Morgunblaðið - 18.12.1990, Blaðsíða 71

MELISSA
örbylgjuofn
kr. 16.995
SVISSNESK
FONDUSETT
Switzerland
Frábær gæði.
Yarist eftirlíkingar.
Verð aðeins kr. 9.!
&SAMBANDSINS
HOLTAGÖRÐUM SÍMI 68 55 50
VID MIKLAGARD
i
i
I
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 1990______________________________________________________71 j
Krakkar í angóruull
hía á
veturinn
f nærfatnaði úr angóruull
verður veturinn leikur einn.
Angóruullin gefur meiri
einangrun og er fínni og léttari
en aðrar ullartegundir.
Hún hrindir vel frá sér vatni
og síðast en ekki síst klæjar
krakkana ekki undan henni.
í nærfatnaði úr angóruull er
krökkunum ennþá heitt þegar
þeir koma heim eftir að hafa
leikið sér úti allan daginn.
UTSÖLUSTAÐIR:
REYKJAVIK:
Apótek Austurbcejar
Alafossbúðin
Árbæjarapótek
Borgarapótek
Breiöboltsapötek
Ellingsen
Gar&apótek
Háaleitisapótek
Holtsapótek
Ingólfsapótek
Laugavegsapótek
Lyjjabúðin Iðunn
Rammagerðin
Reykjavikurapótek
Skátabúðin
Sportval
Ull og gjafavörur
Útilíf
Veiðibúsið
SELTJARNARNES:
Sportlíf
KÓPAVOGUR:
Kópavogsapótek
GARÐABÆR:
Apótek Garðabœjar
HAFNARIJÖRÐUR:
Apótek Norðurbœjar
Haftiarfjarðarapðtek
KEFLAVÍK:
Samkaup
KEFLAVIKURFLUG-
VÖLLUR:
íslertskur markaður
MOSFELLSBÆR:
Mosfellsapótek
Verslunin Fell
Verkstmðjuútsala Álafoss
AKRANES:
Bjarg
Sjúkrabúsbúðin
BORGARNES:
Kf. Borgfirðinga
OLAFSVÍK:
Sölusk, Einars Kr.
STYKKISHÓLMUR:
Hólmkjör
GRUNDARFJÖRÐUR:
Hvönn
HELUSSANDUR:
Virkið
BÚÐARDALUR:
Dalakjör
PATREKSFJÖRÐUR:
Versl. Ara Jónssonar
TÁLKNAFJÖRÐUR:
Bjamabúð
BILDUDALUR:
Versl. Edinborg
FLATEYRI:
Brauðgerðin
ÞINGEYRI:
Kaupf. Dýrfirðinga
SÚGANDAFJÖRÐUR:
Suðurver
ISOLUNGARVÍK:
Einar Guðfinnsson
ÍSAFJÖRÐUR:
Sporthlaðan
HÓLMAVÍK:
Kf. Steingrímsfjarðar
HVAMMSTANGI:
Vöruh. Hvammst.
Fáanleg í hvítu og bláu.
fyrr. Þessi síðasta nafnabreyting
mun hafa átt sér stað einhvern
tímann á árunum 1960-70. Nefna
má, að í Danmörku hét leikurinn
áður „salt og brod“, en kallast nú
„kronskjul".
Þannig eru leikir undirorpnir
stöðugum breytingum. Með breyttu
þjóðfélagi og atvinnuháttum hverfa
leikir eða aðlagast nýjum aðstæð-
um. Börn læra það sem fyrir þeim
er haft og ef þau geta fylgt með
fullorðnu fólki við vinnu sína bera
leikir þeirra þess merki. Drengir í
sjávarþorpum leika sér enn að bát-
um í flæðarmálinu og til sveita búa
börn enn myndarbúum með horn
og bein. Búskapurinn er að sjálf-
sögðu orðinn vélvæddur, komnir
bílar og traktorar, og súrheysturnar
og fleíri nýjar byggingar hafa bæst
við.
Þau börn sem ekki sjá fullorðið
fólk að störfum verða að sækja
fyrirmyndir sínar annað. Þau leita
til þeirra til dæmis í bókum, blöð-
um, sjónvarpi og kvikmyndum, rétt
eins og börn á fyrri tímum fengu
innblástur til bardagaleikja úr Is-
lendingasögunij sem lesnar voru á
kvöldvökum. Aður fyrr breyttist
fjósrekan í öxina Rimmugýgi og
broddstafur í atgeir Gunnars á
Hlíðarenda. Nú eru framleiddar
nákvæmar eftirlíkingar af hinum
flóknustu morðtólum, sem raunar
hafa víða verið bannaðar þegar hér
er komið sögu. En tilbúin leikföng
stýra ekki endilega leikjum. Ef við
höldum það vanmetum við hug-
myndaflug og ímyndunarafl barna.
Spýtukubbur getur auðveldlega
breyst í geislabyssu og sauðarkjálki
í skammbyssu ef leikurinn krefst
þess. Á sama hátt geta „starwars“-
karlarnir breyst í sigmenn, sem
sækja svartfuglsegg í björg, ef leik-
urinn snýst um það þá stundina.
Kvöldvökurnar hafa runnið sitt
skeið með breyttum búsetu- og at-
vinnuháttum, en ýmislegt hefur
komið í staðinn. Fjölskyldur iðka
útiveru saman, horfa á sjónvarp eða
fara í kvikmyndahús. „Trivial
Pursuit" og „Pictionary“ hafa leyst
refskák og púkk af hólmi sem Ij'öl-
skylduspil og „Frúin í Hamborg“
lifir góðu lífi á ferðalögum eftir
þjóðvegum landsins. Við sjáum
einnig stöðuga nýsköpun í gangi
og þrátt fyrir ýmiss konar utanað-
kömandi áhrif og ótrúlegt framboð
á afþreyingarefni eru sumir gömlu
leikjanna enn í fullu gildi. Þó er
vissara að vera á varðbergi gegn
því að barnamenningin glatist í hinu
gífurlega magni af alls kyns afþrey-
ingarefni, sem bömum býðst nú til
sími 666006
SEYÐISFJORÐUR:
Versl. E.J. Waage
NESKAUPSTAÐUR:
5. Ú. N.
EGIISSTAÐIR:
Kf. Héraðsbúa
ESKIFJÖRÐUR:
Sportv. Hákons Sófuss.
FÁSKRÚÐSFJÖRÐUR:
Kf. Stöðvarfjarðar
B RF.IÐD ALSVÍK:
Kf. Stöðvarfjarðar
HÖFN:
Kf. A-Skaftfellinga
VESTMANNAEYJAR:
Apótek Vestm.eyja
Sandfell
HELLA:
Rangárapótek
SELFOSS:
Vöruhús KÁ.
HVERAGERÐI:
Ölfusapótek
dags. Til þess að leikir geti lifað
verða börn að fá tækifæri til að
taka þá í arf frá eldri kynslóðum.
Vinnan göfgar manninn
íslensk börn hafa alla tíð tekið
ríkari þátt í atvinnulífinu en gengur
og gerist meðal nágrannaþjóða okk-
ar. Til sveita var þeim jafnan hald-
ið að vinnu um leið og þau höfðu
burði til en hvernig skyldi þessum
málum hafa verið hagað í bæjum
landsins?
Lengi vel var algengt að börn í
bæjum færu snemma að vinna eins
og börn til sveita. Þetta átti sérstak-
lega við um börn þeirra sem minna
máttu sín en vinnu var síður haldið
að þörnum þeirra sem efnaðri voru.
I sjávarplássum var vinnan auð-
vitað mest tengd fiskinum. Snemma
á þessari öld var fiskbreiðslá og
samantekt á þurrkstæðum með al-
gengustu barnastörfum í bæjum
landsins. Konur og börn frá sjö til
átta ára aldri sáu aðallega um þetta
starf. Það var fólgið í því að breiða
saltfisk sem búið var að vaska til
þerris í þar til gerðum þurrkstæðum
eða reitum. Reitirnir voru hlaðnir
upp með steinum sem fiskurinn var
breiddur á. Stundum var fiskurinn
þurrkaður á sérstökum grindum.
Breitt var snemma morguns ef veð-
urútlit var gott en tekið saman
síðdegis. Þá var breitt aftur næsta
dag og þannig haldið áfram þar til
fiskurinn var þornaður.
Börn í sjávarplássum hafa í
gegnum tíðina gengið í ýmiss konar
verk með fullorðnum um leið og
þau hafa haft til þess nokkra getu.
Á sfldarárunuin var ekki óalgengt
að sjá krakka á ýmsum aldri við
alls konar snúninga á síldarplönun-
um, bæði stráka og stelpur og þótti
sjálfsagt.
Það þótti meira að segja sjálfsagt
að stálpuð börn ynnu fulla vinnu
við síldarsöltun og tii var að þau
stóðu við tunnurnar lengur en góðu
hófi gegndi.
Eins og fyrr segir fengu drengir .
stundum áð fara í róðra, allt frá.
10-12 ára aldri. Yfirleitt þótti þeim
mikil upphefð í því að fá að fara
með á sjóinn þó starfið væri erfitt.
Það viðhorf virðist lengi hafa verið
ríkjandi meðal þeirra að lífsham-
ingjan væri fólgin í því að verða
„maður með mönnum“ eins fljótt
og auðið væri. Auðvitað hefur það
hert margan drenginn að læra
snemma að taka til hendinni en til
var líka að börnum var ætlað um
of og biðu þess seint bætur.
BLÖNDUÓS:
Apótek Blönduóss
SAUÐÁRKRÓKUR:
Skagftrðingabúð
VARMAHLIÐ:
Kf Skagftrðinga
SIGLUFJÖRÐUR:
Versl. Sig. Fanndal
ÓLAFSFJÖRÐUR:
Valberv
DAI.VIK:
Dahnkurapótek
Versl. Kotra
AKUREYRI:
Versl. París
Eyfjörð
HUSAVÍK:
Bókav. Pórarins St.
REYKJAHLÍÐ:
Verslunin Sel
RAUFARHÖFN:
Snarlið
VOPNAFJÖRÐUR:
Kaupf. Vopnafjarðar