið hávaðalaust og
kemur ekki eins mikið upp á yfir-
borðið og sýnileg hækkun krónutölu
námslánsins. Sú vinna, er unnin
fyrir námsmenn í formi aðstoðar
við hin margvíslegustu vandamál
sem koma upp í tengslum við lána-
sjóðinn. Sá þáttur er alltaf að auk-
ast og sífellt fleiri námsmenn leita
sér aðstoðar hjá fulltrúum sínum í
lánasjóðnum í stað þess að leita til
LÍN. Þetta er hin- þögla barátta
fyrir tilverurétti einstaklingsins inn-
an kerfisins. Sem betur fer höfum
við sigur í mörgum þessara orustna
og gerum þannig námsmanninum
kleift að halda áfram sínu námi.
Þetta er BÍSN búið að gera í 10
ár og á eftir að gera í tíu sinnum
tíu ár í viðbót og gott betur. Það
sem námsmenn hafa í dag er ekki
komið af sjálfu sér. Þetta er af-
rakstur vinnu ótal námsmannafull-
trúa í lánabaráttunni.
Gróska innan BÍSN
BÍSN fékk góða gjöf á aðalfundi
félagsins í október. Bandalagið,
sem um langt skeið hafði talið fjór-
tán félög, stækkaði með inngöngu
tveggja nýrra aðildarfélaga. Þessir
skolar eru Tölvuháskóli VÍ, sem
gengur í BÍSN sem fullgildur fé-
lagi, og Samvinnuskólinn á Bifröst,
en hann kemur í félagið sem auka-
aðili fram í mars, en þá verður
ákveðið hvort félagið verður fullgilt
í samfélagi sérskóla. Aðrir skólar
innan BISN eru: Fiskvinnsíuskói-
inn, Stýrimannaskólinn, Fóstur-
skólinn, Söngskólinn, Tónlistarskól-
inn, Iðnskólinn, Tækniskóiinn,
íþróttakennaraskólinn, Kennarahá-
skólinn, Þroskaþjálfaskólinn, Leik-
listarskólinn, Garðyrkjuskólinn,
Lyfjatækniskólinn og Myndlista- og
handíðaskóiinn. í þessum skólum
eru samanlagt um 3.500 nemendur.
Þeim örfáu sérskólum sem eru enn
utan BÍSN verður boðin þátttaka í
félagsskapnum fyrir næsta starfsár
og vonandi verður BlSN þá enn
sterkara en það er í dag. Það fólk
sem nú starfar fyrir BÍSN er mjög
virkt enda verkefnin óþijótandi.
Fyrir því fóiki er vinnan með BÍSN
áhugamál sem tekur dijúgan tíma
frá náminu. Því miður er þetta ekki
öfundsvert starf og skiiningur fólks
ekki alltaf fyrir hendi. Umbunin er
samt meira virði en allur heimsins
auður, það er ánægjan og reynslan
sem af félagsstörfunum hlýst.
Byggingafélag námsmanjia
Nýir tímar krefjast nýrra verk-
efna og hagsmunamálin verða fleiri
og stærri. Það verkefni sem brenn-
ur hvað heitast á sérskólanemum
Arnar Már Ólafsson
„Það kæmi mér ekki á
óvart þótt flestir þeir
sem ekki eru í sérskóla
og eru að lesa sig gegn-
um greinina hafi spurt
sig: BÍSN? Hvað er nú
það? og svo lesið áfram
af forvitni.“
nú er bygging leiguíbúða. Sérskóla-
nemar búa við þann ömurlega kost
að hafa eingöftgu aðgang að hinum
fijálsa leigumarkaði og sitja þar af
leiðandi ekki við sama borð og nem-
ar í Háskóla íslands, sem hafa að-
gang að Stúdentagörðum. Þetta
verkefni er afmælisverkefni BÍSN
í tilefni tíu ár afmælis bandalags-
ins. Með BÍSN í Byggingafélagi
námsmanna ei-u iðnnemar innan
INSÍ. Markmiðið er að ljúka við
fyrstu 25 íbúðimar nú næstu árin
og halda svo uppbyggingunni áfram
þar til ástand sérskólanema og iðn-
nema er prðið viðunandi í húsnæðis-
málum. Ástandið í húsnæðismálum
þessa hóþs er fyrir neðan allar hell-
ur. Margir félagar innan okkar
samtaka koma utan af landi og eiga
þann kost einan að leigja íbúðir á
um eða yfir 35.000 kr. á mánuði.
Verkefnið er það brýnt að það þolir
ekki bið eða óþarfa tafir. Mikilvægi
þess að aðildarfélögin standi sterk
í afstöðu sinni til Byggingafélagsins
þessi bernskuár þess er óþarft að
taka fram. Allir þurfa að leggjast
á eitt í þessu mikilvæga máli. í
svona verkefnum reynir virkilega á
þann samstarfsgrundvöll sem aðild-
arfélögin byggja á. Þessi 16 aðildar-
félög hafa ákveðið að standa vel
að uppbyggingu námsmannaíbúða
fyrir sérskólanema. Draumurinn
um fyrstu íbúðirnar er því ekki
langt undan.
Hvað er BÍSN að fást við
um þessar mundir?
BÍSN grípur víða niður í verk-
efnavali. Eitt af aðalmálum þessa
vetrar verður að koma kynningar-
málum félagsins í lag. Félagið er
nánast óþekkt innan þjóðfélagsins.
Það kæmi mér ekki á óvart þótt
flestir þeir sem ekki eru í sérskóla
og eru að lesa greinina hafi spurt
sig: BÍSN? Hvað er nú það? og svo
lesið áfram af forvitni. Og enn aðr-
ir rugla sérskólanafninu við skóla
fyrir börn með sérþarfir. Þetta er
ekki nógu gott og er engu öðru um
að kenna en slæmri frammistöðu
Hitastillt
baðblöndunartæki
Fallegt útlit
Sómir sér vel í öllum baðherbergjum, auðvelt að
þrífa.
Vönduð framleiðsla
Tæknilega vel hannað, nákvæmt og endingargott.
Hentar vel fyrir íslenskt hitaveituvatn
Góð kaup
Verðið er hagkvæmt og sparnaður verður á
heita vatninu.
HÉÐINN
VÉLAVERSLUN, SlMI 624260
SÉRFRÆDIÞJÖNUSTA - LAGER
KQKUBASAR OG HLUTAVELTA
Kvenfélagið Heimaey heldur sinn árlega köku-
basar og hlutaveltu laugardaginn 11. nóvember
kl. 14.00á Hallveigarstöðum.
Móttaka á basarinn verðurföstudaginn
10. nóbember kl. 17.00-19.00 og laugardaginn
11. nóvember frá kl. 10.00 fyrir hádegi.
Stjórnin.
BÍSN í Ijölmiðlum og útgáfustarf-
semi. Markviss kynning á félaginu
þarf að koma til. Reyndar stóð til
að það yrði gert í fyrra með birt-
ingu greina í Morgunblaðinu. reglu-
lega í 14 vikur, en það datt upp
fyrir vegna skorts á plássi á síðum
blaðsins. Með því átti að kynna alla
skólana innan BÍSN og félagið
sjálft um leið. Þetta verður vonandi
að veruleika fljótlega næsta ár.
Dagvistunarmál eru mál sem
BÍSN fór að láta sig varða síðasta
ár. Hugmyndin er sú að útvega
félögum í BÍSN pláss fyrir sín börn
á dagheimilum á skemmri tíma en
gengur og gerist hjá þessum hópi
nú. Þetta er þarft verkefni og þeg-
ar fram líða stundir verður vonandi
hægt að byggja dagheimili sem
námsmenn á Islandi reka sjálfir eða
í samráði við ríkið.
BÍSN tekur þátt í verkefni sem
nefnist NOW 1991 og stendur fyrir
Nordic Operation Workday 1991.
Um er að ræða verkefni sem geng-
ur út á að nemendur fá einn dag
frían úr skóla til að vinna og það
sem safnast með vinnunni er svo
notað til að byggja upp menntun í
einhveiju þriðjaheimsríki. Þetta
verður „vonandi" í fyrsta sinn sem
við tökum þátt í verkefni af þessu
tagi. Vonandi segi ég vegna þess
að það er undir því komið að frí
fáist 24. október 1991 úr skólunum.
Áætlað er að safna um 600 milljón-.
um króna á öllum Norðurlöndunum.
BÍSN er í samstarfi við ýmsa
aðila hér heima og erlendis. Við
höfum t.d. verið frá upphafi í hús-
næðishópnum „Þak yfir höfuðið“.
Þessi félagsskapur, sem saman-
stendur af félögunum Búseta,
Sjálfsbjörg, Leigjendasamtökunum,
Þroskahjálp, Stúdentaráði, Samtök-
um aldraðra og Öryrkjabandalag-
inu, hefur nú undanfarið unnið að
breytingum á lögum um félagslegt
húsnæðiskerfi. Þær breytingar eru
margar hveijar veigamiklar fyrir
byggingafélagið.
Samstarfsnefnd námsmanna-
hreyfinganna er hópur sem kemur
saman til funda pegar eitthvað mik-
ið liggur við varðandi hag náms-
manna. í þessum hópi eru INSÍ,
SHÍ, SÍNE og BÍSN. Innan þessa
hóps er rætt um leiðir til að koma
á úrbótum í lánamálum og hug-
myndir samræmdar fyrir veiga-
miklar ákvarðanir í þeim efnum.
Það sem er þó alltaf áþreifanlegt
af samstarfi samtakanna er afslátt-
arskírteinið sem allir námsmenn
innan þessara samtaka fá.
BÍSN er aðili aðÆSÍ (Æskulýðs-
samband íslands). Það stendur til
að styrkja ÆSÍ og starf þess hér
innanlands, en ÆSÍ hefur nær ein-
göngu verið virkt í erlendum sam-
skiptum. Við komum til með að
taka þátt í því starfi af fullum
krafti og sína fordæmi í þá átt að
vera virkir í þeim aðildarfélögum
sem við erum félagar í, líkt og við
viljum að okkar félagar séu virkir
innan BÍSN.
Ég óska BÍSN til hamingju með
afmælið.
Höfundur erfyrrverandi
fornmdur BISN og nú starfsnmöur
bandalagsins.
Bók um migr-
en og með-
ferð án lyfja
MIGRENSAMTÖKIN hafa gefið
út bókina „Migrenbyltingin —
meðferð án lyfja“. Höfundur bók-
arinnar, breski læknirinn dr.
John Mansfield, gengnr út frá
því að migren sé í 80-95% tilfella
fæðuofnæmi.
Tilgangurinn með útgáfu bókar-
innar er að hjálpa sjúklingum við
að skilja sjúkdóminn og læra að
umgangast hann þannig að hann
valdi minni skaða en áður.
Árni Benediktsson þýddi bókina.
Hún fæst í bóksölum, heildsölu-
verslunum og á skrifstofu Migren-
samtakanna í Borgartúni 27 (í bak-
húsi). Skrifstofan er opin frá klukk-
an 13-15 á þriðjudögum.