Morgunblaðið - 16.09.1990, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. SEPTEMBER 1990
IÐNAÐAR-
RÁÐHERRA
STENDUR OG
FELLUR MEÐ
ÁLMÁLINU
eftir Guðmund Sv. Hermunnsson og Björn Vigni Sigurpálsson
MARGIR horfa til þess með eftirvæntingu að nýtt
álver færi okkur íslendingum krónur í kassann
eftir erfíðleika síðustu ára. En aðrir óttast að við
séum að láta teyma okkur út í ófærur sem gætu
valdið þjóðinni stórfelldu Ijóni. Sveitarfélög og
landshlutar bítast um að fá það til sín, en um leið
er því haldið fram að löngu hafi verið ákveðið
hvar það eigi að rísa.
Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra hefur staðið í
eldlínunni í þessu máli, og fengið sinn skammt af
gagnrýni fyrir hvernig að því er staðið. En hann
er sannfærður um að málið sé á góðum skriði og
muni færa íslendingum verulegan ávinning í fram-
tíðinni: „Nú blæs byrlega og þá á að sigla,“ segir
hann.
Val á stað fyrir álverið er sennilega
viðkvæmasti þáttur málsins.
Byggðaþróun undanfarinna ára hef-
ur ýtt undir kröfur um að álverinu
verði valinn staður úti á landsbyggð-
inni, en álfyrirtækin þrjú sem standa
að Atlantsálshópnum svonefnda hafa
hallast að Keilisnesi á Reykjanesi.
Því hefur verið haldið fram að sú
niðurstaða hafi lengi verið ljós, en
þrátt fvrir það hafi Jón Sigurðsson
haldið áfram að ýta undir vonir ann-
arra landshluta, með yfírlýsingum
um að aðrir staðir komi til greina.
„Ég vísa því frá, að staðið hafí
verið öðruvísi að staðarvalinu en eðli-
legt var,“ segir Jón Sigurðsson. „Það
var nauðsynlegt og eðlilegt. að leita
að besta staðnum um leið og gert
var nýtt samkomulag um byggingu
nýrrar álverksmiðju á íslandi. Þann
13. mars urðu tímamót í þessu máli.
Alusuisse hætti við þátttöku og gekk
formlega út úr samstarfínu í byijun
janúar og nýtt samstarf stofnaðist
sem ekki var bundið við álver í
Straumsvík. Þá taldi ég sjálfsagt
mál að kanna alla þá staði sem tald-
ir höfðu verið vænlegir fyrir álver í
staðai’valsathugunum á 9. áratugn-
um í ljósi bestu upplýsinga.
Við komum okkur saman um það
í mars, að reyna að taka ákvörðun
um staðarval í maílok og ljúka samn-
ingum í heild fyrir 20. september,
til þess að unnt yrði að leggja fram
heimildarlagafrumvarp á Alþingi á
þessu ári og freista þess að fá sam-
þykki stjórna álfélaganna um ára-
mótin eða í byijun næsta árs.
Okkur hefur tekist að standa við
■ þessa áætlun í meginatriðum, þótt
ekki reyndist unnt að ljúka staðarval-
inu í maí eins og að var stefnt. Skýr-
ingin er fyrst og fremst sú, að báðir
aðilar vildu athuga þetta mjög vand-
lega. Og það var ekki fyrr en í júní-
lok að okkur kom saman um að
fækka stöðunum í þá þijá sem hafa
verið mest í umræðunni að undan-
förnu. Það er auðvitað ljóst, að það
hefur lengi verið mikið kappsmál í
íslenskum stjómmálum að efla iðnað
út um land, en það var ekki síður
að óskum erlendu álfélaganna að
kanna vandlega kosti þess að stað-
setja álverið fyrir norðan eða austan.
Menn hafa gert þær athugasemdir
að þetta hafi falið í sér undirboð frá
sveitarfélögum, samkeppni milli
landsfjórðunga og svo framvegis. En
þetta er reyndar eðlilegur hlutur og
það fer auðvitað fram slík sam-
keppni um hvert einasta fyrirtæki
sem sett er niður á landinu en það
ber minna á því, vegna þess að þau
eru ekki svona stór í sniðum."
— Þú hefur sagt að staðsetningin