Morgunblaðið - 18.12.1990, Blaðsíða 24

Morgunblaðið - 18.12.1990, Blaðsíða 24
24 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 1990 NORÐMANNSÞINUR ER JÓLATRÉÐ SEM EKKI FELLIR BARRIÐ NÝTT greidslukoRýa- tlWABIL Hefnd til hvers? Bókmenntir Jóhanna Kristjónsdóttir Nina Berberova: Undirleikarinn Árni Bergmann þýddi Útg. Mál og menning 1990 Unga stúlkan Sonja elst upp hjá móður sinni á thnum byltingar- innar í Rússlandi. Föður sinn þekk- ir hún ekki. Móðir hennar hefur numið pianóleik og svo fer þrátt fyrir bágar aðstæður móðurinnar að telpan fetar í fótspor hennar. En sjálfsagt dreymir þær báðar mæðgurnar að Sonju bíði framinn og frægðin sem aldrei féll móður- . inni í skaut. Sonja er þjökuð af tilfinningu um eigin lítilmótleika og lesandi skynjar brátt að hennar hlutskipti hljóti að verða í skugg- anum hversu góður tónlistarmaður sem hún er. Hún er ráðin undirleikari hjá frægri söngkonu, Maríu Nik- olajevnu, sem er um flest and- stæða Sonju; fegurð og sjálfsör- yggi, hæfileikar og hrífandi við- mót.Það er aðeins spurning um hvenær ekki hvort hún ieggur heiminn að fótum sér. Maður hennar, Pavel Fjodorovítsj, elskar konu sína og tilbiður. Á heimilinu er allt til alls og hljómleikaferðir og tónleikar við hvert fótmál. Og hvernig á nú stúlka með útlit og vanmetakennd og öryggis- leysi Sonju að geta fallið inn í þennan heim dýrðar og nægta. I henni togast aðdáunin á söngkon- unni og innri ófullnægja, blönduð öfund í fyrstu en breytist síðan hægt og sígandi í hatur. Hún verð- ur þess fljótlega áskynja að líf Maríu Nikolajevnu er líklega ekki jafn unaðslegt og það lítur út. Getur verið að hún beri harm í brjósti, að hún sem hefur allt og getur allt þjáist af óhamingju- samri ást? Sonja áttar sig á vansældinni og kvölinni sem söngkonan býr við, en það verður ekki til að mýkja hug hennar, þvert á móti er engu líkara en hún bíði eftir því með þijóskulegri þolinmæði að sá dagur renni upp að hún geti hefnt sín á henni. Hefnt sín vegna síns eigin vanmáttar en ekki sakir þess að söngkonan komi illa fram við hana og hún eigi henni sem slíkri grátt að gjalda. Þessi neikvæða kennd fer langt með að taka af henni ráðin og þegar hún kemst á snoðir um að María Nikolajevna heldur enn Nina Berberova' sambandi við manninn sem hún elskar svona ofurheitt magnast með henm þörfin til að ná sér niðri á henni. í skilnings- og þroska- leysi sínu skilst henni ekki að það er ekki hennar að hefna hér. Enda- lokin hljóta aðrir að sjá um. Þar með stendur hún uppi, sigruð eina ferðina enn og hefur glatað öllu og þar með sjálfri sér. Þessi yfirlætislausa bók er býsna máttug lesning og þýðing Árna Bergmanns virðist prýðilega gerð. Fortíðar- og sveitaróman Bókmenntir Súsanna Svavarsdóttir Skuggarnir í fjallinu Höfundur: Iðunn Steinsdóttir Útgefandi: Almenna bókafélagið Sagan hefst uppi í fjalli, þar sem þær Sara og Una, sex og sjö ára, sitja uppi í fjalli, rétt ofan við bæinn þar sem þær búa. Veröldin virðist smá, svo smá að þær geti jafnvel tekið húsin upp. Það er farið að líða á daginn og þær sjá hvar skuggarn- ir læðast niður eftir fjallshlíðinni og Una heldur því fram að þetta séu krumlurnaf á ljóta karlinum; Inga systir hennar hafi sagt það og hún sé orðin tíu ára. Þær vinkonurnar taka því á rás og hlaupa í ofboði niður hlíðina og heim til sín. Til sögunnar koma amma og afi Unu og tvíburarnir Binni og Þórir, sjö ára, seny eiga systurina Hildu, þrettán ára. í upphafi sögunnar eru foreldrar Söru á leið til Reykjavíkur, þar sem mamma hennar á að leggj- ast á sjúkrahús. Sara á að vera hjá frænku sinni úti á Tanga, sem er ógnvænlegur hluti þessa litla bæjar úti á landi, því þar búa villingarnir, Iðunn Steinsdóttir einkum Valdi. Þær Una og Sara fá því framgengt að Sara fái fremur að búa hjá ömmu og afa Unu. Þar sem Una er að byija í vorskóla, ásamt tvíburunum, lítur út fyrir að Sara verði heldur einmana. En amman og mamma Unu koma því til leiðar að Sara fái að vera með í vorskólanum. Þar kynnast þær Dögg, sem er einka- barn og með ákaflega fallega dökka slöngulokka. En hún er leiðinleg frekja og væluskjóða og þær stöllur vilja ekkert hafa saman við hana að sælda, lengi framan af. Það gerast mörg skemmtileg atvik í skólanum, til dæmis þegar Sara les reiprennandi upp úr sögunni um Stubb. Þegar hún, í næsta tíma, á að lesa eitthvað annað, kemur í ljós að hún kann alls ekki að lesa, hún kunni bara Stubb utanað. Sagan gerist um sumar og tími bókarinnar er lok seinni heimsstyij- aldarinnar. í þessu Iitla bæjarfélagi er heilmikið safn af fólki — allskyns fólki. Þar er Lína sáluga, sem er ekki heil á geðsmunum, meinlaus en þó alltaf með einhveijar hótanir, til dæmis að breyta fólki í rottur. Einar í kolunum; karlinn sem kemur með kol jil hitunar á hestakerru, hann er alltaf svartur, en skemmtilegur karl sem krakkarnir dá. Jóhann blóð- lausi og Hannes órólegi sem einnig eru það sem amma Unu kallar smæl- ingja. Þegar svo mikilhæf kona, Þor- gerður í Fa,ngahúsinu, deyr, flytja þeir Áki aumingi og Níels tappi í húsið. Þeir eru meinlausir alkar sem samfélagið tekur sem sjálfsögðum. Sumarið er æði viðburðaríkt hjá þeim Unu, Söru, Þóri og Binna, en þau eru saman öllum stundum. Að- lögun Daggar er þeim öllum erfið — því þótt hún sé eins og hún er, hefur hún visst aðdráttarafl. Una eignast litla systur og fær um tíma að dvelja með Söru hjá ömmu og afa. Daglegt amstur krakkanna verður að ævin- týrum og þau fylgjast með lífi og dauða, velgengni og vonbrigðum sem verða þeim til þroska, þar sem ekk- ert er verið að fela fyrir þeim. Skuggarnir í fjallinu er mjög sæt saga, vel skrifuð og trú þeirri stefnu að einhvern tímann hafi allt verið fagurt og gott. I því samfélagi sem hún gerist eru allir umburðarlyndir og góðir, hvunndagurinn nægir fólk- inú sem þar býr. Þau einu sem ekki eru vel aðlöguð eru Dögg og Valdi villingur á Tanganum. En í sögulok virðast þau hafa náð áttum. Að þessu leyti verður sagan fremur ótrúverðug og þau átök sem í henni eru snerta mann ekki mikið. Hún gerist fyrir um fjörutíu árum og boðskapur henn- ar verður eins og ósjálfrátt sá, að þá hafi þrifist fagurt mannlíf og all- ir hafi verið lukkulegir — það er að segja úti á landi. Iðunn er mjög trú tíma sögunnar í málfari og stíl og bregður oft upp spaugilegum atvik- um — atriðið þegar tvíburarnir eign- ast tyggjó, í þessu samfélagi sem veit varla hvað sælgæti er, er mjög skemmtilegt svo dæmi sé tekið. Ég, fyrir mitt leyti, hrifst ekki af fortíðar- og sveitarómönum, sem hvorki eiga sér stoð í raunveruleikan- um, né ævintýrunum. Þó er hvíld í að lesa þessa bók og hugsa: Mikið væri gott ef heimurinn væri svona. Jólatrén okkar eru óvenju falleg í ár. Komið í jólaskóginn og yeljið jólatré við bestu aðstæður. LANDSBYGGÐARÞJÓNUSTA Sendum jólatré hvert á land sem er.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.