Morgunblaðið - 18.12.1990, Blaðsíða 56

56
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 1990
Seinnabindið
erkomiðút
MYLLU KOBBI, forlag
Skemmuvegur6L, 200Kópavogur
SÍMI: 91-7 47 99
0 a Electrolux
% Constructor
KERFISEM VEX
MEÐ ÞÉR!
Stærð: H210 B30 L100
★ í bílskúrinn.
★ í geymsluna.
★ Á vinnustaðinn.
★ Á lagerinn.
0 náust
Borgartúni 26,
sími 62 22 62. /
...hjá okkurf
GAMLA KOMPANÍIÐ'4«s
KRISTJÁN SIGGEIRSSON
Hesthálsi 2 - 4
mo Reykjavík. Simi 91-672110
Tvær stefnur
eftir Halldór
Kristjánsson
Morgunblaðið birti 5. desember
grein eftir Guðmund Örn Ingólfs-
son, sem það kallar fulltrúa og seg-
ir að hann hafi lengi starfað að
áfengis- og vímuefnamálum.
Höfundur virðist í besta lagi
ánægður með sjálfan sig og sparar
lítt ónot við aðra. Hann talar um
„svokallaða bindindismenn", menn
sem „lykti af ofstæki eða heims-
frelsunarkomplexum". Þar virðist
hann skipa sér í sveit þerira sem
tala með óvirðingu um þá sem vilja
bæta heiminn.
Hér vil ég strax minna á að auð-
vitað er það skylda hvers heiðarlegs
manns að stefna að því að bæta
heiminn og tilveruna. Hér er Guð-
mundur þessi að ónotast við margs-
konar jákvæð samtök svo sem kirkj-
una, Rauða krossinn og Krabba-
meinsfélagið svo að dæmi séu nefnd
um hreyfingar haldnar „heimsfrels-
unarkomplexum".
Guðmundur Örn segir að SÁÁ
viti allt sem vita þarf í sambandi
við vímuefni og telur starfsmenn
þar standa miklu framar „sjálfskip-
uðum bindindismönnum". Þar væri
ástæða til að spyija hvort frömuðir
SÁÁ hafí ekki verið ,,sjálfskipaðir“
í fyrstu og séu það raunar enn.
dlTTFm
STERKA RYKSUGAN
/ponix
HATÚNI 6A SÍMI (91)24420
En snúum nú að kjarna málsins.
Hér er um tvær stefnur að ræða.
Lítum á þær.
Lífsstefna verður helstefna
Guðmundur Örn segir að tala
beri til þeirra sem „heyra þyrftu,
þ.e. áhættuhópa". Hér verður að
minna á það að hann gerir ekki
grein fyrir því hveijir séu í áhættu-
hópi. Það erum við nefnilega öll.
I fyrsta lagi kunna vísindamenn
enn sem komið er ekki að segja
fyrir um það hveijir verði háðir
áfengi þegar þeir venjast því. Mér
hefur skilist að samheijar Guð-
mundar Arnar líti svo á að það
verði að koma í ljós við neysluna
og mikilsvert sé að finna sem fyrst
hveijir séu fæddir alkóhólistar. Þá
fyrst vita þeir hverjir séu í áhættu-
hóp.
Hér kemur líka að þeirri höfuð-
villu að áfengisvandinn sé eingöngu
bundinn við áfengissjúklinga.
Áfengisneyslan er vandamál. Þeir
voru ekki allir alkóhólistar sem nú
liggja lamaðir vegna ökuslysa.
Meira að segja voru sumir þeirra
ódrukknir þegar á þá var ekið. Þeir
voru í áhættuhóp vegna áfengis-
neyslu enda þótt þeir neyttu ekki
áfengis sjálfir.
Guðmundur Örn virðist vita að í
áhættuhópnum séu aðstandendur
ofdrykkjumanna. Hvernig á að sjá
hverir þann flokk fylla? Hver veit
hveijir verða ástvinir þeirra sem
illa fara vegna áfengisneyslu?
Guðmundur Örn ætti að hafa vit
á að sjá og játa að við erum öll í
áhættuhóp gagnvart áfenginu. Eða
hver er sá að ekki hafi þjáðst vegna
áfengisógæfu einhverra?
Sú stefna að allir venjist áfengi
verður öðrum þræði helstefna. Hóp-
ar manna lenda í óhöppum og slys-
um. Nokkrir verða háðir áfengi og
sumum þeirra verður ekki bjargað
þrátt fyrir allt sem SÁÁ gerir.
Onnur lífsstefna
Við bindindismenn höfum aðra
lífsstefnu. Við viljum að sem fæstir
venjist áfengi. Við vitum að allir
sigrar í heilbrigðismálum byggjast
á sóttvörnum, að veija menn smiti.
Guðmundur Örn talar um áhrifa-
leysi bindindismanna sem komi í
Halldór Kristjánsson
„Menn verða að skilja
að áfengisneyslan er
þjóðfélagsleg ógæfa og
vandinn er engan veg-
inn einskorðaður við
takmarkaðan hóp af-
brigðilegra einstakl-
inga.“
skóla einu sinni á ári. Eitthvað höf-
um við heyrt um það að SÁÁ hafi
sent menn í skóla og vitum ekki til
að það hafi áorkað miklu um minni
drykkju unglinga. Hér er við ramm-
an reip að draga.
Félagsskapur góðtemplara hefur
haft forustu í bindindismálum hér
á landi. Sá félagsskapur varð til
um miðja síðustu öld þegar menn
höfðu reynt hófsemdarfélög um
stund og sömuleiðis bindindi á
sterka drykki. Templarar vissu
strax og kunnu það sem mestu
máli skiptir í þessu starfi.
Þeir treysta á bræðralagið. Fé-
lagsskapur þeirra var fóstbræðra-
lag. Þar studdi hve'r annan. Þar var
hver annars vinur.
I öðru lagi báðu menn saman.
Menn geta þrætt fyrir það að unnt
sé að ná til nokkurra afla sem ekki
sjást. Þau séu engin til. En hinu
verður þó ekki neitað að sameigin-
legri bæn af hita og alvöru fylgir
sefjun sem orka fylgir.
Eg veit ekki betur en samtök
AA-manna byggi á þessum gamlu
grunni templara, -bræðralagi, and-
legri samstillingu,^ bæn.
Og ég hélt að SÁÁ teldi sig starfa
á svipuðum grundvelli og AA.
Hér er því byggt á grundvelli sem
lagður var fyrir löngu.
Menn tala um að ofdrykkjumenn
sem komi til meðferðar séu nei-
kvæðir í hugsun og tilfinningu og
því þurfi að byggja þá upp og gera
þá jákvæða. Hver ráð skyldu duga
til þess fremur en bræðralag, vin-
átta og trú á lífið og framhaldið?
Þar verður enn að byggja á hinum
gamla grundvelli templaranna.
AA-menn helga sig eingöngu því
starfi að hver styðji annan svo að
þeir veijist áfengi í þjóðfélagi sem
gegnsýrt er af eitrinu. Þeir skipta
sér ekki af löggjöf eða þjóðfélags-
málum. Vilji þeir eiga þátt í slíku
verður það ekki undir nafni AA.
Templarar hins vegar kröfðust
frá upphafi löggjafar sem væri til
verndar, hamlaði gegn framboði
áfengis og neyslu.
Sagan vottar að á vissum tímum
og vissum svæðum hefur bindindis-
hreyfingin haft mikil og góð áhrif.
Þau hafa verið mest þegar sá skiln-
ingur varð almennur að áfengistísk-
an ræður mestu um það hvort
áfengisböl er meira eða minna.
Menn verða að skilja að áfengis-
neyslan er þjóðfélagsleg ógæfa og
vandinn er engan veginn einskorð-
aður við takmarkaðan hóp afbrigði-
legra einstaklinga.
Gloppótt þekking hjá
Guðmundi
Guðmundur Örn segist ekki hafa
heyrt neitt um foreldrasamtökin
Vímulaus æska. Hann segir orð-
rétt: „Engin foreldrasamtök hef ég
heyrt um í skólum sem hafi sett
vímuvarnir á oddinn og engar
nefndir né bindindishreyfingar sem
koma fram í takt við tímann með
nútímalegum aðferðum."
Auðvitað má deila um hvað sé
„nútímalegt". Guðmundur Örn talar
um nauðsyn forvarna en varast þó
að gera grein fyrir því hveijar þær
skuli vera.
En þrátt fyrir allt tal um „raun-
hæfan, nútímalegan hátt“ skulum
við vita að manneskjan er enn í dag
ósköp svipuð því sem hún hefur
alltaf verið.
Höfundur er frá Kirkjubóli.
Hitar, nuddar og styður mjóhrygg og hrygg
Teygjanlegl ver út prjónaðri
100% bómull.
Heilsudýnan
Hcilsudýna Bay Jacobsen.hefur tryggt hundruðum þúsunda manna
um allan heim ánægjulegri tilveru. Æ fleiri stofnanir um heim
allan nota yflrdýnuna að loknum ströngum og ftarlegum rannsókn-
um. Hvarvetna sannreynast kostir hennar svo og árangur manna
af notkun dýnunnar. Yfirdýnan er sett ofan á vcnjulega rúmdýnu
undir lakió. Hún fæst í 70, 80 og 90 sm breiddum. Einnig fæst
sérstök gerð í barnavagna og barnarúm.
Dýnan hefur reynst sérlega vel fólki, sem á við bak- og vöðva-
verki aó stríóa. Einnig athafnasömu fólki, sem vill hvílast vel á
meóan það sefur.
Ylra byröió er ' ur hvitu
/00% bómuUarefni sem
hleypur ekki.
Bil sem tryggja
loftstreymi.
Gœðasvampur sem
dreffir hita og þunga.
Mjukar kúlur sem nudda
og endurkasta hita.
Fjaðurmagnaður
gœðasvampur.
30 daga skilafrestur.
Hcilsukoddinn
er hannaður svo að hann veiti höfði og hnakka
líffræðilega réttan stuðning - óháð því hvort
legiö er á baki eða hlið. Innbyggt loftrásakerfi
koddans tryggir þægilegt hitastig í koddanum
allan ársins hring. Koddanum fylgir koddaver.
I boði eru 3 gerðir. Stuttur koddi, sem hentar
fiestum, langur koddi og sérlega þunnur koddi
fyrir vatnsrúm. Hann hentar einnig börnum og
fullorðnum, sem kjósa þunnan kodda fyrir
venjuleg rúm.
flaua/Assort
Sundaborg 1,104 Reykjavík, sími 688085.
7 veigamestu eiginleikar heilsudýnunnar:
O Lagar sig að líkamanum og dreifir
þunga hans á heppilegan hátt.
© Nuddarvöðvanaoglosarumspennu.
© Örvar blóðrás svo að súr- og úrgangs-
efni streymir óhindrað.
O Endurvarpar likamshita svo komist
verði hjá kulda og kælingu.
© Styður mjóhrygg og hrygg.
© Bætir loftstreymi vegna loftrásanna
í dýnunni.
© Tryggir hreyfifrelsi.
ÚTSÖLUSTAÐIR:
Vatnsrúm, Reykjavík, sími 688466
Bústoð, Kelfavík, 92-13377
Málningarþjónustan, Akranesi,
sími 93-11799
Hátún, Sauðárkróki, sími 95-35420
Vörubær, Akureyri, sími 96-21410
Aldan, Seyðisfirði, sími 97-21319
KASK, Höfn, sími 97-81200
Reynisstaðir, Vestmannaeyjum,
98-11042
Sportbær, Selfossi, sími 98-21660
m
BAY JACOBSEN
■aBMMMMMBWeS