Morgunblaðið - 10.12.1989, Blaðsíða 2

2 C
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 1989
ER HÆGT
AÐMÆLA
Oflast er það svo, að nemendur
sem fá lágar einkunnir í skóla
eru ekki álitnir jafngreindir og
þeir sem háar einkunnir fá. En ekki
er nú allt sem sýnist í þeim efnum.
Af og til eignumst við snillinga sem
næsta lítinn árangur sýndu í skóla,
sennilega sökum leiða á námsefni,
og má í því sambandi nefna sjálfan
Aibert Einstein, sem þótti enginn
afburða nemandi sem bam, Winston
Churchill sem þijóskaðist við að læra
latínu og stærðfræði, nóbelskáldið
okkar Halldór Laxness, sem ieiddist
víst alveg óskaplega í menntaskóla,
og Ólaf Thors sem hafði meiri áhuga
á útgerð og skák en skólanámi.
Því er aldrei að vita nema vísinda-
maður, stjómmálaforingi eða skáld
búi í slökum námsmanni þrátt fyrir
allt. Gáfur nemandans geta legið á
öðrum sviðum, sem gefa ekki síður
möguleika á glæstri framtíð.
Islendingar hafa hingað til álitið
sig meðal greindari þjóða, en því
miður er ekki hægt að mæla greind
þeirra í heild og bera síðan saman
við aðrar þjóðir, því greindarpróf eru
ætíð stöðluð fyrir ákveðinn menning-
arhóp. Því verða menn að dæma
GREINDAX-
VÍSITALA
Mönnum má skipta i fiokka
eftir greindarvisitölu þeirra:
Örviti.......GV undir.25
Hálfviti.........25-50
Vanviti...........50-70
Treggreindur.......70-80
Með lága meðalgreind.80-90
Meðalgreindur...90-100
Velgefinn.......110-120
Mjög vel gefínn.120-140
Afburðagreindur.yfir 140
greind þjóða eftir afrekum þeirra,
stjómarfarslegum og menningarleg-
BORIS
BECKER
þóttiekki
líklegurtil
mikilla afreka.
Upphaf greindarprófa má rekja til
ársins 1896 þegar franskur sál-
fræðingur að nafni Binet, sem
lengi hafði fylgst með sálrænum
þroska skólabama, lagði til að stofn-
aðir yrðu sérstakir bekkir fyrir böm
sem höfðu litla greind og áttu erfítt
með að læra. Atta árum síðar var
Binet falið það verkefni að komast
að því hvaða böm í almennum skól-
um ættu heima í slíkum bekkjum.
Ekki þótti ráðlegt að treysta á dóm-
greind kennaranna í þeim efnum, og
var því brýn þörf fyrir hlutlaust próf
sem mælt gæti greind bama á ná-
kvæmum og sambærilegum grund-
velii.
Binet og samverkamaður hans,
Simon, fundu síðan eftir margar til-
raunir ýmsar þrautir sem hæfa böm-
um á hveiju aldursári þeirra, frá 3
til 16 ára. Eru þar sömu þrautimar
lagðar á sama hátt fyrir alla og úr-
lausnir metnar eftir föstum reglum.
Binet-prófíð var fyrst tekið í notk-
un árið 1905, síðan endurbætt tvisv-
ar af höfundi. Árið 1911 tóku Banda-
ríkjamenn við, gerðu prófíð nothæft
við bandarískar aðstæður og endur-
bættu það é ýmsan hátt. Síðasta
endurþótin er frá 1960. Aðal hvata-
menn þessarar bandarísku aðlögunar
og endurbóta eru sálfræðingamir
Terman og Merríll, enda er prófíð
venjulega nefnt Terman-Merrill-próf.
Hér á landi var greindarpróf
Binet iagað að íslenskum stað-
háttum og endurbætt af dr.
Matthíasi Jónassyni, og tekið í
notkun árið 1956.
Ymsar tilraunir hafa verið
gerðar til að búa til nothæf smá-
barnapróf, og era þijú þeirra þekkt-
ust: próf Charlotte BUhlers, Amold
Gesells og Psyche Cattell. Einnig era
til próf sem mjög lítil munnleg fyrir-
mæli þarf til að leggja fyrir, einkum
ætluð bömum sem hvorki geta heyrt
né talað eða haldin era veralegum
heyrnar- eða málgöllum: Arthur-
prófíð, Leiter-prófið og Ravens-próf-
ið.
Bandaríkjamaðurinn David Wech-
sler hefur gert tvö greindarpróf, sem
nú era orðin mjög þekkt. Er annað
prófið ætlað fullorðnum en hitt böm-
um. Hefur prófíð fyrir hina fullorðnu
verið notað hér á landi síðan 1961
og skiptist í tvo aðskilda hluta,
munnlegan og verklegan. Er það
talið eitt besta einstaklingspróf fyrir
fullorðna sem til er.
jr
Ialmennu greindarprófi era gefín
stig, frá 25 stigum og upp í 140
og þar yfir, og teljast þeir vera
örvitar sem lægstu stigin hafa, en
afburðagreindir sem hæstu stigin fá.
Meðalgreindur maður er talinn hafa
greindarvísitölu milli 90 og 110.
En í hvaða tilvikum era greindar-
próf notuð hér á landi, og hvaða
próf eru notuð?
Samvæmt upplýsingum frá Sigur-
jóni Bjömssyni prófessor og Friðriki
H.Jónssyni lektor við Háskóla ís-
lands, svo og Einari Guðmundssyni
hjá sálfræðideiid skóla, era greindar-
próf notuð til að meta vitsmunastarf
einstaklingsins, La.m. við sálfræði-
deildir skóia þegar veita þarf námsr-
áðgjöf, á sjúkrahúsum þegar meta
þarf afieiðingar heilasköddunar hjá
bömum og fullorðnum, á geðdeild-
um, og þegar meta þarf sakhæfí ein-
staklings eins og ákvæði laga segja
til um.
í stórum dráttum eru greindarpróf
byggð upp þannig, að þau ná yfir
ALBERT
EiNSTEIN
þótti enginn
afburðanemandi
sem bam.
ÓLAFUR
THORS
hafði meiri
áhuga á útgerð
og skák en
skólanámi.
WINSTON
CHURCHILL
þijóskaðistvið '
að læra latinu og
stærðfræði.
HALLDðR
LAXNESS
leiddistvíst
alveg óskaplega
í menntaskóla.