Morgunblaðið - 18.12.1990, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 18.12.1990, Blaðsíða 22
22 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 1990 Setið fyrir ráðherra _____Bækur Eðvarð Ingólfsson Anders Bodelsen: Kóbraárásin. Sigurður Arason og Þórdís Guð- jónsdóttir þýddu. Orn og Örlyg- ur 1990. íslenskir unglingar ættu að kannast vel við Anders Bodelsen, einn kunnasta spennusagnahöf- und á Norðurlöndum. Bækur hans hafa verið notaðar við dönsku- kennslu hérlendis og nokkrar þeirra hafa verið þýddar á íslensku. Fyrir stuttu bættist ný bók, Kóbraárásin, í hóp þýddra. Hún kom fyrst út í Danmörku fyrir réttum 15 árum. Bodelsen sækir hugmyndina að þessari sögu í raunsæi líðandi stundar. Kissinger, utanríkisráð- herra Bandaríkjanna, er væntan- legur til Kaupmannahafnar. Fjöl- skylda einnar söguhetjunnar á heima í húsi skammt frá hrað- brautinni sem Kissinger mun aka um. Hryðjuverkamenn, útsendarar ónafngreinds Arabaríkis, taka ijöl- skylduna í gíslingu og hafa bæki- stöð sína í húsinu. Þeir hafa í fór- um sínum svokallaðar kobra-eld- flaugar sem eiga að geta grandað bílalest utanríkisráðherrans. Atburðarásin er hröð og sagan spinnur sig vel áfram. Strax í upphafi bókarinnar er gefið til kynna að eitthvað dularfullt sé að gerast í tengsium við komu Kissin- gers. Þannig grípur hún strax at- hygli lesaridans og spennan eykst jafnt og þétt. Flækjurnar eru bæði einfaldar og góðar. Lesandinn er því alltaf’vel með á nótunum. Aðalsöguhetjur bókarinnar eru þrír 13 ára drengir. Þeir eru síður en svo „fyrirmyndarpiltar". Einn þeirra hefur hnuplað nokkrutn myndabæklingum úr verslun án þess skammast sín fyrir það. Þeir reykja og drekka í laumi og móðir eins þeirra sem kemst að því hlær bara að þeim! Undarleg afstaða foreldris sem ætti ekki að láta sér standa á sama um velferð af- kvæmis síns! Á öðrum stað segir að einum drengjanna hafi þótt „rauðvín gott, en var eiginlega ekkert mjög hrifinn af bjór“. Svo er það ekkert rætt frekar. Hrædd- ur er ég um að íslenskur barna- bókahöfundur, sem drægi upp svona jákvæða mynd af tóbaks- og áfengisneyslu ungmenna, fengi orð í eyra frá mörgum foreldrum. Það vill til að þessi þáttur vegur ekki þungt í sögunni. Ekki get ég fellt mig við þýð_- ingu bókarinnar að öllu leyti. Á köflum er hún góð en annars stað- ar hefði þurft að slípa textann betur. Dæmi: „Maðurinn kom ekki aftur að rúmi Friðriks fyrr en ekki heyrðist lengur til þyrlunn- ar.“ (Bls. 69.) Ánnað dæmi: „En svo fann mamma hans upp á því að hún ætlaði að vera heima ...“ (Bls. 110.) Einnig er fremur þreyt- andi að sjá sérnöfnin endurtekin með stuttu millibili en það er mjög algengt í þessari þýðingu. Dæmi: „Foreldrarnir fylgdu Wechs- Anders Bodelsen elmann niður og stuttu síðar heyrði Friðrik Wechselmann setja bílinn í gang.“ (Bls. 83.) Textinn verður lipurri þegar persónufor- nafnið „hann“ leysir sérnafnið af hólmi þar sem því verður komið við. Annað dæmi má nefna um hvimleiða endurtekningu orða: „... á pallinum hafði verið komið fyrir sex eldflaugum. Eldflaugarn- ar sex lágu hlið við hlið.“ (bls. 88.) Af þessum dæmum, sem ég hef nefnt, er greinilegt að þýðend- urnir hafa reynt að þýða textann frá orði til orðs — en það á vita- skuld ekki að gera. Þeir eiga að „endursegja" söguna á góðri og vandaðri íslensku enda þótt hnökra sé að finna í frumtextan- um. En allt um það. Þegar horft er fram hjá þessum göllum verður ekki dregin dul á að hér er á ferð góð afþreyingar- og spennubók sem unglingar ættu að kunna vel að meta. Anders Bodelsen bregst lesendum sínum ekki frekar en fyrri daginn. Laugavegi 15, Auslurstræti 3, Kringlunni 8-12 og sérverslun með undirföt og náttföt Laugavegi 8 VÖRUR OKKAR ERU FRÁ ÞEKKTUSTU TISKUHÚSUM EVRÓPU. lirfatnaður og náttfatnaður veitir yndi og sérstaka ánœgju Oviðj afnanlegtir konur Bókmenntir Súsanna Svavarsdóttir Valkyrjur og varkvendi Höfundur: Margaret Nicholas Þýðandi: Atli Magnússon Útgefandi: Fróði hf. Þær eru ekki margar konurnar — í gegnum tíðina — sem hafa náð að vekja nægilega athygli til að komast á spjöld sögunnar. Og oft hef ég spurt mig hvers vegna. En svo kemur þessi bók út — um konur sem einmitt hafa náð að verða frægar — og það með end- emum. Við lestur bókarinnar varð mér oft hugsað til þess sem sagt hefur verið að ekkert þætti frásagnar- vert, nema það sem felur í sér neikvæðar fréttir, eða illsku; jafn- vel skólabækur barna væru upp- fullar af mönnum sem hafa orðið frægir fyrir að myrða, drepa, kúga, ræna og rupla. Þessi bók er nefnilega um konur sem hafa getið sér slæmt orð og eru því nánast ódauðlegar. Bókinni er skipt niður í sjö kafla; hjákonur, hneykslanlegar eiginkonur, þjófar og stigamenn, harðstjórar, ofstækiskonur, norn- ir, drottningar morðlistarinnar og í lokakaflanum er fjallað um konur sem voru ráðgáta. Alls er fjallað um 29 konur, allt frá tímum Ágústusar keisara í Rómaborg, til þessarar aldar. En hér er ekki verið að gera neina heildarúttekt á þessum konum, heldur eru i bókinni stutt æviágrip þeirra — maður gæti ímyndað sér að upp- haflega hefðu þetta verið blaða- greinar. Það sem allar þessar konur eiga sameiginlegt, er að strax á ungl- ingsaldri virðast þær hafa verið sérstæðar á einhvern hátt: Lygi- lega fagrar, skemmtilegar, eða með sterkan persónuleika sem gaf skít í allar hefðir samfélagsins, lygnar, undirförlar, flestar hégóm- legar, valdasjúkar og veikar fyrir óhóflegum munaði. Nema kannski konurnar í ofstækiskaflanum. En hvað sem má slæmt um þær segja, verður að viðurkennast að þær hafa allar verið alveg óviðjafnan- legar — í frásögninni af þeim, heldur maður óhjákvæmilega með þeim. Ofyrirleitni þeirra er svo yfirgengileg að ekki er hægt ann- að en hlæja. En það er eins og skáldið sagði: „í draumi sérhvers manns er fall hans falið.“ Flestar þessara kvenna náðu að láta drauma sína rætast. Það er að segja að þeim mörkum sem samfé- lagið þoldi, af fjárhagslegum ástæðum, siðferðilegum eða trúar- legum. Margar hverjar náðu toppnum á unga aldri og þá var ekki nema ein leið niður. En það er vel hægt að ímynda sér hvaða áhrif þessar kerlur höfðu á sína samtíð, þegar maður getur hrifist af því einu að lesa um þær, sérs- taklega konur eins og hjákonuna Coru Pearl, hneykslánlegu eigin- konuna Jane Digby, sem var búin að vera ástkona eða eiginkona mektarmanna frá flestum löndum Evrópu, áður en hún gerðist bed- úínafrú í Sahara, harðstjórana Livíu og Katrínu miklu — sem hlýtur að vera rrieð klárari konum sem uppi hafa verið. En allt eru þetta ótrúlegar kon- ur og maður veltir því fyrir sér hvort þær hafi ekki verið ijóminn af kvenstofni aldanna, vegna þess að þær hafi séð í gegnum tvöfalda siðferðið og haft manndóm í sér til að notfæra sér það — allavega er þetta skemmtileg afþreyingar- bók. Þýðingin er sæmileg en pró- farkalestur hefði verið nauðsyn- legur. Skalat maður rúnir rista Bókmenntir Jóhanna Kristjónsdóttir Gullkorn dagsins. Fleyg orð og erindi Ólafur Haukur Árnason valdi Útg. Hörpuútgáfan 1990 Hér hefur skrásetjari Ólafur Haukur Árnason valið jafnmargar tilvitnanir og dagar eru í ári, en ekki verður þó séð að einhver ákveðin „stefna" ráði því hvernig hann raðar hinum fleygu orðum inn á dagana. Hann segir réttilega að það væri ekki vandaverk að fínna jafnmargar tilvitnanir í Bibl- íunni, í verkum Einars Ben., Hallgríms Péturssonar eða í Háva- málum en hann hefði ekki valið þá leið. Inntak þeirra orða sem Ólafur Haukur Árnason velur snýst um manninn í flókinni veröld, eins og hann orðar það. Satt og rétt svo langt sem það nær. Samt þykir mér ekki alls kostar sem samræm- is gæti, það er engu líkara — og væri í sjálfu sér afar eðlilegt — en hann hafi átt svo erfitt með að gera upp á milli gullkornanna að þau verða eins og dálítið tæt- ingsleg og tilviljanakennd. Það má vera að óþarft hafi vérið talið að bókin væri stærri en sannleik- urinn er sá held ég að hafi fólk áhuga á fleygorðabókum þolir það stærri skammt og leitar jafnvel eftir til samsvörunar við sínar eig- in hugrenningar. Föng eru sem sagt dregin að úr ýmsum áttum og margt vel sagt. Mér fannst of mikið af hefð- bundnum gullkornum eða kannski réttara sagt mikið notuðum fley- gyrðum og hefði höfundur getað verið kostbærari og frumlegri í vali sínu. Eg nefni „Allt er í heiminum Ólafur Haukur Árnason hverfult" „Aðgát skal höfð í nær- veru sálar“ „Margur verður af aurum api“ „Römm er sú taug er rekka dregur föðurtúna til“ og eru þetta þó auðvitað hin gegnustu sannindi. Höfundur hefur augljósa aðdáun á mörgum spaklegum orð- um sem Þórarinn Björnsson, áður skólameistari á Akureyri, lét falla í ræðu og riti og að makleikum en þau eru full mörg miðuð við hve afmörkuð bókin er. Sömuleiðis er oft vitnað í Hávamál og þá fé- laga Einar Benediktsson og Step- han G. Stephansson. Margir góðir erlendir og innlendir málshættir og fræg orð frægra manna • er þarna að finna og á henni má græða en það hefði að mínu mati verið ávinningur ef hún hefði ver- ið fyllri. Bókin er fallega úr garði gerð af hálfu Hörpuútgáfunnar. Skráin aftast í bókinni er gagnleg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.