Morgunblaðið - 06.12.1991, Qupperneq 18

*Í8
'MORGUNBLAÐID FÖSTUD’AGUR ’6/DESEMBER' 1991
ll ú
urvai
oao
SPORIS'NEAR
Góð vörumerki.
- ótrúlegt verð.
(?HTO
KAUPSTAÐUR
ÍMJÓDD
Hljómdiskar
Oddur Björnsson
Sprotar. íslensk píanótónlist.
Orn Magnússon, píanó. Islensk
tónverkamiðstöð. ITM8-02.
Það er píanótónninn (eða öllu
heldur hljómurinn) sem fyrst vek-
ur athygli - enginn Steinway-
hljómur, sem maður á að venjast
á flestum hljóðritunum, heldur
virðulegur „gamaldags” Bösend-
orfer, sem er að sjálfsögðu
smekksatriði, en fyrir undirritað-
an hið besta mál.
Áhrifin eru nokkuð sérkennileg
að því leyti að píanóleikurinn virk-
ar í senn „gamaldags” (notkun
pedals undirstrikar það) og ný-
tískulegur. Útkoman er óvenju-
leg, en ákaflega sannfærandi -
„raunsæisleg” (ekkert „rúbatód-
ót” til að hilla mann), en góður
og heilnæmur púls undir öllu sam-
an. Ekkert á yfirborðinu. Músik-
lega traust og fallegt. Og satt.
Nýrri verkin (eftir Þorkel, Mist,
Hilmar og Hróðmar), allt ákaf-
lega fínar tónsmíðar, höfðuðu þó
mest til mín, og þarna er Örn
Magnússon verulega í essinu
sínu, yfirburðaflytjandi (því það
er hæpið að taia um að „túlka”
f flutningi, sem virðist færa okkur
verkin í allri sinni nekt (og stund-
um dýrð), líkt og alsköpuð úr
höfði tónskáldsins). Ég vil helst
ekki þurfa að gera upp á milli
þessara verka, enda held ég að
það sé út í hött - þótt vel mætti
ljúga því að mér að síðasta verk-
ið (Tilbrigði eftir Hróðmar Sigur-
björnsson) sé toppurinn í þessu
galleríi. Einnig er mjög gaman
Orn Magnússon píanóleikari
að kynnast nútíma „impression-
isma” í jafn tæru og fallega skrif-
uðu verki og Ó gula undraveröld
(eftir Hilmar Þórðarson). Annars
fannst mér verulegur fengur í
Jóni Leifs - litli valsinn var falleg
„brú” yfir í annað landslag. Svona
einfalt smáverk, sem grípur hlust-
ir manns, skrifar aðeins ekta tón-
skáld.
Af þessu má ljóst vera að ég
er ákaflega hrifinn af þessum
píanista og því sem hann hefur
fram að færa á þessum hljóm-
diski. Ef maður á músikalska og
menningarlega sinnaða vini, þá
er komin þarna aldeilis tilvalin
jólagjöf.

Bladid sem þú vaknar vió!
Garðar Gíslason
■ BÓKAÚTGÁFA Orators hefur
gefið út bókina Eru lög nauðsyn-
leg? Höfundur er Garðar Gíslason,
borgardómari. Bókin hefur að
geyma átta greinar höfundar um
réttarheimspeki. í greinunum er te-
kist á við spurninguna um eðli og
uppruna laga og réttar, fjallað er
um tengsl laga og siðferðis auk þess
sem réttarheimildir meginreglur
laga eru skoðaðar frá heimspekilegu
sjónarhorni. Bókin er einkum ætluð
til kennslu við lagadeild Háskóla
íslands. Hún á þó ekki síður erindi
til allra lögfræðinga og annarra sem
áhuga hafa á grundvallaratriðum
um réttarkerfi og mannlegt samfé-
lag. Bókin er 153 bls. Bókaútgáfa
Orators hefur einnig gefið út bókina
Orn Magnússon leikur
íslenska píanótónlist
Páll Hreinsson
Dómar í víxilmálum. Höfundur er
Páll Hreinsson, fulltrúi yfirborgar-
dómarans í Reykjavík. Bókin hefur
að geyma um 300 reifanir á dómum
sem gengið hafa í víxilmálum í
Landsyfirrétti og Hæstarétti og þar
er einungis að finna valda héraðs-
dóma frá bæjarþingi Reykjavíkur. I
bókinni eru bæði dómar sem varða
efnisreglur víxilréttarins og réttarf-
arsreglur víxilmálaréttarfarsins.
Bókin er jafnt ætluð til kennslu við
iagadeild og sem handbók fyrir
starfandi lögfræðinga. Þeir sem nota
víxla í viðskiptum munu einnig hafa
margvísleg not af bókinni. ítarlegar
laga-, dóma- og atriðisorðaskrár eru
í bókinni sem auðvelda mjög notkun
hennar. Bókin er 231 bls.
SVALUR OG SVELLKALDUR
Bókmenntir
Sigurður Haukur Guðjónsson
Svalur og Svellkaldur. Höfund-
ur: Karl Helgason. Setning:
Höfundur. Umbrot og filmu-
vinna: Offsetþjónustan hf.
Prentun og bókband: Prent-
smiðja Árna Valdimarssonar.
Kápumynd: Búi Kristjánsson.
Útgefandi: Æskan.
í raun er þetta predikun frá
upphafi til enda. Bijóst predikar-
ans að rifna af þránni til þess að
verða að liði, vara þjóð sína við
þeirri svellbungu er hún stefnir á
með lakkskó á fótum. Hér er á
mörgu tekið, undiraldan þó éin,
uggur um framtíð, alinn af kær-
leik til barna.
Sviðið er þorp. Aðalsöguhetjan,
ívar, táningur, berst við tilfinning-
ar bijósts síns, ekki fyrst og fremst
við þær er vakna, þá barn breytist
í mann, heldur miklu fremur
hræðsluna við þá breyting er hann
finnur í fari foreldra sinna, sér
streituálag vinnuþræla vera að
leggja heimilið í rúst. Reiðin sýður
í honum í sál, svo hann getur ekki
hamið, lemur jafnvel í vanmáttka
vini; slæst í slagtog með „óknytta
strákum”, merktum af vanrækslu
heimila sinna, drykkju meðal ann-
ars. Til hvers er að vera góður í
heimi sem virðist fullur af myrkri?
Jafnvel alsaklausri vinkonu velur
hann auðmýkjandi uppnefni, sem
aðrir henda á lofti og strá í sár
undrunar. Til sögu er nefndur
Ásbjörn, gamall, lífsreyndur mað-
ur, rúnum ristur. Þeir verða vinir,
Ivar og hann. Karlinn réttir
drengnum logna mynd af sinni
fortíð, mynd, sem sektarkenndin
hefir meitlað, geymir ívari þó
sannleikann á blaði, sem hann fær
að kynnast, þá karl er allur. En
karlinn hafði snúið við, yfirgefið
forarvilpu myrkurs, var nú á gangi
í ljósuhlíðum lífsins og réttir
drengnum sólstafi í framtíðarvef-
inn. Ekki aðeins honum, heldur
krökkum þorpsins. Þeir stofna
skátaflokk, skilja, að það sem þeir
áður töldu hetjudáð var í raun
aðeins barnalegur heigulskapur.
Já, ívar verður gæðadrengur,
lærir að bæta fyrir það sem hann
hafði rangt gert. Nálgast lítil-
magnann, sem hann hafði ráðizt
á, Sigurð á ný, finnur í honum
þroska sem hver heilbrigður mætti
vera stoltur af, og Rós Yr fyrirgef-
ur honum barnaskapinn, sem í
uppnefninu fólst. í sögulok roðar
'sól himin nýrra morgna.
Höfundur er myndrænn stílisti.
Slíkt krefur lesandann um vakandi
fylgd, og það læðist að mér, að
hér geri Karl, einkum í upphafi
sögu, of miklar kröfur til ungra
lesenda. Bókin á erindi við alla,
en mest vanrækt börn, og þar er
margt barnið að finna illa læst og
skilningssljótt. Það breytir ekki
þeirri staðreynd, að predikun Karls
á erindi við þau. Þeim tíma væri
því vel varið í skóla og á upptöku-
heimilum, sem færi í lestur bókar-
Karl Helgason
innar, undir handleiðslu kennara,
sem færir eru um að tengja mynd-
ir sögunnar lífinu sjálfu. Hér ættu
því „skólar” að veita bók athygli,
og þeir sem menntamálum stjórna,
athuga, hvort ekki væri rétt að
gefa börnum þessa bók, setja hana
á námsskrá. Að koma henni á
náttborð foreldra treysti ég börn-
um best til. í þessum orðum mín-
um felst ekki það, að ég telji bók-
ina leiðinlega aflestrar, heldur hitt,
að hér er á svo margt drepið sem
nánar þarf að ræða. Höfundi er
mikið niðri fyrir og honum gleym-
ist að með einni predikun frelsar
enginn heiminn.
Þetta er bók mikillar lífsreynslu,
speki á fallegu, öguðu máli. Próf-
örk vel lesin. Hvað er eitt „t” (44)?
Kápa og prentverk allt vel unnið.
Þökk fyrir athyglisverða bók.