Morgunblaðið - 09.05.1991, Blaðsíða 34

Forsetakjörið í Rússlandi:
Kommúnístaþíng um
kosningabaráttuna
Moskvu. Reuter.
Harðlínukommúnistar í Rúss-
landi hyggjast efna til sérstaks
flokksþings á mánudag til að
undirbúa kosningabaráttuna
gegn Borís Jeltsín, leiðtoga lýð-
veldisins, í rússnesku forseta-
kosningunum 12. júní.
ívan Polozkov, leiðtogi rússneska
kommúnistaflokksins, gaf út yfir-
lýsingu 30. apríl, þar sem hann
hvatti til umræðna um forsetakosn-
ingarnar og efnahagslega „neyð-
aráætlun" stjórnvalda. Reuter-
fréttastofan komst yfir eintak af
yfirlýsingunni í gær og þar kemur
fram að á flokksþinginu verður
fjallað um þá stefnu stjórnvalda að
koma á fijálsu markaðshagkerfi og
fleiri pólitískum og efnahagslegum
umbótum. Á stofnfundi Rússlands-
deildar flokksins í júní í fyrra sætti
Míkhaíl Gorbatsjov Sovétforseti
harðri gagnrýni en hann hafði lengi
beitt sér gegn því að stofnaður yrði
sérstakur. kommúnistaflokkur í
Rússlandi. Flokkurinn hefur einnig
haldið uppi stöðugum árásum á
Jeltsín, sem bar sigurorð af
Polozkov í kosningum um forseta
rússneska þingsins fyrir tæpum
mánuði.
Economist:
Islendingar á varð-
bergi gagnvart EB
BRESKA vikuritið The Economist fjallar um afstöðu Norðurland-
anna til aðildar að Evrópubandalaginu (EB) í síðasta tölublaði og
segir að andstaðan í löndunum við bandalagið fari yfirleitt minnk-
andi. Um skoðanir íslendinga á málinu segir að þeir virðist ekki
vita sitt rjúkandi ráð en séu yfirleitt á varðbergi gagnvart bandalag-
inu.
„Á íslandi var búist við því að
Davíð Oddsson, borgarstjóri í
Reykjavík og skemmtikraftur í út-
varpi, ynni yfirburðasigur í þing-
kosningunum 21. apríl,“ segir Ec-
onomist. „Svo fór að flokkur hans,
Sjálfstæðisflokkurinn, hlaut aðeins
26 af 63 sætum á Alþingi (sem
íslendingar segja hreyknir að sé
elsta þing Evrópu). Þrátt fyrir þetta
verður Davíð Oddsson, vegna stöðu
sinnar sem formaður stærsta
flokksins, forsætisráðherra í sam-
steypustjórn með Alþýðuflokknum.
Alþýðuflokksmenn áttu aðild að
fráfarandi stjórn miðju- og vinstri-
flokka en í brýnu sló með þeim og
ráðamönnum samstarfsflokkanna
er töldu hina fyrmefndu of hægri-
sinnaða og ,ekki nógu eindregna í
andstöðunni við Evrópubandalagið.
íslendingar eru að jafnaði á varð-
bergi gagnvart EB enda þótt ná-
grannar þeirra á Norðurlöndunum
séu nú skyndilega orðnir áhuga-
samir og hrifnir af bandalaginu.“ '
Ritið telur að áhugi hinna Norð-
urlandaþjóðanna á aðild sé afleiðing
þess að æ færri hafi trú á því að
samningar Fríverslunarbandalags
Evrópu (EFTA) og EB um Evr-
ópska efnahagssvæðið takist og
aðdráttarafl EB sé svo mikið að
gagnslaust sé að spyrna við fótum.
Flokkurinn hefur ekki enn til-
nefnt frambjóðanda gegn Jeltsín en
vangaveltur eru um að annaðhvort
Níkolaj Ryzhkov, fyrrverandi for-
sætisráðherra Sovétríkjanna, eða
Andrej Bijatsjíkhín, leiðtogi harðl-
ínumanna í borgarstjórn Moskvu,
verði fyrir valinu. Jeltsín nýtur vin-
sælda á meðal almennings og
stuðnings Lýðræðislegs Rússlands,
áhrifamikilla samtaka umbóta-
sinna, en hins vegar verður öflug
flokksvél og miklir Ijármunir á bak
við frambjóðanda kommúnista-
flokksins. Þó er búist við að Jeltsín
vinni auðveldan sigur i forsetakosn-
ingunum, sem verða fyrstu- beinu
kosningarnar af því tagi í sögu
Sovétríkjanna.
Friðartilraunir í Mið-Austurlöndum:
Engin undankoma
Reuter
Meira en 100 manns fórust á þriðjudag í Malasíu í mesta eldsvoða,
sem orðið hefur þar í landi. Kviknaði í flugeldaverksmiðju í bænum
Sungai Buloh og skipti það engum togum, að hún sprakk í loft upp
á svipstundu áður en nokkur fékk tækifæri til að forða sér. Sjö stund-
um eftir sprenginguna fannst kona á lífí í rústunum, en hún var
meðvitundarlaus. Hér er verið að leita í rústunum að brunnum líkams-
leifum starfsfólksins.
Bessmertnykh ítrekar stuðning
Sovétmanna við arabaþióðir
Damaskus, Washington. Reuter.
ALEXANDER Bessmertnykh, utanríkisráðherra Sovétríkjanna, kom
til Sýrlands í gær á ferð sinni um Mið-Austurlönd og sagði að Sovét-
menn myndu eftir sem áður styðja arabaþjóðir í deilunni um rétt-
indi Palestínumanna. Hann hét því að er hann ræddi við ráðamenn
í ísrael síðar í vikunni myndi hann ítreka fyrri kröfur um „réttláta
samninga" en Sovétmenn hafa lengi stutt kröfur araba um að ísrael-
ar hverfi frá hernumdu svæðunum.
Sýrlendingar hafa árum saman
verið tryggustu bandamenn Sov-
étríkjanna í arabaheiminum. Þeir
og fleiri arabaþjóðir álíta að stefna
James Bakers, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, gagnvart ísrael sé
of undanlátssöm og vilja að Sovét-
menn tryggi að breyting verði þar
Reuter
Kúrdar snúa aftur
Kúrdískir flóttamenn eru sem óðast að snúa aftur til síns heima eða
í búðir, sem reistar hafa verið á griðasvæðunum í Norður-írak. Hér
er bandarískur hermaður að fylgja konu og þremur börnum hennar
til heimilis hennar í Zakho-borg en baksýn eru hermenn að fara
með veikan mann á sjúkrahúsið í borginni.
á. Stjórn Yitzhaks Shamirs í ísrael
hefur vísað á bug hugmundum um
afsal landssvæða og leyft þúsund-
um gyðinga að búsetja sig á her-
numdu svæðunum þrátt fyrir and-
mæli Bandaríkjamanna og hörð við-
brögð arabaríkja. Margar araba-
þjóðir eru einnig áhyggjufullar yfir
því að Sovétmenn hyggjast leyfa
hundruðum þúsunda sovéskra gyð-
inga að flytjast úr landi til ísraels.
Sovéski utanríkisráðherrann
mun ræða við Hafez al-Assad SýP-
landsforseta og fleiri valdamenn en
heldur næst til Jórdaníu, ísraels,
Egyptalands og Líbanons. Búist er
við að Bessmertnykh hitti Baker í
Kaíró á sunnudag og blöð í ara-
baríkjum fullyrtu að leiðtogi Frels-
issamtaka Palestínumanna (PLO),
Yasser Arafat, myndi ræða við so-
véska ráðherrann í Amman, höfuð-
borg Jórdaníu, á morgun. Talsmað-
ur PLO, Mohamed Milhem, var von-
daufur um gagnið af stuðningi Sov-
Leit að katta-
morðingja
Seattle. Reuter.
BANDARÍSKA lögreglan er
nú á höttunum eftir miskunnar-
lausum kattarmorðingja. Mað-
urinn fremur ódæðin í úthverf-
um Seattle-borgar á vestur-
strönd Bandaríkjanna.
Afbrotamaðurinn er vopnaður
byssu og rænir köttunum úr mann-
lausum bílum þar sem þeir sitja
einmana og stara út um gluggann.
Hann drap eitt sinn sex ketti sama
daginn og særði tvo aðra svo illa.
Einnig skaut hann af misgáningi á
uppstoppað dýr.
étmanna. „Ég býst ekki við miklu
af þeim því að ákvarðanir þeirra
munu fara mjög eftir því hvaða
niðurstöðu bandarísk stjórnvöld
komast að.“
Edúard Shevardnadze, fyrrver-
andi utanríkisráðherra Sovétríkj-
anna, er staddur í Washington.
Hann sagði í gær á umræðufundi
að Palestínumenn hefðu gert mikil
mistök með því að styðja Saddam
Hussein íraksforseta í deilunni um
Kúveit. „Öllum getur skjátlast, allir
geta metið stöðuna á rangan hátt
eða alið með sér barnalegar vonir.
En stjórnmálaviska felst í því að
ríghalda ekki í það sem augljóslega
eru mistök," sagði Shevardnadze.
Hann sagði Palestínumenn myndu
hljóta samúð umheimsins ef þeir
viðurkenndu mistökin. Hanan As-
hrawi, fulltrúi Palestínumanna á
hernumdu svæðunum, mótmælti og
sagði að þjóðir heims hefðu misskil-
ið afstöðu Palestínumanna. PLO
hefði verið á móti innrás íraka í
Kúveit og hvatt til samninga deilu-
aðila.
Júgóslavneski herinn:
Spáð upplausn
komi til stríðs
London. The Daily Telegraph.
„HERINN er illa þjálfaður, slaklega vopnum búinn og yfirstjórn
hans er ekki góð,“ segir John Zametica, sérfræðingur um Balkan-
skaga hjá Alþjóðahcrmálastofnuninni í London, aðspurður um
júgóslavneska herinn. „En herinn er vel fær um að beita sér innan-
lands. Hersveitirnar eru misjafnlega vígfærar en þær sem hafa
bækistöðvar nærri Belgrad eru fremur vopnfimar."
Zametica segir að líklega leysist
herinn upp ef borgarastríð hefjist
fyrir alvöru. Júgóslavía hefur
180.000 menn undir vopnum, þar
af eru 100.000 sem gegna her-
skyldu. Einungis 10% Júgóslava
eru Albanir en vegna mikillar við-
komu þeirra eru 25% hermannanna
albönsk. Mesta ójafnvægið milli
þjóða Júgóslavíu er þó meðal liðs-
foringja en 60-70% þeirra eru Ser-
bar. Þetta hefur meðal annars vald-
ið því að Króatar líta á júgóslav-
neska herinn sem hernámslið.
Stjórnvöld í Slóveníu og Króatíu
segjast ætla að skora á þegna sína
að yfirgefa herinn ef honum verður
beitt í Króatíu.
Zametica segir að andinn sé
slæmur í hernum og þar sem her-
skyldan vari einungis í tólf mánuði
sé agi lítill og ekki sé hægt að
útiloka liðhlaup í stórum stíl komi
til mikilla átaka. Hins vegar yrði
ekki mikil þörf á þjónustu óbreyttra
hermanna í stjórnarbyltingu sem
gengi skjótt um garð.
í júgóslavneska landhernum eru
138.000 hermenn. Hann hefur yfir
1.850 skriðdrekum að ráða og eru
flestir sovéskir af gerðunum T-54
ogT-55. Sjóliðareru 10.000 talsins
og eru fjórar freigátur í flotanum
og 59 fallbyssubátar. 1 flughernum
eru 32.000 manns og ræður hann
yfir 455 orrustuþotum og 198 her-
þyrlum.