Morgunblaðið - 19.11.1992, Qupperneq 1

80 SIÐUR B/C
265 tbl. 80. árg.
FIMMTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
EES samþykkt í sænska þinginu
Svíar kvíða niður-
stöðunnar í Sviss
Stokkhólmi. Frá Erik Lidén, fréttaritara Morgunblaðsins.
SÆNSKA þingið ræddi í gær samninginn um Evrópska efnahags-
svæðið (EES) og framtiðaraðild Svía að Evrópubandalaginu (EB).
Mikil samstaða ríkti meðal þingmanna um ágæti EES-samningsins
og lýsti einungis Vinstriflokkurinn, fyrrum flokkur kommúnista,
yfir andstöðu við samkomulagið. Atkvæði voru greidd um samning-
inn seint i gærkvöldi og greiddu 308 þingmenn atkvæði með EES, 13
á móti og 6 sátu hjá.
Sænskir stjómmálamenn hafa
hins vegar miklar áhyggjur af þjóð-
aratkvæðagreiðslunni um EES í
Sviss þann 6. desember, en síðustu
skoðanakannanir benda til að
samningnum verði hafnað þar.
Flest ríki Fríverslunarbandalags
Evrópu (EFTA) hafa þegar sam-
þykkt EES en einungis eitt EB-
ríki, Portúgal. Ef Svisslendingar
hafna samkomulaginu bendir flest
Noregur
Áhyggjur af
fiskvinnslu
í Múrmansk
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, frétta-
ritara Morgunblaðsins.
ÚTLENDINGAR hafa í aukn-
um mæli keypt sig inn í fisk-
vinnslufyrirtæki í Múrmansk
og hafa Norðmenn af því
þungar áhyggjur. Thorvald
Stoltenberg utanríkisráð-
herra óttast að aukin fisk-
vinnsla þar komi niður á
norskum útflutningi.
„Portúgalskir saltfiskkaup-
menn eru að hefja eigin fram-
leiðslu í Múrmansk. Bretar,
Spánveijar og Kanadamenn eru
einnig að skapa sér fótfestu
þar. Aður hafa Danir komið sér
þar vel fyrir,“ sagði Stoltenberg.
Fiskverkun í Finnmörku hef-
ur þegar fengið vísbendingar
um að rússneskir togarar
myndu ekki þurfa að landa þar
jafn miklum afla á næstu árum
og að undanfömu. Á þessu ári
hafa rússneskir togarar landað
þar um 80.000 tonnum af
þorski.
Samkvæmt fréttum norsku
fréttastofunnar NTB hafa norsk
stjómvöld hvatt norsk fisk-
vinnslufyrirtæki til að auka
samvinnu við og jafnvel kaupa
upp rússnesk vinnslufyrirtæki.
til að EB og EFTA muni breyta
samkomulaginu þannig að það eigi
við einu ríki færra en upphaflega
var ætlunin.
Ókosturinn við þá leið er að
samningurinn gæti þá ekki tekið
gildi um áramótin heldur í fyrsta
lagi 1. júlí á næsta ári. Þar að auki
myndu hin EFTA-ríkin þurfa að
bera þyngri kostnað vegna samn-
ingsins.
Hvað Svíþjóð varðar myndi höfn-
un Svisslendinga einnig hafa í för
með sér að aðildarviðræðum þeirra
myndi seinka og líklega ekki hefj-
ast fyrr en undir lok næsta árs. Það
gæti haft í för með sér að þjóðarat-
kvæðagreiðslunni, sem ráðgert er
að halda samhliða þingkosningum
í september 1994, yrði að fresta til
fyrri hluta ársins 1995 sem þýddi
að Svíar gætu ekki orðið aðilar að
EB fyrr en undir lok þess árs.
Forsetar hittast
Reuter.
Bill Clinton, nýkjörinn forseti Bandaríkjanna, og
George Bush, fráfarandi forseti, áttu fund í Hvíta
húsinu í gær. Er þetta í fyrsta skipti sem þeir hitt-
ast eftir kosningar en þeir hafa nokkmm sinnum
ræðst við í síma. Fundur þeirra stóð í tæpar tvær
klukkustundir og að honum loknum sagði Clinton
við blaðamenn að þeir hefðu átt „frábærar" viðræð-
ur. Þeir hefðu rætt um nokkur innanríkismál sem
væru ofarlega á baugi auk stöðu fjölmargra mála
á alþjóðavettvangi, sem líkleg væru til að valda erfið-
leikum. Sagðist Clinton hafa fengið mörg góð ráð
hjá Bush, sem formlega er forseti til áramóta.
Fyrrverandi forsætisráðherra Pakistan vill að bráðabirgðasljóm taki við völdum
Benazir Bhutto handtekin
eftir táragasárás lögreg'lu
Rawalpindi. Reuter.
BENAZIR Bhutto, fyrrverandi forsætisráðherra Pakistans, var
handtekin í gær þegar hún reyndi að komast í göngu sem fyrirhug-
uð var til að krefjast þess að pakistönsku sljórninni yrði vikið frá.
í gærkvöldi var hún send nauðug til borgarinnar Karachi og bann-
að að koma aftur til íslamabad í 30 daga. Áður hafði lögreglan
ráðist á Bhutto og stuðningsmenn hennar með kylfum þegar hún
fór frá heimili sínu í íslamabad.
Lögreglan var með mikinn við-
búnað við heimili Bhutto í gær-
morgun til að koma í veg fyrir að
hún kæmist í gönguna og lokaði
öllum undankomuleiðum með
gaddavírsgirðingum. Um 300
stuðningsmenn hennar söfnuðust
saman við húsið og rifu gaddavír-
inn í burtu með berum höndunum.
Lögreglan réðist þá með kylfum
að hópnum og að sögn sjónarvotta
varð Bhutto fyrir höggi. Lögregl-
Skattamálaráðherra Danmerkur segir af sér embætti
TaJið að afsögnin bjargi stjóminni
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jorgen Bruun, fréttaritara Morgunbladsins, Reuter.
ANDERS Fogh Rasmussen, efnahags- og skattamálaráðherra Dan-
merkur, sagði af sér í gær í kjölfar þess að stjórnarandstöðuflokkarn-
ir hótuðu að bera fram vantrauststillögu á ráðherrann sæti hann áfram
í embætti. Ráðuneyti Rasmussens hafði árið 1989 keypt tæknibúnað
fyrir 35 mil(jónir danskra króna en þau kaup voru hins vegar bókfærð
á árið þar á eftir. Þetta er kölluð „hugmyndarík bókfærsla" og er
hún bönnuð samkvæmt dönskum skattalögum.
Jafnaðarmannaflokkurinn, Sósí-
alíski þjóðarflokkurinn, Framfara-
flokkurinn og Róttæki vinstriflokk-
urinn kröfðust þess að ráðherrann,
sem er frá flokknum Venstre, segði
af sér innan sólarhrings eftir að
greint var frá málinu í skýrslu rann-
sóknarnefndar, ella myndu þeir bera
upp vantrauststillögu á hann í dag,
fímmtudag. Ef sú hefði orðið raunin
er talið líklegt að ríkisstjómin öll
hefði sagt af sér og að efnt hefði
verið til nýrra kosninga.
„Ég sagði af mér til að tryggja
að núverandi hægristjórn gæti setið
áfram. Ég vildi ekki verða þess vald-
andi að samsteypustjórnin lenti í
kreppu á jafn viðsjárverðum tímum
fyrir Danmörk," sagði Rasmussen á
blaðamannafundi í gær. Bætti hann
við að þetta stjórnarmynstur væri
það heppilegasta til að finna skyn-
samlega lausn á þeim vanda sem
hefði skapast eftir að Danir felldu
Maastricht-samkomulagið í þjóðar-
atkvæðagreiðslu í sumar. Þá eiga
Danir að taka við formennskunni í
ráðherraráði Evrópubandalagsins
um áramót.
Reuter
Bhutto æpir af reiði eftir að lög-
reglan réðist á hana og 300
stuðningsmenn hennar.
unni tókst að dreifa fólkinu með
því að beita táragasi og handtók
tugi manna. Bhutto komst hins
vegar í jeppann og ók á ofsahraða
til Rawalpindi.
Sjónarvottur sagði að þegar
Bhutto hefði komið til miðborgar
Rawalpindi hefði háttsettur lög-
regluforingi skipað mönnum sínum
að skjóta táragashylkjum að hepni.
„Hún hlýtur að hafa verið að því
komin að kafna,“ sagði hann.
Bhutto var síðan handtekin
ásamt helstu forystumönnum
flokks hennar, Pakistanska þjóðar-
flokknum, og tugum annarra
stjómarandstæðinga. Þeirra á
meðal voru nokkrir þingmenn og
móðir Bhutto.
Lögreglan skaut rúmlega þús-
und táragashylkjum og hleypti af
skammbyssum upp í loftið til að
dreifa miklum mannfjölda sem
hafði safnast saman í miðborginni.
Bhutto krefst þess að stjórn
Pakistans verði vikið frá og segir
hana hafa komist til valda með
viðamiklu kosningasvindli árið
1990. Hún vill að bráðabirgða-
stjóm taki við völdunum og efnt
verði til þingkosninga.
Landamæralausri Evrópu frestað
Brussel. The Daily Telegraph.
Framk væmdastj óm Evrópu-
bandalagsins (EB) skýrði i gær frá
því að áformum um að fella niður
gæslu á landamærum milli EB-
ríkja frá og með áramótum hefði
verið frestað um að minnsta kosti
eitt ár og Hklega lengur.
Ástæðan er ótti við innflytjenda-
straum frá Austur-Evrópu, ekki sist
Balkanskaga, og að almennt hefur
kólnað í glæðum „Evrópuhugsjónar-
innar“.