Morgunblaðið - 09.02.1991, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 1991
Minning:
Rannveig Gunnars-
dóttírfrá Skógum
Fædd 6. nóvember 1901
Dáin 29. janúar 1991
Tengdamóðir mín, Rannveig
Gunnarsdóttir frá Skógum í Öxar-
fírði, lést á Borgarspítalanum í
Reykjavík 29. janúar sl.
Rannveig var fædd að Skógum
6. nóvember 1901, elst níu barna
merkishjónanna Gunnars Arnason-
ar og Kristveigar Björnsdóttur, sem
bjuggu að Skógum yfír 30 ár. Af
systkinum Rannveigar eru fimm á
lífí, Björn, Sigurveig, Sigurður, Óli
og Þórhalla.
Gunnar bóndi í Skógum var völ-
undarsmiður bæði á tré og málma.
Bera gripir hans vott um snilldar
handbragð. Var mjög leitað til
Gunnars vegna hagleiks hans, auk
þess sem hann valdist til margskon-
ar trúnaðarstarfa fyrir sveit sína
og hérað.
í Skógum var á þessum tíma
húsakostur rýmri og betri en tíðkað-
ist í sveitum. Hefur mér skilist að
Skógaheimilið hafí verið samkomu-
og fundarstaður héraðsbúa um ára-
bil.
Rannveigu var því fyrirgreiðsla
og gestrisni í blóð borin.
Þann 17. júlí 1918 gengur Rann-
veig að eiga Bjöm Kristjánsson frá
Víkingavatni, sem þá var tekinn við
stjóm Kaupfélags Norður-Þing-
eyinga á Kópaskeri. Bjöm hafði
misst fyrri konu sína, Gunnþórunni
Þorbergsdóttur, 7 ámm áður, en
þau átti einn son, Þórhall, er síðar
tók við kaupfélagsstjórastarfí af
föður sínum og gegndi því í 19 ár.
Rannveig tekur því, aðeins 17
ára gömul, við húsforráðum á um-
svifamesta heimili héraðsins. Kaup-
félagið var í mótun á þessum tíma,
Kópasker að byggjast upp við hafn-
lausa strönd. Heimili Bjöms og
Rannveigar var fyrst í húsi kaupfé-
lagsins á staðnum og varð það eðli-
lega miðpunktur þessara athafna.
Flestallir héraðsbúar munu hafa átt
erindi til þessa heimilis, sem öllum
stóð opið, þó húsakostur væri
þröngur, hvort sem um var að ræða
veittan beina, gistingu eða fundaað-
stöðu. Sr. Páll Þorleifsson frá
Skinnastað lætur þess getið í hand-
riti (endurminningum) hve vanda-
mál héraðsbúa leystust oft á þessu
heimili. Árið 1934 byggja svo Bjöm
og Rannveig húsið Utskála, sem
varð heimili þeirra meðan þau
dvöldust á Kópaskeri.
Auk umsvifa við rekstur ungs
kaupfélags sat Bjöm á alþingi fyrir
Norður-Þingeyinga tvö kjörtímabil,
auk þess að gegna mörgum öðrum
trúnaðarstörfum.
Vart ■ er að efa, að veganesti
Rannveigar frá uppvaxtarámm í
Skógum hafí reynst henni heilla-
dijúgt til þeirra starfa sem við tóku.
Börn Rannveigar og Björns eru
þessi: Gunnþómnn, f. 14. nóvember
1919, gift Bjama Guðbjömssyni.
Kristveig, f. 15. október 1921, d. í
júlí 1924. Gunnar Kristján, f. 20.
janúar 1924, kvæntur Lovísu
Bjömsson. Guðmundur, f. 2. nóv-
ember 1925, d. 13. desember 1988,
kvæntur Guðlaugu Ólafsdóttur.
Kristveig, f. 2. janúar 1927, gift
Halldóri Sigurðssyni. Jónína Ásta,
f. 28. júní 1930 gift Birni Bene-
diktssyni.
Auk Þórhalls ólust upp á heimili
þeirra hjóna þijú fósturbörn. Af-
komendur þeirra hjóna eru orðnir
120.
Þrátt fyrir stórt heimili virtist
Rannveig eiga tíma aflögu til að
sinna öðmm hugðarefnum. Söngur
og tónlist vom henni hugleikin. Hún
tók einnig virkan þátt í starfí kven-
félags sveitarinnar og kvenfélaga-
sambands sýslunnar um árabil, auk
ýmissa félagsstarfa eftir að þau
hjónin flytja til Reykjavíkur 1957,
en þar áttu þau heimili á Grenimel
Í3.
Ég kynntist Rannveigu og Birni
ekki að marki fyrr en eftir að þau
fluttu til Reykjavíkur. Alltaf mætti
maður sömu einlægu hlýjunni á
heimili þeirra þar, sem öllum stóð
opið sem áður. Rannveig missir
mann sinn 10. júlí 1973. Heldur
hún heimili áfram á Grenimel 13
þar til heilsan bilar fyrir rúmum 4
árum og hún flyst á Borgarspítal-
ann, þar sem hún naut frábærrar
umönnunar starfsfólks og aðstand-
enda, þar til yfír Iauk.
Ekki verður minnst Rannveigar
frá Skógum nema getið sé um-
hyggju hennar fyrir gróðri og mold.
Ófáum stundum varði hún til að
sinna,blómum sínum og garði. Allt
virtist geta gróið í höndum hennar.
Nú er skarð fyrir skildi á Greni-
mel 13. Fátt verður sem áður. Það
fer vel á því, að leiðarlokum, að
Rannveig flytjist hingað norður til
hvílu í þeirri norður-þingeysku
mold, sem hún unni.
Með virðingu og þakklæti frá
öllum í okkar fjölskyldu.
Megi minningin um Rannveigu
frá Skógum lifa með okkur um
ókomin ár.
Björn og Ásta
Kveðjustund er runnin upp.
Rannveig var seinni kona Björns
Kristjánssonar afa míns, en „nöfnu“
kölluðum við hvor aðra frá þvi ég
man eftir mér. Á uppvaxtarárum
okkar systkinanna í Sandhólum
áttu þau enn heima í Útskálum.
Við vorum heimagangar hjá þeim
nöfnu og afa. Alltaf vorum við vel-
komin og þau einstaklega góð við
okkur, þar gistum við og vorum í
fóstri ef á þurfti að halda.
Það er ógleymanlegt þegar pabbi
o_g mamma fóru með okkur öll í
Útskála á aðfangadagskvöldi, ekki
síst þegar allir fóru í röð inn í búr,
en þar var veggur þar sem nafna
mældi og skráði hæð okkar krakk-
anna og fylgdist þannig með árleg-
um vexti okkar.
Athöfn varð oft að ánægju með
henni, t.d. þegar hún vitjaði um
silunganet í fjörunni.
Afí og nafna fluttu til Reykjavík-
ur 1957. Þá bjuggu foreldrar okkar
enn nyrðra. Dvöldum við systur þá
stundum hjá þeim á hátíðum og
oftar, eftir að við fórum að sækja
skóla sunnanlands. Þá tíðkaðist
ekki að fara norður í jólafríinu.
Ætíð virtist nægur tími og vilji
til gestamóttöku á heimili þeirra,
enda jafnan gestkvæmt og allir
skyldu njóta veitinga, sem bornar
voru fram með gleði og af rausn.
Nafna mín fylgdist vel með fólk-
inu sínu og gat sett sig í spor þess
og því var auðvelt að segja henni
frá, hún hlustaði vel og gaf góð
ráð. Mér fannst hún vera mín besta
vinkona, traust og trygg.
Hún hafði einstakt lag á að gleðja
börn, útbúa fyrir þau áhugaverð
verkefni og gera stundir hátíðlegar.
Margt liggur eftir hana sem hún
bjó til handa börnunum. Svo mikil
var hugkvæmnin við að nýta ólík-
legasta efni til sköpunar að líkast
var sem allt lifnaði í höndum henn-
ar.
Mörgum stundum eyddi nafna í
garðinum sínum bæði fyrir norðan
og á Grenimel, þar sem fjölbreyttur
gróður naut aðhlynningar hennar.
Fyrir fjórum og hálfu ári varð
hún fyrir því áfaili að lamast að
hluta og missa málið, hún þekkti
okkur þó og skildi, en gat ekki tjáð
sig. Það var aðdáunarvert að fylgj-
ast með þeirri stillingu og æðru-
leysi sem hún sýndi allan þennan
tíma.
Einlægar þakkir færum við öllu
því góða fólki sem annaðist nöfnu
á Borgarspítalanum. Auðséð var að
þar átti hún margra góða vini sem
létu sér annt um hana og lögðu sig
fram um að skilja hana og létta
henni stundirnar.
Ég er henni þakklát fyrir að vera
eins og hún var.
Gunnþórunn Rannveig
Með nokkrum fátæklegum orð-
um langar mig að minnast elsku-
legrar ömmu minnar, Rannveigar
Gunnarsdóttur frá Skógum í Öxar-
fírði.
Margs er að minnast því leiðir
okkar lágu snemma saman, eða
þegar ég nokkurra vikna gamall fór
með foreldrum mínum í fyrstu
heimsóknina til ömmu og afa á
Kópaskeri. Frá þeim degi var þar
mitt annað heimili allt fram að
fermingu. Dvaldi ég þar hvert sum-
ar, og þar að auki samfellt í hálft
annað ár þegar foréldrar mínir
dvöldu erlendis. Til marks um-þá
umhyggju og alúð sem ég naut hjá
ömmu og afa, þá var tilhlökkunin
um norðurferð að vori alltaf jafn
mikil og alltaf var söknuður við
brottför að hausti. Var dvölin þó
flest árin löng, eða frá því snemma
vors og til síðla hausts.
Þrátt fyrir annasama daga er
fýlgdu umfangsmiklu heimilishaldi
virtist amma alltaf hafa nægan
tíma til frásagna, tilsagna og fróð-
leikssmiðlunar af ýmsum toga.
Árið 1957 fluttu amma og afí til
Reykjavíkur og bjuggu eftir það á
Grenimel 13.
Þegar ég hóf nám við Háskóla
íslands varð ég þeirrar gæfu aðnjót-
andi að búa í sama húsi og þau.
Naut ég alla mína námstíð einstakr-
ar umönnunar þeirra. Einnig er mér
minnisstætt hversu velkomnir vinir
mínir og kunningjar voru ávallt til
þeirra.
Enn lágu leiðir saman þegar við
hjónin festum kaup á íbúð þeirri
sem ég hafði búið í á námsárunum
og fluttum þangað ásamt syni okk-
ar haustið 1971.
Þarna bjuggum við í nánu sam-
býli í nær átta ár og ér sá tími
okkur hjónum og börnum okkar
ógleymanlegur, enda nutum við ein-
stakrar hjáipsemi og alúðar, einkum
ömmu, en afí dó sumarið 1973.
Sérstaklega er okkur minnisstætt
hvemig amma, sem unni öllum
gróðri, kenndi börnunum að um-
gangast hann.
Á kveðjustund eru okkur efstar
í huga þakkir tii ömmu fyrir alla
þá ástúð og umhyggju sem við urð-
um aðnjótandi.
Blessuð sé minning hennar.
Björn Ragnar
Það er alltaf sárt að kveðja ást-
vin en ekki er hægt annað en þakka
fyrir að amma fái þráða hvíld eftir
langa legu á Borgarspítalanum.
Hún hefði orðið 90 ára 6. nóvember
í ár.
Eftir standa dýrmætar minning-
ar um ömmu Rannveigu. Amma var
ein af þessum duglegu, fallegu,
blíðu konum sem alltaf eru boðnar
og búnar að rétta hjálparhönd öllum
þeim sem bágt eiga. Amma hafði
alltaf eitthvað fyrir stafni og féll
aldrei verk úr hendi, það var sama
hvað það var, allt lék í höndum
hennar.
Ég man fyrst eftir ömmu og afa,
Birni Kristjánssyni, á Kópaskeri
þegar ég var smábarn og foreldrar
mínir fóru með okkur systkinin
norður á sumrin, það var yndislegur
tími. í Útskálum var alltaf mikið
líf og fjör og margt fólkið í kringum
afa og ömmu. Á morgnana gaf
amma okkur alltaf eggjabikar full-
an af ijóma með hafragrautnum
og auðvitað var þykkur ijómi út á
hafragrautinn líka. Þetta fannst
mér mikið lostæti og hef ég aldrei
fengið betri hafragraut en hjá
ömmu í Útskálum. Ég var 7 ára
þegar afí hætti sem kaupfélags-
stjóri á Kópaskeri og afi og amma
fluttu suður. Mér er enn minnis-
stæður þessi dagur þegar fólkið
kvaddi afa og ömmu. Það var sól
og blíða og ræður voru haldnar
undir berum himni meðan afi og
amma stóðu á tröppunum en við
krakkamir stóðum á bak við tröpp-
urnar og fylgdumst með. Það var
fengur fyrir okkur krakkana að fá
þau suður þar sem við gátum hitt
ömmu og afa oftar á Grenimelnum,
en við söknuðum björtu sumranna
á Kópaskeri. Við bjuggum í grennd
við Grenimelinn og oft var skotist
til ömmu og alltaf jafn spennandi
að sjá hvað hún var að sýsla. Á
Grenimelnum voru unnir fallegir
hlutir úr ótrúlegustu efnum. Seinna
kallaði dóttir mín Grenimelinn
dúkkuspítalann því alltaf gat lang-
amma gert við bilaðar dúkkur.
Þegar ég var 10 ára fékk ég
botnlangakast og var lögð á spítala,
eitthvað var batinn lengi að koma
svo ég var látin vera hjá ömmu þar
sem hún bjó á fyrstu hæð en foreldr-
ar mínir á þriðju og ég átti erfítt
með tröppumar heima. Amma sagði
alltaf að það væri eitthvað að hjá
mér meðan öðmm fannst ég vera
óttaleg kveif. Það kom svo á daginn
seinna að amma hafði á réttu að
standa þegar ég var keyrð í skyndi
á spítalann aftur með ígerð í skurði.
Þegar ég var orðinn gift kona
og heimsótti ömmu á Grenimelinn
þá var alltaf fyrsta spurningin
„hvað ertu með í höndunum núna“
og var þá átt við handavinnuna.
Henni fannst ómögulegt ef við
stúlkurnar værum ekki með ein-
hveija handavinnu enda ekki fáir
hlutirnir sem liggja eftir hana.
Minningamar streyma í hugann
þegar ég minnist ömmu, hún var
yndisleg kona og það er gott að
eiga minningamar um hugljúfar
samverustundir. Megi amma mín
hvíla í guðs friði.
Rannveig Gunnarsdóttir
Elín Guðjónsdóttir,
Sandlæk - Minning
Fædd 14. september 1901
Dáin 2. febrúar 1991
Vaktu minn Jesú, vaktu í mér.
Vaka iáttu mig eins í þér.
Sálin vaki, þá sofnar líf,
sé hún ætíð í þinni hlíf.
(Sr. Hallgr. Pétursson)
Ljóðlínur þessar em viðeigandi
upphaf minningargreinar um
tengdamóður mína, frú Elínu Guð-
jónsdóttur, því hún elskaði þær og
þær lýsa betur en margt annað við-
horfí hennar til lífsins. Hún lést í
svefni á Sjúkrahúsi Selfoss, og
verður í dag til moldar borin frá
Hrepphólakirkju.
Elín var Ámesingur og komin
af rótgrónum bændaættum í báðar
ættir. Foreldrar hennar vora hjónin
Guðjón Jónsson bóndi í Unnarholti,
Hranamannahreppi, og Elínborg
^sdófyjr. Þau eignuðust tíu börn,
sem vora einstaklega samhuga, en
Guðrún, næstyngst þeirra, er nú
ein eftirlifandi.
Ung að áram giftist Elín óðals-
bóndanum Lofti Loftssyni á Sand-
læk, þar sem þau bjuggu við reisn.
En Loftur lést fyrir allmörgum
áram. Þeim varð fímm bama auðið.
Þau eru: Baldur bifreiðastjóri í Þor-
lákshöfn, Erlingur bóndi á Sand-
læk, Gnúpveijahreppi, Loftur tón-
menntakennari, Breiðanesi, Gnúp-
veijahreppi, Sigríður deildariðju-
þjálfí, Malmö, Svíþjóð og Elínborg
tónmenntakennari, Akureyri.
Elín fór oft með kvæði og sálma,
en fjölda þeirra kunni hún utanbók-
ar. Hún hafði unun af söng, tónlist
og lestri góðra bóka, eiginleika sem
hún ræktaði með bömum sínum í
ríkum mæli. Hún tók virkan þátt í
félagsstörfum, var hagsýn, þrifin
og.góð búkopa, eins og heimilið á
Sandlæk bar með sér, en heimilis-
hald, hannyrðir og saumaskap lærði
hún á Akureyri. í Gróðrarstöð
Reykjavíkur lærði hún undirstöður
blóma- og tijáræktar hjá Ragnari
Ásgeirssyni, því löngu á undan
samtíð sinni, fékk hún áhuga á tijá-
og gróðurræjd, sem entist allt Jífíð.
Og segja má, að allt lifði og dafn-
aði sem hönd hennar hreyfði enda
átti hún mörg spor og handtök í
garðinum sínum.
Ef svo bar við gat Elín verið föst
fyrir og óhrædd að láta skoðanir
sínar í ljós, engu að síður var hún
allra manna hugljúfust, sem vildi
leysa sérvert mál. Hún átti mikinn
fjölda vina á öllum aldri og ófá
börn sem dvöldu á Sandlæk, lengri
eða skemmri tíma, héldu tryggð við
hana allt lífíð og litu á Eiínu sem
aðra móður sína.
En gagnvart sínum eigin, minnti
hún mig helst á aðgætinn fugl, sem
breiddi vængi yfir unga sína til að
vernda þá gagnvart sérhverri hættu
á lífsins braut. Og það eru mér
ógleymanlegar stundir, frá jólum
og öðram hátíðum, þgar allir sem
gátu því við komið, þyrptust að
Sandlæk til að eiga stundarskjól
undir mjúkum vængjum hennar.
Já! Þannig var hún. Höfðingi
heim að sækja, sem vildi öllum
gott. Hún miðlaði öðrum af næmum
gáfum sínum og gæsku og í hveiju
það felst að vera maður. Þetta flétt-
aði hún nærfærnislega með ást
sinni og orðum til barna, barna-
barna, tengdabarna, ættingja og
allra þeirra mörgu, sem kynntust
henni. Og öll lærðum við að meta
hennar sterku eilífðartrú og djúpa
og einlæga ást á landinu, sem hún
unni svo mjög, dýrum þess, fuglum
og gróðri. Og ég minnist enn, þeg-
ar við voram mörg saman komin á
Álfaskeiði, fyrir fáum áram, að hún
hátt á níræðisaldri, stiklaði eins og
fjallageit undan okkur upp á Lang-
holtsfjall og sýndi okkur fagurt
umhverfí æskustöðva sinna og
svæðis, þar sem hún ólst upp við
leik og störf.
En gengin er góð kona. Mikill
persónuleiki, sem lifði eins og hún
dó; í trú. Um eilífðina efaðist hún
ekki og söng oft sálminn: „Þú Krist-
ur, ástvin alls sem lifír.“ Og þó að
hún ynni Sandlæk heitt, heimili
hennar í 60 ár, var það trú hennar,
að fyrst á himinsins strönd, þar sem
brottfarnir vinir, ættingjar og elsk-
aður eiginmaður biðu hana vel-
komna, væri hún endanlega komin
heim. Og í þeirri trú vil ég minnast
Elínar, því orðstír góðrar konu
gleymist ei. Blessuð sé minning
hennar.
Sigurður Arngrímssoii,