Morgunblaðið - 16.09.1990, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. SEPTEMBER 1990
NÆRALLIR
ÞEKKJA ÞRÁIN
eftir Friðrik Indriðason/myndir Ámi Sæberg
LÁGVÆR vonbrigðastuna
fer um hina hefðbundnu
sumarös eitt þungbúið
mánudagskvöld á Egilsstað-
aflugvelli er Flugleiðir til-
kynna seinkun á flugi suður
til Reykjavíkur sökum þoku
á flugvellinum. Þarna eru
búralegir bændur, barn-
margar húsmæður, seigurl-
átir sjómenn, pottloksprýdd-
ir laxveiðimenn, túristar í
marglitum regngöllum og
Þráinn. Hávaxinn ogþrek-
inn hefur Þráinn staðið í tæp
þrjátíu ár í sjoppunni sinni
á flugvellinum, afgreitt háa
sem lága, með kaffí eða kók-
osbollur, lestrarefni eða síg-
arettur og fleira og fleira.
Af innfæddum sem bíða
flugs er eitt sameiginlegt:
Nær allir þekkja þeir Þráin.
ráinn Jónsson,
sem verður sex-
tugur í haust, er
af Gunnhildar-
gerðisslektinu
og hreykinn af.
í glerskáp á
vegg við sjoppu
hans, þar sem lestrarefnið er aug-
lýst, trónir bókin um Gunnhildar-
gerðisættina á veglegum stað. Þrá-
inn sá um útgáfu hennar og segir
að hún seljist vel. Við hittum Þráin
að máli stundu áður en ösin hefst
og spurðum hann út í ævi og störf.
Hann kann ógrynni af sögum um
samtímamenn sína og fer vel með
þær. Segir hinsvegar á eftir hverri
að þetta megi nú ekki koma á
prenti. Við segjumst ætla að sjá til.
Þráinn er alinn upp í hópi átta
systkina í Gunnhildargerði í Hró-
arstungu á Héraði, foreldrar hans
voru Jón Sigmundsson og Anna
Ólafsdóttir. Hróarstunga er sveitin
milli fljótanna tveggja á Héraði og
kaliar Þráinn hana „Mesópótamíu
Héraðsins“ enda er hann eins og
margir af slektinu með sjálfsálitið
í hófí. Á þessum bæ ólst hann upp
fram á fullorðinsár og fór svo í
búfræðinám að Hvanneyri. „Bú-
skap var hætt í Gunnhildargerði
árið 1964 en það þótti stórt á þess
tíma mælikvarða, um 400 Qár og
Qórar beljur," segir Þráinn. Hann
bjó í Gunnhildargerði fyrstu árin
eftir Hvanneyri, þá orðínn kvæntur
maður og heitir kona hans Ingveld-
ur A. Pálsdóttir húsmæðrakennari.
Hún mun ávallt kölluð „gæska“ sem
ku vera austfírskur siður.
Árið 1969 fluttu þau hjónin í
Fellabæinn eftir að hafa búið um
fjögurra ára skeið á Hallormsstað
og í eitt ár á Egilsstöðum. Þráinn
hefur verið oddviti Fellahrepps sl.
átta ár og er að hefja sitt þriðja
kjörtímabil sem slíkur. Sjoppuna á
Egilsstaðaflugvelli hefur hann rekið
frá 1963 ásamt bílaleigu á staðnum.
„Þegar ég byrjaði hér fyrir 27
árum var ég í skúr sem var viðbygg-
ing við flugturninn en um aðrar
byggingar var ekki að ræða við
völlinn og aðstæður allar fremur
frumstæðar," segir Þráinn. „Þegar
ég og Inga fluttum hingað leigði
ég Asbíó á Egilsstöðum, var eini
löggæslumaðurinn á staðnum og
keyrði um tíma leigubíl. Ég man
eftir að rússneskur fjöllistahópur
var á ferðalagi um Austfírði á þess-
um tíma og þeir sáu mig í þessum
þremur hlutverkum sama daginn.
Höfðu þau orð á þessu við mig á
dansleiknum og þótti svo merkilegt
að þau buðu mér á skemmtun sína
á Norðfírði daginn eftir.“
Heimshornaflakk
Helstu áhugamál Þráins í gegn-
um tíðina hafa verið pólitík, bóklest-
ur og heimshomaflakk. Hann hefur
ferðast til flestra heimsálfa nú síð-
ast til Suður-Ameríku í fyrra er þau
hjónin fóru um Perú, Venezúela og
fleiri lönd þar. Hann hefur m.a.
komið til Indlands, Nepal, Sri Lanka
og Kína.
„Við Inga fórum á Torg hins
himneska friðar í Peking og vildum
sjá legstað Mao formanns," segir
Þráinn. „Það er svo sem ekki í frá-
sögur færandi en eitt þótti mér
merkilegt þarna. Á öllu svæðinu var
aðeins eina auglýsingu að sjá og
hún var af bevstrípuðum kvenmanni
með eitthvert apparat frá Sony í
höndunum. Þetta sýnir mér hve
geysilegir sölumenn Japanir eru.“
Þráinn hefur ferðast nokkuð um
Afríku og kann eina sögu af flug-
vellinum í Nairobi er hann og Inga
biðu þar eftir flugi. „Mér heyrðist
vera talað á íslensku í grennd við
okkur og hélt að ég væri að verða
eitthvað ruglaður. Ég spurði Ingu
að þessu og þá kallar einn maður
úr hópnum til mín: Nei, Þráinn, þú
ert með fulle femm, við erum Islend-
ingar. Og mikið rétt, þetta voru
landar sem höfðu komið við í sjopp-
unni minni á Egilsstöðum."
Árni ljósmyndari lætur þess geti
hér að hann hafí eitt sinn dvalið
um vikutíma í Mombasa. „Já, þang-
að hef ég komið,“ segir .Þráinn
snöggt. „Merkilegur staður, maður,
en mikið andskoti eru þetta þjófótt-
ir djöflar." Og eftir smáumhugsun
bætir hann við: „Þar hitti ég mann
sem ég hafði leigt bíl hér heima."
Gutlað í pólitík
Það kemur fram í máli Þráins
að hann hafí ætíð gutlað svolítið í
pólitík. Hann tekur sig til fijáls-
lynda arms Sjálfstæðisflokksins,
studdi Gunnar Thoroddsen á sínum
tíma og síðar Albert Guðmundsson.
Hann hefur setið á þingi um hálfs-
mánaðarskeið sem varamaður
Sverris Hermannssonar. „Mér
fannst ég ætti ekki heima á þing-
inu, það var of mikill sofandaháttur
á þeim vinnustað fyrir minn
smekk,“ segir Þráinn. „Ég hef hins-
vegar alltaf haft gaman af pólitík,
fínnst hún skemmtilegt hobbý. Ég
er sjálfstæðismaður því þær hug-
sjónir sem flokkurinn berst fyrir
falla mér vel í geð.“
Þessu spjalli um pólitík fylgja
nokkrar sögur sem Þráinn vill alls
ekki að birtist á prenti en hann
hefur greinilega mjög gaman af að
segja þær. Af einberum skepnuskap
flýtur ein þeirra hér með, án þess
að nöfn séu nefnd. Einn af sveitung-
um Þráins hefur lengi búið í Reykja-
vík og þykir hann með afbrigðum
naumur á fé. Eitt sinn fór móðir
hans suður til Reykjavíkur í upp-
skurð á einn spítalanna í borgínni.
Sveitungurinn fékk einn af þing-
mönnum sínum til að keyra _sig út
á flugvöll að ná í mömmu. Á leið-
inni til baka aka þeir framhjá Hag-
kaup og gellur þá í þeirri gömlu:
„Strákar, getum við ekki komið við
í Hagkaup, það er útsala á kjólefn-
um þar núna.“ Þessu svaraði sveit-
ungurinn nokkuð höstugur:
„Mamma, eigum við ekki að sjá
hvernig uppskurðurinn fer áður en
þú kaupir kjólefni."
Oft í reddingum
Á þeim árum sem Þráinn hefur
staðið vakt sína á Egilsstaðaflug-
velli hefur hann oft lent í að redda
hinu og þessu fyrir gesti og gang-
andi. „Ég man að einu sinni fyrir
nokkrum árum lenti hér lítil flugvél
með fjóra menn innanborðs. Allir
voru þeir, utan flugmanns, framlág-
ir mjög, enda á einhverri fylleríis-
reisu um landið,“ segir Þráinn.
„Einn þeirra fór að spuija mig um
hótel og annað enda búinn að fá
nóg af ferðinni í bili en hann sagð-
ist jafnframt vera auralaus. Mér
leist vel á piltinn og spurði hvort
ég ætti ekki að lána honum pening.
Hann þáði það og er hann fór svo
suður aftur daginn eftir sendi hann
mér lánið um hæl. En svona geri
ég ekki mjög oft, það fer mikið
eftir því hvernig liggur á manni í
það og það skiptið og hvernig
manni líst á viðkomandi."
Þegar hér er komið sögu í sam-
tali okkar fara farþegar að tínast
inn i flugstöðina hver af öðrum og
Þráinn verður að opna sjoppuna
sína. Flestir þeirra heilsa Þráni með
nafni og ef um Austfirðinga er að
ræða lætur Þráinn þessi oft getið
ef einhver vinur eða ijölskyldumeð-
limur viðkomandi hefur átt leið um
völlinn nýlega. Ef um aðra er að
ræða spyr Þráinn þá iðulega al-
mæltra tíðinda og miðlar þeim
gjarnan af Visku sinni. Tveir menn
koma á rólegu rölti að sjoppunni,
greinilega laxveiðimenn eftir múnd-
eringunni að dæma. Annar þeirra
skartar skoskættaðri veiðihúfu með
dúsk en hinn er með öliu hefðbundn-
ari húfu dökkgræna með deri.
„Komdu blessaður Þráinn," segir
dúskurinn og réttir fram höndina.
Þráinn tekur spurull á svip í hana
og segir: Bíddu nú hægur. . .? Sá
með dúskinn svarar því til að Þrá-
inn hafí leigt þeim bíl í fyrra er
þeir fóru í Selá. „Ó, já,“ segir Þrá-
inn. „Og veidduð þið ekki eitt-
hvað?“ Félaginn með derhúfuna
segir svo verið hafa. „Ég vissi
það,“ svarar Þráinn. „Allir sem
leigja af mér bíl veiða eitthvað."
Lífið er lotterí
Undir lok samtals okkar áður en
ösin gleypir huga Þráins allan lætur
hann þess getið að hann sé mjög
sáttur við lífíð og samferðamenn
sína í því. „Lífið er lotterí og allir
verða að taka þátt í því,“ segir
hann. „Ég hef oft fengið réttu töl-
urnar en höfuðatriðið er að vera
jákvæður."
Loks létti þokunni og flugvélin
kemur. Eftir að búið er að losa
hana erum við kallaðir út. Hið síð-
asta sem við heyrum af Þráini er
að hann stendur í hrókasamræðum
við einhveija komufarþega sem
vantar bílaleigubíl. „Já, já, ég er
með bíl fyrir þig, vinur,“ segir Þrá-
inn. „Alveg ekta kaupfélagsstjóra-
bíl. Hann er hér fyrir utan.“ Og
hann fylgir viðskiptavinunum út úr
flugstöðinni.