Morgunblaðið - 21.05.1992, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. MAÍ 1992
Norrænu barnabókaverðlaunin 1992:
Guðrún gefur börnum vænt-
ingar til einhvers betra
eftir Jónínu
Friðfinnsdóttur
Guðrún Helgadóttir hlýtur Nor-
rænu barnabókaverðlaunin 1992
fyrir bók sína Undan illgresinu.
Þeim verður úthlutað í Gautaborg
í haust í áttunda sinn.
Að þessum verðlaunum standa
samtök skólasafnskennara á
Norðurlöndum, Nordisk skolebibli-
otekarforening. Samtökin voru
stofnuð árið 1981 og hér á landi
er það Félag skólasafnskennara
sem er aðili að samtökunum.
Norrænu barnabókaverðlaunin
eru veitt árlega og eru heiðurslaun
til norræns rithöfundar sem- skrif-
ar fyrir börn og unglinga á grunn-
skólastigi.
Þau má veita höfundi fyrir eitt
ritverk eða ritstörf.
Markmið verðlaunanna er að
hvetja til útgáfu góðra og vand-
aðra barnabóka, efla frumkvæði
og fjölbreyttni í útgáfu og stuðla
að framgangi barnabókmennta á
Norðurlöndunum.
Hvert aðilarfélag getur tilnefnt
tvo rithöfunda árlega.
Verðlaununum var fyrst úthlut-
að áfið 1985 til sænska rithöfund-
arins Maríu Gripe. Norskir rithöf-
undar hafa tvívegis hlotið verð-
launin, Tormod Haugen 1986, og
Metta Newth 1988. Sænskir rit-
höfundar hafa einnig hlotið þau
tvisvar, Maria Gripe 1985 og Mats
Wahl 1990. Finnski rithöfundur-
inn Kaarina Helakisa híaut þau
1987 og danski rithöfundurinn og
myndlistarmaðurinn Svend Otto
S. 1989. Á síðasta ári hlaut fær-
eysk bók eftir færeyska rithöf-
unduinn Olav Michelsen og danska
myndlistarmanninn Erik Hjort
Nielsen verðlaunin. I ár er það
íslenskur rithöfundur sem hlýtur
verðlaunin í fyrsta sinn.
Þeir rithöfundar sem tilnefndir
voru í ár eru: Guðrún Helgadóttir,
íslandi; Ib Spang Olsen, Dan-
mörku; Irmelin Sandman Lilius,
Finnlandi; Sven Nordqvist, Sví-
þjóð.
Þetta eru þekktir og virtir höf-
undar, ekki einungis í sínu heima-
landi heldur á öllum Norðurlönd-
unum og víða um heim. Það var
því ljóst að dómnefndinni var mik-
ill vandi á höndum og að valdið
yrði ekki auðvelt. En Guðrún kom,
sá og sigraði.
Guðrúnu Helgadóttur þarf vart
að kynna hér á landi svo þekkt
og vinsæl sem hún er fyrir bækur
sínar bæði hjá börnum og fullorðn-
um. Hún hefur hlotið viðkenningar
hér heima m.a. frá Fræðsluráði
Reykjavíkur. Hún hefur einnig
verið tilnefnd til H.C. Andersen
verðlaunanna, það eru þekkt al-
þjóðleg barnabókaverðlaun sem
IBBY (Internationai Board of
Books for Young People) samtök-
in, veita annað hvert ár.
Allt frá því að bækurnar um
tvíburana Jón Odd og Jón Bjarna
komu út er ætíð beðið með eftir-
væntingu eftir hverri bók sem
gefin er út eftir Guðrúnu.
Guðrún er þekkt á Norðurlönd-
um og nú er hún viðurkennd í hóp
þeirra höfunda á Norðurlöndum
sem þykja bestir. Það er mikill
heiður fyrir Guðrúnu að fá þessi
verðlaun sem eru nú þegar orðin
þekkt og virt á Norðurlöndum og
víðar.
„Það sem réð úrslitum
í dómnefnd var að Guð-
rún er gott skáld. Hún
skrifar bókmenntaverk
sem fullorðnir ekki síð-
ur en börn hafa gaman
og gagn af að lesa.“
Tungumálaörðugleikar hafa oft
valdið því að þjóðir Norðurlanda
hafa ekki gengið jafnar til leiks
varðandi þessi verðlaun.
Félag skólasafnskennara hefur
ekki haft fjármagn til þess að láta
þýða bækur. En félagið hefur þó
alltaf tilnefnt til þessara verðlauna
og fengið til þess aðstoð hjá bóka-
útgefendum. Oftast hefur verið
sendur þýddur útdráttur eða kafli
úr bók.
Félag skólasafnskennara hefur
með tilnefningu viljað örva og
hvetja höfunda hér heima og koma
nöfnum þeirra á framfæri á Norð-
urlöndunum. Við vitum að það
hefur borið nokkurn árangur, t.d.
hafa nokkrir íslenskir höfundar
verið þýddir í Færeyjum síðustu
ár vegna þess. Nú gátum við lagt
fram handrit í enskri þýðingu eft-
ir Maureen Thomas af bókinni
Undan illgresinu.
Það sem réð úrslitum í dóm-
nefnd var að Guðrún er gott skáld.
Hún skrifar bókmenntverk sem
fullorðnir ekki síður en börn hafa
gaman og gagn af að lesa. Hún
ber virðingu fyrir börnum og fer
um þau mjúkum og varfærnum
höndum. Hún vill kafa undir yfir-
borðið, reyta illgresið burt í óeigin-
legri og eiginlegri merkingu. Börn-
in eru hluti lífsins og eiga að taka
þátt í því með fullorðnum. En full-
orðnir eiga að hjálpa þeim að fóta
sig í lífsins ólgusjó og útskýra
óskiljanlega hluti. Samfélag okkar
er flókið og margir fara illa út úr
lífinu. Það leysir oft vanda og skýr-
ir flóknustu hluti ef þeir eru rædd-
ir. Þessu kemur Guðrún á fram-
færi í bók sinni og bendir okkur
á lausnir.
Ég ætla að leyfa mér að vitna
hér í viðtal við Guðrúnu sjálfa því
þar segir allt sem segja þarf.
Hún segir: „Mér finnst barn-
æskan svo heillandi að það er ekk-
ert sem fer eins illa með mig og
að sjá börn sem líður illa. Það sem
kemur mér til þess að vera yfir-
leitt að þessum skrifum er að mér
finnst svo mikilvægt að börn séu
tekin alvarlega, bæði gleði þeirra
og sorgir. Jónas Pálsson sagði einu
sinni um einhveijar af mínum fyrri
bókum að þær gæfu börnum vænt-
ingar til einhvers betra, börn ættu
Jónína Friðfinnsdóttir
að hafa væntingar til góðs og fal-
legs lífs og það væri skylda þeirra
sem skrifuðu barnabækur að
hvetja þau og beina þeim til ríkara
og gjöfulla lífs. Nákvæmlega þetta
hef ég reynt að hafa að leiðarljósi
í skrifum mínum í þessari nýju bók
sem og hinum fyrri, og ég gladd-
ist mjög við þessi orð Jónasar.“
Að mati dómnefndar tókst Guð-
rúnu Helgadóttur þetta og þess
vegna hlýtur hún Norrænu barna-
bókaverðlaunin 1992.
Höfundur situr í dómnefnd fyrir
Félag skólasafnskcnnara.
Jon Hendricks. Morgunblaflið/Þorkell
Ævintýraleg sumardvöl í sveit
fyrir 6 til 12ára börn
að sumardvalarheimilinu
Kjarnholtum í Biskupstungum.
Á áttunda starfsári okkar bjóðum við uppá fjölbreytta og
vandaða dagskrá undir stjórn reyndra leiðbeinenda:
Reiðnámskeið, íþróttir, leiki, sveitastörf, siglingar, sund,
ferðalög, kvöldvökur o.fl.
VERÐ:
í tilefni þjóðarsáttar höldum við verðinu óbreyttu frá því í fyrra:
1 vika kr. 15.800,2 vikur kr. 29.800.
Staðfestingargjald fyrir 1 viku kr. 5.800, fyrir 2 vikur kr. 9.800
Systkinaafsláttur: 1 vika kr. 1.200, 2 vikur kr. 2.400
Tímabil:
31. maí - 6. júní 28. júní - 4. júlí 26. júlí - 1. ágúst
7. júní - 13. júní 5. júlí — 11. júlí 3. ágúst - 9. ágúst
14. júní-20. júní 12. júlí -18. júlí
21. júní-27. júní 19. júlí - 25. júlí
Innritun og uppfýsingar
sími 98-68808 á daginn og 98-68991
um kvöld og helgar.
SVEIFLUGLAÐIR
HENDRICKAR
_________Jass____________
Guðjón Guðmundsson
Velheppnuðum Rúrek ’92 lauk
með stórtónleikum Jon Hendricks
& Company í Háskólabíói á laug-
ardag. Söngvarinn, sem er 71
árs gamall, vakti athygli fyrir
hressilega sviðsframkomu og var
eins og unglamb í hreyfingum.
Tónleikarnir hófust á leik tríós
sem skipað var Renato Chicco
píanó, Okegwu Okenju bassa og
David Watson trommur. Eftir
smáhik á Chicco í upphafstöktum
komst sveitin í heita sveiflu í
ágætu bopp-lagi. Svo kom söng-
fjölskyldan ásamt Kevin Burke
og söng m.a. Shiny Stockings í
útsetningu Frank Fosters, hljóm-
sveitarstjóra Count Basie-bands-
ins. Kraftmikill söngur og maður
fékk ekki ósvipaða gæsahúð og
þegar stórsveit á útopnu neglir
út úr sér harmónískri sveiflu. Það
kvað við annan tón í In summer
sem er á Freddie Freeloader-
disknum, ákaflega fallegu sömb-
ulagi ættuðu frá Ítalíu.
Hendricks söng það einn, en rödd
hans er kjörin til flutnings á við-
kvæmnislegum perlum sem þess-
ari. Aria Hendricks söng ástaróð-
inn Since I fell in Love with You
og þar vár á ferð sannur jassfíl-
ingur og Ijóst að stúlkan á glæsta
framtíð fyrir sér. Svo var slegið
á létta strengi í Jumping at thé
Woodside.
Eftir hlé söng Hendricks
sömbulag eftir Jobim, I still love
You, mikill túlkandi sömbulaga.
Svo fluttu hjónin Judith og Jon
Stardust, eins og þau gera á
disknum, af hreinni fagmennsku
og smekkvísi.
Hinum eiginlegu tónleikum
var þar með lokið og þrátt fyrir
að Háskólabíó væri hálftómt
skapaðist slík stemning að áheyr-
endur nældu sér í aukalag sem
er að finna á Freddie Freeloader:
Sing sing sing.
Eftirmáli var á Púlsinum um
kvöldið og þar kom fram kvart-
ett Sigurðar Flosasonar, skipað-
ur Kjartani Valdimarssyni, Matt-
híasi Hemstock og Þórði Högna-
syni, og flutti nokkur verk. Svo
tóku við útlendingarnir íslensku
sem gerðu allt vitlaust í Súlnasal
kvöldið áður; Jón Páll á gítar,
Árni Egilsson á bassa, Pétur
Östlund trommur, og Reynir
Sigurðsson víbrafón og Þórir
Baldursson píanó leystu Árna
Scheving 'og Þórarinn Olafsson
af hólmi þetta kvöld. Fín stemn-
ing var í troðfullnum salnum og
komust færri að en vildu. Rúsín-
an í pylsuendanum var söngur
Aríu Hendricks við undirleik
hrynsveitar Hendricks &
Company.
Þar með var vönduðum og fjöl-
breyttum Rúrek ’92 lokið. Að-
standendur hátíðarinnar eiga
mikið lof skilið fyrir framtakið.
Svo er bara að vona að framhald
verði á jassveislunni næsta vor.

»
ft