Morgunblaðið - 23.05.1992, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. MAI 1992
Oddur Sigurðsson,
Hvammi — Minning
Fæddur 23. maí 1922
Dáinn 25. janúar 1991
Mig langar i fáum orðum að
minnast föður míns, Odds Sigurðs-
sonar, en hann lést í Sjúkrahúsi
Seyðisfjarðar 25. janúar 1991. Það
er ekki fyrr en núna, rúmu ári
eftir dauða pabba, að ég get sest
niður til að skrifa minningarorð
um hann og er því þessi dagur til-
valinn til þess, því í dag eru 70
ár liðin frá fæðingu hans.
Pabbi var fæddur að Hvammi í
fáskrúðsfirði, sonur Þuríðar Elísa-
betar Magnúsdóttur og Sigurðar
Oddssonar. Þar ólst hann upp í sjö
systkina hópi. Eins og algengt var
á þessum tímum fór hann snemma
að hjálpa til við störfin á bænum.
Jafnt til sjós og lands en sjósókn
á trillu var mikið stunduð til að
auka tekjurnar. Pabbi var aðeins
níu ára gamall þegar hann fór sinn
fyrsta róður með föður sínum en
þrátt fyrfr mikla sjóveiki heillaðist
hann af sjómennskunni og átti
sjórinn hug hans allan. Auk þess
að róa með afa réri pabbi með
bræðrum sínum í Hvammi auk
þess sem hann stundaði vertíðir frá
Testmannaeyjum, Keflavík og
Sandgerði. Hann hafði gaman af
að gleðja aðra og kom því oft fær-
andi hendi með eitt og annað handa
þeim sem heima voru.
Skólaganga var ekki meiri en
almennt gerðist á þessum árum,
en einn vetur var pabbi í Héraðs-
skólanum á Reykjanesi. Veit ég
að þar var ýmislegt brallað í hópi
kátra skólabræðra. Til dæmis var
fótbolti vinsæl skemmtun, jafnt úti
sem inni, en þá kom gluggi við
enda gangsins í stað marks.
Tvíbýli er í Hvammi og á hinum
bænum, Hóli, bjuggu á þessum
tíma hjónin Dagbjört Sveinsdóttir
og Þórarinn Bjamason ásamt
þremur dætrum. Þar sem stutt var
milli bæjanna tókust góð kynni
milli unga fólksins á bæjunum. A
Hóli fann pabbi sinn lífsförunaut,
móður mína, Bjarnheiði Stefaníu
Þórarinsdóttur.
Þau giftu sig 29. desember 1944
og tóku við búi móðurforeldra
minna er þau fluttust inn að Búð-
um. Foreldrar mínir eignuðust sjö
börn sem lifðu. Þau em: Þráinn,
fæddur 1946, kvæntur Guðrúnu
Guðmundsdóttur. Sigþóra, fædd
1948, gift Páli Óskarssyni. Erling-
ur Bjartur, fæddur 1951. Sigurð-
ur, fæddur 1954, kvæntur Vil-
borgu Halldóru Óskarsdóttur,
Erla, fædd 1955, gift Helga Heið-
ari Georgssyni. Oddur Stefnir,
fæddur 1962, kvæntur Bozenu
Theresu Turin. Dagbjört Þuríður,
fædd 1963, gift Anders Kjartans-
syni. Barnabörnin eru fjórtán og
bamabamabörnin eru þrjú.
Barnabörnin og barnabarna-
börnin vom honum mjög kær og
hafði hann gaman af að taka þau
í fang sér og syngja fyrir þau, því
hann var söngelskur og hafði yndi
af fallegri tónlist. Pabbi var harð-
duglegur bæði til sjós og lands og
var unun að horfa á hann vinna.
Hann var sérstak snyrtimenni í
umgengni. Þess bám merki bátur-
inn hans svo og öll þau hús og
þeir hlutir sem hann gekk um.
Allir virtu skoðanir pabba og tóku
tillit til þeirra, hann var alltaf sá
ráðagóði sem hafði rétt fyrir sér.
Hann bar ekki tilfinningar sínar á
torg, en margt sagði hlý föðurhönd
sem strauk lítinn vanga, að kvöldi
að loknu dagsverki, og rödd sem
bauð góða nótt, þá var ljúft að
sofna.
Dugnaður og ósérhlífni ein-
kenndi búskap mömmu og pabba
og auk þess að vera með fjárbú-
skap stundaði hann sjóinn á eigin
trillu. Hann byijaði að gera bátinn
sinn kláran fyrir sumarið í mars
og lá stundum mikið á að komast
á sjóinn á vorin, sérstaklega ef
mikið fiskirí var, þá var enginn
tími til að bíða eftir að málningin
á bátnum þornaði, heldur var farið
í fyrsta róður fljótlega eftir að
málað var og voru buxurnar hans
pabba stundum merktar lit báts-
ins, þegar hann kom að landi með
bátinn sinn hlaðinn af fiski. Það
eru ógleymanlegar þær stundir
þegar við krakkarnir fórum með
mömmu niður að höfn að taka á
móti, ánægðum en þreyttum sjó-
manni eftir góða veiðiferð.
Snemma fóru bræður mínir að róa
með pabba, en áður en það var
hafði hann yfirleitt menn hjá sér
á sumrin. Var þá stundað stíft og
jafnvel tvíróið sama sólarhringinn
en mamma gætti barnanna og sá
um búið á meðan. Var aflinn ýmist
saltaður heima eða lagður upp á
Stöðvarfirði. Fannst okkur bömun-
um stundum skrítið hvað hann gat
aflað, ekki bara af fiski, stundum
kom hann með kringlupoka eða
tómatsósu, sem okkur fannst hinn
mesti fengur, en gerðum okkur
ekki grein fyrir því að hann hafði
gefið sér tíma til að skreppa á
Kaupfélagið eftir að hann hafði
landað aflanum á Stöðvarfirði.
Pabba var alltaf illa við að
skulda einhveijum og átti alltaf
inneign í Kaupfélaginu, þrátt fyrir
að hann þyrfti að framfleyta stórri
fjölskyldu, þar hjálpaði einnig
mamma til með því að vera sér-
staklega nýtin og sparsöm. Á vet-
urna, þegar ekki var róið á trillu
stundaði pabbi ýmsa vinnu á
Stöðvarfirði.
Sem barn fékk hann lömunar-
veiki og jafnaði sig aldrei að fullu
eftir það. Um 1980 kom í ljós
ólæknandi beinasjúkdómur sem
enginn veit hvað hefur verið búin
að kvelja pabba lengi, því hann
kvartaði aldrei. Hann fékk þó lyf
sem drógu úr verkjum og hægðu
á sjúkdómnum. Þetta varð þess
valdandi að pabbi varð að hætta
búskap og tók Erlingur Bjartur við
búinu en mamma hugsar ennþá
Fæddur 25. apríl 1916
Dáinn 16. mai 1992
Er við nú kveðjum Harald Jóns-
son, móðurbróður, svífa um í hug-
skoti okkar allar minningamar sem
tengjast honum. Allt frá því hann
kom í okkar föðurhús á Hvamms-
tanga á sínum unglingsárum, hef-
ur hann verið hluti af okkar tilveru
sem Halli frændi. Sumar bemsku-
minningar em tengdar honum,
unga frænku sína bar hann á há-
hesti þegar snjór og aðrar hindran-
ir voru til trafala og enginn tálg-
aði betur bogaörvar heldur en
Halli frændi.
Margoft á lífsleiðinni áttum við
athvarf hjá honum og nutum
frændseminnar sem einkenndist
af hlýleika og prúðmennsku. Það
var sama hvort hann bjó á
Hvammstanga, Borðeyri, Brú eða
Blönduósi, alltaf var hægt að leita
til Halla. Og ekki bara við, heldur
ekki síður okkar börn sem einnig
hafa notið þess hve vel kvæntur
rúmlega tvítugan pilt að verkstjóra
yfir svo viðamikilli starfsemi. En
Þorbjöm lagði sig allan fram en
enginn þarf að efa það álag, sem
á honum var, svo kappsamur og
húsbóndahollur sem hann var. En
þeir gömlu starfsmenn urðu nú
ekki uppnæmir fyrir þessum ungl-
ingi, að skipa þeim fyrir verkum,
svo hann fór til Einars og sagðist
vera hætttur. „Bíð þú mín hér,“
sagði Einar, setti upp harðkúlu-
hattinn og gekk út til að ræða við
sitt fólk. Þegar hann kom aftur
sagði hann aðeins: „Þetta verður
í lagi.“ Og svo varð. „Hjá Einari
lærði ég að hlýða“ sagði Þorbjöm,
„og því vildi ég að mér væri hlýtt.“
Um umfang starfseminnar má
vitna í bók Asgeirs Jakobssonar,
Hafnarfjarðaijarlinn, en þar er
margt efni frá Þorbirni komið. Þar
er vitnað í Tryggva Ófeigsson, sem
segir: „Það stóðu engir Hafnfirð-
ingum á sporði við losun á þessum
árum.“ Meðalafköst þótti að losa
150 tonn af saltfiski, og 140-150
föt lifrar og taka um borð salt og
kol á sex klukkutímum. (bls. 232).
Eftir Þorbirni er þar haft að eitt
sinn hafi verið landað úr Garðari
140 tonnum á fjórum og hálfum
um heimilishaldið. Ekki var hann
þó iðjulaus og reyndi að finna sér
eitthvað til dundurs. Til dæmis
pijónaði hann mikið af leistum
bæði fyrir heimilið, barnabörnin
sín, auk þess sem hann seldi þenn-
an varning sinn í verslanir á Búð-
um. Má því segja að hann hafi
áfram hugsað um sjómennskuna
þar sem þessi leistar hafa eflaust
yljað mörgum sjómanninum á
köldum fótum. Pabbi fékk þá ósk
sína uppfyllta að þurfa ekki að
flytja frá Hvammi þó hann þyrfti
að hætta búskap.
Haustið 1990 gerði svo vart við
sig sá sjúkdómur sem lagði pabba
að velli. Hann veiktist skyndilega
og var fluttur á Landspítalann í
Reykjavík. Þar fékk hann viðeig-
andi meðferð en læknirin sem ann-
aðist hann var að fara til starfa á
sjúkrahúsinu á Seyðisfirði svo
pabbi gat fengið sína heitustu ósk
uppfyllta um að komast austur og
sótti sínar meðferðir á Seyðisfjörð
en gat verið heima á milli. Mamma
annaðist hann af sinni einstöku
alúð, heima í Hvammi meðan hægt
var, því þar vildi hann helst vera.
í janúar 1991 var hann orðinn það
veikur að hann var fluttur á
Sjúkrahús Seyðisfjarðar. Á þessu
sjúkrahúsi annaðist hann yndislegt
starfsfólk sem honum þótti ákaf-
lega vænt um. Ekki aðeins að það
hjúkraði pabba af einstakri hlýju,
heldur einnig mömmu og fékk hún
að dvelja hjá pabba þar til yfir
lauk. Það var henni alveg ómetan-
legt og erum við mjög þakklát öllu
Halli var. Það var á Hvammstanga
sem hann kynntist eftirlifandi eig-
inkonu sinni, Ebbu Jósafatsdóttur
og var sambúð þeirra einstaklega
góð og gestrisni þeirra frábær. Svo
samstillt voru þau að í huga sumra
af yngri kynslóðinni var þá fyrst
ljóst um hvern var verið að tala,
þegar sagt var Halli og Ebba.
Ekki var það okkur minna virði
hve Halli reyndist föður okkar vel.
Hjá þeim hjónum átti hann jafnan
visst athvarf, nánast sitt annað
heimili, einkum hin síðari ár ævinn-
ar er hann átti oft erindi norður.
Halli frændi varð okkur þó eink-
ar nátengdur hin síðari ár. Þá feng-
um við í ríkum mæli að njóta áhuga
hans og þekkingar á skógrækt. Á
sinn prúða, hógværa hátt leið-
beindi hann um græðlinga og gróð-
ursetningu, kom með uppástungur
og gaf ráð. Hann fylgdist af mikl-
um áhuga með þeirri ræktun sem
við höfum farið af stað með í Þór-
ormstungu og veitti hvatningu og
aðstoð við framtíðarskipulagningu.
tíma, og hann um leið kolaður og
saltaður. Þá var Þorbjöm með 108
manns í vinnu við skipið, en 45
stúlkur að stafla upp fiskinum í
fiskverkunarhúsinu.
Einar féll frá 1934. í meira en
30 ár starfaði Þorbjörn áfram sem
verkstjóri undir stjórn bræðranna,
jafnframt því að starfa á sumrum
við söltun hjá síldarverksmiðjunni
á Djúpuvík, allt fram yfir stríðslok.
Síðustu árin starfaði Þorbjörn
sem verkstjóri hjá Eimskipi, þar
til að lögleiddum starfslokum kom.
Þorbjörn kvæntist árið 1932 Hall-
dóru Jóhannsdóttur, dóttur Sigríð-
ar Dagfinnsdóttur og Jóhanns
Guðmundssonar skipstjóra. Einka-
dóttir þeirra Jóhanna, gift Guð-
mundi Kr.' Guðmundssyni og búa
þau erlendis.
Halldóra og Þorbjörn reistu sér
heimili að Austurgötu 29. Jafn-
framt bjó þar Guðmundur, bróðir
Halldóru, með sinni fjölskyldu.
Sjórinn tók Guðmund á besta aldri
frá ungum börnum. Eftir fráfall
hans sáu þau Halldóra til með fjöl-
skyldu hans og reyndust þeim betri
en ekki. Voru þar ætíð kær tengsl
á milli.
Þau Halldóra fengu athvarf í
starfsfólki Sjúkrahúss Seyðisíjarð-
ar. Einnig átti ég og Margrét litla
dóttir mín þess kost að vera hjá
mömmu og pabba tvær síðustu
vikurnar sem pabbi lifði, þökk sé
góðum vinum mínum á Seyðis-
firði, Kristínu Albertsdóttur og
•Helga Jenssyni, en hjá þessum
ágætu hjónum gistum við Margrét
litla. Á bóndadaginn, 25. janúar,
1991 kvaddi pabbi þennan heim
og veit ég að honum hefur verið
tekið opnum örmum handan móð-
unnar miklu.
Mín heitasta ósk var alltaf að
verða eins góður sjómaður og pabbi
og geta róið með honum. Það tókst
ekki í þessu lífi en kannski eigum
við pabbi eftir að stunda sjóinn
saman á öðrum miðum. Margrét
litla dóttir mín var aðeins ársgöm-
ul þegar pabbi dó en hún þekkir
afa sinn á mynd þó hún muni ekki
eftir honum og það er vel.
Eg veit ég mæli fyrir munn
mömmu og allra afkomenda hans
þegar ég þakka honum fyrir alla
þá tíma sem við áttum með honum
og allt sem hann gaf okkur. Nú
líður honum vel og fylgist með
okkur áfram þó að við sjáum hann
ekki.
Legg ég nú bæði líf og önd,
Ijúfi Jesús, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
H.P.
Blessuð sé minning Odds Sig-
urðssonar. Hvíli hann í friði.
Dagbjört Þuríður.
Við munum sakna hans þegar við
hefjumst handa við vorstörfin. En
við trúum því, að hann fylgist með
hvað gerist og finnum að hann
hefur ekki bara gróðursett í jörð,
heldur hefur hann líka gróðursett
í huga okkar eitthvað sem heldur
áfram að lifa.
Börn Hannesar og Hólmfríðar.
íbúð fyrir aldraða á Skjóli 1989,
en Halldóra lést í júní 1990. Eftir
lát hennar dvaldi Þorbjörn þar
áfram, en hafði minna umleikis.
Um svipað leyti veiktist hann af
krabbameini. Hann dvaldi nokkr-
um sinnum til aðgerða í St. Jós-
efsspítala í Hafnarfírði, og vildi
ekki annað fara. Hann sagði stund-
um að nú væri ekkert orðið eftir
af sér nema kjafturinn. Aldrei
merkti ég óttablik í augum hans,
hann hafði lært að hlýða, nú varð
að hlíta því sem fram kæmi. Hann
hélt upp á afmæli sitt 6. apríl sl.
með reisn, og fram undir það síð-
asta komu nemar og fræðimenn
til viðræðna við hann, því hann var
fróðleiksbrunnur um útgerð og
sjávarfang. Þá sat hann gjarnan í
reykstofunni, því þar var best út-
sýn yfir Sundin og skipin í höfn-
inni. Milli hans og starfsfólks
Skjóls ríkti gagnkvæm virðing.
Þetta var hans heimili, og heima
fékk hann að deyja. Starfsfólk
Skjóls á miklar þakkir skildar fyr-
ir alla umönnun við Þorbjörn.
Ég kveð Þorbjörn með söknuði
og votta afkomendum hans samúð
mína.
Ámundi H. Ólafsson.
Þorbjöm Ejjólfsson
verkstíóri - Kveðja
Fæddur 6. apríl 1909.
Dáinn 15. maí 1992.
Þorbjöm fæddist í Hafnarfirði.
Fimm vom þau systkinin, en eftir
lifir merkiskonan Sólveig, sem
mörgum Hafnfirðingum er af góðu
kunn. Foreldrar þeirra vora Vil-
borg Eiríksdóttir og Eyjólfur Þor-
bjamarson. Ung misstu þau föður
sinn, sem tók út af togara. Þor-
bjöm byijaði að vinna hjá Einari
Þorgilssyni ellefu ára gamall. Þau
Einar og Geirlaug kona hans virð-
ast hafa haft sérstakt dálæti á
hmurn unga sveini, því fljótt varð
hann sem einn af þeirra stóru níu
barna fjölskyldu, og bræðurnir,
Þorgils Guðmundur og Ólafur
Tryggvi, sem voru nokkru eldri,
urðu sem uppeldisbræður hans.
Þorbjörn sagði mér að sjó-
mennsku hefði hann ætlað að
stunda. Einar Þorgilsson lét smíða
togarann Garðar, sem kom til
landsins 1930. Þorbjörn falaði, og
fékk, skipsrúm hjá Siguijóni Ein-
arssyni, e_n hafði að auki vilyrði
Tryggva Ófeigssonar. „Talaðu við
mig,“ sagði Tryggvi, en bæði voru
þeir Tryggvi skyldir og þekktust
þar að auki síðan Tryggvi var skip-
stjóri á Surprise 1924-25. Brautin
virtist greið. En þá kom svo sann-
arlega óvænt babb í bátinn. Einar
Þorgilsson aftók að hann færi til
sjós. En Þorbjörn sat við sinn keip,
og jafnt þó bræðurnir færu þess
sama á leit. „En þá kom „gamla
konan“ Geirlaug, heim til mín og
þá bráðnaði ég.“ Þarna virðast
forlög föður Þorbjamar verða hon-
um örlagavaldur. En Einar bauð
Þorbirni verkstjórastarf, og kom
það honum ekki síður á óvart, en
Hannes Jóhannsson hætti um þær
mundir eftir 30 ára farsæla verk-
stjórn.
Mikil hefur trú Einars verið á
Þorbirni, og með ólíkindum að gera
Minning:
Haraldur Jónsson