Morgunblaðið - 18.12.1991, Síða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. DESEMBER 1991
Minning:
Jón Bergsteinsson
m úrarameistari
Fæddur 30. júní 1903
Dáinn 9. desember 1991
Minningar streyma um hugann,
skarð hefur verið höggvið í ástvina-
hóp. Mig tekur sárt að kveðja elsku-
legan stjúpföður sem ávallt var til-
búinn að rétta öðrum hjálparhönd
ef á þurfti að halda. Hann var
hæglátur, rólegur en ákveðinn mað-
ur sem hafði ekki stór orð um hlut-
ina. Aldrei heyrði ég hann rífast
við nokkum mann, hann lét sína
meiningu í ljós í fáum vel völdum
orðum sem hitti í mark án þess að
særa viðkomandi.
Eg kynntist Jóni fyrst þegar
hann kvæntist móður minni þegar
ég var 13 ára gömul. Okkar kynni
voru alltaf mjög góð og kær og ég
þekki fáa sem mér þykir vænna um
en hann. Hann var alltaf tilbúinn
að styðja við bakið á okkur systkin-
um hvenær sem við þurftum á að
halda og áttum við alltaf tryggan
og traustan vin þar sem hann var.
Samband móður minnar og stjúp-
föður var alltaf mjög innilegt og
kært og er söknuður hennar mikill.
Jón kunni að meta fagrar listir.
Hann hafði mikið yndi af píanóleik
og kunni hann mjög góð skil á öllum
mestu tónskáldum og píanóleikur-
um heims.
Hann hafði mikið yndi af ferða-
lögum. Fyrir 2 árum fórum við til
Kýpur og þaðan til Egyptalands og
ísrael. Meðal annars komum við til
Jerúsalem og gengum „Via del a
Rosa“ þá leið er Kristur bar kross-
inn. Hann talaði oft um þá ferð og
langaði að ferðast þangað aftur.
Síðastliðinn september fórum við
í ferðalag um Þýskaland. Var hann
mjög ánægður með þá ferð og var
farinn að hlakka til næstu ferðar
sem því miður verður aldrei farin.
Þó svo að Jón hafi verið 88 ára
gamall var hann mjög unglegur,
sérlega skýr og minnugur og var
hann mjög fróður um marga hluti.
Hafði hann meðal annars gaman
af því að rekja sögu Reykjavíkur,
þekkti hann byggðasögu hennar
mjög vel enda mikils metinn múrar-
ameistari til margra ára. Og eru
þær byggingar sem hann byggði
góður minnisvarði um vandvirkni
hans og kunnáttu.
Sjúkralega hans var ekki löng.
Hann trúði því alltaf að honum
mundi batna. Fyrir hönd móður
minnar og okkar allra langar mig
að senda sérstakar þakkir öllu
starfsfólki á deild 2B á Landa-
kotsspítala fyrir mikla alúð og hlýju
sem það veitti honum og þann styrk
sem það gaf okkur á erfiðum stund-
um. Megi Guð fylgja þeim og störf-
um þeirra um ókomna tíð.
Ég vil fá að þakka með þessum
fátæklegu orðum allar þær dýr-
mætu stundir og minningar sem
við eigum eftir. Megi Guð gefa
móður minni og okkur öllum styrk
á þessari erfiðu skilnaðarstund.
Anna Edda Asgeirsdóttir
Samferðamennirnir týna tölunni,
einn af öðrum, eftir því sem á ævina
líður.
Góður vinur, Jón Bergsteinsson
múrarameistari, er kvaddur í dag.
Hann var orðinn 88 ára að aldri,
en hafði aldrei gefíð sér tíma til
að eldast, svo að árafjöldinn varð
langt á eftir venjubundnum hætti
við að setja mark sitt á manninn,
eða eins og það er orðað, Jón hélt
enn andlegri og líkamlegri heilsu,
allt fram að síðustu vikum ævinnar.
Enda þótt hæfíleikinn til að
gleyma sé mikilsverður, því að eng-
inn reiðir með sér endurminning-
amar um allt sem honum hefur að
höndum borið allt frá æskudögum,
þá lifa þó í hugskoti flestra manna
svipir fáeinna förunauta, sem hafa
orðið þeim samferða um langt eða
skammt skeið ævinnar. Flestir þess-
ara förunauta, sem lítt gleymast
hafa vitanlega verið manni náskyld-
ir eða nátengdir.
Jón Bergsteinsson var borinn og
barnfæddur Reykvíkingur og sam-
gróinn höfuðborginni svo sem best
má verða um trausta syni hvers
byggðarlags. En Rangæingur var
hann í ættir fram. Forldrar hans
vom Bergsteinn Jóhannesson
múrarameistari í Reykjavík og kona
hans, Ranghildur Magnúsdóttir.
Föðurafi hans var Jóhannes Berg-
steinsson bóndi í Litlagerði Sigurðs-
sonar bónda á Árgilsstöðum. Báðir
þessir bæir eru í Hvolhreppi í Rang-
árþingi. En móðir Jóhannesar
bónda í Litlagerði var Ragnhildur
Þorsteinsdóttir Bjarnasonar bónda
á Minna-Hofí á Rangárvöllum.
Móðurafi Jóns var Magnús Magnús-
son bóndi í Holtsmúla á Landi,
Guðmundssonar bónda á Reyðar-
vatani á Rangárvöllum Tómasson-
ar.
Margir þekktra og merkra ís-
lendinga eiga rætur í báðum þess-
um ættstofnum. Jón Bergsteinsson
fetaði í fótspor föður síns og varð
múrarameistari ungur að árum.
Hann varð brátt vel þekktur í höfuð-
borginni, sem traustur fagmaður,
en ekki aðeins það, heldur einnig
og fremur sem mikilvirkur og fram-
sýnn verktaki, meðal virtustu og
stórtækustu byggingarfrömuða
höfuðborgarinnar.
Maður sem átt hefur dijúgan
þátt í hraðvexti byggingartækni
þjóðarinnar um miðja öldina. Einn
þeirra iðnjöfra sem trúðu á betri
framtíð íslendinga og lá aldrei á
liði sínu. Jón hefur því líka, sem
stórhuga og djarfur verktaki, verið
vinnuveitandi fjölmargra elju- og
dugnaðarmanna, sem lærðu að
virða hann og meta sem réttsýnan
og ósérhlífinn atorkumann.
Auk þess varð Jón Bergsteinsson
matsmaður nýbygginga árum sam-
an, sem trúnaðarmaður Lands-
banka Islands, lífeyrissjóða og ann-
arra lánveitenda og ferðaðist hann
víða um land þeirra erinda. Með-
fædd vandvirkni hans og samvisku-
semi ásamt óskeikulli þekkingu og
dómgreind á sviði byggingarmála
sköpuðu honum álit og farsæld,
einnig á því sviði.
Jón Bergsteinsson var tvíkvænt-
ur. Fyrri kona hans var Marta
Guðnadóttir hjúkrunarkona Þórðar-
sonar bónda á Ljótarstöðum,
Austur-Landeyjum, Rangárvalla-
sýslu. Þau giftu sig árið 1928 og
eignuðust fjögur börn, en urðu fyr-
ir þeirri þungu sorg að missa dreng,
Stein Rafnar, aðeins ellefu ára að
aldri árið 1944. Aðeins þremur
árum síðar kveður dauðinn enn
dyra er Jón missir Mörtu konu sína.
Hún andaðist árið 1947. Hin börnin
þrjú er upp komust syrgja nú ást-
kæran föður, sem var stoltur af
þeim og fjölskyldum þeirra. Þau
eru: Þórður Haukur aðstoðarfor-
stjóri, kvæntur Regínu Gísladóttur,
þau eru búsett í Garðabæ. Ragn-
hildur hjúkrunarkona, gift Lárusi
Helgasyni lækni í Reykjavík. Gunn-
ar múrarameistari, kvæntur Krist-
ínu Sigrúnu Halldórsdóttur, þau eru
búsett í Kaliforníu. Bamaböm Jóns
eru tíu og bamabarnabörnin em
fimmtán.
Jón kvæntist á ný árið 1961 og
er seinni kona hans Svanbjörg Hall-
dórsdóttir Jónssonar fiskkaup-
manns í Reykjavík. Með Svan-
björgu, eftirlifandi eiginkonu sinni,
eignaðist Jón fjögur stjúpbörn, sem
öll gerðust nánir vinir hans og þar
var um gagnkvæma vináttu að
ræða. Þau kunnu jafnt að meta
mannkosti hans og hann kunni að
meta manndóm þeirra, alúð og vin-
áttu.
Ég sagði fyrr að Jón Bergsteins-
son hefði átt dijúgan þátt í hrað-
vexti í byggingartækni þjóðarinnar,
en í því sambandi vil ég gjarnan
geta þess að hann var engan veginn
uppnæmur fyrir öllum nýjungum,
vildi alltaf meta þær eftir eðli þeirra
og gildi, velja úr þeim og viður-
kenna ef honum þótti þær horfa til
bóta, en hafna þeim ella. Hann lét
þá sannfæringu sína ráða og fengu
aðrir ekki breytt því. Sumir kunna
að telja það íhaldssemi en fleiri
munu þó kalla litla skynsemi í að
varpa því fyrir borð sem vel hefur
gefíst og gleypa óhugsað við hverri
nýjungabólu. Slíka afstöðu nefndi
Jón fljótfæmi, jafnvel vanhyggju.
Jón var mjög sjálfstæður og
óháður í skoðunum sínum á mönn-
um og málefnum, fór sínar eigin
götur, fylgdi fast eftir sannfæringu
sinni, þegar því var að skipta. Með
öðmm orðum vil ég segja að hann
var ekki undanlátssamur í skap-
lyndi, en af því að á bak við ríka
skapsmuni var réttlætiskennd og
drengileg hreinskiptni aflaði þetta
honum ekki óvinsælda heldur virð-
ingar samtímamanna hans. Að öðm
leyti var skaplyndi hans svo farið
að hann var hógvær maður og kyrr-
látur, ljúfur í viðmóti og svo óáleit-
inn við aðra að verða mætti til fyrir-
myndar, enda aðalsmerki vandaðra
heiðursmanna.
Ekki fer á milli mála að Jón
Bergsteinsson var farsæll maður
eftir því sem menn geta orðið í lífi
og starfi, búinn góðum hæfíleikum
og happadijúgur í því sem hann tók
sér fyrir hendur.
Að leiðarlokum kveðjum við hjón-
in hinstu kveðju góðan vin okkar
um áraraðir. Jón Bergsteinsson var
minnisverður maður þeim, sem hon-
um kynntust, og á marga lund sér-
stæður heiðursmaður.
Það er gott að hafa átt vin, sem
maður vill ekki gleyma.
Hallur Hermannsson
í dag fer fram frá Dómkirkjunni
útför Jóns Bergsteinssonar sem lést
á Landakotsspítala 9. þessa mánað-
ar. Hann fæddist á Strönd í V-
Landeyjum 30. júní 1903. Foreldrar
hans voru Ragnhildur Magnúsdóttir
frá Holtsmúla á Landi og Berg-
steinn Jóhannesson múrarameistari
frá Litla-Gerði í Hvolshreppi. Systk-
ini Jóns voru: Arnheiður húsmóðir,
fædd 1902, látin árið 1986; Jóhann-
es múrarameistari, fæddur 1912;
Magnús trésmíðameistari, fæddur
1915; Þórir múrarameistari, fæddur
1917, látinn; og Gunnar, forstjóri
Landhelgisgæslunnar, fæddur
1923.
Foreldrar Jóns fluttu til Reykja-
víkur er hann var á fyrsta ári. Jón
minntist oft með hlýju foreldra-
heimilis síns. Þar ríkti vinátta og
7 SONGFÉLAGAR jkJ A EinnöcAtta EINN & ÁTTA flytja tónlist úr ýmsum áttum. Hér flytja þeir
■# StL ;* : íslensk lög, sígild
u ■ xlp xAif, m m erlend lög og lög af
11 .f H VI 9 ~ H-- léttara taginu. Einnog
átta fást á hljómplötu,
f f- f- geisladisk og kassettu. Pöntunarsími: 812003
r \ jj^Sn/érdntai!
Söngsveitin Fílharmónía
ásamt Kammersveit
Aðventutónleikar
í Kristskirkju, Landakoti
Aukatónleikar vegna mikillar aðsóknar
fimmtudaginn 19. des. kl. 21.00.
Efnisskrá: Jóla- og hátíðarlög.
Einsöngvari: Sigrún Hjálmtýsdóttir.
Missa Brevis í D-dúr eftir Mozart.
Einsöngvarar:
Elísabet Erlingsdóttir, Guðlaugur Viktorsson,
Björk Jónsdóttir, Baldur F. Sigfússon.
Konsertmeistari: Szymon Kuran.
Stjórnandi: Úlrik Ólason.
Aðgöngumiðar seldir í bókabúðinni Kilju,
Háaleitisbraut 58-60, og við innganginn.
samheldni og þangað leituðu marg-
ir.
Jón lauk sveinsprófi í múraraiðn
1923 og naut mikillar virðingar
fyrir störf sín í þeirri iðn. Hann var
meistari við fjölda stórbygginga svo
sem Oddfellow, Búnaðarbankann,
stækkun Landsbankans, Morgun-
blaðshúsið og Norræna húsið. Jón
var einn af stofnendum Múrara-
meistarafélagsins, gjaldkeri þess
um tíma og formaður árin 1938 til
1941 og 1951 tii 1956. Hann var
virðingamaður m.a fyrir veðdeild
Landsbanka íslands og trygginga-
félög. Segja má að þeim störfum
hafi hann sinnt fram til þess síðasta.
Árið 1927 hafði Jón tekið að sér
múrverk nýbyggingar á Kleppi. Þar
kynntist hann fyrri konu sinni,
Mörtu Guðnadóttur, f. 1. mars
1899. Hún var frá Ljótarstöðum í
A-Landeyjum. Börn þeirra eru:
Þórður Haukur, framkvæmdastjóri
hjá Vátryggingarfélagi íslands,
kvæntur Regínu Gísladóttur ritara;
Steinn Rafnar er lést 11 ára; Ragn-
hildur hjúkrunarfræðingur, gift
undirrituðum; og Gunnar múrara-
meistari, kvæntur Kristínu Hall-
dórsdóttur fasteignasala. Þau búa
í Kaliforníu.
Marta lést 5. júní 1947. Hún var
elskuð og dáð af öllum er til þekktu.
Jón hélt heimili fyrir börn sín er
voru 3ja, 11 og 17 ára er Marta
lést. Hann var svo lánsamur að fá
ágætis konu, Guðfinnu Guðjóns-
dóttur, til að sjá um heimilið.
Árið 1961 kvæntist hann eftirlif-
andi konu sinni, Svanbjörgu Hall-
dórsdóttur. Hann unni henni mjög
mikið og reyndist hún honum sér-
staklega vel. Þau voru mjög sam-
hent og áttu yndislegt heimili. Gott
var þau heim að sækja. Svanbjörg
átti fyrir 4 börn: Karl framkvæmda-
stjóra, Sigurð vélstjóra, Guðrúnu
deildarstjóra og Önnu Eddu nær-
ingarráðgjafa. Dæturnar voru um
fermingu er þau Jón giftust. Hann
gekk þeim í föðurstað og var sam-
band þeirra einstaklega gott. Þær
reyndust honum alla tíð sérstaklega
vel.
Tengdaföður mínum kynntist ég
fyrst haustið 1957. Hann var
traustur maður og orðheldinn. Jón
flíkaði ekki tilfínningum sínum en
var næmur fyrir viðkvæmni ann-
arra. Hann reyndist sérstaklega vel
þeim er áttu á brattann að sækja.
Eitt sinn spurði ég hann um hvað
hann mæti mest hjá fólki. Hann
svaraði eftir nokkra umhugsun:
„Allt.“
Jón sinnti störfum sínum af kost-
gæfni. Eftir langan vinnudag settist
hann við bókhald eða að ganga frá
mati. Undir nótt var oft farið aftur
á vinnustað til að sjá um að allt
væri í lagi. Jón var víðlesinn og
fróður um margt, einkum um allt
er varðaði störf hans. Ég man vel
eftir göngum með honum um götur
erlendra borga þegar hann lýsti
stíl og aldri ýmissra glæsibyginga
er urðu á vegi okkar.
Jón var einn þeirra merkismanna
er prýða þjóð vora. Ég þakka honum
fyrir langa og trausta vináttu. Ég
sakna hans. Við hjónin vottum
Svanbjörgu okkar innilegustu sam-
úð. Veiti Guð henni styrk í sorg
sinni.
Lárus Helgason
Birting afmælis-
og minningargreina
Morgunblaðið tekur afmæl-
is- og minningargreinar til
birtingar endurgjaldslaust.
Tekið er við greinum á rit-
stjórn blaðsins á 2. hæð í Aðal-
stræti 6, Reykjavík og á skrif-
stofu blaðsins í Hafnarstræti
85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að
greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verður
'grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á
mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.
I minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Mikil
áhersla er á það lögð að hand-
rit séu vélrituð með góðu línubili.