Morgunblaðið - 19.10.1991, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. OKTÓBER 1991
í

i
|
i
f
Hyasintur inni og úti
Blóm vikunnar
Umsjón: Ágústa Björnsdóttir
226. þáttur
Enn er laukakauptíðinni ekki
lokið og vafalaust er ennþá til tals-
vert úrval af laukum hvort heldur
er til ræktunar úti eða inni.
Hyasintur - goðaliljur - eru þau
laukblóm sem hvað lengst haf ver-
ið ræktuð hér á landi, framan af
voru þær nær eingöngu ræktaðar
í vatni í þar til gerðum glösum.
Ekki virðast vinsældir þeirra
minnka með árunum enda koma
svo til árlega fram nýjungar bæði
hvað liti og blómfegurð snertir.
Ekki fer á milli mála að hyasintur
eru allra lauka vinsælastir að
„drífa” til blómgunar um jól, en tii
þess að svo megi verða þarf um
það bil 8 vikur og því á mörkunum
að það takist þetta haustið. Þó
kann að vera að fá megi tegundir
sem þurfa skemmri tíma í ræktun
og kemur hin bleika „Anna-María”
þar e.t.v. til greina.
En ekki má miða hyasintur ein-
göngu við inniræktun, því að sem
garðblóm eru þær afburða glæsi-
legar og ræktun þeirra á ekki að
vera neinum vandkvæðum háð ef
þær eru í góðum, frjóum og vel
framræstum jarðvegi, lítið eitt
sandbornum. En varlega skal tre-
ysta því að þær beri blóm nema
einu sinni.
☆
Það er nú orðið æði iangt síðan
að birst hefur skrá um Blóm vik-
unnar. Lesendur sem safna þessum
pistlum — og þeir virðast allmargir
— hafa eindregið óskað eftir siíkum
yfirlitum. Eftirfarandi er fyrir árið
1989 en sams konar skrá yfir árið
1990 mun svo birtast innan fárra
vikna.
Skrá um Blóm vikunnar 1989
Tölus. Fyrirsögn Höfundur Birt
122 Vorkveðja Sigríður Hjartar 6. maí
123 Lækningablóm Margrét Ólafsdóttir 21. maí
124 Hundatunga Ágústa Björnsdóttir 28. maí
125 Geitabjalla Ágústa Bjöynsdóttir 3.júní
126 Hjartasteinbrjótur Sigurlaug Ámadóttir 10. júní
127 Salat Kristín Gestsdóttir 17. júní
128 Geitaskegg — Jötunjurt Hólmfríður Sigurðardóttir 24.júní
129 Garðaskriðnablóm Sigurlaug Árnadóttir l.júlí
130 Síberíuvorblóm Hólmfríður Sigurðardóttir 8. júlí
131 Ljósberi Agnar Ingólfsson 15. júh'
132 Hófsóley Agnar Ingólfsson 22. júlí
1133 Músagin Margrét Olafsdóttir 29. júlí
134 Rósariddaraspori Hólmfríður Sigurðardóttir 5. ágúst
135 Dílatvítönn Hólmfríður Sigurðardóttir 12. ágúst
136 Piparrót Sigurlaug Árnadóttir 19. ágúst
137 Ská um Blóm vikunnar Ágústa Bjömsdóttir 26. ágúst
138 Lambagras Agnar Ingólfsson 2. september
139 Bjarnarrót Hólmfríður Sigurðardóttir 9. september
140 Dverghjarta Ágústa Bjömsdóttir 16. september
141 Telekia Hermann Lundholm 23. september
142 Tafla um haustlauka Hafsteinn Hafliðason 30. september
143 Holtasóley Agnar Ingólfsson 7. október
144 Pálsjurt Óli ValurHansson 14. október
145 Vetur gengur í garð Ólafur Björn Guðmundsson 21. október
146 Orkidea-Cymbidium Þórhallur Jónsson 28. október
147 Alpafjóla Óli Valur Hansson 7. nóvember
148 Nóvemberkaktus Óli ValurHansson 11. nóvember
149 Lítið eitt um rósir Kristján Jóhannesson 23. nóvember
150 Jólabegónía Óli ValurHansson 28. nóvember
151 Meðferðjólablómanna Óli ValurHansson 9. desember
152 Meðferðjólattjáa Kristinn Skæringsson 16. desember
NÁTTÚRUFÆÐI
TAKIÐ VETURINN MEÐ TROMPI
Gunnhildur og Soffía verða með sýnikennslu í undirstöðu-
atriðum jurtafæðis með makróbíótísku ívafi (korn, græn-
meti, þang, baunir o.fl.). Námskeiðið verður haldið á
„NÆSTU GRÖSUM" miðvikudaginn 23.10. ki. 20.30-
23.30 og laugardaginn 26.10. kl. 9.30-18.00.
Upplýsingar á Matstofunni í síma 28410 og í síma 21537
milli kl. 19 og 20 á kvöldin.
EES — Reisn
eða auðmýking
eftir
Kjartan Norðdahl
Samningaviðræðurnar um evr-
ópskt efnahagssvæði (EES) snú-
ast ekki lengur um það, hvort
EFTA og EB geti komist að sam-
komulagi á jafnréttisgrundvelii,
heldur um það , hvort Norðmenn
og íslendingar eigi að láta beygja
sig í duftið.
Lítið er geð guma
Eftir að slitnaði upp úr þessum
samningaviðræðum í sumar lét
utanríkisráðherra íslands þau orð
falla, að EB hefði auðmýkt EFTA.
„Þetta er auðmýking”, segir Jón
Baldvin, sbr. Dv. 30. júlí sl. „Trún-
aðarbresturinn er ægilegur ”, seg-
ir hann ennfremur í sama blaði.
Núna, rúmum mánuði seinna, seg-
ir sami ráðherra, ef marka má
frétt í Morgunblaðinu 8. október
sl., að EB hafi sýnt EFTA „yfir-
gangssemi” og „þjösnaskap” í
samningaviðræðunum.
En trúnaðurinn virðist hafa
brostið á fleiri stöðum en í samn-
ingaherbúðum EB, því þrátt fyrir
margyfírlýsta samstöðu EFTA-
ríkjanna, ekki síst Norðurlanda,
var ekki fyrr slitnað upp úr viðræð-
unum en Svíar fóru að velta því
fyrir sér , hvort ekki væri réttast
fyrir þá að semja beint við EB,
án þátttöku íslendinga og Norð-
manna. Þar fór nú norræn sam-
vinna fyrir lítið.
Hverslu miklu af svikum, auð-
mýkingum, yfírgangssemi og
þjösnaskap, er háttvirtur utanrík-
isráðherra, Jón Baldvin Hannibals-
son, tilbúinn að kyngja til þess að
hinn heittelskaði EES-samningur
verði undirritaður?
Á að sannast í þessum samn-
ingaviðræðum, að sá sterki hrein-
lega kúgi þann veikari?
Undanlátssemi
Ýmislegt hefur komið fram síð-
an upp úr slitnaði í sumar, sem
sýnir, að ráðamenn þessara þjóða,
Norðmanna og íslendinga, eru að
láta taka sig á taugum. Þannig
má lesa í blöðunum, að Norðmenn
séu hættir við að setja á oddinn
fijálsan aðgang með fiskafurðir
sínar á evrópumarkaðinn, þeir eru
farnir að skæla og segja nú -
ætli sé ekki best að ganga bara í
EB!
íslensku ráðherrarnir fóru einn-
ig strax að gefa eftir - fóru að
ýja að rýmkuðum löndunarrétti
EB-skipa, sem kostaði hörð mót-
mæli LIÚ, innflutningi á landbún-
aðarafurðum (sem menn höfðu
áður talið vera utan samnings),
bændastétt íslands til skelfíngar,
og því, að 85% niðurfelling tolla,
að vísu í áföngum, væri nú ansi
mikill afsláttur! Og fleira og fleira.
En hver var afstaða ísiensku
ríkisstjórnarinnar í upphafi þess-
arar ömurlegu samningafarar?
(Hér er aðeins verið að ræða um
fiskinn enda fást ráðamennirnir
ekki til að ræða um neitt annað).
Forsendur íslendinga
Þorsteinn Pálsson, sjávarút-
vegsráðherra, lýsti forsendum ís-
lendinga, hvað varðar höfuðkröf-
una „um ótakmarkaðan tollfijáls-
an aðgang að mörkuðum EB fyrir
fiskafurðir okkár”, svo á Alþingi
16. maí sl.:
„Mér finnst full ástæða til að
taka það mjög skýrt fram þannig
að enginn velkist í vafa um að það
er forsenda fyrir því að við ger-
umst aðilar að væntanlegum
samningi um evrópskt efnahags-
svæði að við fáum þessari kröfu
um tollfijálsan aðgang framgengt
á þeim forsendum sem við höfum
lagt fram. Það er ekkert til um-
ræðu og getur ekki komið til álita
að við gerumst aðilar að samn-
ingnum ef þetta mál hangir í lausu
lofti eða er sett fram af Evrópu-
bandalagsins hálfu með ófullnægj-
andi hætti. Það er mjög mikilvægt
á þessu stigi að viðsemjendur okk-
ar í Evrópubandalagingu viti að
frá þessu ætlum við ekki að víkja.”
Þessi krafa íslendinga, að fá
ótakmarkaðan (þ.e. 100% en ekki
85%) tollfijálsan aðgang að mörk-
uðum EB fyrir íslenskar sjávaraf-
urðir og að EB viðurkenni að öllu
leyti fyrirvara íslendinga um fjár-
festingar útlendinga í íslenskum
sjávarútvegi óg fiskiðnaði, hefur
síðan verið margítrekuð. T.d. í DV.
25. júní s.L, en þar segir svo:„Hins
vegar er það alveg kristaltært að
við höfum ekki um neitt frekar
að semja í þessu efni og erum
Kjartan Norðdahl
„Hefur framkoma tals-
manna EB í þessum
samningaviðræðum
hingað til gefið tilefni
til að ætla að í framtíð-
inni muni sanngirni og
jafnrétti ráða í viðskipt-
um okkar við risaband-
alagið?”
komnir á endamörk samninga og
Evrópubandalagið verður að gera
sér grein fyrir því” (Þorsteinn
Pálsson). Hér er hressilega talað
og ekkert dregið af. Og í Morgun-
blaðinu 13. ágúst s.L, en þar segir:
„Davíð Oddsson sagði að það
væri áfram ófrávíkjanleg krafa
íslensku ríkisstjórnarinnar að sjáv-
arafurðum yrði veittur fullur að-
gangur að mörkuðum EB.”
Nú er það bara spurningin -
ætlar ríkisstjórnin að standa við
stóru orðin, eða ætlar hún að éta
þau ofan í sig og lúffa í auðmýkt
fyrir EB?
Hefur framkoma talsmanna EB
í þessum samningaviðræðum
hingað til gefið tilefni til að ætla
að í framtíðinni muni sanngirni
og jafnrétti ráða í viðskiptum okk-
ar við risabandalagið? Svari hver
fyrir sig.
Höfundur er flugstjóri og
lögfræðingur.
Jarðarför Júgóslaviu
eftir Önnu Benkovic
Hvað er „Júgóslavía”?
Svarið er einfalt: Júgóslavía var
sambandsríki sex þjóða á Balkan-
skaga.
Júgóslavía er ekki lengur til
Valdbeitingin sem sambandsher
Júgóslavíu stendur nú fyrir í Kró-
atíu á sér enga stoð í fyrirskipun-
um réttkjörinna stjórnvalda í
Júgóslavíu. Af þeim sökum verður
að líta svo á að stjómkerfí ríkisins
hafi nú þegar liðast í sundur og
að valdbeitingin sé ekki í þágu
Júgóslavíu sem heildar, heldur
öfgafullt, löglaust og óréttlætan-
legt ofbeldi í garð fijálsrar þjóðar.
Getur ísland með góðri sam-
visku viðurkennt sambandsríki
Júgóslavíu þegar tvær þjóðir af
sex hafa sagt sig úr sambandinu
af fullri alvöru og föstum vilja?
Er ekki kominn tími til að ísland
taki af skarið gegn þeim fyrir-
slætti að um innanríkisátök í
„Júgóslavíu” sé að ræða?
R
AUSTUR- RÍKI > UNGVERJALAND / Ú
M
E
SLÓVENÍA ( N
^ 1 * V>JODINA'-\ í A
Q v a / BELGRAD ^ BOSNÍA- ° O
VHERSEGÓVÍNA< < SERBÍA (
„íslendingar gætu nú
komið einni slíkri þjóð
til hjálpar með við-
brögðum sínum á al-
þjóðavettvangi”
Hvað er að gerast?
Sókn sambandshersins er ann-
ars vegar fólgin í þjóðernisstefnu
Serba, sem miðar að útþenslu
Serbíu (sbr. „Stór-Serbía”) og hins
vegar í alræðishugmyndum
kommúnismans, og þá sérstaklega
innan hersins (einnig hefur verið
talað um trúarstríð). Harðlínu-
kommúnistar hafa ekki nema um
tvennt að velja til að halda ríkinu
saman; útrýma þjóð Króata, sem
þráir frelsi og sjálfstæði, eða kúga
hana til hlýðni og undirgefni.
Ráðist er á allt sem heldur þjóð-
inni saman og gefur henni von.
Ómetanleg menningarverðmæti
Króata, kirkjur þeirra og aðsetur
stjórnvalda í Zagreb eru sprengd
og eyðilögð.
Því skora ég á íslensk stjórn-
völd að viðurkenna tafarlaust
sjálfstæði Króatíu. Með viðurkenn-
ingu sinni á sjálfstæði Litháens
vakti ísland von og frelsisþrá ann-
arra þjóða sem bjuggu við svipað-
ar aðstæður. íslendingar gætu nú
komið einni slíkri þjóð til hjálpar
með viðbrögðum sínum á alþjóða-
vettvangi.
Höfundur er heimspekincmi.