Morgunblaðið - 03.12.1992, Blaðsíða 1

80 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
277. tbl. 80. árg.
FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Vilja her-
valdgegn
Serbum
Sarajevo, Jeddah, Genf. Reuter, The Daily
Telegraph.
FAST er nú lagt að Sameinuðu
þjóðunum (SÞ) að heimila hern-
aðaríhlutun til að binda enda á
stríðið i Bosníu-Herzegovínu,
sem hefur kostað um 138.000
manns lífið, þar af 12.000 börn.
Fulltrúar 47 múslimaríkja á
fundi í Jeddah í Saudi-Arabíu
höfnuðu í gær röksemdum samn-
ingamanna Sameinuðu þjóðanna
og Evrópubandalagsins um að
hernaðarihlutun eða vopnasend-
ingar til múslima í Bosníu væru
gagnslausar.
Röksemdum Vance
og Owens hafnað
Cyrus Vanee og Owen lávarður,
sem hafa reynt að stilla til friðar í
Bosníu fyrir hönd Sameinuðu
þjóðanna og Evrópubandalagsins,
kynntu sjónarmið sín fyrir full-
trúum múslimaríkjanna á fundinum
í Jeddah. Ersin Faralyali, orkumála-
ráðherra Tyrklands, sem fór fyrir
tyrknesku sendinefndinni, sagði að
ríkin hefðu hafnað röksemdum
Vance og Owens og verið á einu
máli um að aðeins hernaðaríhlutun
gegn Serbum og vopnasendingar
til bosnískra múslima gætu bundið
enda á blóðsúthellingarnar.
Þingmannasamkunda Vestur-
Evrópusambandsins hvatti í gær
ráðherraráð varnarbandalagsins til
að íhuga möguleikann á hernaðar-
íhlutun. Belgíski þingmaðurinn Ar-
mand de Decker sagði brýnt að
bandalagið undirbyggi hugsanlegar
hernaðaraðgerðir til að koma í veg
fyrir að Bandaríkin eða múslimarík-
in yrðu fyrri til.
Mannréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna samþykkti í fyrrakvöld
ályktun um stríðsglæpi í Bosníu og
eru Serbar sakaðir um að vera
helstu sökudólgarnir.
Gajdar um afleiðingar stefnu afturhaldsmanna á fulltrúaþinginu
Fátækt þriðja-
heimsríkja yrði
hlutskipti Rússa
Moskvu. Reuter, The Daily Telegraph.
JEGOR Gajdar, forsætisráðherra Rússlands, svaraði árásum andstæð-
inga sinna úr röðum afturhaldsmanna fullum hálsi í ræðu er hann
flutti á fundi rússneska fulltrúaþingsins sem rúmlega þúsund manns
sitja. Hann sagði að ef farið yrði að ráðum þeirra myndi Rússland
hafna á sama stigi fátæktar og einræðis og algengt væri í þriðja
heiminum.
Á verði við Kremlarmúra
Reuter
Einmana sérsveitarmaður úr rússnesku lögreglunni á verði við Kremlar-
múra. í baksýn eru blaktandi Sovétfánar hóps kommúnista sem safnaðist
saman til að mótmæla markaðsumbótastefnu Borís Jeltsíns forseta og
ríkisstjórnar hans. Alexander Rútskoj varaforseti, sem er pólitískur and-
stæðingur Jeltsíns, sagði í gær að rangt væri að leggja allar efnahagskenn-
ingar kommúnismans fyrir róða.
Ráðherrann hefur ekki verið jafn
hvassyrtur og háðskur í garð aftur-
haldsaflanna frá því hann tók við
völdum. Hann sagðist aldrei myndu
fórna meginatriðum efnahagsstefnu
sinnar á altari málamiðlana til þess
að bjarga eigin skinni í stjórnmálun-
um. Rússar ættu aðeins þann kost
að reka aðhaldsstefnu í efnahags-
og fjármálum og koma á markaðsbú-
skap. Verstu mistök stjórnar sinnar
undanfarna mánuði hefðu verið þau
að láta undan kröfum hagsmunaað-
ila er krefðust stöðugt meiri ríkis-
styrkja.
Borís Jeltsín forseti verður síðar
í vikunni að gera upp við sig hvort
hann á að taka þá áhættu að stinga
upp á því að Gajdar haldi embætti
sínu. Forsetinn sat þögull í sæti sínu,
aftarlega í salnum, en margir fulltrú-
ar hrópuðu og blístruðu er Gajdar
varði sig og stefnu sína. Getum er
leitt að því að Jeltsín muni stinga
upp á að hann verði sjálfur forsætis-
ráðherra. Álit hans og áhrif meðal
þjóðarinnar myndu ef til vill duga
til að koma fram ýmsum mikilvæg-
um atriðum í umbótastefnunni en
einnig virðist sumum heimildar-
mönnum sem forsetinn sé reiðubúinn
að koma eitthvað til móts við aftur-
haldsmenn.
Gajdar viðurkenndi ýmis mistök
en taldi að mesta afrek stjómar sinn-
ar hefði verið að afstýra þeim félags-
legu og efnahagslegu hörmungum
sem spáð hefði verið að myndu ríða
yfir landið. „Það var rætt um kulda
og hungur, hrun samgöngukerfísins,
upplausn ríkisins. Ekkert af þessu
hefur gerst,“ sagði ráðherrann.
Verkföll hefðu verið sex sinnum al-
gengari er hann tók við og hann
minnti á að fólk gerði minna af því
en áður að efna til mótmæla gegn
stjórnvöldum á götum úti. Almenn-
ingur væri farinn að skilja að betri
lausnir á efnahagsvandanum væm
ekki til. Gajdar sagði verðbólguna
versta óvininn. Verðlag hækkaði nú
um 25% á mánuði sem merkti að
óðaverðbólga væri á næstu grösum.
Þessar aðstæður, einnig fallandi
gengi rúblunnar og skortur á vara-
sjóðum, gerðu stjórnvöldum erfitt
um vik.
♦ ♦ ♦
ísland og önnur smáríki vel-
komin í Evrópubandalagið
- segir John Major forsætisráðherra Bretlands
Kaupraaiinahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
JOHN Major, forsætisráðherra Breta, kom í snögga heimsókn til Kaupmannahafnar í
gær til viðræðna við Poul Schliiter, forsætisráðherra Danmerkur. Mtgor kom hingað
vegna þess að Bretar eru nú í forsæti ráðherraráðs Evrópubandalagsins, EB. Á stuttum
blaðamannafundi eftir viðræður ráðherranna sagði Major að þau ummæli sem utanríkis-
ráðherra íslands hafði eftir Douglas Hurd, utanríkisráðherra Breta, og Tristan Garel-
Jones Evrópumálaráðherra um torleyst vandamál, sem gætu fylgt umsókn íslendinga
í EB, gengju þvert á viðhorf bresku sfjórnarinnar.
Eins og fram kom í Morgunblaðinu á þriðju- Hún vildi einmitt að EB stækkaði í allar áttir
daginn sagði Jón Baldvin Hannibalsson utan-
ríkisráðherra eftir viðræður við Hurd og Gar-
el-Jones að fulltrúar bresku stjómarinnar
hefðu verið ákaflega fegnir að ekki væri að
vænta aðildarumsóknar frá íslendingum.
Fréttaritari Morgunblaðsins spurði Major álits
á þeim ummælum sem Jón Baldvin hafði eftir
bresku ráðherrunum. Sagði Major að þetta
gengi þvert á viðhorf bresku stjórnarinnar.
og sagði hann öll Evrópuríki velkomin í þann
hóp, án tillits til stærðar. Bretar litu aðild
allra Evrópuríkja jákvæðum augum, vildu sjá
Austur-Evrópuríkin slást í hópinn, því þar
með yrði fríverslunarsvæðið stærra og öflugra.
Major sagðist hafa átt mikilvægar viðræður
við Schliiter, en hann ætti eftir að tala við
aðra EB-leiðtoga og gæti því ekki tjáð sig um
einstök atriði, en 8. desember nk. verður fund-
ur utanríkisráðherra EB til
undirbúnings leiðtogafund-
inum í Edinborg síðar í mán-
uðinum.
Neðri deild þýska þings-
ins samþykkti í gær
Maastricht-samninginn með
þorra atkvæða. Helmut
Kohl, kanslari Þýskalands,
sagði við það tækifæri að
ekki mætti leyfa Bretum og Dönum að tefja
fyrir einingu álfunnar. Major sagðist ekki
hafa heyrt þessi ummæli en hann vissi að
Kohl vildi að aðildarríkin tólf yrðu samstiga
um að taka það í gildi. Vissulega lægju mörg
mál fyrir Edinborgar-fundinum, en hann sagði
mörg þeirra tengd, þannig að ef grundvall-
arvandamálin yrðu leyst gengju hin einnig
upp, rétt eins og þegar verið væri að glíma
við þrautatening.
SÞ-hertil
SómaJíu?
París, Addis Ababa. Reuter.
BÚIST var við að Öryggisráð SÞ
tæki tillögu um að senda allt að
30.000 manna herlið til Sómalíu
til meðferðar í gærkvöldi. Að
sögn Sir Davids Hannays, sendi-
herra Breta, leiddu forviðræður
fulltrúa í ráðinu á mánudag í ljós
mikinn stuðning við tillöguna.
Frakkar lýstu í gær stuðningi við
tillöguna og Bandaríkjamenn hafa
boðist til þess að senda a.m.k.
20.000 hermenn til Sómalíu. Til-
gangurinn með hersveitunum yrði
að tryggja að hjálpargögn bærust
til nauðstaddra Sómala en talið er
að fjórar milljónir manna búi við
hungursneyð þar í landi. Einungis
um 20% af hjálpargögnum, sem
skipað er á land í Sómalíu, berast
til áfangastaðar. Stríðandi hópar í
landinu eru taldir ræna megninu
af birgðunum.
■♦■"♦..♦■■
Cardin í
akademíima
París. Reuter.
FRANSKI tiskuhönnuðurinn
Pierre Cardin var tekinn inn í
frönsku listaakademíuna i gær.
Cardin, sem er sjötugur að aldri
og vellauðugur, hannaði sjálfur
gullsaumuð einkennisklæðin og
sverðið sem hann bar við athöfnina.
„Ég tel að ég hafí nú náð hátindi
frama og virðingar,“ sagði lista-
maðurinn.