Morgunblaðið - 29.12.1992, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. DESEMBER 1992
9
Bílamarkaburinn
Smiðjuvegi 46E u~r |
v/Reykjanesbraut,
Kopavogi, sími r rr f
671800 Æáu&
Þökkum viðskiptin á
árinu sem er að líða
TOSHIBA
Þeir sem eiga TOSHIBA örbylgjuofn segja að það sé tækið, sem
þeir vildu síst vera án. TOSHIBA eru mest seldu örbylgjuofnarnir á
Islandi og þeim fylgir ökeypis kvöldnámskeið hjá
Dröfn H. Farestveit hússtjórnarkennara.
Hvernig væri að láta drauminn rætast og fá sér slíkan kostagrip ?
Við bjóðum yfir 10 gerðir af TOSHIBA örbylgjuofnum á verði og
kjörum, sem allir ráða við I
Einar Farestveit & Co.hf
Borgartúni 28 “S 622901 og 622900
Metsölublaó á hverjum degi!
Sstojætai?
ÍSBENDING
rit u m viðskipti og elnahag sm á I
Sveitarfélög í fjötrum ábyrgða
Skuldir flestra kaupstaða eru meiri en peningalegar eignir. Að
auki bera þeir, sumir hverjir, þunga bagga ábyrgða í þágu at-
vinnufyrirtækja. Um þetta efni erfjallað í nýlegri grein í Vísbend-
ingu sem Staksteinar staldra við í dag.
V
Viku
Tekjustofn í
stað aðstöðu-
galds?
Vísbending segir m.a.
um tekjustofna sveitarfé-
laga:
„Hámarksútsvar er nú
7,5%, en meðalálagning
er 7,0% árið 1992. Að-
stöðugjald er nú að há-
marki 1,3% veltu í öllum
starfsgreinum, en al-
gengt er að það sé lægra
á sjávarútveg og iðnað
vegna . fyrri hámarka.
Meðalálagning 1992 er
1.06%. Gjaldið fellur nið-
ur um áramót, en ríkið
bætir sveitarfélögum
skaðann á komandi ári.
Sveitarfélögum verða
greidd 80% af álagningu
gjaldsins. Þetta samsvar-
ar innheimtuhlutfallinu í
stærstu sveitarfélögun-
um en sums staðar hefur
hlutfallið verið annað
eins og gengur. Stefnt
er að því á komandi ári
að finna tekjustofn, sem
kæmi í stað aðstöðu-
galds. Tekjur af aðstöðu-
gjaldi eru mjög misjafnar
þannig að að afar líklegt
er að tekjur einstakra
sveitarfélaga eigi eftir
að breytast talsvert.
Húsnæðisverð er
hærra í Reykjavík en á
landsbyggðinni og hafði
borgin því áður meiri
tekjur af fasteignagjaldi
en önnur sveitarfélög.
Árið 1990 hækkaði gjald-
stofn fasteignagjalda á
landsbyggðinni og varð
svipaður og í Reykjavík.
Meðalálagning á íbúðar-
húsnæði árið 1992 er
0.41% gjaldstofns, en
1.06% á atvinnuhús-
næði.“
O
Slakur fjár-
hagnr sveitar-
félaga
Vísbending segir
áfram:
„Staða sveitarfélag-
anna er afar misjöfn...
en skuldir flestra kaup-
staða eru mun meiri en
eignir. Myndin verður
enn svartari þegar einnig
er litið á veittar ábyrgð-
ir... Lífeyrisskuldbind-
ingar eru til dæmis ekki
taldar með. Þær hafa
óvíða verið reiknaðar út
en jjóst er að þær eru
mjög miklar. Nefna má
að talið er að lifeyris-
skuldbindingar Keflavík-
urbæjar hafi í lok ársins
1991 verið tæplega 650
miiyónir króná umfram
það sem hafði verið
greitt í lífeyrissjóð."
Vísbending fjallar síð-
an um ábyrgðir vegna
þriðja aðila, einkum
vegna atvinnufyrirtækja
og segin
„í Arbók sveitarfélaga
1992, sem Samband ís-
lenzkra sveitarfélaga
gefur út, segir að reynsl-
an sýni að stóran hluta
þeirra skulda sem sveit-
arfélögin ábyrgist fyrir
atvinnulifið þurfi þau
fyrr eða síðar að greiða.
Olafsvík, sem hefur
versta peningastöðu allra
kaupstaða, hefur einnig
veitt mestar ábyrgðir...
Þess má vænta að
beiðnum fyrirtækja um
slíka aðstoð fjölgi á næst-
unni. Talsvert var um að
sveitarfélög flýttu fram-
kvæmdum í atvinnubóta-
skyni á árinu sem er að
líða. Sennilegt er að bág-
borið atvinnuástand
verði til þess að mörg
sveitarfélög auki enn
umsvif sín á næstunni.
Bættur fjárhagur er ekki
alls staðar forgangsverk-
efni. Það er til dæmis
athyglisvert að í Kópa-
vogi og Vestmannaejj-
um, sem hafa laka Qár-
hagsstöðu, er útsvarspró-
senta með þvi lægsta sem
gerizt 1992, eða 6,7%.“
Eftirlit með
skuldbinding-
um sveitarfé-
laga?
Síðan segir:
„Samband íslenzkra
sveitarfélaga hefur
kannað fjárhagslega að-
stoð sveitarfélaga við at-
vinnulífið á árunum
1987-1991. Niðurstaða
þessarar könnunar er að
þessr aðstoð fari n\jög
vaxandi. Samkvæmt
henni lögðu þau sveitar-
félög, sem þátt tóku í
könnuninni, samtals
tæpa fjóra milljarða
króna til atvinnulífsins á
árunum 1987-1991 (á
verðlagi 1992). Kaup-
staðir lögðu fram 3,3
milljarða til atvinnufyrir-
fa'kja á þessum tíma.
Ábyrgðir eru tæplega
helmingur. Um tveir
þriðju aðstoðarinnar
rurmu til sjávarútvegs.
í Árbók sveitarfélaga
kemur fram að 1991 nam
aðstoð Ólafsvíkur við at-
vinnulífið 154% af öllum
skatttekjum þess og að-
stoð Bolungarvíkur nam
79% skatttekna.
Aðstoð við atvinnufyr-
irtæki er ekki meðal lög-
bundinna verkefna sveit-
arfélaga, þótt hún sé ekki
beinlínis bönnuð. Skiljan-
legt er að sveitarfélög
vilji ekki sitja lijá þegai'
atvinna og jafnvel byggð
er í hættu, en fjárhagsað-
stoð við fyrirtæki getur
þó vart talist eðlileg. í
fyrsta lagi spillir hún
samkeppni, sum fyrir-
tæki njófa styrkja en
önnur ekki. I öðru lagi
er hún stórhættuleg fjár-
hag sveitarfélaga. Eins
og áður hefur komið
fram standa þau sveitar-
félög, sem aðstoðað hafa
fyrirtæki, mjög hver iUa
sjálf. Þegar staða þeirra
er metin þarf að hafa í
huga að skatttekjur
minnka að líkindum ef
fyrirtækið, sem verið er
að hjálpa, leggur upp
laupana. Sennilega fækk-
ar íbúum i kjölfar gjald-
þrotsins og skuldimar
verða þeim mun verri
viðureignar fyrir þá sem
eftir verða. Afar Iíklegt
er að þær lendi á ríkinu
eða öðrum sveitarfélög-
um. Hér vaknar sú
spuming hvort sfjóm-
völd þurfi ekki að auka
eftirlit með fjármálum
sveitarfélaga og þeim
skuldbindingum sem þau
taka á sig.“
tao»K&os5íosaí05W»a=aK^>5»i5»B5soi»oœ<«R<ií
SKATTALÆKKUN
VEGNA HLUTABRÉFAKAUPA
Vegna lítillar eftirspurnar eftir hlutabréfum að undanfömu er verð þeirra nú
sérlega hagstætt. Hlutabréfasjóðurinn hf. hefur starfað síðastliðin sex ár.
Hann ver hlutafé sínu til fjárfestinga í hlutabréfum og skuldabréfum traustra
atvinnufyrirtækja. Hlutabréfasjóðurinn hf. er elsti og öflugasti
hlutabréfasjóður landsins. Hluthafar eru nú 2.008. Eignir em 550 milljónir
og skuldir engar. Kaup einstaklinga á hlutabréfum í sjóðnum em
frádráttarbær frá skattskyldum tekjum upp að vissu marki.
Áhættudreifing á einum stað
OPIÐ GAMLARSDAG TIL KL. 13.00
1 HLUTABRÉFASJÓÐURINN HF. J
Skólavörðustíg 12, 101 Reykjavík, sími 21677