Morgunblaðið - 26.02.1992, Side 40
40
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. FEBRÚAR 1992
'/zz
„lág iét Fraencfa.''ettir
brÓöur- h.etxncur rnÖrviryiu.''
Ast er...
TM Reg. U.S Pat Off. — all rights reserved
® 1992 Los Angeles Times Syndicate
3-30
.. aðeignast
íjölskyldu.
Þetta undrar mig ekki.
Hann hafði tapað pennanum
þegar undirskrifa átti samn-
inginn.
HÖGNI HREKKVÍSI
BREF HL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavílt - Sími 691100 - Símbréf 691222
Ætla framsóknarmenn
að éta skóinn sinn?
Frá Jónínu Jónsdóttur
ÞAÐ ER heilmikið að uppgötva
sjálfan sig sem spámannlega vax-
inn! Fyrir mörgum árum hélt ég
því fram á prenti, ap ekki væri
framkvæmanlegur á íslandi meiri
sósíalismi en fælist í stefnuskrá
Framsóknarflokksins en miðju-
flokkur eins og hann hefði stöðug-
leika.
Nú hefur sjálfur Berlínarmúrinn
hrunið eins og spilaborg. Ileims-
veldið Sovétíkin hreinlega gufað
upp. Og eitthvað átti nú Margrét
okkar í Bretaveldi í vandræðum
með kapítalismann sinn. Það er
sama hvert litið er, allt er í upp-
stokkun og á fleygiferð. ísland er
engin undantekning nema síður sé.
Samband íslenskra samvinnufé-
laga, sem stofnað var í trúnni á
það að manngildið gæti haldið því
uppi eitt og sér, hefur nú partað
sig niður í varaagla svo það reynd-
ist harðara undir tönn, þegar auð-
hyggjan gerði sig til við að éta
það. Samvinnutryggingar, stór
frumkvöðull í öryggi gegn óhöpp-
um hjá almenningi, þær hafa nú
sest á hattinn sinn - fjallið tók jóð-
sótt og út kom e.kki mús heldur
eitthvað stórt og gott.
Og nú er sjálfur Þjóðviljinn lið-
inn undir lok. Eg vil minnast þeirra
yndislegu vina minna, látinna og
lifandi, sem ég drakk með súkkul-
aði og borðaði pönnukökur á Þórs-
götu 1, Miðgarði, fyrir svo alltof
löngu. Þeir keyptu allir Þjóðviljann
og þeir áttu sneisafull hjörtu af
gleði og trú á að aldrei yrðu smæl-
ingjar til í þessum harða heimi,
þegar skipulagið væri nógu gott.
Nú vita það þeir sem vilja, að
dagblaðið Tíminn er á sömu leið
og Þjóðviljinn. Honum er eigi' að
síður engin vorkunn, margir líta
nú til miðjupólitíkur og Tíminn
hefur ekki glatað neinu átrúnaðar-
goði. Það er líka tölfræðileg stað-
reynd, að orsökin fyrir fjárskorti
Tímans er aðeins ein ... og gettu
nú. Það kaupa ekki nógu margir
Framsóknarmenn Tímann!
Ég tel mig kunnuga í Framsókn-
arflokknum, ég hef samt aldrei
beðið um skerf af fyrirgreiðsluk-
vóta hans, hvorki fyrir mig né mín
börn. Ég hef sleikt fyrir hann frí-
merki og sópað fyrir hann gólf, jþ.
á m. á kosningaskrifstofum. Ég
veit eigi að síður um marga af
þeim sem veiða út á fyrrnefndan
kvóta, enda er það sjaldnast nokk-
uð leyndarmál. Mín pólitík er að
fylgjast með því sem Framsóknar-
menn vinna fyrir land mitt og þjóð.
Til þess vil ég hafa mitt blað, það
á að vera gott blað, lítið blað, sem
allir vilja lesa af því það sé gott
blað. Ég tel það ekkert sjálfsagt
að Tíminn falli frá og stofnað verði
nýtt blað þar sem hann skuli svo
afturganga í.
Ég tel það samt enga ranghug-
mynd að stofna blað með einhveija
risa á bak við sig. Það er eflaust
spennandi að leggja til atlögu við
Morgunblaðið. En mörgum okkar
finnst svona pínulítið vænt um
Moggann, þó enginn viti kannski
alveg af hveiju. Mér finnst hann
t.d. of stór sem dagskammtur.
Það skelfir mig allt þetta brall
með bandalög. Fyrir mér er það
bara málæði sem dæmt er til að
mistakast fyrr eða síðar, svo sem
í Evrópu núna, dæmt til að mistak-
ast meðan við tölum ekki öll sama
tungumálið. Þannig færi fyrr eða
síðar fyrir blaði margra flokka.
Mér finnst sagan sýna það að
bandalög eru til að klóra yfir mis-
tök og fresta því að taka afleiðing-
um. Ég vil ekki láta það ógert að
hnippa í framsóknarmenn. Málið
er svo einfalt, bará kaupa allir
Tímann. Mín trú er sú að fleira
muni á eftir fara líði hann undir
lok, og að vera flokkur án mál-
gagns er eins og að hafa étið skó-
inn sinn.
Við sem komin eru vel ’til ald-
urs, nutum þess að hlægja innilega
þegar Chaplin át skóinn sinn með
hnífi og gafli. Nú spyr ég ykkur
Framsóknarmenn, sem ekki kaupið
Tímann og líka þá sem kjósa stund-
um flokkinn: Hveijir haldið þið að
hlægi innilegast þegar Tíminn líður
undir lok?
JÓNÍNA JÓNSDÓTTIR
Safamýri 51, Reykjavík
Ofbeldi
og kúgun
Frá Guðjóni V. Guðmundssyni:
ÞAÐ ER ríkt í mörgum manninum
að dýrka illmenni. Af og til má sjá
greinar á síðum Mbl. þar sem ísra-
elsmenn eru lofaðir í bak og fyrir,
en þeir eru fremstir í röð ofbeídis-
og kúgunaraflanna, og það svo
mjög að leita verður allt aftur til
nasista-tímans -til að finna hlið-
stæður. Ósvífni sumra þessara
stuðningsmanna er með ólíkindum.
Þeir bendla Guð við þessi fúl-
menni. Að halda því fram að algóð-
ur Guð styðji við bakið á ísraels-
mönnum er vitanlega ekkert annað
en guðlast af grófustu gerð.
Það getur að sjálfsögðu ekki
verið neinn annar en myrkra-
höfðinginn sjálfur sem þar stendur
á bak við.
GUÐJÓN V. GUÐMUNDSSON
Helgalandi 5, Mosfellsbæ
Yíkverji skrifar
að vakti nokkra athygli í árs-
byijun 1989, þegar Morgun-
blaðið og Ríkisútvarpið gáfu út
bókina Málfar í tjölmiðlum eftir
Arna Böðvarsson, cand. mag. og
málfarsráðunaut Ríkisútvarpsins.
Þessi bók var prentuð sem handrit
og einkum til afnota fyrir starfs-
menn fjölmiðlanna tveggja. Minnist
Víkverji þess þó frá þessum tíma,
að ýmsir höfðu samband við Morg-
unblaðið í því skyni að kaupa bók-
ina. Fór hún þannig í takmarkaða
dreifingu og er nú á þrotum. Ætlun
höfundarins var, að þessi útgáfa
Morgunblaðsins og Ríkisútvarpsins
færi ekki á almennan markað, enda
leit hann á bókina sem hluta af
stærra verki. Árni Böðvarsson hef-
ur nú lokið því með bókinni íslenskt
málfar, sem kom út hjá Almenna
bókafélaginu fyrir skömmu.
Víkveiji e_r þeirrar skoðunar, að
þessi bók Árna Böðvarssonar sé
tímabær, svo að ekki sé meira sagt,
og hún eigi eftir að vera mörgum
gagnlegt tæki við beitingu blessaðs
móðurmálsins.
Eitt af því, sem þeir, er rita er-
lendar fréttir í blöð eða stunda
þýðingar, reka sig á, þegar rætt
er um samræmi í texta, er skortur
á algildri reglu um beygingu á er-
Iendum mannanöfnum í íslensku.
Er hér einkum átt við það, hvort
nota eigi eignarfallsendingu og sé
það gert, hvort hún eigi bæði að
vera á eiginnafni og ættarnafni.
Árni Böðvarsson segir í bók sinni,
að það eigi að beygja erlend manna-
nöfn og kemst meðal annars þannig
að orði um þetta margflókna mál:
„Það er því rétt að tala um ræðu
Ronalds Reagans og stjórnartíð
Benitos Mussolinis. Útlend karl-
mannanöfn sem enda á -a taka
samt ekki slíkri beygingu (rétt er
að segja Rabuka, uppreisn Rabuka)
og ekki virðist heldur brýn þörf á
að bætta eignarfalls-s-i aftan við
nöfn sem enda á - e (t. d. morðingi
Palme, Olofs Palme, eða Palmes,
Olofs Palmes).)
Víkveiji áréttar, að hér er alls
ekki um einfalt mál að ræða, til
dæmis í dagblaði, þar sem vilji er
til að gæta fyllsta samræmis í rit-
hætti. Sumum kann að finnast þetta
litlu skipta, en það er einmitt margt
smátt sem gerir eitt stórt og ósam-
ræmi í rithætti í sama fjölmiðli spill-
ir heildarmyndinni.
x x x
Einn kaflinn í bók Árna Böðvars-
sonar heitir: Frumsamning.
Þar eru veittar leiðbeiningar um
hvernig staðið skuli að því að skrifa
ritgerð, bréf eða annað, sem menn
þurfa að semja. Eru birtar fyrir-
myndir að bréfum og heillaskeytum,
svo að dæmi séu tekin. Slíkar fyrir-
myndir geta vafalaust oft komið
að góðum notum. Margir virðast til
dæmis oft vera í vafa um, hvernig
þeir eigi að haga ávarpi og kveðju
í bréfum, en um þetta hvort tVeggja
ræðir Árni og nefnir dæmi.
Handbækur af því tagi, sem hér
er til umræðu, eru mikilvægur liður
því að stuðla að málrækt og réttri
málnotkun. Á kápu bókar Árna
Böðvarssonar segir réttilega: „Góð
meðferð móðurmálsins laðar að,
vitnar um skýrleik, alúð og menn-
ingu, en klaufaleg og hirðulaus
meðferð er vitni hins gagnstæða."