Morgunblaðið - 06.07.1990, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. JÚLÍ 1990
Noregur:
Olíuverkfalli að ljúka
Osló. Frá Helge Serenseti, fréttaritara Morgunblaósins.
ÞÁTTTAKA í ólöglegu verkfalli norskra verkamanna á nokkrum
olíuborpöllum í Norðursjó fer nú minnkandi. Verkfallsmenn á þrem-
ur pöllum ákváðu að snúa aftur til vinnu í gær.
Nokkur hundruð verkamenn
halda uppteknum hætti, koma í veg
fyrir að þyrlur geti lent með menn
og vistir á borpöllunum og lama
þannig starfsemina á nokkrum
borpöllum. Olíuframleiðsla fór upp
fyrir helming venjulegra afkasta
þegar framleiðsla hófst aftur á
borpöllunum þremur en gasfram-
leiðsla nær enn ekki hálfum meðal-
afköstum.
Sex verkamenn hafa verið reknir
fyrir að neita að hlýða skipunum
og til stóð að segja upp á þriðja
hundrað starfsmönnum um stund-
arsakir vegna þess að ekki var
hægt að fljúga með þá út á pall-
ana. Hætt var við brottreksturinn
þegar framleiðsla hófst aftur á pöll-
unum þremur.
Pisa:
Björgun skakka turns-
ins dregst á langinn
Pisa. Reuter.
SKAKKA turninum í Pisa var lokað í janúar og átti þá að hefja löngu
tímabæra endurbyggingu og viðgerð hans og reyna að koma í veg
fyrir að hann hallaðist meira en orðið var. Viðgerðin heíúr enn ekki
hafist og er skrifræði og deiium í ráðuneytum kennt um.
Achille Lenge, starfandi borgar-
stjóri í Pisa, segist hafa undirritað
tilskipun um að hafa turninn lokaðan
fyrir ferðamönnum í þrjá mánuði til
viðbótar. Borgarstjórnin muni krefj-
ast þess af menningarmálaráðuneyt-
inu og ráðuneyti um opinberar fram-
kvæmdir að sett verði tímamörk á
upphaf viðgerðanna. Embættismenn
í Pisa segja deilur milli ráðuneytanna
tveggja valda því að dregist hefur
að leggja til fjármagnið sem ríkis-
stjórnin lofaði til viðgerðarinnar, um
sex og hálfan milljarð íslenskra
króna.
Marmaraklukkuturninn hvíti byrj-
aði að haila aðeins 10 árum eftir að
fyrsti steinninn var lagður árið 1173
og hallar nú tæpa 5 metra frá lóðlínu.
Sérfræðingar telja að haldi turninn
áfram að halla um einn millimetra á
ári og jörðin gefi ekki undan þá falli
hann að 150 árum liðnum.

Reuter
Enskar kúattspyrnubullur ganga berserksgang
Enskar og vestur-þýskar knattspyrnubullur tjá hug
sinn með hefðbundnum hætti í Torino á Italíu á
miðvikudag, skömmu áður en leikur landsliða þjóð-
anna hófst en honum lauk með sigri V-Þjóðveija.
Hópar drukkinna ungmenna fóru um borgir Eng-
lands í gærkvöldi og fram á nótt, brutu rúður og
stálu úr verslunum auk þess sem þeir veltu bílum
með erlendum númeraspjöldum og börðu á fólki.
Maður á fertugsaldri lést af völdum barsmíða eftir
að hann hafði reynt að hindra skemmdarverk bull-
anna í borginni Totton í Suður-Englandi. Tugir
manna slösuðust, þ. á m. lögreglumenn, og um 600
manns voru handtekin eftir átök víðs vegar um
landið. Lögregla varð að loka um 300 þýska og
franska stúdenta inni í næturklúbbi í Brighton til
að forða þeim undan óaldarlýðnum.
Flokksþingið í Moskvu:
■ STOKKHÓLMI - Flugræn-
ingi neyddi sovéska farþegavél með
178 manns innanborðs til að lenda
í Svíþjóð í gær. Hann gaf sig
sænskum lögreglumönnum á vald
strax er vélin var lent á Arlanda-
flugvelli í Stokkhólmi. Alls hefur
sex öðrum farþegavélum í innan-
landsflugi verið rænt í Sovétríkjun-
um frá 18. júní.
■ MONRÓVÍU - Samuel
Doe, forseti Líberíu, verst enn í
forsetahöllinni í Monrovíu en upp-
reisnarmenn ráða lögum og lofum
í nokkrum úthverfum borgarinnar.
Hermenn uppreisnarmanna rændu
og rupluðu í verslunum og skutu á
fiskimenn, sögðu þá feija lið stjórn-
arhermanna til höfuðborgarinnar.
Doe átti fund með bandarískum
embættismönnum en vísaði á bug
boði þeirra um aðstoð til að flýja
land.
■ MOSKVU - Forsetaráð Sov-
étríkjanna hefur fyrirskipað að and-
ófsmennirnir Alexander Zinovjev,
Vladimír Maxímov og Zhores
Medvedev skuli endurheimta ríkis-
borgararétt sinn, sem þeir voru
sviptir á áttunda áratugnum. Kem-
ur þetta fram í fréttaskeyti frá
fréttaþjónustunni APNí Reykjavík.
Zinovjev var áður deildarstjóri rök-
fræðideildar Moskvuháskóla og í
ritstjórn sovésks heimspekitímarits.
Maxímov var sviptur ríkisborgara-
rétti árið 1975 meðan hann dvaldist
erlendis. Hann er aðalritstjóri tíma-
ritsins Kontinent í París, eins þekkt-
asta tímarits brottfluttra Sovét-
manna. Medvedev líffræðingur var
lokaður inni um hríð á geðsjúkra-
húsi vegna þátttöku sinnar í hreyf-
ingu sovéskra andófsmanna og
skrifa um mannréttindamál. Hann
var síðar sviptur ríkisborgararétti
meðan hann dvaldist í opinberum
erindagjörðum í Bretlandi.
■ PEKING - Bréf bónda
nokkurs til forsætisráðherra Kína,
Li Peng, um stolið svín leiddi til
mánaðarlangral' herferðar gegn
lögbijótum og þess að svíninu var
skilað heilu og höldnu. Mikið er
fjallað um lög og reglu í kínverskum
dagblöðum en í þeim frásögnum
koma leiðtogar Kína þó afar sjaldan
við sögu. Að sögn blaðsins bað
bóndinn, sem er frá austurhluta
Húnan-héraðs, kennara að skrifa
til Li eftir þjófnaðinn í apríl. Bónd-
inn sagði að bylgja þjófnaða hefði
riðið yfir þorp sitt, en þar var 51
dýri stolið á aðeins einum mánuði.
Viðbrögð Lis við bréfinu voru þau
að skipa landstjóra Húnan-héraðs
að rannsaka málið. Hann setti af
stað herferð gegn glæpum og þegar
hún hafði staðið í mánuð kom svínið
í leitirnar.
Verður Gorbatsjov sjálf-
kjörinn flokksleiðtogi?
Moskvu. Reuter.
FLEST bendir til þess að Míkhaíl
Gorbatsjov fái ekki mótframboð
er kosinn verður leiðtogi sovéska
kommúnistaflokksins á flokks-
þinginu í Moskvu. „Við höfum
aðeins rætt um einn frambjóð-
anda í æðstu stöðu flokksins, og
það er Míkhaíl Gorbatsjov,“ sagði
Alfreds Rubiks, sem er talinn
harðlínukommúnisti og er frá
Lettlandi, á fréttamannafúndi.
Rubiks á sæti í forsætisneftid
þingsins.
Talið er að margir harðlínu-
kommúnistar muni styðja Gorbatsj-
ov þar sem þeir óttist um völd og
áhrif flokksins ef forsetanum verði
skákað til hliðar. Um síðustu helgi
leystu stjórnvöld í Moldavíu upp
sellur kommúnistaflokksins á
vinnustöðum, á stjórnarskrifstof-
um, þ. á m. í innanríkisráðuneytinu,
og hjá ríkisfjölmiðlum.
Þingfulltrúar störfuðu í lokuðum
Bretland:
Ólæsi skólabarna eykst
St.^Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
I NYRRI könnun á lestrarkunn-
áttu skólabarna í Englandi
kemur fram, að ólæsi hefúr
aukizt meira á síðustu fjórum
árum en nokkru sinni síðustu
fjörutíu árin.
Sálfræðingar í níu skólaum-
dæmum birtu niðurstöður könn-
unar á læsi meðal 347 þúsund sjö
ára skólabarna í Englandi. Niður-
stöðurnar voru þær, að frammi-
staða 7 ára barna hafði versnað
almennt miðað við sambærilega
könnun fyrir fjórum árum.
Sá hluti sjö ára barna, sem
skildi ekki einföld orð og setning-
ar, hafði aukizt um helming frá
því fyrir fjórum árum. Frammi-
stöðu sjö ára barna í prófun á
iæsi hefur aldrei hrakað svo mik-
ið sem nú frá lokum seinni heims-
styijaldarinnar.
Þessi niðurstaða hefur á ný ýtt
undir deilur um aðferðir í lestrar-
kennslu. I meginatriðum er beitt
tveimur aðferðum. Annars vegar
er börnum kennt að stafa fyrst
og síðan að lesa heil orð. Hins
vegar er nýrri aðferð beitt, sem
byggist á, að börn læra að bera
kennsl á heil orð, áður en þau
geta stafað þau.
Þessar nýju aðferðir hafa verið
innleiddar í lestrarkennslu án þess
að nokkur rannsóknargögn liggi
fyrir um, að þær séu betri, svo
að óyggjandi sé, en gamla aðferð-
in. Þær hafa verið umdeildar frá
upphafi. Andstæðingar þessara
nýju aðferða telja nýju niðurstöð-
urnar styrkja allar þær grunsemd-
ir, _sem þeir hafa haft.
I könnunum hefur komið fram,
að Breti horfir venjulega á sjón-
varp í 27 klukkustundir á viku,
en les bók í átta stundir. Hann
eyðir sex sinnum meira fé í mynd-
bönd en í bækur. Það hefur einn-
ig komið fram, að foreldrar sinna
börnum sínum lítið. Lesi þeir með
þeim fimm mínútur á dag eykst
lestrarþroski barnanna þrefalt
hraðar en ella.
nefndum í gær en umræðum verður
haldið áfram í dag. Ljóst er að
harðlínumenn reyna sem ákafast
að sporna við hröðum breytingum
á valdaaðstöðu flokksbroddanna.
„Við erum vitni að upplausn flokks-
ins eins og við þekktum hann,“
sagði Roy Medvedev, áður harður
gagnrýnandi stjórnvalda en nú
þingfulltrúi. „Þetta eru endalok
valdanets þar sem leiðtogar, hver á
sínu sviði, voru konungar, lögreglu-
menn og dómarar allt í senn...
Áður gat flokksleiðtoginn í Moskvu
ráðið öllu. Nú er ekki nóg með að
borgarstjórinn láti sem hann viti
ekki af honum heldur gerir sak-
sóknari slíkt hið sama. Flokksleið-
toginn skilur ekki hvað hefur gerst,
hvað hefur orðið um völd hans. En
hann veit hver hann álítur að beri
sökina og er fokvondur út í hann.
Um allt landið eru tugþúsundir
manna af þessu tagi.“
KGB:
Innanbúðarmaður sviptur
titlum og forréttindum
OLEG Kalúgín, fyrrverandi for-
ingi í sovésku öryggislögregl-
unni KGB, hefur verið sviptur
öllum titlum og forréttindum.
Ástæðan er sú, að sögn APN-
fréttastofunnar sovésku, að Kal-
úgín hafi látið niðrandi ummæli
falla um öryggislögregluna. Re-
i/fers-fréttastofan segir að borg-
arráð Moskvu, þar sem rótttækir
umbótasinnar eru í meirihluta,
hafi mótmælt aðgerðunum gegn
Kalúgín og krafist afsagnar
Vladímírs Krjútsjkovs, yfir-
manns KGB.
Ráðið hvatti einnig Míkhaíl S.
Gorbatsjov forseta til að kanna
málið frekar en hann undirritaði
ákvörðunina um refsingu Kalúgíns.
Vikuritið Moskvufréttir sagði að
aðferðir KGB væru af nákvæmlega
sama tagi og þær sem áður hefði
verið beitt gegn pólitískum andófs-
mönnum.
KGB hefur undanfarið reynt að
bæta ímynd sína með ýmsum hætti.
Til dæmis hefur verið lögð niður
hin alræmda deild fimm sem fylgst
hefur með andófsmönnum.
Kalúgín, sem eitt sinn var yfir-
Reuter
Oleg Kalúgín.
maður njósna KGB í Bandaríkjun-
um, segir að þessi viðleitni sé
yfirskinið eitt, í reynd sé flest
óbreytt frá Stalínstímanum.