Morgunblaðið - 18.12.1990, Blaðsíða 74

Morgunblaðið - 18.12.1990, Blaðsíða 74
MORGUHlB‘LÁÐl0'tRlÐJl)t)AGUIÍ'l8. DEÍ3EMBER 1990 • ■ ’n 74 Minning: Einar J. Skúlason Þeirn fækkar nú brautryðjendun- um á hinum ýmsu sviðum þjóðlífs- ins sem settu svip sinn á fyrri hluta og miðbik þessarar aldar. Einn af þeim er nú kvaddur frá Dómkirkjunni í Reykjavík í dag, Einar J. Skúlason, stofnandi og eig- andi samnefnds fyrirtækis um langt árabil. Einar J. Skúlason fæddist 13. janúar 1918 á Söndum í Miðfirði í Vestur-Húnavatnssýslu. Einar átti ættir sínar að rekja til dugandi bænda og sjómanna í Húnaþingi. Einar var sonur hjónanna Jóns J. Skúlasonar bónda á Söndum og Salome Jóhannesdóttur, konu hans, frá Útibleiksstöðum í sömu sveit. - Föðurafi Jóns var Jón Skúlason óðalsbóndi á Söndum sem var kunn- ur búhöldur á sinni tíð og forgöngu- maður í nýjum búnaðarháttum og í verslunarmálum Vestur Húnvetn- inga. Jón Skúlason var fæddur að Tannstaðabakka í Vestur-Húna- vatnssýslu 14. ágúst 1836 og voru foreldrar hans Skúli silfursmiður og bóndi á Tannstaðabakka Einars- son og kona hans, Magdalena Jóns- dóttir bónda á Ánastöðum. Bróðir Jóns var Einar bóndi á Tannstaðabakka en hann var dverghagur á tré og alla málma og lærður gullsmiður. Moðir Jóns andaðist sama sólar- hringinn og hún ól hann. Fárra daga gamall var hann fluttur að Söndum til fósturforeldra sinna, Jóns móðurbróður síns og konu hans, Ingibjargar Brynjólfsdóttur, er þar bjuggu mestan sinn búskap. Þar ólst hann upp og brátt komu í ljós framúrskarandi atorka og hag- sýni. Árið 1879 breyttist mjög hag- ur Jóns til frambúðar er honum ’buðust Sandar til kaups. Um vorið flytur hann að Söndum og gengur að eiga Steinunni Davíðsdóttur frá Þorgautsstöðum í Hvítársíðu. Foreldrar hennar voru Davíð bóndi á Þorgautsstöðum og Málfríð- ur Þorsteinsdóttir frá Hurðarbaki í Borgarfirði. Þau Davíð og Málfríður áttu fjóra syni og þrjár dætur. Er fólk komið frá þeim öllum. Þorgautsstaða- systkinin auk Steinunnar voru þessi: Ólafur á Hvítárvöllum, Þor- steinn á Arnbjargarlæk, Davíð bóndi .í Örnólfsdal, Ingibjörg hús- freyja á Gijóti, Þorbjörn bóndi í Ásgarði, og Málfríður húsfreyja að Uppsölum. Steinunni Davíðsdóttur er svo lýst að hún hafi verið umhyggjusöm og stjórnsöm húsmóðir, elskuð og virt af hjúum sínum og nágrönnum. Þau Steinunn og Jón eignuðust sex börn. Þrjú þeirra munu hafa dáið í fæðingu, eitt náði þriggja ára aldri, en tveir synir komust til full- orðinsára, Jón faðir Einars og Ólaf- ur bóndi á Stóru-Ásgeirsá í Víðidal í Vestur-Húnavatnssýslu. — í samtímaheimildum segir að fljótlega eftir að þau setjast að á Söndum hafi þau hafist handa um svo miklar búnaðarframkvæmdir að einsdæmi mun hafa verið í allri Hunavatnssýslu og þó víðar hafi verið leitað. Jón beitti sér einnig öðrum fremur fyrir samtökum bænda í viðskiptasviðinu í vestur- hluta Húnavatnssýslu frá því um 1880 og fram yfir aldamótin. En þeirra hjóna mun ekki síst verða minnst fyrir hjálpfýsi þeirra og greiðásemi. Móðurafi Einars J. Skúlasonar var Jóhannes bóndi á Útibleiksstöð- um. Hann var sonur Jóhannesar ráðsmanns í Múla í IJnakradal. Kona Jóhannesar á Útibleiksstöðum var Margrét Björnsdóttir bónda á Kolugili í Víðidal. Johannes og Margrét voru greiðasöm og vel lát- in. Jóhannes stundaði sjóinn og ferj- aði margan ferðamanninn yfir Mið- fjörð að Hvammstanga. Þau Útibleiksstaðahjónin, Jó- hannes og Margrét, áttu 12 börn, en fimm þeirra létust í bernsku. Þau voru þessi auk Salome, móður Einars: Ingibjörg, lengi bústýra hjá Hirti Líndal á Efra-Núpi í Miðfirði, Bjöm Líndal lögfræðingur, bóndi og alþingismaður á Svalbarði við Eyjafjörð, Guðmundur Theódór á Hvammstanga, Guðrún Jakobína á Akureyri, Elínborg húsfreyja á Dúki í Sæmundarhlíð og Margrét, kona Ólafs Jónssonar á Stóru- Ásgeirsá í Víðidal. Áuk systkinanna sjö voru alin upp fjögur fósturbörn. Eitt af þeim var Sigurður Jónasson, en hann var um skeið mikill atkvæðamaður í atvinnulífi og stjórnmálum og færði m.a. íslenska ríkinu Bessastaði að gjöf- Jón yntri á Söndum og Salome frá Útibleiksstöðum giftust 18. júlí 1908 og setjast að á Söndum. Ein- ar var yngsta barn þeirra hjóna en systkini hans voru í aldursröð þessi: Margrét sem dó ung, um tvítugt, Jónína Steinunn gift Guðmundi Al- bertssyni póstafgreiðslumanni, dá- inn 1989, og eignuðust þau þrjú börn, Málfríður Nanna, dáin 1972, gift Haraldi Z. Guðmundssyni versl- unarmanni og áttu þau tvö börn, Björn Baldur, kaupmaður, en kona hans er Herdís Steinsdóttir og eiga þau tvö.börn og næst yngst var Jóhanna Ingibjörg sem lést aðeins tveggja ára. Guðmundur Jónsson, fyrrverandi skólastjóri, segir m.a. svo um bú- skap þeirra Sandahjóna: „Ég tel það ekki orka tvímælis, að þau 63 ár sem Sandafeðgar bjuggu á Söndum í Vestur-Húna- vatnssýslu hafi ekki í þeirri sýslu, og þótt víðar væri leitað, verið önn- ur heimili, er stóðu Söndum framar að snyrtimennsku, myndarskap, gestrisni og möguleikurn á því að taka vel á móti þeim, sem að garði bar. Þessu til staðfestingar skal minnst á það, hvernig eldri Sanda- hjónin tóku á móti skipbrotsmönn- um af Pólstjórnunni frá Dalvík sem bar þar að landi í ofviðri í apríl 1887.“ Um búskap Sandahjónanna yngri segir Guðmundur m.a. að búhygg- indi og forsjálni einkenndu mjög búskap þeirra hjóna. Það var í þessum jarðvegi sem að Einar ólst upp og það er ekki nokkur vafi á því að arfleifðin frá forfeðrunum og æskuheimilinu sem hér hefur verið nokkuð lýst hefur haft mikil áhrif á hann og mótað mjög alian hans starfs- og lífsferil. Það kom fljótt í ljós að Einar var mjög hagur og sýnt um að gera við tæki og vélar. Ollum stundum dvaldist honum við smíðar úti í smiðjunni á Söndum og ef hann var sendur á bæi f einhverjum erinda- gjörðum var hann, unglingurinn, gjarnan fenginn til að lagfæra ýmislegt eins og saumavélar hús- freyjanna og var alls staðar aufúsu- gestur. Snemma hneigðist þannig hugur- inn að því sem síðar varð að lífs- starfi hans. Ungur heldur'hann til náms til Danmerkur og Svíþjóðar og lýkur prófi frá Iðnskóla í Kaupmannahöfn árið 1939. Einnig sótti hann nám- skeið í Teknologisk Institut í Kaup- mannahöfn. Fljótlega eftir að hann kemur heim eða á árinu 1939 stofnar hann eigin skrifstofuvélaverslun og vinn- ustofu í Reykjavík. Einar var einn af fyrstu Islend- ingunum til að leggja fyrir sig skrif- stofuvélaviðgerðir. Hann stundaði bæði innflutning og rak samhliða viðgerðarverkstæði og fékk ýmis þekkt umboð á þessu sviði og það eitt sýnir það traust sem erlendir framleiðendur höfðu á honum og fyrirtæki hans. Fyrst var fyrirtækið til húsa í Veltusundinu en eftir fá ár kaupir hann og flytur fyrirtækið og heim- ili sitt í Bröttugötu 3b þar til hann flytur fyrirtækið að Hverfisgötu 89. I janúar 1984 er fyrirtækinu breytt í hlutaféiag og gerast þá hluthafar ásamt Einari fjórir starfsmenn fyr- irtækisins og á því ári eru fest kaup á húseigninni Grensásvegi 10 þar sem Einar J. Skúlason hf. er til húsa nú. I júlí 1985 selur Einar hinum hluthöfunum eignarhluta sinn í fyrirtækinu. Það gladdi hann að sjá fyrirtæk- ið sem hann hafði byggt upp af eigin rammleik og helgað alla sína starfskrafta eflast og dafna í hönd- um nýrra eigenda. Alia tíð vakti Einar yfir velferð fyrirtækis síns og eyddi öllum stundum við vinnu eftir því sem tími vannst til. í öllum sínum rekstri og við uppbyggingu fyrirtækisins sýndi hann forsjálni og aðhaldssemi sem eru dyggðir sem fleiri mættu sýna í dag. Fyrirtækið var alla tíð traust og hann hafði trúnað sam- ferðamanna sinna. Einar kvæntist 22. maí 1943 Kristjönu Þorkelsdóttur Ottesen prentara á Akureyri. Móðir Krist- jönu var Hólmfríður Kristjánsdóttir frá Úlfsbæ í Bárðardal 1 Suður- Þingeyjarsýslu. Kristjana reyndist manni sfnum góður lífsförunautur, og það voru fáir dagarnir er þau bjuggu í Brött- ugötunni sem ekki voru einhverjir viðskiptamenn eða þá vinir og vand- amenn inni á heimili þeirra og nutu þar veitinga. I hennar hlut kom að sinna meira og minna innlendum og erlendum viðskiptavinunum. Einar lagði sig alltaf fram við að hjálpa gömlum sveitungum sín- um og margir litu inn hjá þeim hjón- um og eiga góðar minningar frá þeim heimsóknum. Hlutur Kristjönu í lífsstarfi Ein- ars er mikill. Gestrisni var þeim báðum í blóð borin og mér er bæði ljúft og skylt að þakka fyrir hönd fjölskyldunnar fyrir allar ánægjustundirnar og móttökurnar á heimili þeirra í gegn- um árin. Ég veit að ég mæli fyrir hönd margra fleiri. Þau hafa alla tíð verið raungóð vinum sínum og vandamönnum. Móðir mín og við systkinin mun- um alla tíð minnast hjálpsemi Ein- ars og þeirra hjóna í alvarlegum veikindum föður okkar og síðar við fráfall hans. Einar tók sér fáar frístundir og lítið var um sumarfrí. Sem ungur maður eða á árunum 1944-1945 lærði hann að fljúga og þó svo að hann beitti ekki frekari þessari kunnáttu sinni hafði hann alla tíð áhuga á flugi og flugvélum. Á árum áður hafði Einar gaman af stangveiði og fyrst og fremst voru það árnar í Húnaþingi sem áttu hug hans allan og hann naut þess að dvelja þar í æskubyggð sinni í fylgd góðra vina. Einar var félagi í Frímúrararegl- unni og ábyggilegt er að hann naut þess þar að eiga samleið með góðum félögum þó svo að hann hefði um það engin orð, og þá ekki síst nú hin síðari ár er alvarleg veikindi fóru að gera vart við sig. Einar hafði mikinn áhuga á þjóðmálum og var alla tíð fylgjandi Sjálfstæðis- flokknum. Utajilandsferðir voru yfirleitt hér á árum áður tengdar viðskiptaferð- um er þau hjón fóru til innkaupa fyrir fyrirtækið en oft voru þau í fylgd góðra vina. Síðustu árin fóru þau nokkrar ferðir sér til skemmt- unar og hvíldar sem þau höfðu mikla ánægju af. Fyrir um það bil fimm árum kom í ljós sá sjúkdómur, krabbamein, sem- hann fékk ekki staðist þrátt fyrir að læknar gerðu allt sem í þeirra vald stóð. í júní sl. héldu afkomendur Jóns Skúlasonar og Steinunnar Davíðs- dóttur á Söndum ættarmót norður í Húnaþingi. Meðal annars var far- ið heim að Söndum og út að Úti- bleiksstöðum og þó margt væri nú öðru vísi umhorfs en áður fyrr naut unga fólkið þess að heyra þá eldri rifja upp minningar frá æskuárun- um norður í Miðfirði. Við nutum öll þessara tveggja daga og munum geyma þá í minningunni. Það var sérstaklega ánægjulegt að Einar gat tekið þátt í ættarmótinu með okkur og það var augljóst að hann naut þess að vera kominn norður í átthagana og það var eins og hann væri nú að kveðja fyrir fullt og allt gamlar slóðir. Hann var þó manna kátastur miðað við það sem heilsan leyfði. Slóðir feðranna áttu í honum sterk ítök. Fyrir stuttu átti ég þess kost að dvelja kvöldstund á heimili þessa elskulega frænda míns í Garða- stræti. Það var með ólíkindum hvað Einar bar höfuðið hátt þó hann væri sárþjáður og ljóst væri, að það þá ekki síst honum sjálfum, að nú væri farið að draga að leiðarlokum. Af slíku æðruleysi ræddi hann um veikindi sín, sem hann að öðru jöfnu hafði alla tíð verið fámáll um, að hann veitti þeim styrk sem heim- sóttu hann, gaf meira en hann tók. Hann sagðist gjarnan hafa viljað að hann hefði komið meiru í verk síðustu árin en sagðist að öðru leyti vera sáttur við lífið og tilveruna. Það voru kveðjuorð hans þetta kvöld. Þessi kvöldstund hafði liðið fljótt og móttökurnar eins og áður. Þessa minningu mun ég geyma í huga mér sem eina af þeim dýrmætustu sem ég á um þennan frænda minn. Ýmsir samferðamenn Einars, innlendir og erlendir, hafa tjáð mér að þeir muni alltaf minnast hans sem trausts vinar og góðs félaga. Þeir muni alltaf minnast glettni hans sem oft brá fyrir í svip hans og brosi. Einar og Kristjana áttu einn kjör- son, Skúla, sem er rafeindavirki, og á hann þrjú börn, Ingifríði Rögnu, f. 4. október 1967, Árna Einar, f. 1. febrúar 1971 og Einar Jón, f. 9. apríl 1975. Ingifríður Ragna hefur alist upp hjá afa sínum og ömmu sem þeirra uppeldisbarn. Dóttir Ingifríðar, Alexia Ýr Magn- úsdóttir, sem nú er þriggja ára, hefur dvalist mikið á heimili lang- afa síns og langömmu og hefur hún verið augasteinn þeirra. Það er nú komið að leiðarlokum. Við munum sakna góðs frænda og vinar og minnast alls þess sem hann var okkur. Kristjönu, Skúla og barnabörn- unum sendum við okkar innilegustu samúðarkveðjur. Grétar J. Unnsteinsson 35 RETTA JOLAHLAÐBORÐ í HÁDEGINU OG Á KVÖLDIN Nú bjóðum við glæsilegt jólahlaðborð með réttum úr úrvals hráefni fyrir einstaklega gott verð. Opið mánudaga til laugardaga. Rjómalöguð súpa dagsins Fjórartegundir af síld Tværtegundiraf grænmetispaté Sjávarréttapaté Sjávarréttir í hvítvínshlaupi Gæsapaté Hreindýrapaté Grafinn lax Reykturlax Ferskl jöklasalat með portvíns jógúrtsósu Ferskt ávaxtasalat með jógúrtsósu Svínasulta Lambalæri Lambarifjur Barbecue London lamb Hangikjöt Rauðvínshjúpað grísalæri (jólaskinka) Jóla-rifjasteik Jólabrauð Svart pönnubrauð Munkabrauð 3ja korna brauðhleifar Rúgbrauð Hrökkbrauð 3 tegundir kaldar sósur ótegundiraf meðlæti Ostakökur Allartegundiraf Baulu jógúrt Sama verð í hádegi og á kvöldin kr. 1.395,- Borðapantanir í síma 18833. Matreiðslumeistari: Skúli Hansen arinn
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.