Morgunblaðið - 23.05.1992, Blaðsíða 1

72 SIÐUR LESBOK/B
116.tbl. 80. árg.
LAUGARDAGUR 23. MAÍ 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Refsiaðgerðir boð-
aðar gegn Serbum
Brussel, Washington. Reuter.
BANDARÍKJASTJÓRN hefur ákveðið að vísa hermálafulltrúum
júgóslavneska sendiráðsins í Washington úr landi og kalla eigin
hermálafulltrúa í Belgrad heim í mótmælaskyni við framferði serb-
neskra yfirvalda í deilum fyrrverandi lýðvelda júgóslavneska ríkja-
sambandsins og aðgerða sambandshersins í Bosníu-Herzegovínu.
Einnig hyggst Bandaríkjastjórn kalla starfsfólk bandaríska sendi-
ráðsins í Belgrad heim og hætta öllum samskiptum á sviði her- og
varnarmála við Júgóslavíu. Tveimur ræðismannsskrifstofum Júgó-
slavíu í Bandaríkjunum. var lokað í gærkvöldi.
Þá hefur framkvæmdastjórn Evr-
ópubandalagsins (EB) lágt til að
gripið verði til víðtæks viðskipta-
banns gegn Serbíu og Svartfjalla-
landi í þeim tilgangi að knýja Serba
til að hætta aðgerðum í Bosníu. í
ráði er að utanríkisráðherrar EB
ræði tillögur framkvæmdastjórnar-
innar á fundi í Lissabon um helg-
ina. í skýrslu framkvæmdastjórnar-
innar er því spáð að viðskiptabann
segi fljótt til sín og verði árangurs-
ríkt.
Ennfremur leggur framkvæmda-
stjórnin til í skýrslu til utanríkisráð-
herranna að innstæður júgóslavn-
eska sambandsríkisins hjá Alþjóða-
gjaldeyrissjóðnum og Alþjóðabank-
anum verði frystar.
Gianni de Michelis, utanríkisráð-
herra Ítalíu, sagði að bandarískir
og evrópskir leiðtogar bæru þessa
dagana saman bækur sínar um leið-
ir til að einangra serbnesk stjórn-
völd og knýja þau til að stöðva
bardagana í Bosníu. Boðaði hann
viðskiptabann og refsiaðgerðir
gegn Serbíu og sagði að svo kynni
að fara á næstu dögum að Júgóslav-
íu yrði vísað úr Sameinuðu þjóðun-
um vegna átákanna i Bosníu. Slóv-
eníu, Króatíu og Bosníu-Herzegov-
ínu var í gær veitt aðild að Samein-
uðu þjóðunum.
Fréttastofan Tanjug skýrði frá
þvi í gærkvöldi að sambandsherinn
hefði samþykkt að flytja hermenn
sína á brott frá Sarajevo. Brott-
flutningurinn ætti að hefjast í dag
og taka tvo daga.
Breytingarnar á landbúnaðarstefnu EB:
Þýskaland og
Frakkland:
„Evrópu-
her“ til-
tækur 1995
La Rochelle. The Daily Telegraph.
FRANCOIS Mitterrand Frakk-
landsforseti og Helmut Kohl,
kanslari Þýskalands, undirrituðu
í gær samning um stofnun 35-
40.000 manna sameiginlegs her-
liðs sem á að verða tiltækt árið
1995. Buðu þeir öðrum ríkjum
Evrópubandalagsins (EB) jafn-
framt aðild að sveitunum og sögðu
samninginn táknrænt skref í átt
til stofnunar Evrópuhers.
Sveitunum er ætlað að gegna
þrenns konar hlutverki; annast sam-
eiginlegar vamir ríkjanna tveggja,
sinna friðargæslu og mannúðarmál-
um. í yfirlýsingu Mitterrands og
Kohls sagði að sveitirnar myndu
verða til þess að styrkja Atlantshafs-
bandalagið og stofnun þeirra myndi
á engan hátt hafa áhrif á skuldbind-
ingar þjóðanna tveggja gagnvart
öðrum alþjóðasamtökum. Akveðið
hefur verið að höfuðstöðvar sameig-
iniegu hersveitanna verði í Stras-
bourg í Frakklandi og verður starf-
semi hafin þar 1. júlí næstkomandi.
Hermt er að Belgar, Lúxemborg-
arar og Spánveijar íhugi að taka
boði leiðtoganna og gerast aðilar að
sameiginlega heraflanum. Bretar og
Hollendingar áformi það aftur á
móti ekki. Malcolm Riflcind, vamar-
málaráðherra Bretlands, hefur hins
vegar kynnt tillögur um eflingu evr-
ópskra vama á vettvangi Vestur-
Evrópusambandsins og boðist til að
leggja fram herafla og aðstöðu í því
skyni. Hann sagði að þýsk-frönsku
sveitirnar gætu orðið hluti af herafla
sambandsins.
Reuter
Flóttafólki frá Haítí fjölgar
Bandarískir embættismenn hafa skýrt frá því að bandaríska strand-
gæslan hafí það sem af er mánuðinum stöðvað rúmlega 10.000 báta
með flóttafólk frá Haítí, fleiri en nokkru sinni á svo skömmum tíma.
Ekki er hægt að taka við fleira fólki. í bandarísku flotastöðinni á
Guantanamo-flóa á Kúbu og strandgæslan hefur ákveðið að aðstoða
aðeins bátafólk í sjávarháska. Á myndinni lyfta liðsmenn strandgæsl-
unnar vannærðum dreng úr einum bátanna um borð í varðskip.
Forsetakjör
í Austurríki
Síðari umferð forsetakosninganna
í Austurríki fer fram á morgun,
sunnudag, og þá ræðst hver tekur
við af Kurt Waldheim, sem hefur
verið sakaður um stríðsglæpi.
Aðeins tveir menn verða í fram-
boði og myndin var tekin af öðrum
þeirra, Thomas Klestil, frambjóð-
anda Þjóðai-flokksins, sem er
hægriflokkur, þegar hann hélt síð-
ustu kosningaræðu sína. 1 fyrri
umferðinni var fylgi Klestils að-
eins 3,5 prósentustigum minna
en keppinautar hans, jafnaðar-
mannsins Rudolfs Streichers.
Reutcr
Vonir um GATT-sam-
komulag glæðast á ný
Genf. Reuter.
ARTHUR Dunkel, framkvæmdastjóri GATT, fagnaði í gær þeim
breytingum, sem samþykktar hafa verið á landbúnaðarstefnu Evr-
ópubandalagsins, EB, en varaði samt við of mikilli bjartsýni á áhrif
þeirra á viðræðurnar um nýjan GATT-samning. í þeim hefur hvorki
gengið né rekið í hálft annað ár vegna deilunnar um gífurlega land-
búnaðarstyrki í EB.
ísmenn GATT
miklar líkur á,
að breytingarnar gætu leitt til sam-
komulags milli Bandaríkjamanna
og Evrópubandalagsríkjanna fyrir
leiðtogafund sjö helstu iðnríkjanna
í Múnchen snemma í júlí en þar
með væri nýtt GATT-samkomulag
í höfn.
EB-samkomulaginu hefur verið
fagnað í hófi í Bandaríkjunum og
aðildarríkjum Cairns-hópsins svo-
kallaða en hann er samtök 14 mik-
illa landbúnaðarframleiðsluríkja.
Finnst engum nógu langt gengið
en þó hafa miðað í áttina. Verður
viðbrögðunum best lýst með orðum
Johns Kerins, viðskiptaráðherra
Ástralíu: „Loksins hafa vaknað von-
ir um, að vitleysunni ljúki einhvern
tíma.“
Sjá „Eiga að lækka vöru-
verð ..á bls. 24.
Stríðið um Nagorno-Karabak:
NATO mótmælir hem-
aðaraðgerðum Armena
Brussel, Moskvu. Reuter.
TYRKIR skoruðu í gær á aðildar-
ríki Atlantshafsbandalagsins
(NATO) að fordæma hernaðarað-
gerðir Armena og sögðu að ella
kynni Tyrkland að dragast inn í
stríðið um héruðin Nagorno-
Karabak og Nakhítsjevan, sem
tilheyra Azerbajdzhan. Atlants-
hafsbandalagið gaf út yfirlýsingu
þar sem það varaði Ármena við
þvi að þeir gætu ekki haldið þeim
landsvæðum sem þeir hafa náð á
sitt vald í bardögunum gegn Azer-
um.
Azerskir embættismenn sögðu að
þeir kynnu að fara þess á leit við
Tyrki að þeir veittu Azerum hemað-
araðstoð í Nakhítsjevan, azersku
héraði við landamæri Armeníu,
Tyrklands og írans.
Rússneska utanríkisráðuneytið
gaf út harðorða yfirlýsingu þar sem
árásirnar á Nakhítsjevan voru for-
dæmdar. „Ekkert ríki hefur rétt til
að hernema landsvæði annars ríkis.
Enginn getur vænst stuðnings Rússa
við slíka lögleysu," sagði í yfirlýsing-
unni.
Tyrkir, sem eiga næstfjölmenn-
asta herinn innan NATO, brugðust
ókvæða við þegar bardagarnir
breiddust út til Nakhítsjevan eftir
að Armenar höfðu náð yfírhöndinni
í stríðinu um Nagorno-Karabak.
Þeir knúðu mjög á aðildarríki NATO
um að fordæma hernaðaraðgerðir
Armena. Stjórnarerindrekar í höfuð-
stöðvum bandalagsins í Brussel
sögðu að komið hefði upp ágreining-
ur um hvort taka ætti aidráttarlausa
afstöðu gegn Armenum en niður-
staðan hefði verið skýr. í yfirlýsingu
bandalagsins segir að Armenar hafi
engan rétt til að hernema eða eigna
sér Nakhítsjevan og Nagorno-Kara-
bak og þeir eru hvattir til þess að
kalla hermenn sína frá héruðunum.
Ellefta fundi nefndar háttsettra
embættismanna Ráðstefnunnar um
öryggi og samvinnu í Evrópu
(RÓSE), sem hófst 18. maí, lauk í
Helsinki á fimmtudag. Ekki náðist
samkomulag um málefni Nagorno-
Karabak vegna andstöðu Armena.
Bandaríkjamenn lögðu fram drög
að yfirlýsingu aðildarríkjanna um
ástandið í Karabak og hernaðarað-
gerðir Armena gegn Azerbajdzhan.
Oll aðildarríkin studdu drögin að
frátaldri Armeníu. Við lok fundarins
lýstu Tyrkir því yfír að afstaða Arm-
ena til draganna væri áfall fyrir
friðarumleitanirnar innan RÖSE og
tyrkneska stjórnin yrði því að endur-
meta stöðuna.