Morgunblaðið - 18.12.1990, Blaðsíða 60

80
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DÉSEMBER 1990
TOSHIBA
örbylgjuoffnarnir skara ótvirætt ffrana úr
17 geréir - Veró við allra
Toshiba er stærsti framleiðandi heims á örbylgjuofnum
því eru Toshiba - ofnarnir ávallt búnir því besta og nýjasta.
í nýlegri skoðanakönnun Neytendasamtakanna kemur
fram, að Toshiba - ofnar eru langmest seldu ofnarnir
og að eigendur þeirra nota þá mikið við alla matseld.
Þú getur valið úr 17 gerðum í brúnum eða hvítum lit.
Þú ert velkominn til okkar og við munum leiðbeina þér
um val á réttum ofni fyrir þína notkun.
Frítt námskeið i matreiðslu í ofnum hjá Dröfn Far-
estveit fylgir með. Aðeins 10 eigendur á hverju
námskeiði og öll gögn á íslensku.
Yfir 50 valdar uppskriftir ásamt leiðbeiningum á
íslensku fylgja með.
Aðild að Toshiba - uppskriftaklúbbnum stendur
þér til boða.
Veldu réttan örbylgjuofn strax
"E~i Greiðslukjör
Einar Farestveit&Co.hf.
Borgartúni 28, símar: (91) 622900 og 622901 - Næg bílastæði
Hugleiðing um
ólæsi á Islandi
eftir Önnu S.
Snorradóttur
Eru börnin okkar illa læs? Er það
rétt, að stór hluti ungs fólks sé illa
læs eða ólæs með öllu? Og er það
rétt, að unglingar séu hættir að
lesa bækur?
Það er ekki laust við að manni
bregði, þegar greinar í þessa veru
birtast í blöðunum og ekki bara ein
eða tvær heldur margar. Eitthvað
er í ólagi. Enginn skrifar slíkt nema
ástæður séu til. I raun réttri er
þetta flókið mál, og því miður er
undirritaðri ekki nógu kunnar þær
rannsóknir, sem skrifin eru byggð
á.
Áhyggjur með öðrum þjóðum
Við erum ekki ein á báti í þessum
efnum. Margar þjóðir bæði austan
hafs og vestan hafa vaxandi
áhyggjur af ólæsi þegnanna. Þetta
virðist í fljótu bragði þversagnar-
kennt, þótt ekki sé meira sagt.
Skólum íjölgar, lengri skólaskylda
en áður var, miklu meiri og fjöl-
breyttari bókakostur, ágæt bóka-
söfn víða og allar aðstæður betri
eða hvað?
Mer hefir verið sagt, að ég hafi
verið fluglæs áður en ég varð fimm
ára, en ég man það ekki sjálf og
minnist þess ekki að hafa nokkurn
tíma lært að lesa. (Þá var skóla-
skylda miðuð við 10 ára aldur.)
Þrír. eldri bræður, faðir sem var
kennari, móðir sem kenndi þulur,
vísur, fór með bænir og söng ljóð,
eitthvað af þessu umhverfi kann
að gera barn læst, án þess að það
taki eftir því sjálft.
Lesblinda — Dyslexia
Yngii systur gekk erfiðlega að
verða læs og nú er það talið svo
til víst, að hún hafi verið haldin
lesblindu eða dyslexíu, eins og það
er nefnt á erlendum málum. Um
þetta var ekkert vitað í uppvexti
okkar, en fyrir alllöngu þekkt stað-
ERU JAKKAFÖTIN AÐ MINNKA INNI í SKAP?
ER SPARIKJÓLLINN AÐ ÞRENGJAST?
* 5 MÍN. ÆFING MEÐ BUMBUBANANUM
JAFNAST Á VIÐ 20 MÍN. AF BOLBEYGJUM.
* EKKERT ÁLAG Á MJÓHRYGGINN.
* ALLT ÁLAGIÐ Á MAGAVÖÐVANA.
ADBNS Kfí. mO. I
N0TAÐU BUMBUBANANN t VIKU
0G MÁTAÐU SPARIFÖTIN AFTUR!
Sendum í póstkröfu um land allt.
Breska Verslunarfélagiö
Faxafeni 10 ■ Húsi Framtiöar -108 Reykjavlk
PÖNTUNARSÍMAR 91-82265,680845,
reynd. Sem betur fer komast marg-
ir yfir þennan örðugleika, þótt ekki
sé það einhlítt að börn vaxi frá les-
blindunni, og til er fólk sem hún
hrjáir ævilangt. Margt er gert til
að létta þeim lífið þar sem þetta er
á háu stigi og t.a.m. í Bretlandi
hefir sérstökum stofnunum verið
komið á fót til áð styðja þessa ein-
staklinga til menntunar, því meðal
lesblindra leynist oft gáfað barn
engu síður en í hinum hópnum,
enda er lesblindan ekki talin neitt
skyld greind eða gáfnafari.
En það er að skilja á því fólki,
sem skrifað hefir og tjáð sig um
ólæsi hér á landi, að þar sé ekki
átt við lesblindu, heldur hreint og
beint að börn upp og ofan víða um
land séu ekki læs eða illa læs á
þeim aldri, sem lestrarnámi lýkur í
skólum. Þessu er erfitt að trúa. Ég
gleymi því aldrei, sem Snorri Sig-
fússon sagði um nám í barnaskólum
(hvernig skyldi annars standa á
því, að skólar fyrir börn máttu ekki
heita barnaskólar?) Hann sagði: Það
sem skiptir höfuðmáli í kennslu
barnaskólanna er þrennt: í fyrsta
lagi móðurmálið, í öðru lagi móður-
málið og í þriðja lagi móðurmálið."
Hér var talað af langri reynslu.
Rannsóknir í Skotlandi
Einhver merkilegasta blaðagrein,
sem undirrituð hefir séð og snertir
þetta mál, rak á fjörur í vetur leið.
Þar er sagt frá rannsóknum, sem
gerðar hafa verið í Skotlandi. í
greininni segir, að börn séu að veru-
legu leyti hætt að lesa bækur en
leiti á auðveldari mið þar sem sjón-
varpið er.
Þessi skoska rannsókn leiddi í
ljós, að aðeins eitt af hverjum
fimmtán ungmenna á aldrinum 15
ára las lengur en 3 stundir á viku
en horfði á sjónvarp 19 stundir
vikulega. „Sjónvarpið er að fremja
morð á lestrarvenjum barna og
unglinga" stendur á einum stað en
greinin er öll hin skeleggasta. Því
er haldið fram og vitnað í sérfræð-
inga, að þeir sem hætti að lesa
bækur 13 til 14 ára verði aldrei
bókafólk og glatist sem lesendur.
Því er einnig haldið fram, að for-
eldrar hætti of snemma að lesa með
börnum sínum og, að jafnvel fljúg-
andi læs börn hafi mjög mikið gagn
af að lesið sé fyrir þau jafnvel fram
á unglingsár, sem sé miklu lengur
heldur en almennt hefir verið talið.
Skáldið W.B. Yeats átti
í lestrarerfiðleikum
í áðurnefndri grein er sagt frá
því, að skáldið fræga W.B. Yeats
hafi átti í miklum lestrarerfiðleikum
sem barn og fram á unglingsár (nú
er talið að hann muni hafa þjáðst
af áðurnefndri lesblindu). Hann
þakkaði föður sínum, hve snemma
hann kynntist bókmenntum og fékk
ást á bókum. Faðir hans var listmál-
arinn John Butle Yeats, og þessi
ágæti maður las upphátt fyrir son
sinn úr verkum höfunda eins og
Macaugley, Scott, Shakespeare og
Blake allar götur fram að 16 ára
aldri sonarins. Margir telja, að þetta
uppátæki föðurins hafi haft geysi-
mikil áhrif á unga manninn. Það
er auðskilið. Ekki fylgdi frásögn
þessari neitt um það, hvort faðir
skáldsins Yeats hafi gert sér grein
fyrir því, að hann var e.t.v. að
bjarga drengnum sínum frá ólæsi,
eða hvort ást hans sjálfs á barninu
og bókum var hvati þess, að hann
las fyrir son sinn fram á unglingsár.
Ýmsir menntamenn skoskir reka
nú áróður gegn sjónvarpi á heimil-
um. Einn þeirra segir svo frá, að
börn hans hafi verið steinhætt að
taka sér bók í hönd heima, en þeg-
ar sumarleyfi hófust og fjölskyldan
flutti' í sumarbústað, hófst lestur
af kappi. Þar var ekkert sjónvarp.
í þessari grein er einnig lýst áhyggj-
um yfir því, að börn og unglingar
hlusti orðið nær einvörungu á popp-