Morgunblaðið - 28.11.1992, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. NÓVEMBER 1992
Jólaglögg og bjór
eru líka áfengi
eftir Stefán
Jónatansson
Á bindindisdegi fjölskyldunnar
er rétt að staldra við og athuga
hina ýmsu þætti áfengisneyslunnar.
Hún hefur í gegnum tíðina haft svo
mikil og átakanleg áhrif á fjölskyld-
una, bæði með beinum og óbeinum
hætti. í þessu sambandi væri ekki
úr vegi að minnast aðeins á einn
alvarlegan þátt þessara mála, og
er það ölvunaraksturinn. Hann er
stóit vandamál og má lesa og heyra
í viku hverri óskemmtilegar frá-
sagnir af hinum mörgu hliðum, sem
þetta vandamál tekur á sig. Margir
þeir sem grunaðir eru um ölvun við
akstur, eru oft réttindalausir, hafa
ekki aldur til að taka próf, eða ver-
ið sviptir því í lengri eða skemmri
tíma. Nöturlegar staðreyndir blasa
einnig við þegar ljóst er hve marg-
ir ölvaðir ökumenn eiga aðild að
umferðaróhöppum bæði stórum og
smáum. Oft hefur þurft að eltast
við þessa ölvuðu ökumenn um
stræti og torg eftir að þeir hafa

flúið af vettvangi eftir að hafa slas-
aða fólk, skemmt bifreiðir og mann-
virki. Þessir eltingaleikir hafa oft
endað með skelfmgu og vegfarend-
ur átt fótum sínum Iíf að launa.
Ekið hefur verið með ofsahraða um
þéttbýli og ekki neinum hlíft, hvorki
munum né mönnum. Oft hefur mér
flogið í hug hvort þetta sé réttlæt-
anlegt, og fjöldi bifreiða tekur þátt
í þessum eltingarleikjum eftir
Fallegir og sérstakir
aðventukransar.
Margar tegundir.
Mörg verð.
BLÓMA.GALLERÍ

■gd
þröngum götum þar sem mannslíf
eru oft á tíðum í hættu eins og
dæmin margoft sanna. Það hlýtur
að koma niður á fjárhag heimilisins
þegar kemur að skuldadögum þess-
ara ökumanna. Borga þarf misháar
sektir eftir því hve brotið er alvar-
legt eða hvort um endurtekningu
sé að ræða, auk ökuleyfíssviptingar
um lengri eða skemmri tíma. Þá
getur komið til greiðslu skemmda
er ökutæki þess ölvaða hefur valdið
og eru það oft mjög háar upphæðir
sem einstaklingar þessir eru ekki
borgunarmenn fyrir. Oft á tíðum
hafa þessir ökumenn verið á sínum
atvinnutækjum og hafa um leið
svipt sig og sína nánustu tekjum
heimilisins með stundargáleysi.
Ömurleg staðreynd það.
Nú í haust hafa verið haldnar
svokallaðar bjórhátíðir sem er inn-
fluttur siður sem bjórframleiðendur
og sölumönnum þeirra dettur í hug
að efna til undir ýmsum gylltum
kostum og reyna að höfða til lands-
manna. Þetta uppátæki hefur vakið
upp ýmsar spumingar og teljum
við bindindismenn þetta vera dulbú-
inn áróður til þess að auka áfengis-
neysluna. Eins og margoft kom
fram í fréttum var ekki alls staðar
fínheitunum fyrir að fara á þessum
hátíðum, og gyllingin og ljóminn
fljótt farinn að fölna þrátt fyrir
hátíðlegt tal um alla stemmninguna
sem fylgir þessu. Við þurfum endi-
lega að læra góða drykkjusiði að
þeirra sögn. Þegar mest gekk á í
öllum þessum hátíðarhöldum, var
skip fengið fyrir þá bjórglöðu, sem
sigldi síðan um flóann hér í haust-
myrkrinu. Nú fer í hönd mesta
skammdegið og jólin nálgast með
allri sinni miklu umferð bæði ak-
andi og gangandi. Þá fara margir
af stað með einn innfluttan ósiðinn,
sem er jólaglöggið. Þessi ósiður er
að verða eins og hvert annað æði
síðustu daga fyrir jólin. Hinir ýmsu
aðilar stofnanir og fyrirtæki kepp-
ast við að auglýsa þessa innfluttu
menningu í kapp við annað sem
tilheyrir ljóssins hátíð. Er þetta
miður og skygggir verulega á boð-
skap þann sem tengdur er fæðingu
frelsarans. Það veitir ekki af að
allir séu vel fyrirkallaðir þar sem
aksturskilyrði eru víða erfið þessa
stystu daga ársins. Það hefur oft
komið fram að ýmsir telja bjórinn
og glöggið varla til áfengis, og þess-
ir drykkir þ'að meinlausir, að aka
megi bifreið eftir neyslu þeirra.
Ökumenn ættu að gera sér það ljóst
„Ökumenn ættu að gera
sér það ljóst að allt er
þetta áfengi sama, hvað
það heitir. Það er ömur-
legt að ranka við sér
eftir athugunarleysi og
hafa slasað sjálfan sig
og aðra og valdið stór-
felldu eigna1jóni.“
að allt er þetta áfengi sama, hvað
það heitir. Það er ömurlegt að ranka
við sér eftir athugunarleysi og hafa
slasað sjálfan sig og aðra og valdið
stórfelldu eignatjóni. Því ættu allir
ökumenn að skilja bifreið sína eftir
og ganga heldur heim eins og segir
í kvæðinu. Best er að vera allsgáð-
ur og akandi.
Höfundur á sæti í
Framkvæmdanefnd
Stórstúkunnar og er starfsmaður
Sjóvár-Almennra trygginga.
Jólavaka bamabókaráðsins
HIN ÁRLEGA jólavaka barna-
bókaráðsins, íslandsdeildar
IBBY verður í Norræna húsinu,
fyrsta sunnudag í aðventu, 29.
nóvember kl. 15.
Lesið verður upp úr nýjum bók-
um. Gunnar Helgason, Heiður Bald-
ursdóttir og Þórarinn Eldjárn lesa
upp úr nýútkomnum bókum sínum,
Gogga og Gijóna, Háskaleik,
Heimskringlu og Litarími. Sigþrúð-
ur Gunnarsdóttir les úr bókinni
Sögustund sem Silja Aðalsteins-
dóttir hefur tekið saman. Einnig
verður lesið úr bókinni Pípuhattur
galdrakarlsins eftir Tove Jansson
sem kemur nú út að nýju. Barnakór
Grensáskirkju syngur jólalög undir
stjóm Margrétar Pálmadóttur.
Dagskráin er að þessu sinni í
samvinnu við forlögin Forlagið, Mál
og menningu, Vöku-Helgafell, Örn
og Örlyg og Norræna húsið og
kunnum við þeim bestu þakkir fyrir
stuðninginn.
Sýning um Múmínálfana verður
opnuð eftir dagskrána í anddyri
Norræna hússins og kvikmyndasýn-
ing með þeim byijar kl. 14.
Allir eru velkomnir og er aðgang-
ur ókeypis.
(Fréttatilkynning)
Hráefnisland
um alla framtíð?
HAGAMEL 67
S. 26070
eftir Friðrik
Einarsson
í ágætri grein Baldurs Péturs-
sonar í Morgunblaðinu 19. nóvem-
ber sl. um „Vandamál sjávarútvegs-
ins“ segir svo m.a.: „Það þarf því
ekki að koma á óvart að útfiutning-
ur á óunnum fiski hafí farið vax-
andi á seinustu ámm. Þessi stefna
er reyndar með sömu einkennum
og beitt var gegn nýlendum fyrr á
árum (nýlendustefna), með skelfi-
legum afleiðingum fyrir mörg hrá-
efnislönd, þar sem iðnþróun og full-
vinnslu var í raun haldið niðri á
stigi frumframleiðslu, með afleið-
ingum minni verðmætasköpun,
minni hagvöxtur og verri lífskjör
en ella í viðkomandi löndum.“
í staðinn fyrir „óunninn fisk“ í
þessari grein mætti að mínum dómi
setja raforku. A.m.k. er hér um
hliðstæðu að ræða. Þeirri skelfílegu
stefnu að flytja út raforku handa
útlendingum um sæstreng virðist
aukast fylgi. Jú, við getum víst
ekki flutt íslensku fallvötnin út til
afnota fyrir útlendinga á annan
hátt. Annars myndu sjálfsagt ein-
hveijir vera tilbúnir til þess. — Og
fá fyrir slatta af peningum. — Það
er talað um að reisa sæstrengsverk-
smiðju, sem veiti að sumra áliti 400
manns vinnu, aðrir segja 100,
kannski í 15 ár. En hvað svo? Vinn-
an búin? Rífa verksmiðjuna? Allt
„íslendingar mega ekki
missa allan móð þótt
bygging- álvers dragist,
þó um of hafi verið ein-
blínt á það sem eina
möguleikann.“
starfsfólkið missir vinnu á einum
degi. Hvílík stórhuga framtíðarsýn.
Auk þess: Það þykir kannski
svartsýni, en ég er sannfærður um,
að skemmri eða lengri tíma eftir
lagningu strengs þessa — alltént
ef íslendignar eiga hann að meira
eða minna leyti sjálfir — þá ráða
útlendingar alfarið verði rafmagns-
ins. Engir samningar þar um munu
halda. Þið verðið áfram svo skuld-
ugir, að þið verðið að sætta ykkur
við hvaða verð sem þeir ákveða.
En þeir sem framleiða strenginn
og leggja hann munu fá vænar fúlg-
ur. í eitt skipti fyrir allt.
Um alllangt skeið hefír ríkt mik-
il bjartsýni vegna væntanlegrar inn-
göngu í EES og streymi erlends
fjármagns inn í landið til þess m.a.
að hjálpa okkur til að fullvinna hrá-
efni okkar — og fjárfesta í öðru.
Nú er allt í einu söðíað um og áhug-
inn beinist einvörðungu að áfram-
haldandi útflutningi hráefnis, í
þessu tilviki orkunnar. íslendingar
mega ekki missa allan móð þótt
bygging álvers dragist, þó um of
Friðrik Einarsson
hafí verið einblínt á það sem eina
möguleikann.
Stefna okkar á og hlýtur að vera
sú, að bjóða útlendingum að koma
hingað, reisa verksmiðjur, stofna
fyrirtæki stór eða smá, sem nota
raforku, og veita íslendingum
vinnu. Segja við þá: Þið skuluð fá
heitt vatn úr iðrum jarðar, raforku
eins mikla og við getum framleitt,
hvort tveggja á verði sem um semst
og við skulum útvega ykkur vel
menntað vinnuafl. En fallvötnin og
orkuna sem þau framleiða viljum
við sjálfir eiga nú og um alla fram-
tíð.
En orkuna verðið þið að nota á
íslandi.
Höfundur er fyrrverandi
yfirlæknir skurðlækningadeildar
Borgarspítalans.