Morgunblaðið - 15.10.1991, Page 42

42
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. OKTÓBER 1991
Kökur í örbylgjuofni

/'
Eg sagði í þættinum „Daglegt líf“ 2. ág-
úst sl. að ég hefði eldað nær allan
minn mat úti á gasgrilli í sumar. Þetta
var rétt þegar það var skrifað, en svo
þegar veðrið versnaði í ágúst og regnið og rok-
ið ætlaði allt um koll að keyra, var enginn
möguleiki á að nota gasgrillið. í húsinu sem ég
hefi verið að byggja í sumar er rafmagn, en
þar er enn ekki komin eldavél, en aftur á móti
er þar góður, lítill örbylgjuofn og hann kom
núna að góðum notum. Mér hafði verið sagt,
að ekki þýddi að elda hrísgrjón í örbylgjuofni
og erfitt væri að baka kökur. Þetta er regin-
della. Uppáhaldsmatur bónda míns er
hrísgrjónagrautur, og hann eldaði ég aldrei á
gasgrillinu. En núna dugði ekki að kvelja hann lengur og nú er eldaður hrísgrjó-
nagrautur minnst einu sinni í viku í örbylgjuofni og sá grautur gæti sómt sér
á ráðherraborði. Og eftir að krækiberin voru fullsprottin var búinn til hrísmjöls-
grautur í örbylgjuofninum. Og kökurnar, ekki eru þær af lakara taginu, krydd-
kaka, súkkulaðikaka, eplakaka, apríkósukaka, appelsínukaka og jólakaka með
rúsínum ofan á. Rúsínurnar falla nefnilega allar á botninn og snúa upp, þegar
forminu er hvolft. Það tekur aðeins 10 mínutur að hræra og baka hverja köku.
Alls konar fisk-, kjöt-, pasta- og grænmetisrétti, eggjakökur og ýmsar bökur
er hægt að búa til í ofninum, enda er örbylgjuofn hið mesta þarfaþing, einkum
þar sem fáir eru í heimili eða þar sem fólk er lasburða og sjónskert. Miklu
minni hætta er á maður brenni sig við notkun hans en við hefðbundna mat-
reiðslu. Þetta ættu aldraðir að athuga.
/
/

Örbylgjuofnar eru mismunandi,
bæði að stærð og hitastillingar,
þeir eru ýmist með snúningsdiski
eða án hans, en það skiptir ekki
höfuðmáli. En það skiptir máli
hvers konar ílát maður notar.
Ekki er gott að nota ílát sem hitna
í ofninum (nema af matnum, þeg-
ar hann hitnar). Ég hefí komið
mér upp nokkrum góðum plastíl-
átum með loki. Þau fást víða t.d.
í ýmsum stórmörkuðum.
í næstu þáttum birtast upp-
skriftir sem ég hefí búið til núna
í haust og eru ætlaðar í örbylgju-
ofn. Bakið kökur í plastskál með
loki sem þolir örbylgjuofn. Hæfí-
leg stærð er 18—20 sm í þvermál
og 7—10 sm á hæð. Nota verður
lok eða filmu á skálina.
Grunnuppskrift fyrir allar
kökurnar
50 g brætt smjörlíki
3 egg
3 dl sykur
3 dl hveiti
tæpl. 1 tsk. lyftiduft
1. Bræðið smjörlíkið við minnsta
straum í skálinni, sem þið ætl-
ið að baka í. Þá þarf ekki að
smyija hana.
2. Hrærið' saman egg og sykur.
3. Setjið hveiti, lyftiduft og
smjörlíki út í.
Síðan er bætt öðru í eftir því
sem við á. Sjá hér á eftir. Bökun-.
artími er frá 7—10 mínútur á
mesta straum. Tími er örlítið mis-
munandi eftir ofnum og gerð
skála.
Umsjón: KRISTÍN GESTSDÓTTIR
Teikningar: SIGURÐUR ÞORKELSSON
Kryddkaka
1 tsk. negull
1 tsk. kanill
1 tsk. engifer
3 tsk. kakó
" Súkkulaðikaka
3 msk. kakó
'h tsk. vanilludropar
Krem inn í krydd- og
súkkulaðiköku
50 g smjör eða jurtasmjörlíki
2 dl flórsykur
'A tsk. vanilludropar
1 eggjarauða
Jólakaka
‘/2—1 tsk. sítrónudropar
1 dl rúsínur
Appelsínukaka
Rifínn börkur af 'h appelsínu
Glassúr utan um
appelsínukökuna
Vh dl flórsykur
2 msk. appelsínusafi
í næsta þætti birtast uppskrift-
ir af apríkósuköku og eplaköku.
Franskt popp
á Islandi
ÞRJÁR franskar hljómsveitir,
„Manu Dibango & Soul Makossa
Gang”, „Les Satellites” og „Baby-
lon Fighters”, haida á næstunni
tónleika á Hótel íslandi. Þcssir
tónleikar _eru hluti menningars-
amskipta ísland og Frakklands á
sviði popptónlistar og nefnast þeir
„ALA BADDARI FRANSl-
FRANSKT POPP Á ISLANDI”.
Fyrri tónleikamir -afrískt popp frá
Kamerún- verða haldnir miðviku-
dagskvöldið 16. októberogþá kemur
hljómsveitin „Manu Dibango & Soul
Makossa” fram og einnig Kvartett
Sigurðar Flosasonar og íslenski
rímnasmiðurinn Sveinbjörn Bein-
teinsson, Alsheijargoði. í fréttatil-
kynningu um tónleikana segir m.a.
að Mano Dibango hafíð slegið í gegn
í Bandaríkjunum árið 1973 með lag-
inu „Soul Makossa” og síðan þá hafí
hann verið einn af þekktustu fulltrú-
um afrískrar tónlistar, en hann er
fæddur í Kamerún.
Seinni tónleikarnir -franskt - ís-
lenskt gleðipopp- verða svo haldnir
fimmtudaginn 17. október. Þá koma
hljótnsveitirnar „Les Satellites”, „Ba-
bylon Fighters” og íslenska hljóm-
sveitin risaeðlan fram. í fréttatil-
kynningunni segir um „Les Satellit-
es” að hún sé í forsvari fyrir hina
„nýju línu” í frönsku rokki í dag.
★ Pitney Bowes
Frlmerkjavélar
OTTO B. ARNAR HF.
Skipholti 33 -105 Reykjavfk
Slmar 624631/624699
Umsjon: Agusta Björnsdóttir
Þáttur nr. 225
Nú þegar haustar og gróður fer
að búa sig undir veturinn dettur
fæstum í hug að óþrif heiji á trén.
Sitkalús og furulús eru þó á ferli
allt árið og valda oft tjóni um þetta
leyti. Þessar lýs hafa ekkert dvalar-
stig til að fleyta sér yfír veturinn
og þær þurfa því að ganga úti um
veturinn. Þó að þessar skordýr séu
kuldaþolin, heggur vetrarkuldinn
st5r skörð í stofn þeirra og heldur
Qölda þeirra í skefjum. Síðastliðinn
vetur var óvenju mildur og í kjölfar-
ið kom einstaklega hlýtt og sólríkt
sumar. Líkur eru því á að nú sé
meira af þessum lúsum á tijánum
en oft áður og því nieiri hætta á
skemmdum.
Sitkalús
Sitkalús (Elatobium abietinum
Walker) er smávaxin blaðlús,
1,5-1,8 mm löng. Lúsin er græn,
með rauð augu. Ef barmálar eru
skoðaðar má greina lýsnar þar sem
þær sjúga í sig næringu úr æðum
nálanna. Hér á landi hefur sitkalús
fundist á sitkagreni, sitkabastarði,
rauðgreni, blágreni og hvítgreni.
Utbreiðsla lúsarinnar virðist bund-
in við Suður- og Austurland. Auk
þess að sjúga næringu frá trénu
skilur lúsin eftir sig efnasambönd
sem koma í ýeg fyrir að sárið eftir
lúsina loki sér. Þannig gulna nál-
arnar, verða brúnar og falla af
trénu af völdum lúsarinnar. Mest
hætta á varanlegum skemmdum
af völdum sitkalúsar er ef hún nær
að skemma nýja sprota. Á sumrin
er lúsin eingöngu á eldri sprotum
en sækir í þá nýju á haustin. Ef
lúsin nær að skemma þessa sprota
fara þeir oft mjög illa. Þess vegna
þarf að fylgjast mjög vel með nýj-
um sprotum tijánna þegar hætta
er á lúsafaraldri og veija trén ef
mikið er af lúsinni.
Sitkalús þrífst best í skugga.
Meiri líkur eru á að finna lúsina
við stofn tijánna heldur en á grein-
um. Þétt plöntun tijánna og lítil
eða engin grisjun skapar góð skil-
yrði fyrir lúsina og þá er meiri
hætta á skemmdum.
Furulús
Furulús, (Pineus pini Macquart)
er blaðlús. Hún er mjög smávaxin,
1,0-1,2 mm og nær ósýnileg berum
augum. Lýsnar halda hópinn tug-
um eða hundruðum saman í hvítum
hnoðrum á berki tijánna og þessir
hnoðrar eru vel sýnilegir. Hér á
landi sækir lúsin á tveggja nála
furur, þ.e.a.s. skógarfuru, stafa-
furu, fjallafuru og bergfuru. Lúsin
er útbreidd um allt land þar sem
furutré er að fínna. Furulýs sjúga
safa úr æðum trésins og draga
þannig úr vexti þeirra.
Furulús hefur valdið skógrækt-
arfólki hér á landi miklu tjóni.
Lúsin eyddi hér nær alveg skógar-
furu sem plantað var í miklum
mæli á tímabili. Þessi uppákoma
dró nokkuð úr tiltrú manna á skóg-
rækt yfirleitt þannig að tjónið af
völdum lúsarinnar varð bæði beint
og óbeint. Aðrar furutegundir sem
nú eru ræktaðar hér á landi virð-
ast geta lifað með furulúsinni þó
að hún dragi úr vexti þeirra ef
mikið er af henni.
Varnir gegn sitkalús og
furulús
Ráðlegt er að fylgjast vel með
tijánum eftir milda vetur. Ef mikið
er af lús á haustin er ráðlegt að
úða trén með skordýraeitri. Efnin
Permasect og Permethrin eru mik-
ið notuð við garðaúðun og vinna
þau ágætlega á þessum skaðvöld-
um. Þau eru tiltölulega skaðlítil
öðru lífríki. Úðið í stilltu, þurrú
veðri, eins hlýju og kostur er. Bent
er á að lítið þarf að nota af þessum
efnum þannig að líklegt er að til
sé afgangur frá því í vor eða sum-
ar sem hægt er að nýta.
Til nánari fróðleiks er bent á
greinar Jóns Gunnars Ottóssonar
um furulús og sitkalús í Ársriti
Skógræktarfél. ísl. 1988 og 1985.
Helgi Jóhannesson
Lúsug fura.
Ljósm. JGO.
Ljósm. JGO.
Furulúsin er falin í hvítum hnoðrum á berki
árssprotans.
Sitkalús - furulús, skaðvald-
ar á greni- og’ furutrjám
Blóm vikunnar