Morgunblaðið - 19.10.1991, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. OKTÓBER 1991
BOÐAÐ TIL RAÐSTEFNU UM FRIÐ I MIÐAUSTURLÖNDUM
Sovétríkin o g Isra-
el taka upp stjóm-
málasamband á ný
Moskvu. Reuter.
SOVETMENN hafa ákveðið að taka upp stjórnmálasamband við
Israel eftir 24 ára hlé. Talið er að þetta sé einkum gert til að
tryggja að Sovétríkin verði ekki utanveltu í friðarviðleitninni í
Miðausturlöndum sem nú er komin á mikinn skrið.
samband við ísrael tryggja áhrif
sín á hugsanlega friðargjörð.
Háttsettur vestrænn stjórnarer-
indreki í Moskvu sagði í gær að
ólíklegt væri að Sovétmenn myndu
fá mikla efnahagsaðstoð frá Israel
í kjölfar þessarar ákvörðunar.
Hins vegar gætu þeir veitt tækni-
lega ráðgjöf. Maslov vakti athygli
á því að Israelar hefðu þegar tek-
ið upp samstarf við Sovétlýðveldið
Uzbekístan þar sem þeir aðstoða
við bómullarrækt. Einnig væri
hugsanlegt að sovéskir gyðingar
sem flust hafa til ísrael sneru
tímabundið aftur til að aðstoða við
uppbyggingu í Sovétríkjunum.
Undanfarin tvö ár hafa 325.000
gyðingar flust frá Sovétríkjunum
til ísraels. Talið er að um miðjan
þennan áratug verði fjórði hver
Israeli af sovéskum uppruna. Þeg-
Sjálfstjórn Palestínumanna á
hemumdu svæðunum innan árs
Bandarískur embættismaður segir enn hættu á að friðarviðleitnin fari út um þúfur
Reuter
Utanríkisráðherrar Sovétríly'anna og ísraels, Borís Pankín (t.v.) og David Levy (t.h.) lyfta glösum í til-
efni af stjórnmálasambandi ríkjanna sem komið hefur verið á eftir 24 ára hlé.
Alexej Maslov, háttsettur emb-
ættismaður í Miðausturlandadeild
sovéska utanríkisráðuneytisins,
segir að þetta skref sé nauðsyn-
legt til að friðarráðstefnan um
Miðausturlönd, sem haldin verður
í Madrid um mánaðamótin, beri
árangur. Einnig vilji Sovétríkin
með því að taka upp stjórnmála-
Jerúsalem. Reuter.
EITT helsta markmið samningaviðræðna araba og ísraela sem
hefjast í Madrid 30. október næstkomandi verður að koma innan
árs á fót timabundinni sjálfstjórn Palestínumanna á hernumdu
svæðunum. Kom þetta fram í máli háttsetts bandarísks embættis-
manns í Jerúsalem í gær er hann skýrði fréttamönnum frá markmið-
um friðarráðstefnunnar í Madrid og þeirra viðræðna sem sigla í
kjölfarið. Hann vildi ekki láta nafns síns getið en sagði að þótt
send hefðu verið út formleg boð á ráðstefnfæri út um þúfur. T.d.
ætti ísraelska ríkisstjórnin eftir að fjalla um málið.
Embættismaðurinn sagði að sem nú færu í hönd.
markmiðið um sjálfstjórn væri i
boðsbréfínu sem Bandaríkin og
Sovétríkin hefðu sent í gær til ara-
baríkja, ísraels og Palestínumanna.
Palestínumenn hefðu farið fram á
þetta og ísrealar hefðu loks látið
undan þrýstingi og fallist á að þetta
yrði opinbert markmið viðræðnanna
Ehnfremur segir í boðsbréfínu
að samningaviðræður um framtíð
Vesturbakkans og Gazasvæðisins
hefjist á þriðja ári millibilsskeiðs
sem standa mun í fimm ár. Þar
segir einnig að markmið ráðstefn+
unnar sé „raunverulegur friður,

EFTIRMENNTUN
BÍLGREINA
NÁMSKEIÐ
Plaslviðgerðir - plastsuða - líming á stáli
Á námskeiðinu er kennd greining plastefna og viðgerðar-
möguleikar hinna ýmsu plastgerða. Kenndar límingar og
límsamskeytun, ásamt vali límefna. Kennd suða með
heitu lofti, ásamt vinnslu suðusamskeyta. Formun mjúkra
plastgerða með heitu lofti.
Ennfremur er kennd líming á stáli og efnisnotkun því
fylgjandi, gerðir límsamskeyta og styrking þeirra.
Kennd meðferð og notkun efna sem nota þarf við grein-
ingu, límingu og um þau fjallað útfrá öryggissjónarmiði
og heilsufari.
Námskeiðið er ætlað bifreiðasmiðum, bílamálurum og
bifvélavirkjum, sem starfa að viðgerðum á yfirbyggingum
bifreiða.
Lengd námskeiðs: 20 tímar
Námskeiðið hefst fimmtudaginn 31. okt. nk. kl. 10-18,
föstudag 1. nóv. 10-18 og laugardag 2. nóv. kl. 9-16.
ÞÁTTTAKA TILKYNNIST í SÍMA 813011
FYRIR 29. OKTÓBER NK.
ÞÁ TTTÖKUGJALD ER KR. 6.500,-
sannur friður og sættir”. ísraelar
höfðu krafíst þess að þar segði að
stefnt skyldi að friðarsamningum
milli þeirra og arabaríkja. Því hefði
verið hafnað.
Stefnt er að því að friðarráðstefn-
an í Madrid standi í þijá daga og
að þátttakendur verði utanríkisráð-
herrar þeirra ríkja sem hlut eiga
að máli. George Bush Bandaríkja-
forseti og Míkhaíl Gorbatsjov Sovét-
forseti munu setja ráðstefnuna.
Bandaríkin hafa óskað þess að hún
verði haldin fyrir opnum tjöldum
en það hefur ekki verið ákveðið.
Hver sendinefnd mun flytja fram-
söguræðu þar á meðal Palestínu-
menn sem eiga sæti í jórdönsku
sendinefndinni.
Gert er ráð fyrir að tvíhliða við-
ræður embættismanna hefjist innan
fjögurra daga eftir að ráðstefnunni
lýkur. Ekki hefur verið ákveðið
hvar þær fari fram né hver verður
dagskrá þeirra. Ekki er heldur Ijóst
hvort Bandaríkjamenn taka þátt í
viðræðunum en þeir eru reiðubúnir
til þess verði óskað eftir því.
Embættismaðurinn sagði að enn
væri hætta á því að friðarviðleitnin
færi út um þúfur. í fyrsta lagi
væri ekki fullkomlega ljóst hvaða
afstöðu ísraelska ríkisstjómin tæki
en líklegt væri að hún ákvæði að
samþykkja hugmyndina. í öðru lagi
væri palestínska sendninefndin ekki
fullskipuð. James Baker, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, hefði
fengið lista í hendur með nöfnum
manna sem uppfylla skilyrði ísraela
en enn væru sæti laus. I þriðja lagi
væri hugsanlegt að Palestínumenn-
irnir gæfu út yfírlýsingar um tengsl
sín við Frelsissamtök Palestínu
(PLO) sem gætu farið fyrir brjóstið
á ísraelum. Loks væri hætta á að
PLO myndi reyna að spilla friðar-
viðleitninni með yfírlýsingum.
ar eru matvæli seld með rússnesk-
um áletrunum og auglýsingar og
sjónvarpsefni þar er iðulega með
rússneskum texta.
Sovétríkin slitu stjórnmálasam-
bandi við ísrael árið 1967 á meðan
sex daga stríðið stóð. Þá studdu
þeir arabaríki með fé og vopnum.
Óll austantjaldsríkin utan Rúmen-
ía slitu einnig stjórnmálasambandi
við Israel. Þessi ríki hafa nú öll
endumýjað tengslin.
AnnáJsbrot sáttaumleit-
ana í Miðausturlöndum
JerúsaJem. Reuter.
í MEIRA en 40 ár og þrátt fyr-
ir sex styrjaldir hefur stöðugt
verið leitað lausna á deilumál-
um ísraela og arabískra ná-
granna þeirra. Hér á eftir verð-
ur stiklað á stóru i þessum til-
raunum:
■ I nóvember 1947 samþykkti
allsheijarþing Sameinuðu þjóð-
anna áætlun um skiptingu lands-
ins milli gyðinga og araba og
skyldi Jerúsalem lúta alþjóðlegri
stjórn. Gyðingar voru mishrifnir
af henni en Palestínumenn og ara-
baríkin vísuðu henni á bug. Þegar
umboði Breta til að fara með stjóm
landsins lauk 15. maí 1948 lýstu
gyðingar. yfir stofnun Ísraelsríkis
en arabaríkin svöruðu með innrás.
■ Þegar ísraelar höfðu unnið sig-
ur á Jórdönum, Sýrlendingum og
Egyptum í stríðinu 1967 sam-
þykkti öryggisráð SÞ ályktun
númer 242 þar sem skorað var á
Israela að fara af hemumdu svæð-
unum og öll ríkin voru hvött til
að halda friðinn. Að ályktuninni
hefur ekki verið farið en hún er
grundvöllur þeirra tilrauna, sem
nú eiga sér stað.
■ 21. desember 1973. Að lokinni
styrjöld ísraela og araba þetta ár
gengust Bandaríkjamenn og
Sovétmenn fyrir friðarráðstefnu í
Genf undir umsjón SÞ. Egyptar
og Jórdaníumenn mættu með þeim
fyrirvara, að þeir þyrftu ekki að
ræða beint við ísraela, en Sýrlend-
ingar sátu heima. ísraelar settu
það skilyrði, að fyrst fengju þeir
upplýsingar um hermenn, sem
saknað væri, en til fyrsta fundar-
ins var engum Palestínumanni
boðið. Þegar til kom neituðu ara-
bar að sitja með ísarelum við
hringborð og var borðið þá haft
sexstrent og ein hliðin auð, þar
sem Sýrlendingar hefðu átt að
' vera. Ráðstefnan var loks sett við
hátíðlega athöfn en frestað að því
búnu fram yfir þingkosningar í
ísraelar. Kom hún aldrei saman
aftur.
■ 1974 náðu ísraelar samning-
um við Egypta og Sýrlendinga um
viðbúnað herjanna við vopna-
hléslínuna og drógu einnig her
sinn frá nokkrum svæðum.
■ í september 1977 kom Anwar
heitinn Sadat, forseti Egypta-
Jands, til ísraels og var heimsókn-
in undanfari fyrstu friðarsamn-
inga milli ísraels og arabaríkis.
I 26. mars 1979 undirrituðu
Sadat, Menachem Begin, forsætis-
ráðherra ísraels, og Jimmy Cart-
er, forseti Bandaríkjanna, friðar-
samning milli ísraela og Egypta,
Camp David-samninginn svokall-
aða. Var þar meðal annars kveðið
á um sjálfstjórn Palestínumanna
þótt ykkert hafí orðið af henni
enn. í Washington var undirritað-
ur samningur um, að Israelar
skyldu skila Egyptum aftur Sinai-
skaga, sem þeir tóku 1967.
■ Tilraunir James Bakers, utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna, til
að koma á friðarsamningum milli
ísraela og Palestínumanna fóru
út um þúfur í febrúar 1990. Var
ástæðan sú, að Yitzhak Shamir,
forsætisráðherra ísraels, vildi ekki
sætta sig við palestínsku fulltrú-
ana. Stjórn Shamirs féll skömmu
síðar en flokkur hans, Likud-flokk-
urinn, myndaði aftur stjórn með
stuðningi öfgaflokka heittrúar-
manna.
■ í mars 1991 hóf James Baker
þær tilraunir, sem nú standa yfir.